Morgunblaðið - 09.11.2001, Blaðsíða 60

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 FÖSTUDAGUR 9. NÓVEMBER 2001 VERÐ Í LAUSASÖLU 190 KR. MEÐ VSK.
SKIPSTJÓRI og útgerðarmaður ís-
lensks fiskiskips segist í samtali við
Morgunblaðið stunda stórfellt brott-
kast á fiski og að hann hafi hent allt
upp í 90% afla í einni veiðiferð.
Myndir, sem teknar voru um borð í
skipi hans og sýndar voru í Sjón-
varpinu í gærkvöld, sýna að fiski allt
upp í þrjú kíló er kerfisbundið hent í
hafið.
Sjónvarpið sýndi í gær myndir
sem teknar voru um borð í tveimur
íslenskum fiskiskipum þar sem
stundað er umfangsmikið brottkast
á fiski. Á öðru myndbandinu sést að
öllum fiski undir ákveðinni stærð, að
því er virðist 45–50 sentimetrum og
jafnvel stærri, er umsvifalaust og
kerfisbundið hent aftur í hafið,
þ.e.a.s. 2,5–3 kílóa fiski. Búnaði í
skipinu er þannig fyrir komið að
fiski, sem ekki er talinn æskilegur,
er kastað á færiband um leið og hann
kemur um borð sem flytur hann að
lúgu á síðu skipsins og beinustu leið
út í sjó, annaðhvort dauðum eða við
það að drepast. Í veiðiferðinni, sem
umrætt myndband var tekið, var um
30% aflans hent fyrir borð, þar af var
5 tonnum af 8 tonna þorskhali kastað
aftur í hafið. Afli skipsins eftir
tveggja daga veiðiferð var um 60
tonn en aðeins komu rúm 40 tonn að
landi. Afganginum var kastað fyrir
borð. Morgunblaðið hefur fyrir því
heimildir að í hinu tilfellinu hafi öll-
um þorski undir fjórum kílóum og
öllum meðafla verið hent aftur í haf-
ið. Báðir bátarnir sem um ræðir
þurfa að leigja til sín aflaheimildir á
markaði.
Skipstjórinn, sem Morgunblaðið
ræddi við, segist hafa tekið þátt í
brottkasti í heilan áratug, en það hafi
aukist til muna á allra síðustu árum,
sérstaklega í kjölfar Valdimars-
dómsins svokallaða. Hann segist vita
til þess að brottkast sé stundað á
fjölda skipa og á sumum sé öllum
þorski undir 5 kílóum hent fyrir
borð. Hann gerir sjálfur út skip sem
hefur yfir töluverðum aflaheimildum
að ráða en hefur þegar veitt þær og
þarf nú að leigja til sín kvóta á mark-
aði. Hann segir brottkast innbyggt í
kvótakerfið, með hækkandi leigu-
verði á kvóta og minnkandi þorsk-
veiðiheimildum sé sjómönnum nauð-
ugur sá kostur að koma aðeins með
verðmætasta fiskinn að landi. Að
öðrum kosti verði þeir gjaldþrota og
tapi þannig atvinnu sinni.
Dregið hefur úr
brottkasti á þessu ári
Árni M. Mathiesen sjávarútvegs-
ráðherra segir að gripið hafi verið til
ótal ráðstafana til að sporna við
brottkasti á fiski. Í þeim tilfellum
sem menn hirði aðeins stærsta og
verðmesta fiskinn komi fram einlæg-
ur brotavilji og á því sé erfitt að taka.
Hann segir að takmarkanir á fram-
sali veiðiheimilda myndu aðeins
koma niður á þeim sem stundi heið-
arlega og ábyrga útgerð.
Í sérstakri rannsókn Fiskistofu á
brottkasti kemur fram að verulega
hefur dregið úr brottkasti á þessu
ári, í samanburði við sambærilega
rannsókn sem gerð var á síðasta ári.
Friðrik J. Arngrímsson, fram-
kvæmdastjóri LÍÚ, fullyrti í samtali
við Morgunblaðið að útgerðarmaður
annars bátsins sem um ræðir væri
formaður Landssambands útgerða
kvótalítilla skipa og það réttlætti
engan veginn baráttu hans gegn
kvótakerfinu að henda fiski.
Sjónvarpsmyndir sýna umfangsmikið brottkast á tveimur íslenskum skipum
Morgunblaðið/RAX
Myndir sem teknar voru um borð í tveimur skipum sýna stórfellt brottkast á fiski. Í báðum tilfellum var um 30% af afla veiðiferðarinnar hent.
Skipstjóri segist hafa hent
upp í 90% af afla í veiðiferð
 Nauðbeygðir/30
 Brottkast/30
ANNAR mannanna tveggja,
sem slösuðust alvarlega eftir
harðan árekstur fólksbíls og
jeppa á Nesjavallavegi 27.
október síðastliðinn, lést í
gær. Tvær konur, sem voru
farþegar í sama bíl, létust í
slysinu en fjórði maðurinn í
bílnum hefur verið útskrifaður
af sjúkrahúsi.
Ekki er unnt að greina frá
nafni hins látna að svo stöddu.
Tala látinna í umferðinni á
árinu er nú komin í 22 í 17
slysum en á sama tíma í fyrra
höfðu 24 látist í umferðinni í
18 slysum. Allt síðasta ár lét-
ust 32 í 23 umferðarslysum.
Látinn
eftir bílslys
á Nesja-
vallavegi
SAMNINGANEFNDIR ríkis-
ins og Sjúkraliðafélags Íslands
komu saman til sáttafundar
eftir hádegi í gær og stóðu við-
ræður yfir fram eftir kvöldi.
Að sögn Þóris Einarssonar
ríkissáttasemjara hafa deilu-
aðilar ræðst við um öll meg-
inatriði væntanlegs kjara-
samnings á sáttafundum
seinustu daga en enn sé of
snemmt að segja nokkuð til
um hvort auknar líkur séu á að
samkomulag náist í þessari
lotu. Verður viðræðunum hald-
ið áfram í dag.
Langir
sáttafundir í
sjúkraliða-
deilunni
GEORG Kr. Lárusson, forstjóri Út-
lendingaeftirlitsins, segir að grunur
leiki á um að innflutningur á ólög-
legu vinnuafli til landsins standi í
nánum tengslum við skipulagða
brotastarfsemi á alþjóðavísu. Lík-
legt sé að Íslendingar tengist slíkri
starfsemi með einum eða öðrum
hætti.
Lögreglan í Kópavogi rannsakar
nú mál níu útlendinga sem unnu við
húsbyggingar í Salahverfi en Út-
lendingaeftirlitið óskaði eftir því að
staða þeirra yrði könnuð af lögreglu
þar sem grunur lék á að þeir væru án
dvalar- og atvinnuleyfis.
Georg segir að grunur um svipuð
brot hafi verið í alllangan tíma hér á
landi eða a.m.k. frá miðju síðasta ári.
„Þá var mikil eftirspurn eftir vinnu-
afli hér á landi vegna mikillar at-
vinnuuppsveiflu,“ segir hann.
Georg segir að grunsemdir séu
einnig um að aðbúnaði erlends
vinnuafls sé í sumum tilfellum ábóta-
vant en það sé hins vegar fátítt að
aðrir en þeir, sem hafi dvalar- og at-
vinnuleyfi, beri sig upp við Útlend-
ingaeftirlitið þegar aðbúnaður
þeirra er slæmur.
Gætt verði lágmarksréttinda
útlendinga í vinnu
„Útlendingaeftirlitið leitast við að
aðstoða fólk eftir föngum og beinir
útlendingum með tilskilin leyfi til
viðkomandi stéttarfélags með úr-
lausn mála sinna. Það sem vakir
einkum fyrir okkur er að það sé gætt
að lágmarksréttindum útlendinga í
vinnu hér á landi til að fyrirbyggja að
vinnuveitendur hafi þá að féþúfu í
krafti þess að fólkið veit ekki hver sé
réttarstaða þess.“
Grunur um
tengsl við
skipulögð
afbrot
Ólöglegt vinnuafl
SEÐLABANKI Íslands tilkynnti í
gær lækkun á stýrivöxtum bankans
um 0,8%, úr 10,9% í 10,1%. Síðast
lækkaði bankinn vextina í mars, þá
um 0,5%. Bankinn segir að tímasetn-
ing og umfang frekari lækkunar
vaxta ráðist af framvindunni og því
ljósi sem hún muni varpa á líkurnar
á að verðbólgumarkmið bankans ná-
ist árið 2003.
Seðlabankinn birti einnig í gær
nýja verðbólguspá og segir að lík-
urnar á að verðbólgumarkmið bank-
ans náist á árinu 2003 séu meiri nú
en áður. Ástæða þess sé sú að merki
um hjöðnun ofþenslu séu ótvíræðari
og útlit sé fyrir að framleiðsluslaki
muni leysa spennu af hólmi þegar
líður á næsta ár. Hugsanleg endur-
skoðun kjarasamninga á næsta ári
valdi þó óvissu um framvindu verð-
lags.
Bankinn spáir nú hins vegar meiri
verðbólgu á þessu og næsta ári en í
fyrri spá, vegna meira launaskriðs
og lægra gengis en miðað var við áð-
ur. Nú er spáð 8½% verðbólgu frá
upphafi til loka þessa árs en 4% á því
næsta. Í spá bankans í ágúst síðast-
liðnum var spáð 3% verðbólgu á
næsta ári.
Davíð Oddsson forsætisráðherra
segir að það hefði örugglega verið
kominn tími til vaxtalækkunar og sér
sýndist hún ágætlega rökstudd.
„Gengið hefur heldur styrkst frá
því sem það var lægst nú undanfarið
og manni sýnist að miðað við fram-
tíðarspár og hvenær svona vaxta-
lækkanir byrja að hafa virkileg áhrif
sé þetta skynsamlegt,“ sagði Davíð.
Ari Edwald, framkvæmdastjóri
Samtaka atvinnulífsins, sagðist
fagna vaxtalækkun Seðlabankans og
telja hana skref í rétta átt. „Ég tel
hins vegar að með hliðsjón af því sem
hefur verið að gerast í umhverfinu
og þeirri stöðu sem vextirnir eru í
hefði þessi vaxtalækkun átt að vera
meiri, en ég vona að þetta skref sé
upphafið að frekari lækkunum,“
sagði Ari.
Gylfi Arnbjörnsson, fram-
kvæmdastjóri Alþýðusambands Ís-
lands, sagði að ASÍ teldi löngu tíma-
bært að taka skref í þessum efnum.
Það teldi reyndar að taka hefði þurft
stærra skref, sérstaklega í ljósi
vaxtalækkana sem verið hefðu er-
lendis undanfarna daga, þannig að
ASÍ vænti þess að fleiri skref fylgdu
í kjölfarið fljótlega.
Vextir lækkaðir um 0,8%
 Ánægja með/12
 Vaxandi/24
 Vaxtalækkun/30
JARÐSKJÁLFTAR urðu í gær og
fyrradag í Mýrdalsjökli og áttu þeir
upptök sín í vestanverðri Goða-
bungu. Mældust tveir skjálftanna í
gær rúmlega þrjú stig á Richter-
kvarða, sá stærri 3,3 stig en hann
reið yfir skömmu fyrir klukkan 16,
skv. upplýsingum sem fengust á
Veðurstofunni.
Jarðskjálftar
í Mýrdalsjökli