Vísir - 16.06.1979, Blaðsíða 16

VÍSLR
Laugardagur 16. júnl 1979
Við hittum þá i eldhúsinu. Þeir hafa ekki stigið skrefið til fulls inn í nútímann
og vélar þekkja þeir lítið af eigin raun þvi alla sina búskapartíð ha fa þeir heyjað
og hirt sitt fé án hjálpar nokkurra véla. Þar lifa gömul vinnubrögð og verklag
fyrstu áratuga 20. aldarinnar ennþá. Og þeir eru jafn óháðir tímanum í daglegri
búsýslu þvi þegar Visismenn bar að garði klukkan 10 á sunnudagsmorgni seint í
mai voru þeir bræöur að borða hádegismatinn sinn í mestu makindum saltkjöt
og baunir. Þetta eru þeir Stefán og Sighvatur Asbjarnarsymr á Guðmundar-
stöðum i Vopnafirði og eru þeir ef laust landsmönnum að góðu kunmr eftir heim-
sókn sjónvarpsins þangað fyrir nokkrum árum.
Eigum frekar inni hjá fólki
Hjálmar sofnaö hefur blund
hangir rúms á brikinni
Mér er sem ég sjái hund
nýskriöinn af tikinn.”
Les lexíkonur
Sighvatur er kokkurinn
,,Siöustu þrjú árin höfum viö
bara veriö tveir einir, en okkur
hefur gengiö sæmilega aö sjá um
okkur”, segir Stefán. „Sighvatur
er kokkurinn og hann bakar meir
aö segja með kaffinu”.
„Ja, það eru nú bara lummur”
segir Sighvatur. „En þaö kom
kona hérna um daginn. Og hún
sagöi aö þetta væru bestu lumm-
ur sem hún hefur bragöað i
Vopnafirði”.
„Þetta eru lika rúsinulumm-
ur”, skýtur Stefán inn i.
„Svo fékk ég Flórusmjörliki
sem ég hef ekki fengiö áöur”
heldur Sighvatur áfram. „Og
eftir það uröu lummurnar miklu
betri”.
Við höfum orö á þvi hvort þeir
séu ekki snemma á fótum fyrst
þeir boröi hádegismat klukkan tiu
um morguninn.
„Ég vakna æfinlega klukkan 4
um nóttina” segir Sighvatur.
„Viö þurfum aö hafa andvara á
okkur um sauöburðinn. En ég er
lika búinn klukkan 9 um kvöldiö
og þá geng ég til náöa nema þegar
eitthvaö spennandi er i sjón-
varpinu eöa fallegt kvenfólk á
skjánum.
Annars er ég kominn meö iskis
og skjögra rétt á milli húsa eins
og gömul kerling, slitin af barn-
eignum”.
Vélar leiða veröldina til
helvítis
— Hvers vegna hafiö þiö engar
vélar?
Stefán veröur fyrir svörum.
„Viö töldum okkur vera oröna
það gamla þegar vélar voru yfir-
leitt teknar i notkun. Ég hlustaöi
einu sinni á séra Sigurjón Jónsson
á Kirkjubæ i Tungu tala um véla-
öldina i predikun.
Hann sagöi aö hún myndi leiöa
veröldina til helvitis og baröi
siöan i predikunarstólinn.
Þetta er eins hjá okkur og þeg-
ar Friöþjófur Nansen kom i
Dýrafjörö seint á 19. öldinni.
Hann hitti þar Sighvat Eiriksson
á Höföa sem var aö slá i karga-
þýfi. Nansen skrifaði um ferö slna
til Islands og sagöi um þetta at-
vik: „Svona er tsland. Þjakaö af
minningum, sem eru þvi aðeins
til kyrkings. Þaö lifir i fortiöinni
gleymir nútiöinni og notast viö
stutt orfiö”!
Sighvatur þessi var mjög hepp-
inn yfirsetumaður og átti mörg
börn,en þaö liföu ekki nema tvö
þeirra. Þar aö auki var hann
mjög heppinn hómópati.'''
“‘Viö höfum þaö ekki aö stefnu-
marki aö lifa i gamla tlmanum.en
þaö er meö okkur eins og Nilla
Hólmgeirs i sögu Selmu Lagerlöf
aö þaö var lagt á hann að vera
dvergur.
Sleppi verndarhendi yfir
bænum
— Er gamli timinn þá álög á
ykkur bræöur?
Stefán svarar þessu ekki beint
en eftir stundarþögn segir hann:
„Fyrir mörgum árum var rifin
gömul túnhlaöa á Guömundar-
stööum. Skömmu siöar dreymir
mig aö til min kemur kona i rifn-
um fötum og illa útleikin meö
grátandi barn á arminum. Hún
segir að hún heföi haldið verndar-
hendi sinni yfir heimilinu, en þar
sem hlaöan hafi veriö rifin geti
hún þaö ekki lengur. Og siöan
hefur allt verið hér óbreytt”.
Þeir bjóöa kaffi og sigarettur.
„Þiö viljiö kannski reykja filter”,
segir Sighvatur/*Stefán reykir
bara kamel eöa sjamel eins og
Runi segir Ég veit alveg af hverju
unglingarnir reykja svona mikiö.
Þaö er af þvi aö fitlersigaretturn-
ar eru miklu mildari en kamel.”
„Hvar hafa dagar llfs þins lit sinum giatað...”
Þeir bræöur eru meö 170 kindur
en engar kýr og viö spyrjum þá
hvernig afkoma sé af svona litl-
um stofni.
„Þetta hefur bjargast”, segir
Stefán. „Viö skuldum engum
manni neitt.eigum frekar inni hjá
fólki. Viö höfum ekki komist upp
á lagiö meö aö spila á veröbólg-
una. Auövitaö liöur þeim miklu
betur sem hafa þægindin. En þaö
tekur engin þægindi meö sér yfir
um. Þar eru allir jafnir.
Annars ererfiöara aö búa nú en
áöur. Féö étur okkur algjörlega
upp, sérstaklega er fóðurbætir
dýr. Hér áöur fyrr gat ég keypt
talsvert af bókum en ég hef litið
getaö keypt af þeim i seinni tiö.
Ég hef þó látið það eftir mér aö
safna flestum málverkabókum,
sem út hafa komiö seinni árin”.
„Hann Hjálmar Jósepsson sem
bjó hér i Vopnafirði lýsti ekki
bændum fallega þegar hann var
að bregöa búi,” segir Sighvatur.
„Hann sagöi um þá:,,Sjá þá koma
út frá sér á morgnana, hokna og
kringilklofa. Búnir aö liggja af-
velta alla nóttina fyrir þreytu. Og
þessi börn sem þeir voru að eiga.
Þaö var gert meira af vilja en
mætti fyrir þaö að kerlingarnar
hossuöu þeim alveg villt.
En bændur svöruöu Hjálmari:
1 eldhúsinu. Bræöurnir snæddu hádegisverö klukkan tfu um morgun-
inn.
Stefán og Sighvatur sýndu okk-
ur bæinn. Hann var byggöur áriö
1910 og hefur flest veriö meö
sömu ummerkjum innanstokks
siöan nema hvaö timans tönn hef-
ur sett mark sitt á húsiö.
„Hér svaf vinnukonan”, segir
Stefán, þegar viö vorum komnir
upp á loft og benti á rúmstæöi á
stigaskörinni. „Og hér sofa karl-
ar”, segir hann og bendir inn i eitt
herbergiö. I ööru herbergi svaf
amma þeirra bræöra og uppi á
loftinu er einnig gömul baöstofa.
Ekkert rafmagn hefur verið
16
VÍSIR
Laugardagur 16. iúnl 1979
17
Texti:
Kjartan
Stefánsson
Myndir:
Gunnar V.
Andrésson
Brædumir Stefán og Sighvatur á
Gudmundarstödum í Heígarbíadsvidtaíi
Ég hitti einu sinni gullfallega
franska stúlku á Lækjartorgi i
Reykjavik. Hún spuröi mig til
vegar og ég fylgdi henni áleiöis.
Viö ræddum saman um frönsk
Nóbelsskáld. Hún var með 4
fylgdarsveina en þeir voru svo
háttvisir að þeir drógu sig i hlé
meðan við ræddum saman. Hún
var mjög falleg. Ætli hún hafi
ekki veriö heföarkona?”
— Þið taliö mikið um ástina.
Eruö þiö rómantiskir?
„Já, ætli það ekki”, segir
Stefán. „Einu sinni var maður aö
tala viö mig i Sjálfstæðishúsinu á
Akureyri. Hann sagöi. „Þú ert
rómantiskur.en ég er raunsær”.
Þetta átti að vera skammaryröi
um mig”.
Sanngjarn maður Stein-
grímur
Hljómsveitin spilaöi lagiö „Ég
fann þig” meö Björgvin Halldórs-
syni enhannerað verða skærasta
stjarnan. Þaö er svo fallegt að ég
er jafn sjúkur i þaö og mér þykir
góöar kleinur meö kaffinu.
Enda sameinaöi lagiö ungt par
— Ferðastu mikiö?
„Ég fer einstaka sinnum til
Reykjavikur þvi aö ég hef þurft
aö leggjast inn á sjúkrahús. I
þessum feröum hef ég einnig ööru
hverju lesiö i útvarpiö þætti sem
ég hef skrifaö.
Dálitið hef ég svo samiö sem
hefur birst i sunnudagsblaöi Tim-
ans meöan það var og hét”.
— Hvað finnst ykkur um póli-
tikina?
„Mér finnst hún nú ansi leiöin-
leg i blöðunum. Þaö er ekki
lengur hægt aö lesa þau þvi aö
þau eru full af pólitik. Meir að
segja Timinn er hættur aö vera
með þessar nauögunarsögur”,
segir Stefán.
— En þiö eruö báöir fram-
sóknarmenn?
„Já, viö erum þaö”, segir Sig-
hvatur. „I þessum stjórnmála-
umræöum sem hafa veriö er
Steingrimur bestur fyrir utan
Eins og kleinur með kaff-
inu
Stefán.læröi aö spila á orgel
þegarhann var9ára gamall. „Ég
spila alltaf á orgeliö á jólunum.
Annars grip ég sjaldan I þaö. Mér
finnst þaö ekki eiga saman aö
vinna erfiöisvinnu og fást viö
hljóöfæraslátt”, segir hann og
sést viö orgeliö og spilar léttan
slagara úr einhverjum amerisk-
um söngleik.
„Ég spila þetta eftir eyranu en
ég læröi aö spila eftir nótum”.
Frammi i eldhúsi var Sighvatur
farinn aö vaska upp og söng há-
stöfum öll vinsælustu lögin meö
Ellý Vilhjálms. „Ég fór á þorra-
blót i vetur. Þangaö fara allir i
sveitinni þótt þeir séu aö veröa
áttræöir eöa eldri.
Stefán viöorgelið. Smiöurinn sem byggöi bæinn skar skðphuröirnar út I
fristundum meövasahnif sinum.
sem haföi verið ósátt. Þegar lagiö
var spilaö horfðust þau i augu og
siöan sá ég þau fara út. Þvi ástin
var svo mikil”.
Ekki smekklausir á kven-
fólk
— Þiö hafiö aldrei kvænst?
„Nei, ég hef aldrei haft áhuga á
þvi”, sagöi Stefán.
— En kvennamenn?
„Ég segi eins og Siguröur
Breiöfjörö: „Kallaður var ég
kvennamaöur kannski þaö haii
veriö slaður” — viö erum þó ekki
smekklausir á kvenfólk.
Ólaf sjálfan. Hann er afskaplega
sanngjarn maöur, Steingrimur.
Tómas er aftur á móti alltaf meö
þaö sama”.
Sighvatur lék á als oddi viö
uppvaskiö og var ekki á þvi aö
láta fanga sig i leiðindarstagli um
stjórnmál . Hann söng nú lögin
meö Brimkló. „Fyrir nokkru fór
ég eina sjóferö...”
— Ertu ekki bara framsóknar-
maöur af gömlum vana?
Sjá næstu sídu
Sighvatur og Stefán fyrir framan bæjarhúsiö á Guömundarstööum sem byggt var áriö 1910. Þeir kynda bæinn meö koksi sem er I pokunum fyrir utan/>g tOcin Hjuppa flaörar upp um Stefán.
lagt aö Guömundarstööum en
þeir eru meö rafhlööur i út-
varpinu og sjónvarpinu og elda á
gaseldavél.
„Viö hiustum mikiö á útvarp og
horfum á sjónvarp. Birna Hrólfs-
dóttir er i uppáhaldi hjá okkur
siðan Hrönn Hafliöadóttir fór. Við
myndum sakna þulanna sárt ef
þær hyrfu alveg af skjánum”,
segir Stefán, er hann var spuröur
um tómstundir.
„Ég les einnig allmikiö.'heldur
hann áfram. „A yngri árum var
ég gefinn fyrir kvæöabækur en
þaö eltist af mér. Ég las ekki
kvæöi i nokkra áratugi en ég er
byrjaður á þvi aftur. Ég viröist
vera genginn i barndóm aö þvi
leyti til.
Mér þykir langmest gaman aö
lesa lexikonur, þaö er alfræöi-
oröabækur. Ég les þær á dönsku
vegna þess aö þær eru ekki til i is-
lenskri þýðingu. Ef ég væri ungur
i dag heföi ég mestan áhuga á þvi
að snara þeim á islensku”.
Sighvatur. „Ætli ég heföi ekki lagt fyrir mig aö reykja filterinn”.
Stefán. „Höfum þaö ekki aö stefnumarki aölifa igamla timanum.”