Morgunblaðið - 09.11.2001, Blaðsíða 27

BJÖRGUNARMENN á eynni
Camiguin í Filippseyjaklasanum
sunnanverðum bera burtu fórn-
arlamb hitabeltisstormsins Ling-
ling, sem gekk yfir eyjarnar á
þriðjudagskvöldið og varð að
minnsta kosti 110 manns að bana,
þar af 81 á Camiguin. Hátt í þrjú
hundruð manns er saknað. Björg-
unarstarf gekk erfiðlega í gær og
urðu björgunarmenn stundum að
nota berar hendurnar til að grafa
í leðju við leitina að fólki. Gríð-
arlegt úrhelli og flóð fylgdi veðr-
inu og olli miklum aur- og
grjótskriðum og í þeim grófust
margir sem voru sofandi á heim-
ilum sínum er veðrið skall á.
Um 20 hitabeltisstormar skella
á Filippseyjum ár hvert, en flest-
ir dynja yfir norðurhluta eyja-
klasans og ennfremur er sjald-
gæft að þeir verði svona seint á
árinu. Sá mannskæðasti á þessu
ári var Utor, sem varð 163 að
bana í júlí.
Reuters
110 látnir
á Filipps-
eyjum
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. NÓVEMBER 2001 27
MIKE Moore, yfirmaður Heimsvið-
skiptastofnunarinnar (WTO), varaði
í gær við afleiðingum þess að fund-
ur aðildarlanda
WTO, sem hefst
í Katar í dag,
færi út um þúf-
ur líkt og sá síð-
asti, sem hald-
inn var í Seattle
í Bandaríkjun-
um fyrir tveim-
ur árum. Sagði
hann að ef ekki
tækist að koma viðræðum um lækk-
un tollamúra vel á rekspöl væri
jafnvel hætta á að WTO glataði
hlutverki sínu.
„Það eru engar ýkjur að segja að
þær ákvarðanir, sem ráðherrar að-
ildarríkjanna taka hér á næstu dög-
um, muni skera úr um það hvort
Heimsviðskiptastofnunin getur
áfram sinnt hlutverki sínu sem
helsti vettvangur umræðna um
verslun og viðskipti,“ sagði Moore í
yfirlýsingu til fjölmiðla. „Ýmsir hafa
látið þau orð falla að ef ekki tekst að
móta framsýna stefnu um næstu
skref hér á fundi WTO í Doha [í
Katar] muni stofnunin leggjast í
dvala eða hætta að skipta máli.“
Moore kvaðst sjálfur ósammála
því mati. WTO myndi áfram gegna
veigamiklu hlutverki sem sátta-
semjari í deilum ríkja í millum um
verslun og viðskipti, auk þess sem
stofnunin myndi áfram veita tækni-
lega aðstoð og þjálfun. Hitt tók
hann undir, að mikilvægt væri að ná
árangri á fundinum í Katar. Ella
væri hætta á að einstök ríki tækju
æ meir að einbeita sér að tvíhliða
samningum við önnur ríki, eða að
samningum ríkja á tilteknu svæði
fjölgaði til muna. Sagði Moore að
slíkir samningar væru vissulega
mikilvægir en þeir kæmu engan
veginn í staðinn fyrir samninga, er
sannarlega tækju til verslunar og
viðskipta allra ríkja heimsins.
Gengið verður formlega frá
inngöngu Kínverja í WTO
Mikil öryggisgæsla er í Doha en
andstæðingum hnattvæðingar tókst
að hleypa upp fundinum í Seattle í
hitteðfyrra með mótmælaaðgerðum
sínum. Óttast margir að sundrung í
röðum 142 aðildarlanda WTO verði
enn til þess að enginn árangur ná-
ist.
Þó ætti fundarmönnum ekki að
verða skotaskuld úr því að staðfesta
inngöngu Kínverja í WTO en búið
er að ganga frá öllum samningum
þar að lútandi.
Gert er ráð fyrir að m.a. verði
hart deilt um umhverfismál á fund-
inum og vilja bæði Evrópusamband-
ið og Umhverfisstofnun Sameinuðu
þjóðanna að tekið verði tillit til um-
hverfissjónarmiða í umræðum um
aukið frjálsræði í verslun og við-
skiptum. Fóru Grænfriðungar fram
á það í gær að öllum umræðum um
frelsi í viðskiptum yrði skotið á frest
uns Bandaríkjamenn staðfesta
Kyoto-sáttmálann um loftlagsbreyt-
ingar.
Blikur á lofti við upphaf fundar Heimsviðskiptastofnunarinnar
Doha. AFP.
Óttast að WTO glati
hlutverki sínu
Mike Moore
HART var sótt að John Howard, for-
sætisráðherra Ástralíu og leiðtoga
Frjálslynda flokksins, í gær en kosn-
ingabarátta vegna þingkosninganna
þar í landi náði þá hámarki. Var How-
ard sakaður um að hafa reynt að
blekkja almenning í Ástralíu vegna
máls 200 flóttamanna sem komst í
fréttirnar í síðasta mánuði. Ennfrem-
ur kom það Howard illa að nýjar at-
vinnuleysistölur, sem gerðar voru op-
inberar í gær, sýndu að atvinnuleysi
jókst nokkuð milli mánaða, fór úr
6,7% í september í 7,1% í október.
Ástralir ganga að kjörborðinu á
morgun og kemur þá í ljós hvort
Howard tekst það einstæða afrek að
vinna sínar þriðju kosningar í röð en
hann hefur verið forsætisráðherra
síðan 1996. Skoðanakannanir sýna að
mjög hefur dregið saman með frjáls-
lyndum og Verkamannaflokknum og
segja fréttaskýrendur útilokað að spá
fyrir um hvort ríkisstjórn Howards
heldur velli eða hvort Kim Beazley,
leiðtogi Verkamannaflokksins, verð-
ur næsti forsætisráðherra landsins.
Howard sagði í gær að kosningarn-
ar snerust um það hverjum kjósendur
treystu til að stýra landinu um ólgu-
sjó mikinn og var hann þar að vísa til
hryðjuverkavánnar og efnahagsað-
stæðna, sem nú þykja gerast æ erf-
iðari. „Öryggi borgaranna og efna-
hagsstjórnin skipta mestu,“ sagði
Howard í gær. „Ég fer fram á það við
Ástrali að endurkjósa mig sem for-
sætisráðherra í þeirri trú að ég sé
færari en andstæðingur minn um að
sýna trygga forystu í þessum efnum.“
Efnahagsmálin ofarlega á
baugi í kosningabaráttunni
Á miðvikudag blés Kim Beazley,
leiðtogi Verkamannaflokksins, til
sóknar þegar hann hafnaði fullyrðing-
um frjálslyndra um að voði steðji að
efnahag landsins ef Verkamanna-
flokkurinn kæmist til valda. Sagði
hann staðhæfingar frjálslyndra um
að efnahagsástandið hefði verið betra
í tíð núverandi stjórnvalda, heldur en
það var fyrir 1996, engan veginn
standast skoðun.
Beazley sagði í gær að kjósendur
hefðu eðlilega áhyggjur af auknu at-
vinnuleysi í landinu en það væri til
marks um að ríkisstjórn Howards
stæði sig ekki í stykkinu. Kenndi
hann um sérstökum vöru- og þjón-
ustuskatti sem stjórn Howards leiddi
nýlega í lög.
Peter Costello fjármálaráðherra
sagði hins vegar að búast hefði mátt
við auknu atvinnuleysi. Þar væri um
að kenna ástandi í alþjóðamálum, allt-
af hefði mátt reikna með að hryðju-
verkaárásirnar á Bandaríkin 11. sept-
ember hefðu þessar afleiðingar.
Beazley hefur enn fremur gagn-
rýnt Howard fyrir að vilja ekki segja
kjósendum hvort hann hyggist sitja
út kjörtímabilið en Howard hefur áð-
ur lýst því yfir að til greina kæmi að
hann settist í helgan stein er hann
yrði 64 ára gamall, þ.e. eftir um 18
mánuði. Hefur verið gengið að því
sem vísu að Costello fjármálaráð-
herra tæki við af honum.
Mál flóttamanna snúast
í höndum Howards
Howard boðaði til kosninganna eft-
ir að vinsældir ríkisstjórnarinnar
tóku kipp í kjölfar þess að nokkur mál
flóttamanna komust í fréttirnar þar-
lendis. Virtist almenningi í Ástralíu
líka vel sú harða afstaða sem Howard
tók til flóttamanna sem komið hafa
með ólögmætum hætti til landsins í
því skyni að leita þar hælis sem póli-
tískir flóttamenn.
Í sumar vakti mikið umtal mál afg-
anskra flóttamanna sem urðu
strandaglópar á norsku flutninga-
skipi sökum þess að ástralska stjórn-
in þverneitaði að taka við fólkinu. Í
síðasta mánuði kom síðan upp annað
svipað mál og hélt Howard því fram á
sínum tíma að tilraunir hefðu verið
gerðar til að þvinga Ástrali að taka
við fólkinu, með því að ungum börn-
um úr röðum flóttamannanna hefði
ítrekað verið kastað fyrir borð.
Þeim staðhæfingum var hins vegar
hafnað í gær af skipstjóra í ástralska
flotanum, sem sagði að aðeins eitt
slíkt tilfelli hefði komið upp.
Howard neitaði því í gær að hann
hefði vísvitandi reynt að blekkja al-
menning í landinu til að auka vinsæld-
ir sínar og stjórnarinnar. Sagði hann
að ráðherrar í ríkisstjórn treystu vita-
skuld mjög á þær upplýsingar sem
þeir fengju frá undirmönnum sínum.
Sagði hann að í þessu máli hefðu þeir
einfaldlega fengið rangar upplýsing-
ar.
Útilokað að spá fyrir um
kosningaúrslit í Ástralíu
Sydney, Canberra. AFP, AP.
Skotland
McLeish
segir af sér
embætti
HENRY McLeish, forsætisráðherra
í heimastjórn Skota og leiðtogi
skoska Verkamannaflokksins, sagði
af sér embætti í gær vegna fjármála-
hneykslis sem nýlega kom upp á yf-
irborðið. Leiðtogavandi er því kom-
inn upp í flokknum í annað skipti á
rúmu ári en McLeish tók við for-
sætisráðherraembættinu í fyrra eft-
ir andlát Donalds Dewar.
Stjórnarandstöðuflokkar á skosku
löggjafarsamkundunni í Edinborg
höfðu knúið á um afsögn McLeish
eftir að í ljós kom að hann hefði sjálf-
ur hagnast á því að endurleigja
flokksskrifstofu sína í kjördæmi
sínu. Meirihluti Verkamannaflokks-
ins og frjálslyndra á skoska þinginu
er hins vegar mjög tryggur og kom
ákvörðun McLeish í gær því nokkuð
á óvart. Stóð þá fyrir dyrum umræða
um þingsályktunartillögu þess efnis
að McLeish bæri að segja af sér.
Málið snýst um kostnað, að jafn-
virði 5,3 milljónir króna, sem
McLeish lét greiða sér fyrir skrif-
stofu sem hann hélt í kjördæmi sínu,
en síðan kom í ljós að hann fram-
leigði skrifstofuna og hefur fengið
um 5,3 milljónir króna í leigutekjur á
undanförnum 14 árum.