Lesbók Morgunblaðsins - 19.12.1988, Blaðsíða 18

Steindór Hjörleifsson á heimili sínu í Garðabæ
ásamt eiginkonu sinni, Margréti Óla&dóttur
leikkonu, ogeina barnabarninu, Steindóri
Grétari Jónssyni.
Iifið
er dramatískast
aföllu
á, fyrirgefðu — ég er heldur ófélegur í framan,
en svona er það nú, leikhúsið hefur ráðið því
hvernig ég lít út í meir en 40 ár. Ráðið hárvexti
og háralit, skeggi og sköpulagi, hvort við höfum
fengið sumarfrí og þá hvenær; hvenær sofið og
Samtal við STEINDÓR
HJÖLEIFSSON leikara,
sem verið hefur á
Qölunum í Qörutíu ár.
Auk þess hefur hann
sinnt öðrum störfum,
verið á sjó, unnið í
banka, verið á kafi í
félagsstörfum hjá
Leikfélaginu og fyrsti
dagskrárstjóri Lista- og
skemmtideildar
Sjónvarpsins. Steindór
lék í fyrstu
uppsetningunni á
Hamlet 1947 og hann lék
aftur í Hamlet á þessu
ári, fór þar með hlutverk
Pólóníusar ráðgjafa.
Eftir ELISABETU
J ÖKULSDÓTTUR
hvenaer vakað. Það þarf góða heilsu til að
vera leikari og sjálfstraust. En mig skortir
víst einhver þau fjörefni í sálina, sem skapa
sjálfstraust. Ég er í rauninni afskaplega
feiminn og fínnst aðrir leikarar miklu betri
en ég.“
„I hveiju er starf leikarans fólgið?"
„Enfaldlega að skapa trúverðuga persónu
úr þeim efnivið, sem honum er lagður í
hendur, nota tækni sína og hæfíleika, til
að gefa persónu líf. „Kraftbirtingarhljóm
leikhússins" sem stundum er magnaðri en
raunveruleikinn. Lárus okkar Pálsson lagði
ríkt á, að leikaranum væri nauðsyn að vera
forvitinn. „Vertu með nefíð ofan í öllu,“
sagði hann. „Spurðu jafnvel bjánalegra
spuminga." Þjálfun líkamans er eitt skil-
yrði. Leikarinn er sjálfur hljóðfærið. Til að
Steindór í hlutverki Tómasar Murphy ásamt Þorsteini Ö. Stephensen í hlutverki
Belford dómara í Marmara eftir Guðmund Kamban, 1952, hjá L.R.
áhorfandi njóti listar hans, þarf hann að
spila á eigin rödd, eigin líkama. Þegar ég
var í Leiklistarskóla, var áherslan lögð á
„eðlilegan" leik. Natural- og realisma og
við köfuðum í Stanislavski. Síðan hefur
mikið vatn runnið til sjávar. Aðferðir höf-
unda og leikhúsmanna breyst. Dirfska og
listrænn frumleiki áberandi, þó bregði fyrir
„nýju fötum keisarans". Ég veit nú að Stan-
islavski var ekki takmark, en áfangi á langri
Steindór ásamt Þuríði Pálsdóttur í Miðíinum, fyrstu óperunni, sem flutt var á
íslenzku, 1952, hjá L.R.
leið. Leikaranum er lífsnauðsyn að fá að
vinna sem mest að list sinni fá verðug og
krefjandi hlutverk. Margur góður listamað-
urinn hefur orðið undir, þó hann hafí verið
trúr sínu leikhúsi. Það eru oft þeir sem
hæst hafa og mest láta sem komast áfram.“
„Er leikur lífsreynsla?“
„Leikur er mikil einbeiting. Leikari verður
að setja sig í spor persónunnar, og kynnast
lífí hennar allnáið. Við að fara í gegnum
þann feril, upplifir maður ýmsa dramatík
og safnar í sig reynslu, en leikurum og lista-
mönnum hættir kannski til að dramatísera
hlutverk sitt í lífinu. Það er ýmis önnur
reynsla á lífsleiðinni, sem maður hrekkur
upp við og sumt af því er lífsháski. Þá
fínnst manni stundum, að það sem við erum
að fást við niðrí leikhúsi, jafnast ekki á við
margt, sem fólk verður fyrir. Þrátt fyrir
allt er lífíð dramatískast af öllu."
— Steindór Hjörleifsson, er snar í hreyf-
ingum, með strákslegt blik í augum.
Hefur gaman af því að segja frá og kann
ógrynni af sögum. Notar andlit og hend-
ur og allt verður ljóslifandi í risherberginu
og tif í gamalli klukku leikur undir.
Steindór lætur gamminn geisa, en segir
svo stundum: Þessu máttu ekki segja
frá... þetta er leyndarmál... ennþá!
Hann er búinn að segja mér næstum aila
ævisöguna, og hefur komist upp með að
tala um allt annað en ég ætlaði að fá
hann til að segja frá: Um leikarann,
Steindór og leikhúsmanninn. Hann riijar
upp ótrúleg bemskuævintýr, formanns-
og félagsstörf hjá Leikfélaginu, banka-
vinnu og störf hjá Sjónvarpinu. En híut-
verkin? Er hann að forðast þau? Viðtöl
geta verið viðkvæmt mál. Líf hvers og
eins er viðkvæmt. Og starf leikarans hef-
ur ef til vill sérstöðu. Leikari hlýtur alltaf