Morgunblaðið - 11.04.2001, Blaðsíða 18

LANDIÐ
18 MIÐVIKUDAGUR 11. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
VATNSYFIRBORÐ Kleifarvatns
hefur lækkað verulega frá síðasta
sumri og er nú svo komið að mæli-
tæki Vatnamælinga eru komin á
þurrt land. Þá hafa komið í ljós hver-
ir við suðurenda vatnsins sem áður
voru undir vatni tugum metra frá
landi og hafa þeir verið að koma í
ljós síðustu daga. Lítil úrkoma og
snjóléttur vetur hefur áhrif á vatns-
stöðuna en sá möguleiki er einnig
fyrir hendi að jarðskjálftahrinan síð-
asta sumar hafi haft áhrif á jarðlög
undir vatninu á þann hátt að vatnið
sígi hraðar niður í hraunbergið.
Kristjana G. Eyþórsdóttir, jarð-
fræðingur hjá Vatnamælingum, seg-
ir að mjög þurrt sé á þessu svæði og
vatnsyfirborðið sé óvenju lágt núna.
Mælitækin sem mæla vatnsyfirborð-
ið eru komin á þurrt land og er nú
verið að undirbúa að lengja rör í
tækjunum þannig að það komist aft-
ur í vatn. „Við erum ekki að mæla
vatnshæð núna, það er allt á þurru.
Þannig að þetta er svona vandræða-
ástand.“
Að sögn Kristjönu var vatnsyfir-
borðið nokkuð hátt í fyrravor en síð-
an hafi það hríðlækkað frá haust-
mánuðum. Samkvæmt vatns-
hæðarskýrslu fyrir Kleifarvatn, sem
nær fram í ágúst síðastliðinn, var
hæð vatnsyfirborðsins þá nokkuð
góð miðað við árið áður og hafði náð
góðri hæð um vorið og framan af
sumri. Kristjana segir ekkert stökk
sjáanlegt í vatnslækkun í kringum
jarðskjálftana og segist telja að
lækkunin stafi frekar af þurrkum,
enda sé hraunið þarna hriplekt og
fljótt að lækka í vatninu þegar úr-
koma er lítil.
Þorgeir Ólason, forstöðumaður
Krýsuvíkurskóla, hefur undanfarin
ár ekið nánast daglega frá Hafnar-
firði framhjá Kleifarvatni að Krýsu-
víkurskóla. Hann segist aldrei hafa
séð vatnsyfirborðið svona lágt á
þessum tíma. Það hafi verið mun
hærra í fyrravor og síðasta sumar en
síðan hafi það lækkað jafnt og þétt.
Nú eru komnar undan vatninu stór-
ar sandfjörur og hverir sem áður
hafa verið undir vatni. Meðal annars
hafa komið í ljós hverir sunnanmeg-
in í vatninu síðustu daga sem voru
alveg undir vatni í síðustu viku. Þeir
eru nú við fjöruborð tugi metra frá
fjöruborðinu sem veiðimenn stóðu
við í fyrrasumar.
Harður skjálfti við
Kleifarvatn síðasta sumar
Lækkun á vatnsyfirborðinu hefur
vakið athygli nemenda og starfsfólks
skólans og hefur einn nemandinn
skrifað verkefni þar sem velt er upp
skýringum á því hvers vegna vatnið
hafi lækkað svo mikið. Ein skýringin
er sú þjóðsaga að úr vatninu liggi
göng að Krýsuvíkurbjargi til sjávar
og í göngunum sé ormur sem kennd-
ur er við vatnið. Ormurinn velti sér á
sjö ára fresti og þá rísi vatnið og sígi
til skiptis. Önnur tilgátan er sú að
jarðskjálftarnir sem urðu 17. og 20.
júní hafi valdið breytingum undir
vatninu. Því sígi vatnið hraðar niður
og líkja megi því við að tappinn hafi
losnað úr botninum.
Ljóst er að síðasta sumar urðu
þúsundir lítilla skjálfta á þessu
svæði auk nokkurra af stærri gerð-
inni. Ragnar Stefánsson, jarðeðlis-
fræðingur, segir að fáum mínútum
eftir stóra skjálftann 17. júní í fyrra
hafi orðið harður skjálfti við Kleif-
arvatn sem mældist 5 stig á Richter.
Ragnar segir að oft verði smávægi-
legar landbreytingar vegna jarð-
skjálfta og því sé hugsanlegt að
vatnslækkunin í Kleifarvatni tengist
skjálftunum síðasta sumar og þá
frekar skjálftunum sem urðu á þeim
slóðum. Hann segir þó erfitt að
dæma um það án frekari athugana.
Það hafi verið frekar lítið vatn þarna
undanfarin ár og það væri í sam-
hengi við litla úrkomu og lága
grunnvatnsstöðu sem almennt hefur
verið á landinu.
Vatnsyfirborð Kleifarvatns hefur lækkað óvenju mikið á þessum vetri
Rjúkandi hverir
komnir á þurrt land
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Vel sést hve vatnsborðið hefur hopað frá síðasta sumri, þegar öll sandfjaran var undir vatni. Sjá má hvar fjöruborðið var þar sem litaskilin eru í grjótinu í forgrunni.
HITAVEITA Egilsstaða og Fella
hyggst á næstu mánuðum láta bora
allt að 2 km djúpa virkjanaholu í Urr-
iðavatni í Fellum. Borað verður á
sama stað og núverandi virkjanahol-
ur hitaveitunnar eru.
Guðmundur Davíðsson, fram-
kvæmdastjóri HEF, sagði í samtali
við Morgunblaðið að verið væri að
semja við fyrirtækið Jarðboranir um
framkvæmd verksins. „Meiningin er
að finna meira vatn og því er gert ráð
fyrir að bora holu sem er um 2000
metrar á dýpt,“ sagði Guðmundur.
„Dýpsta holan á svæðinu hjá okkur
núna er um 1600 metrar og við reikn-
um með að fara inn í sama sprungu-
kerfi með nýju holuna. Við gerum
okkur vonir um allt að 80°C heitt
vatn en holan sem við notum svo til
einvörðungu í dag gefur 76°C heitt
vatn. Að auki höfum við tvær holur
sem gefa 57°C og 64°C heitt vatn en
til þess að geta notað þær þarf svart-
olíu til að kynda vatnið og það er
ákaflega dýrt dæmi. Við verðum að
gera þetta nokkra daga á ári þegar
álagið er mest.
Guðmundur segir að ekkert megi
út af bera til að illa fari þegar treyst
er á eina meginuppsprettu. Því sé
nauðsynlegt að fara í þessar fram-
kvæmdir.
„Holan sem við notum í dag gefur
46 sekúndulítra og við erum að horfa
á að virkja svipað afl. Þannig höfum
við töluvert upp á að hlaupa í framtíð-
inni. Meðaldagsþörf veitusvæðisins
eru 27 sekúndulítrar og árið 2000 var
830 þúsund tonnum dælt upp úr
heitavatnsæðinni í Urriðavatni,“
sagði Guðmundur.
Kostnaður við borun og virkjun er
áætlaður 65 til 70 milljónir króna.
Auk þessa verkefnis stendur til að
leggja dreifikerfi í nýtt hverfi á Eg-
ilsstöðum, Kelduskóga og Litluskóga
og byggja þar nýtt dæluhús í sumar.
Hagnaður varð af rekstri Hita-
veitu Egilsstaða og Fella í fyrra.
Þegar tillit hefur verið tekið til
rekstrargjalda nam hann 16,4 millj-
ónum króna og er 26% af veltu
félagsins. Skýringar á góðri afkomu
eru einkum lág skuldastaða og
sparnaður við rekstur veitukerfis.
Skuldir fyrirtækisins hafa lækkað
um 140 milljónir á sl. 5 árum.
Tekur heitt vatn á tveggja
km dýpi í Urriðavatni
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Hitaveita Egilsstaða og Fella ætlar að bora 2 km djúpa virkjunarholu í
Urriðavatni á næstu mánuðum. Hún á að skila tæpum 50 sekúndulítrum.
Egilsstöðum. Morgunblaðið.