Vísir - 16.06.1979, Blaðsíða 8

Laugardagur 16. júnf 1979
I *
8
Otgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvsmdastjóri: Davifi Guðmundsson
Ritstjórar: ólafur Ragnarsson
Hörfiur Einarsson
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, EliasSnæland Jónsson. Fréttastjóri er-
lendra fretta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaöamenn: Axel Ammendrup, Edda Andrésdóttir, Friðrik Indriðason, Gunnar Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson
Salvarsson, Halldór Reynisson, lllugi Jökulsson, Jóntna Michaelsdóttir, Katrin Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson
Pálsdóttir, Kjartan Stefánsson. 01 i Tynes Páll Magnússon, Sigurður Sigurðsson, Auglýsingar og skrifstofur:
Sigurveig Jónsdóttir, Sæmundur Guðvinsson Iþróttir: Gylfi Kristjánssson og Sifiumúla 8. Simar 84611 og 82260.
Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson. utlit Afgreiðsla: Stakkholti 2-4 simi 86611.
og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson. Ritstjórn: Slfiumúla 14 slmi 86611 7 linur.
Askrift er kr. 2000 á mánufii
innanlands. Verfi I
lausasölu kr. 150 eintakifi.
Prentun Blafiaprent h/f
Átakalaust. vinnusamt, - og
Nýafstaðið þing BSRB hefur
fengið þau eftirmæli, að það haf i
verið átakalaust og vinnusamt.
Miklu nær væri þó að segja, að
það haf i verið átakalaust, vinnu-
samt og gleymið.
Forysta bandalagsins fékk
hroðalega útreið í almennri at-
kvæðagreiðslu félagsmanna í
maí síðastl. um þrjú prósent
grunnkaupshækkunina, sem hún
hafði samið um við ríkisvaldið að
gefa eftir. Forystan mátti
kyngja því að samkomulagið var
kolfellt.
Það er því að vonum, að menn
bjuggust við því, að það sam-
bandsleysi forystunnar við fé-
lagsmenn, sem atkvæðagreiðslan
sýndi, yrði rætt á þinginu. At-
kvæðagreiðslan markaði þátta-
skil í sögu bandalagsins og nauð-
synlegt var að staldra við og end-
urmeta starfshætti þess.
Það er f urðulegt miðað við það,
sem á undan er gengið, að at-
kvæöagreiðslunnar er hvergi get-
ið i ályktunum og samþykktum
þingsins. Og Kristján Thorlacíus
formaður BSRB minntist ekki
einu orði á hana i setningaræðu
þingsins.
En á það hefur verið bent, að
Kristjáni Thorlacíus og öðrum
þeim forystumönnum BSRB,
sem ekki túlka niðurstöður
atkvæðagreiðslunnar sem van-
traustá forystuna, er margt ann-
að betur gefið en sjálfsgagnrýni.
Sú staðreynd að stjórn banda-
lagsins var einróma endurkjörin
af þeim rúmlega 170 fulltrúum
sem þingið sátu, hlýtur að vekja
spurningar. Spurningar sem
eðlilegast hefði verið að þingið
sjálft hefði brotið til mergjar.
Áleitnust er sú spurning hvort
það fulltrúalýðræði, sem ríkir
innan BSRB og fleiri félagasam-
taka, — þjóðfélagið sjálft ekki
undanskilið, sé nógu virkt til þess
að túlka vilja almennra félags-
manna.
Þrátt fyrir að þingfulltrúar
séu kosnir á fundum aðildarfé-
laga BSRB og framkvæmdin sé
lýðræðisleg að forminu til hefur
atkvæðagreiðslan í maí sýnt að
verulegt misræmi er á milli þess
trausts sem forystan nýtur hjá
félagsmönnum og þingfulltrú-
um.
Þessi þversögn skýtur stoðum
undir þá fullyrðingu að starfs-
hættir Bandalags starfsmanna
rikis og bæja séu ekki fullkom-
lega lýðræðislegir. En þetta
vandamál er víðtækara en svo að
það verði einskorðað við banda-
lagið eitt.
En þing BSRB kaus að gleyma
atburðunum í maí, og vandanum
var slegið á f rest. Þrátt f yrir það
voru afgreidd á þinginu mörg
merk mál sem snerta innra
gleymiö
skipulag þess og jafnframt voru
tillögur um efnahagsmál,
skattamál og kjaramál sam-
þykktar.
( þeim tillögum kemur fram
hörðgagnrýni á stjórn efnahags-
mála í landinu. Hins vegar er
hvergi kveðið skýrt að orði um
þann lærdóm sem þessi laun-
þegasamtök hafa dregið af sam-
ráði þeirra við ríkisstjórnina.
Samráðið hefur verið lykilorð-
ið í stjórnarstefnunni og nauð-
synlegt hefði verið að á þessu
þingi hefði farið fram uppgjör á
því hver reynsla samtakanna
hefur verið af því.
En Kristján Thorlacíus talar
ef til vill f yrir munn þingf ulltrúa
í þeim efnum í setningaræðu
sinni á þinginu er hann segir um
rikisstjórnina: „Engin breyting
hefur orðið á afstöðunni til
samningsmála launþega. Þar
ríkir sú stefna, ef stefnu skyldi
kalla, að sýna þvergirðingshátt
og spyrna við fótum eins lengi og
unnt reynist".
Þing BSRB lét hjá líða að taka
afstöðu til þess vantrausts á for-
ystuna sem fram kom er félags-
menn felldu í maí síðastliðnum
samkomulag forystu BSRB við
rikisvaldið um eftirgjöf á þrem
prósentunum.
pistillinn
Hæ, hó, jibbí, jæ - það
er kominn 17. júní
Þaft er stundum sagt aft skáldin kunni betur að spegla aldarhátt-
inn envift hinir dauftlegir menn. Um þaft má aft sönnu deila en þó
fannst mér falift sannieikskorn I þessari staðhæfingu einn daginn,
þegarég ifrifti og spekt sat viðiftju mlna og átti mér einskis ills von!
Skyndilega, sem þruma úr heiftsklru lofti, efta sem þjófur aft
nóttu, glumdi i eyrum minum úr útvarpinu eitt ógnarmikift ,,hæ, hó,
jibbi-jæ, hæ jibbi-jæ- þaö er kominn sautjándi júnl.”
„Grefillinn” hugsafti ég „hvaft er orftift af gömlu góftu ættjarðar-
rómantikinni sem troftið var inn I mann á unga aldri. Hvar eru
gömlu lögin „öxar vift ána — Ris þú tslands stóri, sterki — efta,
Blessuft sértu sveitin min” sem maftur hlustafti á meft andakt sem'
barn vift mófturkné?
þjóðkjörin prúðmenni
þingsteinum á
eins og þessi fyrrnefndi Jónas
orðaði það.
Kók og eitthvað
sterkara
Fyrrum tárfelldu menn næst-
um, urðu mærðarlegir i tali og
strengdir i andliti þegar afmæl-
isdagur þjóðhetjunnar miklu
Jóns forseta Sigurðssonar rann
upp.
Þjóöernistilfinningin sem áð-
ur er minnst ú kemur nú helst
fram við þaö að horfa á ellefu
útvalda Islendinga taka á sprett
og elta uppi tuðru eina með lát-
um miklum. Sú þjóöremba sem
af þessum leik kynni að hljótast,
endar þó venjulega i fýlu yfir lé-
legum árangri þessara ellefu-
menninga.
Hið háa Alþingi sem fyrrum
hlaut svo fagurleg ummæli,
þykir nú hálf-ómerkileg sam-
kunda þar sem umræöa snýst
einkum um bilakaup. Og þeir
sextiumenningar sem þar sitja
eru af alþýöu hvorki taldir snar-
orðir né snillingar. Einhver
skaut því að mér að kannski
væri fuliur tslendingur á
erlendri grund siöasta vigi is-
lenskrar þjóðernistilfinningar...
„íslandi allt”.
Það er stundum haft á oröi að
gamalt fólk segi sig muna tim-
ana tvenna og vist er það rétt
þegar þjóðernistilfinningin, eða
eins og sumir vilja kalla það,
þjóðremban, er annars vegar.
Foreldrar okkar sem nú göng-
um í gallabuxum: pabbarnir
sem keyptu hattana sina hjá
Guösteini og mömmurnar sem
versluðu hjá SiSi, — þeir voru
siöasta kynslóðin i þessu landi
sem á tyllidögum eins og
sautjánda júni söng gamlar
lummur eins og ,,Ég vil elska
mitt land”. Þetta var siöasta
kynslóðin sem reyndi að troöa
inn i börnin sin kvæöunum hans
Jónasar (Hallgrimssonar ef
menn skyldu ekki kannast við
þaö nafn). Bjöggi Halldórs er
liklega eina undantekningin,
þegar hann reynir að malda i
móinn og syngja eins og spói
kvæöi um lóuna blessaða — tákn
vorkomunnar — tákn hins is-
lenska vors framsóknar, ung-
menna og æskulýös eins og þaö
hét i gamla daga.
1 þann tið ólst unga fólkið upp
við slagorö eins og „Islandi
allt”. Barðar voru bumbur
fornrar frægðar isafoldar, þá er
hetjur riðu hér um héruð. Land-
ið-fáninn þjóðin, málið,fornsög-
urnar, gliman, hesturinn — já,
jafnvel sauðkindin var eigind
lands og þjóðar.
Alþingi var þá i huga almenn-
ings ginnhelg stofnun sem einna
helst liktist guðasamkundum
Grikkja á Olympusfjalli og þá
voru alþingismenn
snarorðir snillingar
að stefnu sitja
Nú syngja menn bara ,,hæ,
hó, jibbijæ” og halda jafnvel að
Jón þessi hafi verið fyrsti forseti
islenska lýöveldisins. Menn
fagna afmælisdegi hans með þvi
að borða pulsu og drekka kók
um miðjan dag en eitthvað svo-
litiö sterkara að kveldi.
„Systir min i
glimmer og glans.”
Þessar þunglyndislegu hugs-
anir komu mér i hug út frá lag-
inu góða ,,hæ, hó o.s.frv.”
Kannski eru ástæður þessa af
tvennum toga spunnar: Annars
vegar var hin sterka þjóðernis-
tilfinning sem bærðist I brjóst-
um manna hér fyrr á öldinni,
nauðsynleg hugmyndafræði
sjálfstæöisbaráttunnar. Þörfin
á henni minnkaöi aftur á móti
þegar þvi marki var náð.
Hins vegar virðist þjóðleg
menning hvarvetna hafa veriö á
undanhaldi siðustu áratugina.
einkum er það vegna ásóknar
einhvers konar alþjóðlegs genn-
emsnittskúltúrs. Nú sé ég hana
systur mina i hvers kyns
glimmer- og glans-múnderingu
sem allt eins gæti verið grisk
eöa grænlensk. Aður sá ég hana
sitja lömb og spinna ull.
I sjálfu sér er ekkert við þessu
að segja annað en það að ekki
verður spornað gegn sögulegri
þróun eða nauðsyn, eins og
sumir mundu oröa þaö. Ég get
þó ekki neitað þvi aö einhvers
staðar þarna niðri i hugar-
fylgsnum minum er dálitill
söknuður, einhvers sem kannski
aldrei var — einhvers ofurlitils
og brothætts-
Snemma lóan litla i
lofti bláu „dirrindi”
undir sólu syngur:
„Lofið gæsku gjafarans,
grænar eru sveitir lands,
Fagur himinhringur.
En kanski eru þetta bara órar
ungs manns, einhver óraunsæ
nostalgia og þvi fer kannski fyr-
ir mér á morgun.sautjánda júni,
eins og tittnefndum Jónasi forö-
um:
„Mér er það svo sem ekki
neitti neinu,
þvi timinn vill ei tengja
sig viðmig.”
— HR