Morgunblaðið - 06.09.2001, Page 28

LISTIR
28 FIMMTUDAGUR 6. SEPTEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
FASTEIGNA
MARKAÐURINN
ÓÐINSGÖTU 4. SÍMI 570 4500, FAX 570 4505. OPIÐ VIRKA DAGA KL. 9–17.
Netfang: fastmark@fastmark.is - Heimasíða: http://www.fastmark.is/
Jón Guðmundsson, sölustjóri, lögg. fasteigna- og skipasali.
Til sölu 119 fm timbureiningahús (heilsárshús) auk 42 fm riss og 35 fm bíl-
skúrs í landi Grundar, Skorradal. Húsið sem skiptist í stofu, 3 svefnherb.,
eldhús, þvottaherb., baðherb., o.fl. afhendist frágengið að utan en tæplega
tilb. til innréttina að innan en efni í milliveggi og innréttingar fylgja, óuppsett-
ar. Falleg staðsetning í kjarri vöxnu landi við Andakílsá. Nánari uppl. á skrif-
stofu. Tilboð óskast.
Einbýlishús í Skorradalshreppi
FORSÆTISRÁÐHERRAManitoba, Gary Doer,færði Íslendingum 20 mál-verk eftir G.N. Louise Jon-
asson að gjöf við opnun sýningar á
verkum hennar á Kjarvalsstöðum 27.
ágúst sl. Verkin mynda röð sem kall-
ast „Island souvenir“ eða minningar
um ey“, sem jafnframt er heiti sýn-
ingarinnar.
Gilda Nadia Louise Jonasson er af
íslensku bergi brotin í föðurætt en af
úkraínsku í móðurætt, dóttir dr.
Harold David Jonasson og Nadia
Novak Jonasson. Fyrir utan list-
sköpun sína hefur hún komið að ýms-
um störfum, tengdum listum, í Mani-
toba. Hún hefur verið listaritstjóri
bókmenntatímaritsins „Prairie Fire“
síðan 1986, unnið á listabókasafni,
haldið fyrirlestra og setið í dóm-
nefndum, svo fátt eitt sé nefnt. Þrátt
fyrir að Louise hafi ekki komið til Ís-
lands fyrr, þá sést þegar á myndum
hennar að hún hefur orðið fyrir áhrif-
um af Íslandi, og þó að hún hafi haft
eyjar almennt í huga, er hún vann að
„Minningar um ey“ (verkið kallast
„Island souvenir“ en ekki „Iceland
souvenir“), þá eru spor íslensks veru-
leika í verkum hennar Íslendingnum
augljós við fyrstu sýn. Louise segir
að það sé sér mikill heiður og ein-
stakt tækifæri að geta sýnt verk sín í
heimalandi forfeðra sinna. Það geri
þetta enn áhrifameira, að það sé ekki
fyrir hennar eigin forgöngu.
Hún segir, að það sé væntanlega
nánast óhjákvæmilegt að hún hafi
haft Ísland á einhvern hátt í huga á
meðan hún gerði myndirnar, jafnvel
ómeðvitað, þar sem hún væri að hálfu
íslensk, og mætti ekki vanmeta áhrif
bókmenningar. En meginhugmynd-
in, sem hún hafi gengið út frá, hafi
verið hugmyndin um einsemd eyja
almennt séð, hvernig eyjan myndar
sjálfstæða heild, til dæmis þegar
hluti af meginlandi brotnar frá því og
verður við það ein sjálfstæð heild,
sem hefur gildi og er áhugaverð í
sjálfri sér. Nafnið „Minningar um
ey“ er, að sögn Louise, meðal annars
komið til af því, að verkið „Island“
eða „Ey“, sem einnig er á sýning-
unni, sé nokkurs konar listrænn und-
anfari þessa verks. Grunnurinn í
„Minningar um ey“ sé þar fyrir utan
fimm myndir, sem virkuðu eins og
„loftmyndir af eyjum, myndir, sem
mynda, sem eru grunnurinn að
„Minningu um Ey“, eru tengdar
ákveðnu þema. Louise hafði það, sem
einkennir eyjar almennt í huga þegar
hún byrjaði á verkinu. „Upphaflega
var ég að hugsa um eyjar og eyja-
menningu og í upphafi var tilvísunin í
eyjar mjög almenn. Flestar eyjar
búa við fiskveiðimenningu, það ligg-
ur í eðli landgerðarinnar. Og annað
sem er talsvert algengt fyrir eylönd
er sauðfénaður.“ Síðan leiddi hún
hugann að því, hvernig tæknin í
háþróaðra formi ýmissa hluta og
verkfæra úr járni hefur áhrif á menn-
inguna. „Þaðan í frá fór ég að verða
óræðnari, en það sem gerðist var, að
Ísland fór að læða sér inn í meira
mæli.“ Í fjórðu og fimmtu myndröð-
inni hættir Louise að vera eins bund-
in af ákveðnu viðfangsefni í þemavali.
Í fjórðu röðinni beinir hún sjónum
sínum að ólíkum landslagsmyndum.
Hér fara að koma fyrir myndir, sem
hafa bæði beina og óbeina skírskotun
til Íslands; á einni sést hluti af Hall-
grímskirkju, á annarri hluti af
torfbæ. Vírgirðing, sem skilur að tún
og haga, minnir óneitanlega á ís-
lenska sveit. Í fimmtu og síðustu
myndröðinni er þemað tákn ýmiss
konar. Einnig þar er skírskotunin til
Íslands greinileg en einnig óbein. Á
einni myndinni er örlítil eftirmynd af
torfbæ skorin út, sem líkist líkani af
torfbæ, eins og svo margir hafa í
garðinum hjá sér. Á annarri er DNA-
keðja, sem að sögn Louise getur t.d.
vísað til þeirrar skrásetningar á
erfðamengi þjóðarinnar, sem stend-
ur yfir, eða til þess að íslenska þjóðin
tilheyrir tiltölulega lokuðu gena-
mengi. Dularfull tákn á einni mynd-
inni líkjast helst egypsku myndletri
en eru það ekki. Þau eru ekki heldur
rúnir, virðast ekki geta tengst Ís-
landi á nokkurn hátt. En samt gera
þau það. Þetta eru veðurtákn, sem
bandaríski flugherinn notaði um það
bil er varnarliðið nam land á Íslandi.
Þannig fer myndverkaröð, sem
upphaflega átti að hafa eyjar al-
mennt að viðfangsefni, smátt og
smátt að fjalla sérstaklega um Ís-
land, þar sem rætur listamannsins
liggja að hluta. Það er því vel við hæfi
að ríkisstjórn Manitoba skyldi heiðra
Íslendinga með því að gefa þeim ein-
mitt þetta verk. Sýningin „Minning-
ar um ey“ mun standa yfir á Kjar-
valsstöðum til 9. september.
Minningar um ey
Listamaðurinn G.N. Louise Jonasson er ís-
lensk í aðra ættina. Stjórnvöld í Manitoba
ákváðu að gefa íslensku þjóðinni 20 myndverk
eftir hana á dögunum. Jón Ásgeir Sigurvins-
son spallaði við Louise og fræddist um lista-
verkin sem þjóðinni áskotnuðust.
Morgunblaðið/Jim Smart
G.N. Louise Jonasson við eitt verka sinna.
Manitoba-búar færðu Íslendingum tuttugu málverk að gjöf
jonsigur@mbl.is
minnkuðu eitthvað stórt, eða öfugt,
stækkuðu eitthvað örsmátt“. Louise
skipti síðan hverri mynd í fjóra hluta.
Afraksturinn varð 20 myndir, sem
hver sýnir fjórðung af eyju. Hverja
þessara mynda setti Louise síðan á
viðargrunn, sem er útskorinn og mál-
aður og myndar eins og ramma um
málverksfjórðunginn á tvo vegu. Auk
þessa segist Louise alltaf mála eftir
minni, hún taki til dæmis aldrei ljós-
myndir af hlutum og máli þá síðan á
vinnustofunni eftir ljósmyndinni,
heldur fari hún og skoði viðkomandi
hlut og máli hann síðan eftir minni á
vinnustofunni. Orðið „minningar“ í
heiti sýningarinnar geti því einnig
tengst þessum sið sínum.
Þessi niðurhlutun einnar myndar í
fjórar á sér upphaf í verkinu „Ey“.
Louise setti tilraunastriga, sem hún
hafði notað í mörg ár, málað á og
skrapað ótal sinnum, á viðarplötu.
Striginn líktist einna helst fornu
landakorti og henni datt í hug að
skera myndir af skrítnum verum út í
jaðarinn á viðarplötunni. Hugmynd-
ina fékk hún frá kortum landkönnuða
af lítt könnuðum svæðum, sem gjarn-
an voru skreytt með myndum af dýr-
um og óvættum sem þeir héldu að
kynnu að halda þar til. Þessu verki,
sem hún kallaði „Ey“ eða „Island“,
skipti hún síðan upp í fjóra hluta.
Þegar hún var búin að því, sá hún að
hver hluti var áhugaverður í sjálfum
sér, myndaði eina sjálfstæða heild
þrátt fyrir að vera aðeins hluti af
stærri heild. Nú mynda hinir fjórir
hlutar, hver aðeins rammaður inn á
tvo vegu, eitt verk. Louise segir að
verkið „Ey“ sé skilgetið afkvæmi
eldri myndaraðar eftir sig, sem hét
„Legend“ eða „Skýring“, en það voru
myndir sem litu allar út fyrir að vera
neðra hornið hægra megin á miklu
stærra verki. Nafnið „Legend“ vísar
til skýringartexta, sem oft er t.d. að
finna í einu horni póstkorts og felur í
sér lykilinn að myndinni á kortinu, en
einnig til þjóð- og goðsagna.
Ísland læðir sér inn
Myndirnar fjórar, sem Louise
skapaði úr hverri hinna fimm eyja-
SAMÞYKKT var á fundi stjórnar
Kvikmyndasjóðs Íslands nýverið að
Þorfinnur Ómarsson framkvæmda-
stjóri sjóðsins,
tæki sæti í næstu
úthlutunarnefnd
sem tekur til
starfa 1. október.
Verður þetta í
fyrsta sinn sem
framkvæmda-
stjóri sjóðsins sit-
ur í úthlutunar-
nefnd, en tveir
aðrir fulltrúar
verða skipaðir.
Morgunblaðið náði tali af Ara
Kristinssyni sem situr í stjórn Kvik-
myndasjóðs, og innti eftir ástæðum
þessarar ákvörðunar. Sagði hann
skipunina vera fyrsta skrefið í að
laga úthlutunarferlið að þeim breyt-
ingum sem gert er ráð fyrir í frum-
varpi að nýjum kvikmyndalögum
sem nú liggur fyrir á Alþingi. Þá
hefði á undanförnum árum komið
fram aukin krafa um að aðili sem
hefði víðtæka fagþekkingu á sviði
kvikmyndamála sæti í úthlutunar-
nefndinni. „Á síðustu fjórum árum
hefur það fé sem sjóðurinn hefur til
umráða allt að því þrefaldast og er
fjármögnunarumhverfið nú orðið
mun flóknara en áður. Í nýju lög-
unum er gert ráð fyrir að raunveru-
leg ábyrgð á úthlutun liggi á fram-
kvæmdastjóra, sem tryggir í raun
að niðurstöður úthlutunarnefndar
séu faglegar og að fagþekking henn-
ar haldist frá ári til árs. Þorfinnur
hefur mikla reynslu á þessu sviði og
höfum við ekki heyrt annað en al-
menna sátt um þessa ráðstöfun inn-
an kvikmyndageirans. Stjórnar-
menn voru því sammála um að
réttast væri að hefja aðlögun að
breyttu fyrirkomulagi þegar í stað,“
segir Ari.
Þorfinnur Ómarsson segist fús-
lega hafa tekið sæti í nefndinni að
tillögu stjórnarinnar. Hann minnir
þó á að nýju kvikmyndalögin geri
ráð fyrir skýrri reglugerð um til-
högun á störfum úthlutunarnefnda
og kvikmyndaráðgjafa við veitingu
fjárstuðnings úr Kvikmyndasjóði.
„Einhverjir hafa kannski túlkað
þessar breytingar sem svo að fram-
kvæmdastjórinn verði einvaldur í
úthlutunarmálum. En í frumvarpinu
sem tekið verður fyrir á Alþingi í
haust, er mælt fyrir um að mótuð
verði skýr reglugerð um starfssvið
þeirra sem koma að úthlutuninni.“
Aukin
ábyrgð
Þorfinnur
Ómarsson
Framkvæmdastjóri
Kvikmyndasjóðs