Vísir - 16.06.1979, Blaðsíða 9

frettabréf
írí<l«t>r*r |
VCÍÍÍcM4»M<MÚé(A« IUANOI
ffRÉTTABRÉf
Atoltndðötu
•C'w'
s

IIÍIiiSi
lambandi
VlSIR
Laugardagur 16. júnf 1979
íjolnnðtun
Elias Snæland
Jónsson, rit-
stjórnarfulltrúi,
skrifar
Gróska í útgáfu tímarita og fréttabréfa hér á landi.
Útgáfa ódýnra frétta-
bréfa færíst í aukana
Þegar rætter um f jölmiðla hér á landi dettur flest-
um f hug dagblöðin og ríkisf jölmiðlarnir, útvarp og
sjónvarp. En hér á sér einnig stað allvíðtæk f jölmiðl-
un með öðrum hæt'ti, því gefin er út mikill f jöldi tfma-
rita og fréttabréfa af ýmsu tagi. Sum þessara blaða
eru prentuð í mörg þúsund eintaka upplagi, og eru þar
af leiðandi hvert um sig alla vega stærra en eitt dag-
blaðanna.
Þau timarit, sem gefin eru út
hér á landi, eru mjög margvis-
leg að gerð, stærð og efni, og
eins er útgáfutiðni þeirra mis-
jönf. Sum timarit koma út endr-
um og eins, jafnvel aðeins einu
sinni eða tvisvar á ári, en önnur
koma oftar og reglulega út.
Hér á landi er lftið um timarit,
sem koma út vikulega, þótt slfk
vikuútgáfa sé mjög algeng er-
lendis — einkum vikurit um at-
burði liöandi stundar og svo
vikublöð með „léttara” lesefni
af ýmsu tagi. Verulega er hins
vegar selt af slikum erlendum
vikuritum hér heima — blöðum
eins og t.d. Time, Neewsweek,
Economist og Der Spiegel að
ógleymdum „dönsku blöðun-
um" , sem svo eru almennt
kölluð, og ýmsum öðrum er-
lendum wikuritum.
En hafi íslendingar ekki,
sennilega vejjna smæðar
markaðarins, farið að ráði út i
útgáfu slikra vikublaða, þá hafa
dagblaðaútgefendur i staðinn
lagt aukna áherslu á útgáfu
vandaðra helgarblaða, þar sem
blandað er saman „þungu” og
„léttu” lesefni svo allir hafi eitt-
hvað við sitt hæfi.
Yfir 300 tímarit
Ekki verður hér fjallað um
helgarútgáfur dagblaðanna að
þessu sinni, heldur um timarit-
in.
A undanförnum áratugum
hefur á hverju ári komið út mik-
ill fjöldi rita, sem flokkast sem
timarit. Siðustu árin mun
skráður fjöldi þeirra hafa verið
um 300 talsins. I opinberum töl-
um hefur verulegur hluti þeirra
veriö skráður með „óreglulegan
útgáfutima.” Flest árin eru sllk
timarit meira en þriðjungur
allra þeirra timarita, sem út
koma hér á landi.
Verulegur hluti timaritanna
eru ársrit — þ.e. koma aöeins
einu sinni á ári. Slik timarit
hafa yfirleitt verið 80-90 talsins
á undanförnum árum. Ars-
fjóröungsrit og timarit sem
koma út mánaðarlega, hafa
einnig verið nokkuð mörg, en
þau timarit, sem koma út oftar
en mánaðarlega má telja á
fingrum sér.
Útgáf uaðilar tvenns
konar
Én hverjir gefa þá út öll þessi
timarit?
Útgáfuaðilarnir eru fyrst og
fremst tvenns konar. Annars
vegar eru útgáfufélög, sem eru
valin beinlinis til þess að gefa út
timarit, og þá að sjálfsögðu með
hagnaði. Þar er hins vegar um
tiltölulega fáa aðila að ræða.
Stærsti aðilinn er að sjálfsögðu
fyrirtækið Frjálst framtak, sem
i samanburði við aðra tima-
ritaútgáfu hér á landi hlýtur að
teljast stórveldið á þvi sviði.
Nokkrir aðrir aðilar gefa
einnig út timarit hér á
„business”—grundvelli, og má
jjar nefna blöð eins og t.d.
Samúel, Vikuna og nokkur önn-
ur timarit, einkum af léttara
taginu.
Flest timaritin eru hins vegar
gefin út af félagasamtökum af
ýmsu tagi! Slik rit eru þá fyrst
og fremst hugsuð fyrir félags-
menn viðkomandifélaga, og svo
til kynningar á starfsemi
félagsins út á við.
I nokkrum tilvikum eru tima-
rit einnig gefin út af félagasam-
tökum i fjáröflunarskyni, og ei
meginefni slikra blaða auglýs-
ingar.
Ritað mál er Islendingum svo
tamt, að svo virðist, sem varla
sé svo stofnað félag að eitt hið
fyrsta, sem félagsmönnum detti
i hug, sé ekki að gefa út blaö.
Þess vegna eru það hin óllkleg-
Útgáfa ódýrra offsetfjölritaöra fréttabréfa hefur mjög fariö f vöxt aö
þeirra blaöa.
undanförnu, og sjást hér nokkur
Vfsismynd: GVA
ustu félög, sem senda ffa sér
timarit eöa fréttabréf.alla vega
endrum og eins.
Stærstu hagsmunasamtök
landsins gefa mörg hver út
timarit, þótt sú útgáfa hafi sums
staðar gengið brösótt.Ef litið er
tilaðila vinnumarkaðarins, sem
eru hvað mest i fréttum þessa
dagana, þá gefa heildarsamtök
þeirra út timarit. Mikilvirkasta
útgáfustarfsemin þar er tvi-
mælalaust hjá BSRB sem gefur
út blaðið Asgarö reglulega og
sendir það til hvers einasta
félagsmanns I BSRB. Alþvöu-
sambandið gefur út Vinnuna
reglulega, en dreifir sinu blaöi
með öðrum hætti en opinberir
starfsmenn og er upplag Vinn-
A siöustu árum hafa veriö gefin út mörg hundruö tfmarit á hverju ári. Hér
ist hafa á ritstjórn Vfsis.
sjást nokkur þeirra, sem bor-
Vfsismynd: GVA
unnar þvi mun lægra en As-
garðs. Farmanna- og fiski-
mannasambandið gefur reglu-
lega út Sjómannablaðið Viking,
Landssamband iðnaðarmanna
gefur út Timarit iðnaðarmanna,
Vinnuveitendasambandið gefur
út „Vinnuveitandann” og þann-
ig mætti áfram telja.
Vandaðar útgáfur
Þegar timaritum félags-
samtaka er flett sést oft á tið-
um, að fátt er til sparað til að
gera timaritin sem best úr garði
Mörg timarit eru prentuð á
vandaðan pappir og mikið i þau
lagt hvað allt útlit snertir.
Slik rit eru hins vegar mjög
dýr f útgáfu, ekki sist þegar lit-
myndir eru hafðar með. Margir
hafa þvi fariö þá leiðina, að
prenta vandaða kápu i mörgum
litum, en hafa siðan það sem á
milli kápusiðanna er af ódýrari
gerðinni.
Þegar ýmis þessara félaga-
timarita eru borin saman við
blöð svipaðra aöila i nágranna-
löndunum, þá sést að meira er
lagt I þau hér að þessu leyti i
mörgum tilfellum. Hins vegar
er efni erlendu blaðanna oft á
tiðum itarlegra og viðtækara,
enda nánast undantekningar-
laust unnið þar af launuðum
starfsmönnum viðkomandi
félaga.
Hérlendis er hins vegar al-
gengast að efnisöflun i félags-
ritin sé unnin sem sjálfboðastaf,
a.m.k. að mestu leyti, og er það
m.a. skýringin á óreglulegum
útgáfutima. Þau timarit félaga-
samtaka, sem koma reglulega
út, eru hins vegar yfirleitt unnin
af launuðum starfskrafti, en
það er forsenda reglulegrar út-
gáfu.
ódýr fréttabréf.
A siðustu árum hefur nýtt út-
gáfuform mjög rutt sér til
rúms hér á landi, og hafa fjölda-
mörg félagasamtök nú tekiö það
upp.
Hér er átt viö offsetfjölrituð
fréttabréf i litlu broti (A-4)
Offsettæknin hefur gert félaga-
samtökum og öðrum aðilum
kleyftað gefa út slik rit án veru-
legs kostnaöar.
Uppsetning og útlit slikra
fréttabréfa er auövitaö mjög
misjafnt, en offsetttæknin gefur
nánast ótæmandi möguleika i
þvi efni.
Kostnaðurinn við útgáfu
slikra rita er ekki aðeins hversu
ódýr útgáfan er miðað við hefð-
bundna timaritaútgáfu, heldur
einnig hversu fljótlegt er að fá
slik rit unnin i prentsmiðju.
Flest þessara fréttabréfa
koma óreglulega út en önnur eru
reglubundnari, og eintaka koma
út mánaðarlega eða þar um bil.
Prentun og pappir átta síöna
fréttabréfs i þessu broti mun
ekki kosta nema 200-300 þúsund
krónur, og er þá reiknað með aö
hluti blaðsins se prentaður i
tveimur litum, og aö upplagið
sé 4-5 þúsund eintök. Alla vinnu
fyrir fjölritun, svo sem efnisöfl-
un, vélritun efnisins og uppsetn-
ingu blaösins,er hægt aö vinna
á skrifstofum viðkomandi
félaga, þannig að einungis er
þörf á aö kaupa filmuvinnu,
fjölritun og heftingu blaösins.
Með þessum hætti ættu flest
félög, sem þess óska, að geta
komið áhugamálum sinum sin-
um á framfæri i snyrtilegu
blaði. Og slik útgáfa er nú oröin
það ódýr að hún ætti að vera
flestum félögum opin leið.
- ESJ.