Morgunblaðið - 25.07.2001, Qupperneq 20

ERLENT
20 MIÐVIKUDAGUR 25. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
MEGAWATI Sukarnoputri, sem
tók við embætti forseta Indónesíu
á mánudag, þykir að mörgu leyti
óskrifað blað. Pólitísk stefna henn-
ar er óljós, hún flytur sjaldan
ávörp og veitir ógjarnan viðtöl.
Sumir segja það til marks um
slægð hennar að sveipa sig slíkum
óvissublæ, en aðrir segja það
benda til þess að hún hafi fátt
markvert að segja.
Andstæðingar Megawati hafa
látið að því liggja að hún muni ekki
valda forsetaembættinu, en stuðn-
ingsmenn hennar vísa því á bug og
segja hana ákveðna, framtaks-
sama, eiga gott með að vinna með
öðrum og þiggja ráðleggingar.
Megawati nýtur alltént mikilla
vinsælda meðal landsmanna, eink-
um borgarbúa, fátækra og náms-
manna. Vinsældirnar má að vissu
leyti rekja til þess að hún er dóttir
Sukarnos, sem leiddi sjálfstæðis-
baráttu Indónesa gegn nýlendu-
herrunum Hollendingum og varð
fyrsti forseti landsins.
Arfleifð Sukarnos
Megawati mun á næstunni flytja
aftur inn í forsetahöllina þar sem
hún ólst upp. Hún fæddist árið
1947, en tveimur árum áður hafði
faðir hennar lýst yfir sjálfstæði
landsins. Hollendingar viður-
kenndu sjálfstæði Indónesíu árið
1949 og Sukarno tók þá formlega
við forsetaembætti.
Þrátt fyrir að Sukarno sé álitinn
þjóðhetja var stjórnartíð hans að
mörgu leyti mörkuð spillingu og
óeiningu. Hann lifði lúxuslífi í for-
setahöllinni í höfuðborginni Jak-
arta og var umkringdur fjölda
spilltra embættismanna. Sukarno
tókst ekki að mynda samstæða
heild úr einingum hins víðlenda
ríkis, og reglu og stjórnsýslu var
ábótavant. Síðla árs 1956 lagði
hann þingræði af í landinu, réðst til
atlögu gegn einkaframtaki og tók
upp áætlanabúskap.
Á næstu árum brutust út upp-
reisnir í ýmsum héruðum Indó-
nesíu, meðal annars á Súmötru og
Sulawesi, verðbólga jókst úr öllu
valdi og samskipti landsins við
Bandaríkin versnuðu til muna. Ár-
ið 1965 sagði Indónesía sig úr Sam-
einuðu þjóðunum vegna stuðnings
þeirra við málstað Malasíu, sem
Sukarno hafði heitið að „tortíma“.
Í september það ár gerði hópur
kommúnista og herforingja sam-
særi um að ræna og myrða sex af
sjö æðstu yfirmönnum hersins og
grunur lék á að Sukarno væri við-
riðinn málið. Herforinginn Su-
harto, yfirmaður herliðsins í Jak-
arta, brást til varnar og
valdabarátta hófst milli hans og
Sukarnos. Forsetinn neyddist í
mars 1966 til að láta mikil völd í
hendur Suhartos, sem tók svo
formlega við forsetaembætti
tveimur árum síðar. Sukarno lést í
stofufangelsi árið 1970, 69 ára að
aldri og bugaður maður. Engu að
síður voru að minnsta kosti 500
þúsund manns viðstödd útför hans
og hann naut áfram mikillar virð-
ingar meðal þjóðarinnar.
Þess má geta að í Asíu er al-
gengt að ekkjur eða dætur áhrifa-
mikilla stjórnmálamanna feti í fót-
spor þeirra. Auk Megawati má
meðal annars nefna Indiru Ghandi,
forsætisráðherra Indlands og dótt-
ur Jawaharlal Nehru, fyrsta for-
sætisráðherra landsins, Corazon
Aquino, fyrrverandi forseta Fil-
ippseyja og ekkju stjórnarand-
stöðuleiðtogans Benigno Aquino,
Benazir Bhutto, fyrrverandi for-
sætisráðherra Pakistans og dóttur
Zulfikar Ali Bhutto, fyrrverandi
leiðtoga landsins, Aung San Suu
Kyi, leiðtoga stjórnarandstöðunnar
í Burma og dóttur herforingjans
Aung San.
Ris Megawati til áhrifa
Megawati er þrígift og þriggja
barna móðir. Hún lagði stund á sál-
fræði og landbúnaðarvísindi í há-
skóla, en lauk ekki prófi.
Hún var kosin á þing árið 1987
og komst í sviðsljósið 1993, þegar
hún var kjörin formaður Indónes-
íska lýðræðisflokksins (PDI).
Stjórn Suhartos, sem var þá enn
við völd, reyndi að koma í veg fyrir
að Megawati kæmist til áhrifa og
réðst árið 1996 inn í höfuðstöðvar
flokksins. Megawati var bolað úr
leiðtogastöðunni, en tveimur árum
síðar, þegar Suharto hafði sagt af
sér, stofnaði hún ásamt stuðnings-
mönnum sínum eigin flokk, Indó-
nesíska lýðræðisbaráttuflokkinn
(PDIP).
PDIP vann sigur í kosningunum
árið 1999 en flokkar múslíma komu
í veg fyrir að Megawati hreppti
forsetaembættið vegna kynferðis
hennar. Þingið kaus þess í stað
Abdurrahman Wahid, nær blindan
og heilsulausan, í forsetaembættið,
en Megawati varð varaforseti.
Samstarf þeirra var gott í byrjun,
en fór fljótlega versnandi, samhliða
því sem ásakanir á hendur Wahid
um spillingu og vanhæfni urðu há-
værari.
Megawati nýtur nú víðtæks
stuðnings meðal stjórnmálaflokk-
anna á indónesíska þinginu og
einnig innan hersins, sem hefur
ekki síður reynst mikilvægt fyrir
leiðtoga landsins.
Erfið verkefni framundan
Megawati bíða nú erfið verkefni.
Eftir áralangan pólitískan óstöðug-
leika í Indónesíu er efnahagur
landsins í rúst og trúarátök og of-
beldisverk aðskilnaðarsinnaðra
skæruliða hafa færst í aukana.
Þó stefna Megawati sé að mörgu
leyti óljós hefur hún allavega tekið
einarða afstöðu gegn aðskilnaðar-
hreyfingunum og hefur heitið því
að standa vörð um einingu lands-
ins. Í ræðum sínum hefur hún iðu-
lega lagt áherslu á að Indónesía
hafi undir forystu föður hennar
öðlast sjálfstæði á forsendu eining-
ar og að hún muni ekki una því að
ríkið sundrist.
Megawati Sukarnoputri tók við forsetaembætti í Indónesíu á mánudag
Þykir óskrifað
blað í stjórnmálum
Reuters
Megawati Sukarnoputri ræðir við lögregluforingja á fyrsta starfsdegi sínum í forsetahöllinni í
gær. Hún hyggst flytja aftur inn í höllina á næstunni.
Megawati þrettán ára gömul ásamt föður sín-
um, Sukarno.
Jakarta. AFP, AP.
Nýi forsetinn nýtur vinsælda
meðal almennings
ÞÝSKUR listaverkasérfræðingur, Rita Wil-
degans, telur að hin fræga saga um að Vin-
cent Van Gogh hafi skorið af sér vinstra eyr-
að í brjálæðiskasti sé röng. Wildegans segir
að þessi saga sé frá málaranum Paul Gauguin
komin og að það sé ýmislegt í henni sem ekki
standist nánari skoðun.
Vorið 1888 flutti Van Gogh til suðurfrönsku
borgarinnar Arles og vildi stofna þar sam-
félag listamanna. Sú hugmynd fékk hins veg-
ar ekki góðan hljómgrunn og var Gauguin sá
eini sem kom með honum. Þegar líða tók á
veturinn versnaði samband þeirra félaga til
muna og á aðfangadagsmorgun var lögreglan
kölluð á heimili Van Goghs þar sem hún fann
hann liggjandi í blóði sínu, einu eyra fátæk-
ari. Hann mundi ekki hvað kom fyrir þá um
nóttina en Gauguin sagði lögreglumönnum að
Van Gogh hefði skorið af sjálfum sér eyrað.
Hvað varð um sverðið?
Wildegans segir ýmislegt athugavert við
lýsingu Gauguins á atburðinum, til dæmis lýsi
hann atburðum sem hann geti ómögulega
hafa orðið vitni að. Hann tali líka um Victor
Hugo-torgið í Arles sem ekki er til. Wildegans
segir það líka athyglisvert í hve miklum flýti
Gauguin yfirgaf Arles eftir slysið, hann gaf
sér ekki einu sinni tíma til að pakka niður
heldur lét senda pjönkurnar til Parísar. Þeg-
ar hann skrifaði frá París til að fá þær sendar
til sín tók hann fram að hann vildi fá skylm-
ingagrímu og skylmingahanska sem hann átti,
en ekki sverðið. Telur Wildegans að Gauguin
hafi skorið eyrað af Van Gogh með sverðinu
þegar þeir hafi báðir verið drukknir og reið-
ir. Hann hafi svo tekið sverðið með sér til
Parísar eða fleygt því.
Wildegans segir þetta þó aðeins eina tilgátu
af mörgum. „Ég get að sjálfsögðu ekki haldið
því fram að þetta sér hundrað prósent rétt
hjá mér, það getur enginn sagnfræðingur
gert.“ Breskur listasögusérfræðingur að nafni
David Sweetman er efins um sannleiksgildi
kenningar Wildegans. „Þetta er mögulegt en
ekki líklegt,“ segir Sweetman.
Sjálfsmynd eftir Van Gogh sem gerð er eftir
að hann missti eyrað.
Skar Gauguin eyrað af Van Gogh?
London. AFP.
EINN AF æðstu embættismönnum
Moskvuborgar, Leoníd Oblonskí, var
skotinn til bana við heimili sitt í gær.
Júrí Lúzhkov borgarstjóri sagði að
talið væri að fjárkúgarar hefðu myrt
embættismanninn til að hefna
ákvarðana sem hann hefði tekið.
Oblonskí fór m.a. með viðskipti
borgarinnar við heildsala og veit-
ingamenn og borgarstjórinn lagði
áherslu á að hann væri ekki grun-
aður um spillingu.
Leigumorðingjar myrða nokkur
hundruð manna, þeirra á meðal op-
inbera embættismenn, á ári hverju í
Moskvu og Sankti Pétursborg. Flest
fórnarlambanna tengjast viðskipt-
um.
Moskva
Embætt-
ismaður
myrtur
Moskvu. AFP.