Lesbók Morgunblaðsins - 19.12.1988, Blaðsíða 32

I
Stefánssonar
ratt flýgur stund á fjölmiðlaöld og atburðir
liðinna áratuga verða hluti af íslandssög-
unni, menn og málefni verða ævintýri og
mikil nauðsyn á að fylgjast vel með við menn-
ingaruppbyggingu og viðhaldi sögunnar.
Víða um heim liggja upplýsingar og hálf-
skrifaðir kaflar í sögu okkar þjóðar, sögur
sem fljótt fymist yfir í flýti nútímans. Eg
mun hér á eftir lýsa einum og hálfum degi,
sem ég eyddi á Italíu við leit á og saman-
tekt á heimildum um stórsöngvarann Egg-
ert Stefánsson og konu hans Leliu.
Fyrir norðan borgina Vincenza á hásléttu
Ítalíu í klukkustundar fjarlægð frá Feneyj-
um er borgin Schio. Schio er borg ekki
mjög stór, en falleg og stendur vel. Sézt til
fjalianna í norðri og dalir, sléttur og aflfð-
andi hæðir. íbúar eru 37.000 og borgin, sem
einu sinni var kölluð „Manchester Ítalíu" —
ullarborgin — er enn mikilvæg fyrir sakir
ullariðnaðar. Fyrirtækjasamsteypan _ Rossi
er sterk og veitir mörgum atvinnu. Ástæð-
umar fyrir því að allur þessi iðnaður spratt
upp á Pósléttunni og svæðunum við rætur
Alpafjalla em þær að vatnsuppsprettur em
þar og vatnsflaumurinn knúði áfram vatns-
hreyfla verksmiðjanna og svo er enn á
mörgum stöðum.
Borgin Schio hefur lengið vakið áhuga
minn og vitneskjan um hana legið í dvala
öll mín lífsár. Ástæðan er sú að í Schio bjó
um árabil bezti vinur föðurafa míns og hans
kona, Eggert Stefánsson, stórsöngvari, og
frú Lelia Cazzola. Ég man eftir bréfunum
með stóm frímerkjunum og skemmtilegu
utanáskriftinni og nú í sumar þegar ég var
að vinna í útgáfu á bókinni „Sögu af Bróð-
ur Ylfíng" eftir afa minn, Friðrik Á. Brekk-
an, í aldarminningu hans, fór ég í gegnum
reiðinnar býsn af alls kyns gögnum varð-
andi hann og fann þar á meðal magn bréfa
frá Kamban, Gunnari Gunnarssyni, Lax-
ness, Jóni Þorleifssyni og Eggert Stefáns-
syni. Bréfín frá Eggert vöktu strax athygli
mína sökum ytri umgjarðar þeirra. Bréf
skrifuð með stóru letri á bréfsefni frá helztu
hótelum og veitingastöðum utan úr hinum
stóra heimi. Bréf þmngin föðurlandsást,
skrifuð á krepputímum, en samt umvöndun-
arorð og bölsýni yfír tildurshætti og niður-
lægingartímabili því sem gekk yfír þjóðina.
Orðræður um háð og spott það sem lista-
menn urðu fyrir heima á íslandi á ámnum
eftir fyrri heimsstyrjöld og fram að þeirri
síðari. Rótleysi og stefnuleysi.
Heimili þeirra Eggerts
Stefánssonar og Leliu
konu hans var í bænum
Schio á Norður-Ítalíu og
þar stendur enn húsið,
sem þau bjuggu í og
virðulegir eldri borgarar
upptendrast, þegar
minnst er á hinn
svipmilcla stórsöngvara
frá íslandi.
Schio
í
Eftir FRIÐRIK
ÁSMUNDSSON
BREKKAN
Svipmyndir frá Schio. Efst: Blöð og bækur, minjar um Eggert á safhi í Schio.
T.h.: Dr.lppolita Magnano - Suppiej, greifaynja(sjá grein). í miðju: íbúðarhús
Eggerts og Leliu í Schio; þau bjuggu á jarðhæðinni. T.h.: Lorenzo Brun, bóka-
safhsvörður í Schio. Neðst: Torg í Schio og höfundur greinarinnar við útidyrnar
á húsi Eggerts og Leliu í Schio.
„SýnistFegurðin
VERAVÆSKILL“
Eggert lýsir þessum hughrifum sínum í
upphafí fyrsta kafla bókar sinnar, „Lífíð og
ég“; þannig:
Hvað hefur maður að gera við fegurð-
ina á hnetti, þar sem alltaf er ófriður
og barist er af heift og hatri, yfír stórum
og jafnvel litlum málefnum? — Stórum
kannske í dag — en gleymdum á morg-
un. — í stórum og í litlum þjóðfélögum,
sem hvorki heyrast né sjást — þegar út
fyrir landsteinana er komið — og engin
áhrif hafa á nágrannana nema ef þeir
eru illgjamir og vilja illt eitt — upplausn
samheldni og þjóðareiningar — sem glat-
að getur frelsi okkar — heiðri og virð-
ingu okkar sjálfra — og annarra.
ie
Á þessum óaldartímum sýnist fegurð-
in vera væskill, sem traðkað er á og
enginn hefur tíma til að lita við — nú,
eða hvað þá heldur leika sér við. — „Það
er ekkert gaman að guðspjöllunum —
því enginn eríþeim bardaginn“ — hugsa
flestir — og litlaus hringiðan heldur
áfram að snúast um sjálfa sig — þar til
næsta hyldýpi gleypir hana.
Heimurinn getur verið þakklátur að
þrátt fyrir allt hafa einhveijir haft tíma
til að líta upp úr hinni gráu hringiðu,
er sogar þá áfram — og hafa séð, að
sólin skín — að himinninn er oft heiður'
og blár og tær — hafa kastað af sér
áhyggjunum — og hvílst og hugsað.
Hugur Eggerts var stór og leitaði út, en
það em oft örlög slíkra manna. Eggert fór
snemma til Svíþjóðar og hélt konserta þar.
Auk þess söng hann í París, London og í
íslendingabyggðum í Seattle í Washington
og hlaut hann góða dóma víðast hvar og
sérstaklega fyrir túlkun sína á íslenzkum
ljóðalögum og þjóðlegum söng, en þar
heyrði públíkum í hinum stóra heimi eitt-
hvað nýtt og liggja eftir umsagnir um hann
eftir menn eins og Svíann Peterson-Berger
sem hvatti Norðurlandabúa til að fylgjast
vel með söng Eggerts, því hann væri boð-
beri þjóðar sem átti sér glæsta fortíð en
hlaut niðurlægingu og væri nú á ný að vakna
B