Morgunblaðið - 11.04.2001, Page 36

UMRÆÐAN
36 MIÐVIKUDAGUR 11. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
RÁÐGJAFARSVIÐ
er eitt af fjórum meg-
insviðum innan Félags-
þjónustunnar í Reykja-
vík Á ráðgjafarsviði
eru veittar upplýsingar
um þá fjölbreyttu þjón-
ustu sem Félagsþjón-
ustan í Reykjavík býð-
ur upp á. Þar er tekið
við umsóknum um fjár-
hagsaðstoð, húsaleigu-
bætur, félagslegt leigu-
húsnæði, þjónustu-
íbúðir, vistunarmat
aldraðra, heimaþjón-
ustu og önnur stuðn-
ingsúrræði við einstak-
linga og fjölskyldur svo
dæmi séu tekin. Lagt er mat á um-
sóknir í samræmi við fyrirliggjandi
lög og reglur og metin þörf á þjón-
ustu. Þjónustubeiðnir eru síðan
sendar þjónustusviði. Til staðar
verður yfirsýn yfir þjónustuþarfir,
lögð áhersla á að kortleggja þær og
koma til móts við þarfirnar hverju
sinni.
Meginþungi starfsemi ráðgjafar-
sviðs fer fram á þremur borgarhluta-
skrifstofum, Skúlagötu 21, Suður-
landsbraut 32 og Álfabakka 12.
Á ráðgjafarsviði er lögð áhersla á
félagslega ráðgjöf til allra Reykvík-
inga óháð uppruna, aldri og eðli
vanda, ráðgjöf og stuðning í sam-
vinnu og samráði við notendur, upp-
lýsingagjöf um réttindi,
að standa vörð um rétt
fólks, yfirsýn yfir þarfir
og þróun úrræða, gott
aðgengi, sveigjanleika,
viðbragðsflýti og aukna
ábyrgð starfsmanna.
Í samræmi við fyrir-
liggjandi tillögur um
nýja hverfaskiptingu
Reykjavíkur þjónar
borgarhlutaskifstofa á
Skúlagötu 21 vesturbæ
og miðbæ að mótum
Lönguhlíðar, borgar-
hlutaskrifstofa á Suð-
urlandsbraut 32 þjónar
íbúum búsettum austan
Lönguhlíðar að Elliða-
ám, þá þjónar borgarhlutaskrifstofa
á Álfabakka 12 Breiðhyltingum og
Árbæjarbúum. Hverjum borgar-
hluta er síðan skipt í 2 hverfi; borg-
arhluta I í vesturbæ og miðbæ, borg-
arhluta II í Laugardal (Tún,
Kleppsvegur, Heimar, Vogar, Sund)
og Kringlu (Hlíðar að Smáíbúða-
hverfi), borgarhluta III í Breiðholt
og Árbæ.
Öll þjónusta sem veitt er byggist á
mati á þörfum þess einstaklings eða
fjölskyldu sem leitar úrlausnar.
Um getur verið að ræða almenna
félagslega ráðgjöf eða sértæka
vegna t.d. samskiptavanda innan
fjölskyldu, uppeldisstuðning og ráð-
gjöf til foreldra, stuðning og ráðgjöf
vegna vímuefnavanda, stuðning og
ráðgjöf vegna skilnaðarmála o.fl.
sem veitt er af starfsmönnunum
sjálfum eða innan einhvers úrræðis
Félagsþjónustunnar. Ráðgjöfin get-
ur að sjálfsögðu einnig falist í því að
veita upplýsingar og/eða hafa milli-
göngu um útvegun úrræða utan
Félagsþjónustunnar.
Sú aðstoð sem veitt er er ætíð í
samvinnu og samráði við viðkomandi
einstakling og/eða fjölskyldu.
Hverfabundið samstarf skiptir
miklu máli í allri forvarnarvinnu og
auðveldar leiðina að því markmiði að
veita sem heildstæðasta þjónustu í
samræmi við fyrirliggjandi þarfir í
hverju hverfi.
Lögð er áhersla á að fyrirbyggj-
Aukin þjón-
usta Félags-
þjónustunnar
í Reykjavík
Ellý A.
Þorsteinsdóttir
Þjónusta
Til að bæta þjónustu
Félagsþjónustunnar
í Reykjavík, segir Ellý
A. Þorsteinsdóttir,
hefur verið bætt við af-
greiðslutíma á mið-
vikudögum og er
opið til kl. 18.
Allt tal um starfshætti, lög og regl-
ur er til einskis ef ekki er farið eftir
þeim. Reglur og lög eru til einskis ef
þau eru ekki lesin af þeim sem eftir
þeim eiga að fara. Hafi slíkir menn
lesið lög og reglur, sem þeim ber að
fara eftir, en ekki skilið hvað þar
stendur, eru þeir algjörlega gagns-
lausir.
Í viðtali við Skúla Jón Sigurðarson,
formann rannsóknarnefndar flug-
slysa og nýjan starfsmann nefndar-
innar Þormóð Þormóðsson, fyrrver-
andi starfsmann Flugmálastjórnar,
kom fram að rannsóknarnefnd flug-
slysa ynni eingöngu með gögn, sem
henni væru afhent „af fúsum og
frjálsum vilja“. Þetta eru röng vinnu-
brögð og raunar hreint afleit. Í lögum
um rannsókn flugslysa (nr. 59, 1996)
segir: „Nefndin getur krafið Flug-
málastjórn um aðgang að hvers kon-
ar gögnum sem nauðsynleg eru við
rannsókn máls“ og „Rannsóknar-
nefnd flugslysa og starfsmönnum
hennar er heimilt að krefjast fram-
lagningar á bókum, öðrum skjölum
og upptökum er varða loftfarið og
áhöfn þess, taka skýrslur af eiganda,
notanda eða umráðanda loftfarsins,
áhöfn þess og hverjum öðrum sem
ætla má að kunni að geta veitt vitn-
eskju er stuðli að því að leiða í ljós or-
sök slyssins“. Hér er klárlega átt við
alla orsakaþætti, ekki bara suma.
Rannsóknarnefndin er því ekki
„frjáls“ við öflun gagna, heldur ber
henni að fara að lögum – lögum, sem
þeir öðrum fremur eiga að þekkja út í
hörgul.
Gögn sem óvænt finnast
Hjá þeim félögum Skúla og Þor-
móði kom fram að gagnasöfnun gæti
verið mjög tímafrek og Skúli sagði að
mjög eðlilegt væri að niðurstöður og
orðalag breyttist, mikið í þessu til-
felli, „þar sem málsaðilar gerðu ítar-
legar athugasemdir og lögðu fram
frekari gögn í málinu“. Hér er átt við
LÍO ehf. og Flugmálastjórn. Þessi
staðhæfing Skúla er röng. Grundvall-
andi breytingar frá frumskýrslu til
lokaskýrslu eru alls ekki eðlilegar.
Þetta hafa virtir erlendir rannsak-
endur staðfest við okkur. Hjá Flug-
málastjórn eiga á hverjum tíma að
vera til staðar öll gögn er varða út-
gáfu lofthæfiskírteina flugvéla og hjá
eiganda, flugrekanda og viðhalds-
aðila allt annað er flugvélina varðar.
Öll þessi gögn eiga að vera til staðar
þegar þeirra er þörf. Í frumskýrslu
rannsóknarnefndar flugslysa kom
fram að mikið vantaði af nauðsynleg-
um gögnum vegna skráningar og út-
gáfu lofthæfiskírteinis flugvélarinnar
TF-GTI, svo sem viðhaldsskrá og
skrá yfir lofthæfifyrirmæli. Engin
gögn varðandi lofthæfi eða flug flug-
vélar geta eða eiga að verða til eftir á
eins og augljóslega var tilfellið varð-
andi flugvélina TF-GTI. Það skiptir
engu máli hvort Flugmálastjórn eða
einhver hafi hálfu ári síðar „fundið“
gögn í fórum sínum og lagt þau fram.
Ef Flugmálastjórn, flugrekandi eða
viðhaldsaðili voru ekki með þau gögn,
sem áttu að vera til staðar vegna flug-
vélarinnar TF-GTI á slysdegi, ber að
geta þess í lokaskýrslu, eins og gert
var í frumskýrslu rannsóknarnefndar
flugslysa.
Sönnunargagn
undir skemmdum
Þegar þær starfsreglur eru skoð-
aðar, sem um rannsóknarnefndir
flugslysa gilda í hinum vestræna
heimi, er ljóst að slíkar nefndir skulu
vinna með það að leiðarljósi að allt
það komi fram, sem betur hefði mátt
fara, hvort sem það hafi átt beinan
þátt í orsökum slyss, löglegan eða
ólöglegan. Gildir einu hvort um hafi
verið að ræða eitthvað, sem telst
beinn orsakaþáttur, svo sem hvort
hreyfill hafi bilað eða hvort gerður
hafi verið farþegalisti. Óviðunandi er
með öllu að mögulegum orsakaþátt-
um sé sleppt, svo og að niðurstöðum
sé hagrætt með tilliti til „gagna“, sem
einhverjum hafi tekist að „finna“
löngu síðar. Gjalda ber varhug við
slíkum gögnum.
Það vekur forundran að haft sé eft-
ir formanni rannsóknarnefndar flug-
slysa að eigandi hreyfilsins hafi óskað
eftir því að fá hann afhentan þar sem
hann hafi legið undir „skemmdum“ í
vörslu rannsóknarnefndarinnar og að
nefndin hafi ekki séð ástæðu til að
halda honum. Þetta gerðist u.þ.b. 96
klukkustundum eftir að flugvélin
fórst og hafði hreyfillinn þá verið frá
fyrsta degi „á gólfinu“ hjá hagsmuna-
aðila þ.e. Flugvélaverkstæði Guðjóns
V. Sigurgeirssonar (samkvæmt fram-
burði flugrekandans). Hreyfill, sem
ekki hafði verið rannsakaður betur en
svo að gerð hans „breyttist“ óvænt
milli frum- og lokaskýrslu rannsókn-
arnefndar flugslysa.
Athygli vekur að Skúli Jón Sigurð-
arson og Þormóður Þormóðsson
segjast m.a. hafa leitað til „tveggja
færustu sérfræðinga flugmálastjórn-
ar“ varðandi rannsókn hreyfilsins.
Þessi færustu sérfræðingar Flug-
málastjórnar voru samkvæmt upp-
lýsingum rannsóknarnefndar flug-
slysa þeir Björn Björnsson og
Sigurjón Sigurjónsson. Björn er
deildarstjóri þeirrar deildar flugör-
yggissviðs Flugmálastjórnar er ann-
aðist upphaflega útgáfu lofthæfiskír-
teinis flugvélarinnar TF-GTI
síðastliðið sumar og Sigurjón undir-
maður hans sem aðstoðardeildar-
stjóri. Þetta eru hreinir hagsmuna-
aðilar.
Gagnrýni er ekki úlfúð
Óskiljanlegt er, í ljósi þeirrar sér-
fræðiaðstoðar sem nefndin naut, að
engum hafi dottið í hug að varðveita
hreyfilinn og forða honum frá
skemmdum svo sem með því að setja
hann í olíubað. Það gerði hins vegar
Ísleifur Ottesen, eigandi LÍO ehf., að
eigin sögn, eftir að rannsóknarnefnd-
in hafði afhent Ísleifi hreyfilinn, en
Ísleifur var víst eini hagsmunaaðil-
inn, sem ekki kom að rannsókn þessa
mikilvæga gagns. Í reglugerð um
rannsóknarnefnd flugslysa segir í 16.
gr.: „Geymsla og afhending máls-
gagna. Nefndin skal varðveita í
öruggum geymslum gögn sem þýð-
ingu hafa í rannsókn máls“. Varla
þarf að fjölyrða um mikilvægi hreyf-
ils, sem drap á sér með þeim afleið-
ingum sem öllum er kunnugt um.
Lýsing Skúla Jóns Sigurðarsonar
og Þormóðs Þormóðssonar á vinnu-
brögðum rannsóknarnefndar flug-
slysa er skelfileg lesning og vekja upp
spurningar um fyrri skýrslur nefnd-
arinnar. Hún kallar eftir takmörkuð-
um gögnum. Hún varðveitir gögn illa
og fargar ef því er að skipta. Hún tek-
ur við gögnum löngu eftir flugslys
(sem áður voru ekki til staðar en
fundust óvænt), sem gerbreyta öllum
niðurstöðum. Og svo leyfir formaður
nefndarinnar sér að kalla það „úlfúð“
(eins og haft var eftir Skúla Jóni) þeg-
ar borgarar landsins veita nefndinni
sjálfsagt aðhald. Hvorki rannsóknar-
nefnd flugslysa né aðrir opinberir að-
ilar kostaðir af almannafé eru hafnir
yfir málefnalega gagnrýni.
Friðrik Þór Guðmundsson
blaðamaður.
Jón Ólafur Skarphéðinsson
prófessor.
Hilmar Friðrik Foss flugmaður.
Leitin að
sannleikanum
Athugasemdir vegna viðtals Morgunblaðs-
ins við fulltrúa rannsóknarnefndar flug-
slysa 10. apríl 2001.
Kvenfélagasamband
Íslands hefur síðast-
liðið ár staðið fyrir
átaki til þess að auka
vatnsdrykkju þjóðar-
innar. Í tilefni að átak-
inu hefur Kvenfélaga-
sambandið meðal
annars haft samband
við alla grunn- og
framhaldsskóla lands-
ins, foreldrafélög og
leikskóla á Reykjavík-
ursvæðinu, svo og
lyfjafyrirtæki. Við höf-
um hvatt þessa aðila
til að hengja upp
vatnsplaköt sem víð-
ast þar sem fólk kem-
ur saman. Auk þess hafa kvenfélög
landsins verið hvött til að gefa
vatnsbrunna öðru nafni „vatns-
hana“ á þá staði í þeirra bæjar-
félagi þar sem þeir eru ekki fyrir.
Markmið Kven-
félagasambandsins er
að aðgengi að drykkj-
arvatni sé öllum auð-
velt.
Með því að hengja
vatnsplakötin upp
sem víðast ýtir það
óneitanlega undir
vatnsdrykkju hjá
fólki á öllum aldri.
Margir hafa sýnt
þessu áhuga, sérstak-
lega skólar og kven-
félög úti á lands-
byggðinni hafa
pantað vatnsplaköt
sem vonandi hafa nú
þegar verið hengd
upp á áberandi stöðum. En betur
má ef duga skal. Við stöndum
ennþá frammi fyrir þeirri stað-
reynd að íþróttahús eru með
samning við gosframleiðendur um
gott aðgengi að gosdrykkjavélum.
Því miður hefur gleymst þar að
setja vatnið í fyrsta sæti.
Íslendingar eru allra þjóða lang-
lífastir og hraustir, meðal annars
af því að vatnsboranasýkingar eru
nær óþekktar og efnasamsetning
vatnsins enn á þann hátt að betra
verður vart á kosið. Vatn er eitt
einfaldasta en jafnframt fjölhæf-
asta efnasambandið í lífheiminum.
Hver sameind er sett saman úr
tveimur vetnis- og einu súrefnis-
atómi. Vatn er mikilvægasta nær-
ingarefnið. Um 60–70% líkamans
er vatn, hærra hlutfallið er hjá
börnum. Þó svo að vatn innihaldi
ekki nein vítamín, steinefni né
orku er það samt mikilvægasta
efnið sem við þurfum á að halda.
Vatn flytur næringarefni um lík-
amann til frumnanna og úrgangs-
efni frá þeim. Vatnsjafnvægi lík-
amans er nákvæmlega stjórnað af
taugastöð í miðtaugakerfinu.
Lítil börn og eldra fólk geta ekki
alltaf sagt til um þegar þau eru
þyrst. Þess vegna er mikilvægt að
halda vatni að börnum og eldra
fólki. Vatnsskortur í líkamanum
kemur fram í þorsta og er þorstinn
venjulega nokkuð áreiðanlegt
merki um vatnsþörf. Einkenni um
ofþornun í líkamanum geta til
dæmis verið þreyta, vanlíðan og
uppköst, þurr tunga og húð, lítið
þvag og innfallnir hvarmar.
Nauðsynlegt er að endurnýja
tvo til þrjá lítra á dag sem tapast í
formi svita, þvags og útöndunar.
Kvenfélagasamband Íslands,
sem er stærstu landssamtök
kvenna á Íslandi, hefur rekið starf-
semi Leiðbeiningastöðvar heimil-
anna allt frá árinu 1963. Um er að
ræða alhliða neytendafræðslu sem
meðal annars vill stuðla að bættu
heilsufari þjóðarinnar.
Ef verið er að drekka gos,
ávaxtasafa eða mjólk í staðinn fyr-
ir vatn mun það gefa mjög mikla
orku sem í flestum tilfellum er
ofaukið í líkamanum.
Þar sem mjög stór hluti þjóð-
arinnar er nú þegar orðinn „ofal-
inn“ hvetjum við alla til að taka
vatn fram yfir aðra svala- eða
orkudrykki. Það er ekki spurning
hvað kemur til með að skila góðum
árangri og þér mun líða betur.
Mikilvægasta næringar-
efnið – færð þú nóg?
Guðrún Þóra
Hjaltadóttir
Vatn
Þar sem mjög stór hluti
þjóðarinnar er nú þegar
orðinn „ofalinn“,
segir Guðrún Þóra
Hjaltadóttir, hvetjum
við alla til að taka
vatn fram yfir aðra
svala- eða orkudrykki.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Leiðbeiningastöðvar heimilanna og
starfsmaður KÍ.