Morgunblaðið - 11.04.2001, Blaðsíða 47

SKOÐUN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. APRÍL 2001 47
Skjalamöppur
Skeifunni 17, 108 Reykjavík
Furuvöllum 5, 600 Akureyri
105.-
Skrifborðsstóll
Sterkur og vandaður skrifborðsstóll,
stillanlegt bak, hæðarstilling,
stillanlegir armar, veltustilling á setu.
Mjúk og vönduð bólstrun.
Lærður á hugbúnaðinn þinn!
Góðar kennslubækur fyrir helstu
forritin.
Á eigin spýtur!
Alltaf ódýrir
– ekki bara s
tundum!
16.900.-
Heimaskrifstofan
Hentug lausn fyrir heimilið.
Allir tölvuhlutir á einum stað.
Gott rými fyrir tölvuna, prent-
arann og önnur tæki. Innbyggðir
rekkar fyrir geisladiska.
Til í beyki og kirsuberjavið.
18.900.-
245.-
Hraðvirkur prentari með 6 lita
sprautukerfi. 1440x720dpi
prentupplausn.
Tengist við (PC & Mac)
EPSON SC 870 SE
18.90
0.-
1.499.-
Sími 550 4100
Fallegar og endingargóðar
skjalamöppur frá Falken.
85 mm - kjölur - 2 gata.
A-4 ljósritunarpappír 80 gr.
500 blöð í pakkningu.
Ljósritunarpappír
OPIÐ VIRKA DAGA KL. 8 -19 • LAUGARDAGA KL. 10 -16
Læknavaktarinnar er sannarlega
hluti heimilislæknisfræðinnar og
heyrir til fagkunnáttu í þeim fræð-
um, en aðeins sem verulega tak-
markaður hluti. Reyndar er t.d. í
Kanada sérstök undirgrein í fram-
haldsnámi heimilislækninga sem
sérstaklega býr til sérfræðinga í
bráðalækningum. Meginviðfang
heimilislæknisfræðinnar er hins-
vegar það sem fyrr er drepið á hér.
Tilkoma stórefldrar Læknavakt-
ar hefur komið á verulega afmark-
aðri verkaskiptingu í heilsugæsl-
unni, þar sem bráða- og tilfella-
lækningar einskorðast í æ ríkari
mæli við hana. Er ekki nema gott
um það að segja við ríkjandi að-
stæður. En þær eru líka ekki síst
til komnar vegna þess hve heil-
brigðisyfirvöld hafa, þvert ofan í
4–5 ára gamlar heitstrengingar,
látið heilsugæsluna algerlega reka
á reiðanum. Ég get því ekki deilt
með Atla aðdáun hans á heilbrigð-
isráðuneytinu. Það vantar um 20 til
30 heimilislækna á höfuðborgar-
svæðið, og þeir sem starfa búa við
kjör, sem einungis er unnt að hosa
upp í það að teljast sæmileg með
því að vinna einmitt um kvöld og
nætur í harkinu hjá honum á vakt-
inni.
Magn eða gæði
Í flestum nágrannalöndum,
nema helst þar sem kostnaður við
heilbrigðisþjónustuna er mestur
en árangur hvað lakastur, er
heilsugæslan talin framvörður
heilbrigðisþjónustunnar, fyrsti
snertipunktur íbúa við hana til úr-
vinnslu og frekari aðgerða. Hér er
hún á hátíðlegum stundum nefnd
„hornsteinn“ hennar. Svona er það
í orði en á borði hefur engum
skilningi eða áhuga verið til að
dreifa á því að gera henni kleift að
sinna slíku hlutverki. Hátt á ann-
an tug heimilis-lækna hefur yf-
irgefið fagið á undanförnum árum,
margir af þeim úr röðum mætustu
einstaklinga fagsins. Stöðufjölda í
heimilislækningum er haldið niðri
á meðan sérfræðingar í öðrum
greinum geta opnað stofu úti í bæ
hvenær sem þeim dettur slíkt í
hug. Gefur augaleið, að hefð-
bundnum verkefnum heilsugæsl-
unnar er í æ ríkari mæli sinnt af
öðrum sérfræðingum (á margföldu
verði eins og kjörum er nú hátt-
að). Af sömu ástæðum flæða til-
fellalækningarnar æ meira til
Læknavaktarinnar og skerpa
þannig ofangreinda verkaskipt-
ingu. Ekki má þó gleyma því, að á
mörgum heilsugæslustöðvum eru
einnig kvöldvaktir sem sinna í um-
talsverðum mæli slíkri þjónustu.
Engu að síður verður niðurstaðan,
að heilsugæslan „situr uppi“ með
æ stærra hlutfall af stórum og
flóknum vandamálum, sem reyna
æ meira á lækninn. Allir kollegar
hafa verið því sammála, að þeir
fari heim lúnari eftir t.d. 12 til 15
samskipti í heilsugæslu en 50 til
60 á Læknavakt, slíkur er eðl-
ismunur viðfangsefnanna á hvor-
um stað. Ekki ber heldur að
gleyma í þessu samhengi þeirri
staðreynd að heilsugæslulæknir
leysir oftast fleiri en eitt vandamál
í viðtali, oft fjögur eða fimm, sem
ella myndu þurfa fimm sérfræð-
inga af ýmsu tagi til að afgreiða
með tilheyrandi flækingi sjúklinga
og stórauknum kostnaði fyrir heil-
brigðiskerfið. Er þessi kostnaður
vitaskuld þegar til staðar við nú-
verandi uppflosnun á hlutverka-
skiptingu í heilbrigðisþjónustu.
Þegar á allt er litið hefur afköst-
um í samskiptum talið fækkað
furðu lítið (um 10%) við kjara-
breytingu heimilislækna, þegar
þeir fóru allt í einu að taka sín
lögmætu frí, sinna stjórnun, end-
urmenntun, gæðastýringu og
rannsóknum og fá sér lúr morg-
uninn eftir næturvakt í þeirri
vissu að slíkur lúxus leiddi ekki til
kjaraskerðingar. Holutalning sem
mælikvarði á afköst og gæði í
heilsugæslu er grunnhyggin og
rangsleit og lítur framhjá eðli og
þjónustu heimilislækninga.
Höfundur er heimilislæknir.