Morgunblaðið - 03.06.2001, Blaðsíða 37

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 3. JÚNÍ 2001 37
ist um heiminn og varst opin fyrir nýj-
um tækifærum til að auðga líf þitt og
annarra. Við erum stoltar af því að
hvar sem við komum og hvern sem
við hittum naust þú mikillar aðdáunar
og virðingar. Þú varst framúrskar-
andi myndarleg hvort sem það sneri
að heimili þínu eða handavinnu, enda
lagðir þú metnað þinn í allt sem þú
komst að. Þrátt fyrir annasamt líf átt-
irðu alltaf tíma fyrir okkur. Þú lagðir
mikla áherslu á að við fyndum okkar
farveg í lífinu, menntuðum okkur,
ferðuðumst um heiminn, létum
drauma okkar rætast og værum sátt-
ar við líf okkar.
Söknuðurinn er sár en við erum
þakklátar fyrir að hafa eitthvað af þér
í okkur öllum. Þú hafðir lag á að láta
okkur finna að við værum einstakar.
Þú varst stolt af okkur og lagðir mikla
áherslu á að við værum það líka. Eða
eins og þú sagðir: „Ef maður hrósar
sér ekki sjálfur þá gerir það enginn.“
Sólveig Lilja, Hjördís, Bryndís
og Svandís Dóra Einarsdætur.
Núna þegar þú ástkær amma okk-
ar ert farin höfum við staldrað við og
íhugað þann tíma sem við höfum átt
saman og þær minningar sem við höf-
um um þig. Undanfarna viku höfum
við reynt að hugga okkur með því að
láta hugann reika og rifja upp allar
þær ánægjustundir á Spáni, Dan-
mörku og hér á landi sem við áttum
með þér. Það var alltaf ákveðin upp-
lyfting að koma í heimsókn til þín
vegna þess að við gátum alltaf búist
við hlýju og skemmtilegum sögum.
Það er mjög erfitt að sættast við þá
staðreynd að þú sért farin og það sé
ekki lengur hægt að koma við í Safa-
mýrinni eins og áður. Frekari orð eru
óþörf þar sem minningin um þig og
það sem þú gafst okkur og kenndir
mun lifa og hjálpa okkur að takast á
við ókomna tíma.
Andri og Sigurður Jökull.
Það er ekki erfitt að kalla fram í
hugann minninguna er ég, ung og
feimin menntaskólastúlkan, var
kynnt fyrir henni Hjördísi Einars-
dóttur á Brávallagötunni fyrir hart-
nær fjörtíu árum. Hún var afar glæsi-
leg og hafði yfirbragð heimskon-
unnar, enda var hún bæði sigld og vel
menntuð. En er þarna var komið var
hún hin sterka sjómannskona sem
annaðist heimili og barnauppeldi af
miklum myndugleik. Ekki var laust
við að hjartsláttur minn yrði hraðari á
þessu merka augnabliki, en mér til
halds og trausts var glæsilegur sonur
hennar. Hjartsláttur þessi átti síðan
eftir að breytast í áratuga vináttu,
þrátt fyrir að ýmislegt færi á annan
veg en í upphafi var ætlað.
Því fer fjarri að líf Hjördísar hafi
alltaf verið dans á rósum og mætti
nefna þar margt, en einna þungbær-
ast tel ég að hafi verið er sjómanns-
konan mátti sjá á eftir eiginmanni sín-
um, heiðursdrengnum Sigurði Jó-
hannssyni skipstjóra, en hann lést
langt um aldur fram. Hún hefur verið
mér og mínum nálæg alla þessa ára-
tugi, bæði í gleði og sorg og væri hægt
að telja upp margvíslega eðliskosti
þessarar öðlingskonu, því hún var
ekki bara glæsileg heldur líka skarp-
greind, hafði einstaka frásagnargáfu
og skopskyn og trygglynd var hún
svo af bar. Hygg ég að margir taki
undir það, bæði vandamenn og vanda-
lausir.
Á þessu fagra maíkvöldi er ég set
þessar línur á blað er sól að hníga í sæ
yfir Snæfellsjökli og margt rennur í
gegnum hugann en ljúfsárastar eru
minningarnr um hvíta kolla og tvö
börn. Annað hefur hvílt í kirkjugarð-
inum milli foreldra Hjördísar en hitt
lifir og ber með stolti nafn drengsins
góða, afa Sigga. Hefði Hjördísar ekki
notið við á þessum erfiða tíma er lík-
legt að sagan hefði orðið önnur. Hin
fagra sýn sköpunarverksins, er ber
við vesturhimininn á þessu kvöldi
minnir einhvern veginn á hana. Hún
er sterk og gefur kraft.
Ég og fjölskylda mín kveðjum
ömmu Hjördísi með tilvitnun í ger-
semi úr Heilagri ritningu og eigin-
maður minn, Rolf, hugsar heim til Ís-
lands yfir Atlantsála og harmar að
geta ekki fylgt góðri vinkonu sinni.
Við biðjum huggunarríkan Guð að
styrkja ástvini hennar alla.
Hvar sem þú deyr, þar dey ég,
og þar vil ég vera grafin.
Hvað sem Drottinn lætur fram
við mig koma, þá skal dauðinn
einn aðskilja mig og þig.
(Rt. 1.17)
Birna Þórisdóttir.
Sárljúfur djass berst til mín inn um
opinn glugga. Ég horfi yfir Virkis-
gröfina gömlu við Kristjánshöfn í
Kaupmannahöfn. Sólarlagið gyllir
spegilslétt vatnið og næturgali æfir
strokur í grænu beykitré. Það er vor.
Hugur minn er heima á Íslandi, því
Hjördís Einarsdóttir er látin. Hún
var vinur móður minnar, allt frá því
að þær hittust fyrst í 11 ára bekk í
Miðbæjarbarnaskólanum í Reykja-
vík. Þaðan í frá skildi leiðir þeirra
aldrei, enda þótt lífið hagaði því þann-
ig að þær voru misnálægt hvor ann-
arri. Það er lán að eiga vináttu í 67 ár,
vináttu sem aldrei bar á skugga í
ólgusjó lífsins.
Hjördís var ein glæsilegasta kona
sinnar samtíðar. Hún var skemmti-
leg, sterk, með afbrigðum greind og
„elegant“. En hún var líka miklu
meira, hún var mikil manneskja, gjaf-
mild og hjartahlý. Hún fæddist í Flat-
ey á Breiðafirði í stormi og hraglanda
en kvaddi þennan heim í Reykjavík
aðfaranótt 23. maí á fagurri vornótt,
þegar himinn og haf runnu saman í
blátært rökkur. Líklega er þetta
táknrænt fyrir líf hennar. Hún lifði
því lifandi, þorði að fara ótroðnar
slóðir og uppskar styrk og víðsýni
þess sem hefur víða ratað. Þegar
móðir mín varð ekkja færði Hjördís
sig nær. Hin síðari ár hefur varla liðið
sú vika að þær ræddust ekki við. Eitt
besta sumarfrí sem móðir mín hefur
notið var með Hjördísi og Erlu dóttur
hennar og Inga bróður mínum suður
á Spáni fyrir margt löngu. Þá var
hlegið og glaðst yfir lífinu og tilver-
unni. Slíkt ber að þakka.
Hjördís reyndist mér dyggur vinur
og ráðgjafi þegar ég þurfti að leita
upplýsinga og stuðnings vegna fötl-
unar sonar míns í völundarhúsi
Tryggingastofnunar ríkisins. Hún
starfaði þar lengst af eftir að hún
missti síðari mann sinn, Sigurð Jó-
hannsson skipstjóra, og var þar öllum
hnútum kunnug. Mér er minnisstætt
fyrsta skiptið sem ég leitaði til Hjör-
dísar á þeim vettvangi. Hún tók mér
eins og höfðingja, leiddi mig til sætis á
skrifstofu sinni, sýndi mér stolt
myndir af börnum og barnabörnum,
spurði um mína hagi og sonar míns og
leysti svo vanda minn án þess að ég
tæki eftir því. Skömmu síðar fór son-
ur minn að fá falleg föt sem Hákon,
barnabarn Hjördísar, var rétt vaxinn
upp úr. Síðasta samtal okkar Hjördís-
ar var í síma fyrir skömmu. Hún var
langt leidd af sjúkdómi sínum, en
hvergi buguð. Hún vonaðist til að
verða við útskrift Hákonar hér í
Kaupmannahöfn í vor. Hún hafði enn
margt á prjónunum sem var ógert.
Röddin hafði misst nokkurn þrótt, en
húmor og lífsgleði settu mark sitt á
samtalið. Ég hafði sent henni nokkrar
myndir af Benedikt, syni mínum, og
hún sagðist mundu setja þær í albúm-
ið með myndum af barnabörnunum.
Hjördís kvaddi lífið í miðju verki.
Hún átti svo ótal margt eftir ógert.
Börnin hennar, tengdabörn og
barnabörn voru henni styrkur og
gleði. Þetta líf, sem reiddi henni þung
högg sem hún bar af sér í hljóði, var
henni samt fyrst og síðast uppspretta
gleði, vonar og skondinna sagna. Sól-
in er hnigin til viðar við Virkisgarð-
inn. Næturgalinn hefur náð sér á
strik en nágranninn hefur lagt frá sér
saxófóninn og er genginn til náðar.
Hjördís hefði notið þessa kvölds í
borginni þar sem hún dvaldi svo oft,
ung ástfangin kona með Sigga sínum,
og síðar með dætrum sínum og
barnabörnum.
Hún hefði dúkað hér borð, borið
fram allt hið besta, stjórnað yngri
kynslóðinni léttilega og sent alla
heim, brosandi, metta og með góðar
gjafir. Þannig var Hjördís á góðri
stund.
Við móðir mín vottum börnum
hennar, barnabörnum og tengda-
börnum okkar dýpstu samúð. Móðir
mín þakkar ævivináttu. Blessuð sé
minningin um Hjördísi Einarsdóttur.
Steinunn og Dóra S. Bjarnason.
Allar manneskjur eru margbrotnar
en Hjördís Einarsdóttir var óvenju
margbrotin og óvenju samsett kona.
Það er dálítið skrýtið að hafa nafnið
hennar yfir í svona hátíðlegum stell-
ingum, Hjördís Einarsdóttir, því í
mínum huga hefur hún alltaf verið
Hjödda mamma hennar Erlu. Hin
mamman í tvíeykinu okkar sem hefur
varað í yfir 30 ár, mamman sem hefur
fylgt mér eins og mín eigin mamma.
Áhrifavaldur sem hefur mótað lífið,
búið til farveg sem ekki er hægt að
horfa fram hjá.
Lífið hennar var svo margrætt og
fjölbreytilegt, svo óendanlega leynd-
ardómsfullt og kynngimagnað. Hún
var háreist og glæsileg húsmóðir og
eiginkona í Goðheimunum þegar ég
sá hana fyrst. Um það bil að koma
þremur dætrum til manns, eins og
það heitir svo fallega. Sigga nýkomin
úr ferðalagi í Túnis, Systa skiptinemi
í Ameríku og Erla að sigla inn í ung-
lingsárin. En þá var líka svo geysilega
margt að baki, margir kaflar lífsins
liðnir í aldanna skaut. Líf mæðranna
var okkur óendanleg uppspretta,
hvert smáatriði krufið og hver at-
burður mátaður. Hvernig leið henni
þá, hvað hugsaði hún þá? Sameigin-
legt hugðarefni okkar Hjöddu var
Húsmæðraskólatíminn á Ísafirði þar
sem hún og Mæja móðursystir mín
lærðu kvenlegar dyggðir. Það eru
bara nokkrar vikur síðan hún rifjaði
upp tvær albestu sögurnar af þeim,
skellihlæjandi með sinni lifandi frá-
sagnargleði og smitandi hlátri. Af til-
litssemi við orðspor Húsmæðraskól-
anna munu þær ekki hafðar eftir, en í
mínum huga er þetta besta staðfest-
ing þess að kvennamenning þessa
lands er full af gáska og húmor. Ann-
ar kapítuli í lífinu hennar var HE-
tríóið sem við vinkonurnar lifðum
okkur inn í með hjálp minninga og
frásagna. HE-tríóið stofnaði Hjödda
með vinkonum sínum sem allar höfðu
upphafsstafina HE, þrjár glæsipíur
sem tóku sig saman og tróðu upp á
Borginni með söng. Ekkert smá sem
það heillaði, glæsileiki og heimsborg-
aramenning, ungar og framsæknar
konur sem fannst lífið vera til að lifa
því.
Á Goðheimaárunum voru bræð-
urnir Einar og Bolli, báðir af fyrra
hjónabandi, löngu uppkomnir, fjar-
lægir en þó til staðar í heildarmynd-
inni. Hjödda var tvígift, eins og
mamma mín, með öllu sem því fylgir
af flóknum fjölskyldutengslum, skiln-
aði og raski í tilveruna. En hver hefur
sagt að tilveran eigi að vera án trufl-
ana? Siglingin á Gullfossi var líka
krufin, þegar unga skipsþernan og
dökkbrýndur skipstjórinn fóru að
renna hýru auga hvort til annars.
Okkur varð ekki skotaskuld úr því að
setja okkur ást þeirra og rómantík
fyrir hugskotsstjónir. Við endurupp-
lifðum hughrifin – sem hljóta að hafa
verið sérlega sterk á sjónum – og
sættumst á þá túlkun að til að játast
lífinu þurfi kjark og áhættu. En það
ástríka, já ástríka hjónaband varaði
því miður allt of stutt. Hjödda var rétt
eldri en við erum núna þegar hún
varð ekkja. Og Safamýrin varð það
móðurskip sem Goðheimarnir höfðu
verið áður. Þá tók við kapítulinn
Tryggingastofnun, sem Hjödda leysti
með afbrigðum vel af hendi. Norræn-
ir fundir, fulltrúi Íslands, trúnaðar-
störf, álitsgerðir, úrlausnir erfiðra
mála – ekkert var henni ofvaxið. Síð-
ustu árin í Safamýrinni voru friðsæl
og notaleg, starfsævin að baki, vett-
lingar og sokkar prjónaðir á margar
kynslóðir afkomenda. Að eldast með
reisn gerði hún vel, eins og annað.
Einhvern tíma var í tísku að tala
um að samband mæðra og dætra væri
flókið og sérstakt – einnig það krufð-
um við vinkonurnar. Í mínum huga er
það ekki gamaldags klisja heldur heil-
mikill vísdómur. Ég leyfi mér að full-
yrða að þegar best lætur séu mæður
áttavitar. Þær eru fyrirmyndir og
varnaðarvíti, kjölfesta og blóraböggl-
ar. Það er hægt að sækja orku og
hvatningu í líf þeirra, baða sig í afrek-
um þeirra og læra af reynslu þeirra.
En til þess að varðveita þetta sam-
hengi kynslóðanna þurfa þær að gefa
af sér og bjóða upp á samsömun og
aðgreiningu. Þær verða að vera örlát-
ar, hlýjar og sterkar. Þannig kona var
Hjördís Einarsdóttir sem hér er
kvödd með þakklæti og söknuði.
Þorgerður Einarsdóttir.

 
 
 
 

  

    
! "#
    
  

    

       
! 

" #
   $%%&
""$#%
&'% ()*))# !# "*#+",


 
    

  
 
 



   

 
     
 
  
   ! "
 !"# 
$% &    '()   *( 
)+ ,     ) '-  *( 
* - $% *( 

 ) .) $% *(  $%/( '(

 ) .) )+ *( 
 )+ 
 *)  )+ *( 
$% &   
,  0
 ) 


  



 


   
  
  !

"#$%"



 
   
   
  
  

& '

"(() 
#* 
& (() 
'

"
& (() 
 # 

& (() 
+#,
& (&-

 
 
 

 



 
 
 

    
  
  
  
 
 


     !
 "


# $   %#&&
'   

 
 

"
 
"   

 (
   ) 

 * 
      !"   # $% &'("" )' 
 * %  +   !,  &%  +  
-*,     !" &'"" &'" )' 
.'     !" "" / "",!)' 
 0"    )'  &'" - 1"" !"
! ,","%



    

  
  



 


 

 
    

  

 !"


 
 #   $$%
  
   

    
  !"##"

$# ""%  
  &&'##"

"&   $##"
  ()