Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1958, Blaðsíða 37

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
685
sen fylgir myndunum, og er eg las
hana nú að nýu, fannst mér hún
styðja þá ágizkun, að minnismerki
Bela væri eftir hann. í þeirri grein
segir meðal annars svo:
— Harro Magnússen er fæddur
14. maí 1861 í Hamborg. Faðir hans
hafði stofnað tréskurðarskólann í
Slésvík, en var auk þess góður mál-
ari. Hann átti um hríð heima á
eynni Föhr. Þangað kom keisar-
inn eitt sinn ásamt móður sinni og
Heinrich bróður sínum. Teiknaði
þá keisarinn mynd af fjölskyldu
Magnússens. Þar á meðal var þá
Harro, lítill drengur með hrokkið
hár.
Fyrir nokkru hafði Harro
Magnússen sýningu á listaverkum
sínum, þar á meðal myndinni af
Friðrik mikla, í vinnustofu sinni
í Sigmundshof, skammt frá Spree
og Tiergartei). Þessi sýning hefir
orðið höfuðatburður listanna í
Berlín seinustu vikurnar. Sex þús-
undir manna hafa komið til að sjá
sýninguna, þar á meðal flest stór-
menni borgarinnar og keisarinn
sjálfur.
Það var Adolph Menzel sem
benti keisaranum á þetta listaverk
(myndina af Friðrik mikla). —
Keisarinn stóð lengi þögull frammi
fyrir myndinni og skoðaði hana í
krók og kring. Seinast varð hon-
um að orði:
„Þessi mynd á að vera í Sans-
souci, í herberginu þar sem kon-
ungurinn dó“.
Og svo sneri hann sér að lista-
manninum og sagði: „Eg þekki yð-
ur, Harro Magnussen, eg hefi einu
sinni málað mynd af yður“.
Síðan kvaðst hann mundu fela
listamanninum að gera eina af
þeim myndastyttum, er prýða
skyldi Siegesallee. Það voru ekki
orðin tóm, því að skömmu seinna
fól hann listamanninum að gera
mynd af Joachim II. kjörfursta.
Þannig varð listamaðurinn
skyndilega frægur. Og menn unna
honum þess vel, því að hann er
allt of skynsamur til þess að láta
það blinda sig. Það verður honum
aðeins hvöt til þess að ná enn
lengra á listabrautinni.
☆
Myndin af Friðrik mikla var nú
höggvin í marmara og flutt 1
Sanssoucihöll, eftir boði keisarans.
Lýsing blaðsins á myndinni er á
þessa leið:
— Konungurinn situr í hinum
fræga rokoko-hægindastóli, þar
sem hann eyddi sex seinustu mán-
uðum ævinnar. Koddi er lagður við
stólbakið. Konungurinn er í ein-
földum slopp með brjóstfellingum.
Klæði er breitt yfir kné hans og
loðfeld hefir hann undir iljum.
Hægra armlegg hvílir hann á hæg-
indinu, en höndin lafir þar mátt-
laus fram af. Með vinstri hönd
strýkur hann mjóhundi, sem horf-
ir með hluttekningu á konung.
Annar mjóhundur liggur undir
stólnum hægra megin. — Höfuð
konungs er frábært listaverk.
Hann er nú ekki með hárkollu og
manni finnst það dálítið undar-
legt að sjá hann sköllóttan. Eins
var um mynd Leubachs af Moltke.
En hinn víðfeðma anda konungsins
má lesa á ellimörkuðu andliti hans,
vörunum sem virðast vera að tala,
og hrukkóttu e'nninu. Allt lífið
virðist blasa við hmum stóru aug-
um, er stara út í fjarskann. Og
þar sem hann situr þarna lotinn
og starir fram fyrir sig, finnur
maður að hugsunin um eilífðina
fyllir sál hans. Það er eins og innri
sjón hans reyni að skyggnast djúpt
inn í leyndardóma framtíðarinnar,
sem öðrum eru huldir, og það er
eins og hann gruni, að með sér
gangi sitt tímabil til grafar og ný
öld renni upp. Maður minnist ó-
sjálfrátt þeirra orða, sem hann lét
eitt sinn falla við sólsetur: „Sól,
bráðum verð eg nær þér“. Og það
var einmitt þessi setning sem varð
listamanninum fyrst innblástur að
sköpun listaverksins. —
☆
Harro átti að verða málari, eins
og faðir hans, og var sendur í lista-
háskólann í Munchen. En þegar
hann var 26 ára gamall, sneri hann
sér að höggmyndalist. Varð hann
brátt mikilvirkur og gerði nokkrar
myndir af Bismarck, sem vöktu
mikla athygli.
Myndin af Friðrik mikla, sem
hann kallaði „Der Philosoph von
Sanssouci in seinen lezten Lebens-
tagen“, var á sýníngu í Berlín
1891. Hún var þá úr gibsi, en
hann fekk heiðurspening fyrir
hana. Svo varð hljótt um hana,
og var hennar að engu getið þang-
að til keisarinn sá hana og varð
svo hrifinn af henni, að hann á-
kvað að hún skyldi gerð úr marm-
ara og flutt í Sanssoucihöll. Mynd-
in breytti mjög um svip, er hún
var gerð úr marmara, varð þá eins
og ljóslifandi. Hún var geymd í
Sanssouci í nokkur ár, en síðan
flutt í Hohenzollem Museum í
Berlín.
☆
Eg fór að leita frekari upplýs-
inga um Harro Magnussen, og úr
ýmsum alfræðibókum í Lands-
bókasafni gat eg snapað þetta sam-
an:
Harro Magnussen, þýzkur mynd-
höggvari, f. 14. maí 1861 í Hamm
hjá Hamborg, d. 3. nóvember 1908
(hann varð bráðkvaddur), sonur
hins fræga slésvíska mannamynda-
málara Christian Carl Magnussen.
Lærði í Berlín, meðai annars hjá
Eberle og Begas. Vakti snemma
athygli á sér sem mannamynda-
málari, vegna þess hve vel honum
tókst að ná svipeinkennum manna.
Sem myndhöggvari vann hann sér