Morgunblaðið - 03.06.2001, Blaðsíða 24

24 SUNNUDAGUR 3. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
J
ÓEL Pálsson flutti í októ-
ber á síðastliðnu ári á
Tómasarhagann í
Reykjavík ásamt konu
sinni Bergþóru Guðna-
dóttur og þriggja ára syni þeirra
Breka. Jóel er kominn á fornar
slóðir þar sem hann er fæddur og
uppalinn og sleit barnsskónum á
Grímsstaðarholtinu og nágrenni.
Jóel hitti ég í byrjun maímánaðar
á heimili hans á Tómasarhaganum.
Fjölskyldan býr þar í fjögurra her-
bergja íbúð sem er björt og
skemmtileg. Úr stofuglugga sér út
á hafið og yfir á Álftanesið.
Jóel hefur sitt lifibrauð af tón-
listinni og hefur undanfarin ár ver-
ið í hópi okkar athyglisverðustu
tónlistarmanna. Jóel er frjór og
skapandi listamaður. Hann er
fæddur í Reykjavík árið 1972 og á
því ekki langan feril að baki líkt og
ýmsir tónlistarmenn sem ég hef
átt viðtöl við á undanförnum árum
fyrir Morgunblaðið. Þó tónlistar-
ferilinn sé ekki langur er hann
þeim mun athyglisverðari. Jóel
hefur leikið á yfir 50 hljómplötum
og komið víða fram, s.s. í Banda-
ríkjunum, Kanada, Frakklandi,
Hollandi, Þýskalandi, Englandi,
Noregi, Danmörku og Grænlandi.
Árið 1998 gaf Jazzís út plötuna
Prím með tónlist eftir Jóel og var
sú plata valin til útgáfu hjá hinu
heimsþekkta Naxos-útgáfufyrir-
tæki og gefin út víða um heim.
Nýja platan, Klif, sem kom út
fyrir örfáum vikum hjá nýju út-
gáfuforlagi, Eddu, hefur fengið
mjög góða dóma gagnrýnenda.
Vernharður Linnet segir t.d. í um-
sögn um plötuna í Morgunblaðinu
10. maí. ,,Á engum íslenskum
djassdiski til þessa hefur tekist
betur að sameina framsækna hugs-
un og djasshefðina. Tónsmíðarnar
eru innihaldsríkar, spuninn hug-
myndaríkur og hrynsveitin jarð-
bundin. Jóel hefur agað tón sinn
enn meira en fyrr og vald hans yfir
tenórsaxófóninum er nær algert.
Hilmar er hugmyndaríkur í spuna
sínum jafnt sem skreytingum og
Skúli gæðir hvern takt sem hann
leikur nýju lífi. Loks skal það
nefnt að Matthías hef ég aldrei
heyrt betri, hvort sem hann slær
taktinn eða litar tónlistina með
áslætti sínum.“
Jóel Pálsson rifjaði upp fyrstu
kynni sín af tónlist í foreldrahús-
um.
,,Ég ólst upp við að heyra klass-
íska músík og djasstónlist og hef
iðkað tónlist frá því ég var barn að
aldri. Faðir minn, Páll Einarsson
jarðeðlisfræðingur, hafði mikinn
áhuga á tónlist og spilaði á selló og
kontrabassa, lék með djassböndum
hér fyrr á árum og erlendum
djassleikurum, t.d. með hinum
kunna bandaríska trompetleikara
Art Farmer sem kom til Íslands
1966. Pabbi hlustaði einnig á
kammerdjass, The Modern Jazz
Quartet, og ég ólst upp við að
hlusta á djass og klassísk músík á
líka töluverð ítök í mér. Það er
engin spurning að ég varð fyrir
tónlistaráhrifum á æskuheimili
mínu og er þakklátur foreldrum
mínum fyrir að hafa haldið mér við
efnið.“
Varstu snemma kominn í tónlist-
arskóla?
,,Ég byrjaði mjög ungur, sex eða
sjö ára í forskóla í Tónmenntaskól-
anum í einhverju föndri og hóf
ekki strax að spila á hljóðfæri. Níu
ára byrjaði ég að læra þar á klar-
inett og var í klarinettnámi í nokk-
ur ár og lauk þaðan námi og út-
skrifaðist.“
Skiptir þú fljótt yfir á saxófón
þegar þú varst kominn í Tónlistar-
skóla FÍH?
,,Já. Ég skipti yfir á saxófón og
lærði fyrsta árið á altósaxófón en
fór síðan yfir á tenór og vildi læra
að spila djass. Sæbjörn Jónsson
var búinn að stofna stórsveit í
skólanum sem síðar varð að Stór-
sveit Reykjavíkur. Þá ákvað ég að
spila á saxófón og prófaði mig
áfram á barintónsaxófón en skipti
fljótt upp úr því og var eitt ár að
spila á altósaxófón en stefndi alltaf
á tenórinn.“
Varstu þá farinn að hlusta á
djasstónlist og þá á saxófónleik-
ara?
,,Já, þá var ég byrjaður að
hlusta á djassplötur. Pabbi gaf
mér tvær plötur sem ég hlustaði
mikið á og eru enn í uppáhaldi hjá
mér, önnur þeirra er Coltrane-
plata, The best of John Coltrane,
og hin er Sonnie Rollings-plata og
báðir voru þeir miklir áhrifavaldar.
Ég hlustaði einnig á plötur með
Paul Desmond. Á unglingsárum
fór ég að hlusta eftir saxófónleik-
urum og djassaðri poppmúsík og
kom oft í Safnarabúðina á Klapp-
arstígnum og þar fann ég Mezzo-
forteplöturnar og keypti þær allar.
Þá eignaðist ég plötu Tómasar R.
Einarssonar, Hinsegin blús, og
hlustaði mikið á hana.
Klarinettið er í miklu uppáhaldi
hjá mér og ég hef undanfarin ár
verið að rifja upp kynni mín af
klarinettinu og spila töluvert á það
og er t.d núna að spila á það hljóð-
færi í Þjóðleikhúsinu í sýningunni
Syngjandi í rigningunni. Á þessari
nýju plötu, Klif, er ég t.d. að spila
á kontrabassaklarinett sem er til-
tölulega sjaldgæft hljóðfæri, sem
er svona framlenging á klarinett-
upælingum mínum og það er hljóð-
færi sem ég get hugsað mér að
nota meira.“
Hverjir voru þínir fyrstu tónlist-
arkennarar?
,,Fyrsti kennari minn á klarinett
var Þórir Þórisson. Þá kenndu mér
einnig á klarinett Kjartan Óskars-
son og Jóhann Ingólfsson í Tón-
menntaskólanum. Í Tónlistarskóla
FÍH. Eftir að ég hafði skipt yfir á
saxófón lærði ég eitt ár hjá konu
sem heitir Vigdís Klara og býr nú
á Dalvík. Þá lærði ég hjá Stefáni
Stefánssyni um tíma og var síðustu
tvö árin hjá Sigurði Flosasyni. Sig-
urður tók mig virkilega föstum
tökum og setti mér reyndar úr-
slitakosti. Annaðhvort færi ég alla
leið í náminu eða hreinlega sleppti
því. Hann gerði mér grein fyrir al-
vöru málsins. Að hætta jafnvel eft-
ir fyrsta tímann eða berjast til
þrautar. Ég ákvað að berjast til
þrautar og lauk námi frá Tónlist-
arskóla FÍH.“
Hinn bráðefnilegi ungi tónlist-
armaður vakti snemma athygli.
Hann fékk styrk til frekari náms í
Bandaríkjunum. Áður hafði hann
spilað í skólahljómsveitum og á
djassuppákomum hér heima.
Hvenær byrjar þú að spila í
hljómsveit?
,,Það var í skólahljómsveit á
árshátíð í níunda bekk í Haga-
skóla. Þá var ég fjórtán ára. Með
mér í þeirri hljómsveit voru t.d.
Einar Scheving trommuleikari og
Kristján Eldjárn gítarleikari. Þá
vorum við með hljómsveit í
Menntaskólanum í Hamrahlíð og
þar voru með okkur t.d. Gunn-
laugur Guðmundsson, sem nú er í
Hollandi, Karl Olgeirsson, Einar
Scheving og fleiri góðir músíkant-
ar. Við settum upp söngleikinn
Rocky Horror og það var svona
með því fyrsta í þessari vinnu.“
Jóel lauk stúdentsprófi af nátt-
úrufræði- og tónlistarbraut frá
MH vorið 1992. Hvað tók svo við
að loknu stúdentsprófi?
,,Samhliða námi í MH kláraði ég
námið í tónlistarskóla FÍH. Ég
stefndi nú alltaf á langskólanám.
Ég fékk styrk þarna um sumarið
og hélt til Bandaríkjanna og inn-
ritaðist á Berkeley-tónlistarskól-
ann í Boston og var þar í tvö ár og
lauk BM-prófi haustið 1994. Ég
spilaði með ýmsum skólahljóm-
sveitum og fór t.d. með Buddy
Riche-bandinu til Pennsilvaníu og
til Nashville með úrvalsbandi skól-
ans sem Bill Pierce stjórnaði.“
Voru þarna einhverjir Íslending-
ar áður?
,,Já, Hilmar Jensson og Skúli
Sverrisson og nokkrir fleiri áður
en ég kom í skólann. Þegar ég var
í námi voru þarna einnig Veigar
Margeirsson trompetleikari og Atli
Örvarsson o.fl.“
Að loknu námi tók alvaran við.
Jóel byrjaði að kenna við tónlistar-
skóla á Íslandi.
,,Ég byrjaði að kenna við Tón-
listarskólann á Akranesi tvisvar í
viku einn vetur. Þá var ég einnig
að kenna við Tónlistarskóla FÍH
og fleiri tónlistarskóla. Ég fór að
spila með hinum ýmsum hljóm-
sveitum t.d Milljónamæringunum
og er enn að spila með þeim við
ýmis tækifæri. Ég setti saman
ýmsar hljómsveitir sem spiluðu
t.d. á djasskvöldum og spilaði með
hinum og þessum tónlistarmönnum
og þannig er það enn í dag. Þá hef
ég verið að spila í hljóðverum með
tónlistarmönnum við upptökur á
plötum og diskum. Ég hef einnig
verið að útsetja töluvert fyrir aðra
tónlistarmenn, það er mjög góð
reynsla og góður skóli og það er
nauðsynlegt að fá sem víðtækasta
reynslu úr sem flestum hlutum.“
Hvenær byrjaðir þú að fást við
tónsmíðar?
,,Ég byrjaði að semja tónlist
meðan ég var í tónlistarskóla FÍH.
Síðan hafa tónsmíðarnar þróast
með spilamennskunni og taka allt-
af stærri og stærri sess í því sem
ég er að gera. Ég sem yfirleitt á
píanóið og skrifa þá það sem ég vil
að sé skrifað. Ég sem tónlist í
skorpuvinnu og þarf að hafa gott
næði og ég hef prýðisgóða aðstöðu
í bílskúr hér við húsið. Þar loka ég
mig af og vil vera í næði og svara
hvorki í farsíma né annan síma. Ég
sem auðvitað djassmúsík sem ég
sé fram á að ég muni flytja sjálfur
og þá einnig með öðrum.“
Prím var fyrsta plata Jóel Páls-
sonar sem Jazzís gaf út árið 1998
og vakti mikla athygli.
Á plötunni Prím eru níu lög af
tíu eftir þig. Var það allt ný tónlist
eða hafðir þú verið að semja þá
tónlist á löngu tímabili?
,,Megnið af þeirri tónlist samdi
ég á nokkrum mánuðum áður en
við fórum í upptökur í stúdíói.
Eitthvað af þessari tónlist er að-
eins eldri. Ég samdi t.d. eitthvað
af tónlist þegar ég var úti í námi.“
Ertu ekki ánægður með þær við-
tökur sem fyrri plata þín fékk?
,,Jú, og hún gekk mjög vel.“
Hver var aðdragandinn að út-
gáfu plötunnar erlendis?
,,Það var eiginlega algjör
slembilukka, ég þurfti ekkert að
hafa fyrir þessu. Það fóru þrjú ein-
tök af plötunni, íslensku útgáfunni,
úr landi og ein lenti hjá bandarísk-
um gagnrýnanda. Ég fékk tölvu-
póst frá honum þar sem hann
skýrði frá því að hann væri að
Landkönnuður í djassi
Árið 1998 gaf Jazzís út plötuna Prím með
tónlist eftir Jóel Pálsson. Djassgeggjarar
hafa hlustað á hana reglulega og hún er í
miklu uppáhaldi í plötu- og diskasafni
þeirra. Nýlega kom út ný plata með tónlist
Jóels Pálssonar, Klif, sem vakið hefur at-
hygli og fengið góða dóma gagnrýnenda.
Ólafur Ormsson ræddi við Jóel um nýju
plötuna og það sem hann er nú að fást við.
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
Morgunblaðið/Þorkell Þorkelsson