Morgunblaðið - 19.12.2001, Qupperneq 12

FRÉTTIR
12 MIÐVIKUDAGUR 19. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
www.raymond-weil.com
BIÐLISTAR á nokkrum deildum
heilbrigðisstofnana hafa verið að
lengjast þrátt fyrir að aðgerðum á
viðkomandi deildum hafi verið fjölg-
að. Fleiri ástæður fyrir lengri biðlist-
um eru m.a. hækkandi aldur lands-
manna og aukin tækni í
læknavísindum. Dæmi eru um að fólk
þurfi að bíða eftir aðgerð í meira en
ár, t.d. eftir bæklunaraðgerðum eða
hálskirtlatöku, en aldrei er þá um
bráðatilfelli að ræða. Deildirnar
reyna eftir megni að forgangsraða
sjúklingunum eftir alvarleika í hverju
tilviki fyrir sig.
Af samtölum Morgunblaðsins við
nokkra yfirlækna á Landspítalanum
– háskólasjúkrahúsi og lækningafor-
stjórann á Reykjalundi má ráða að
betri tíð sé í vændum á næsta ári með
stærra húsnæði og betri aðstöðu.
Þannig er verið að vígja nýjar skurð-
deildir á Landspítalnum í Fossvogi í
dag, sem koma til með að stytta bið-
lista í sumum tilvikum, og nýtt þjálf-
unarhús verður tekið í notkun á
Reykjalundi eftir áramót.
Eins og kom fram í Morgunblaðinu
í gær hefur landlæknir skilað af sér
greinargerð um biðlista sjúkrastofn-
ana hérlendis miðað við október 2000,
maí 2001 og október 2001. Þar mátti
m.a. sjá lengri biðlista og biðtíma á
nokkrum deildum Landspítalans auk
þess sem biðlistar eftir endurhæf-
ingu á Reykjalundi hafa lengst jafnt
og þétt frá því í október í fyrra. Á
flestum öðrum sjúkrastofnunum,
sem gáfu landlækni upplýsingar,
hafa biðlistar styst eða haldist svip-
aðir.
Beiðnum um endurhæfingu
fjölgar stöðugt á Reykjalundi
Hjördís Jónsdóttir, lækningafor-
stjóri á Reykjalundi, segir að beiðn-
um eftir endurhæfingu hafi fjölgað
verulega síðustu ár. Um leið hafi tek-
ist að meðhöndla fleiri sjúklinga en
biðlistar þrátt fyrir það lengst. Hún
segir stöðuna misjafna eftir deildum
Reykjalundar en almennt takist í dag
að sinna 75% af þeim beiðnum sem
berast. Á síðasta ári bárust ríflega
1.600 beiðnir um endurhæfingu og
innlagnir voru í kringum 1.300.
Reiknað er með um 1.800 beiðnum í
ár. Í október sl. voru 1.055 manns á
biðlista eftir endurhæfingu og tæp-
lega 800 á sama tíma í fyrra. Með-
albiðtími hefur farið úr rúmum sjö
mánuðum í tæpa níu mánuði, eða 35
vikur.
„Við reynum að fara reglulega yfir
listann og leiðrétta hann þannig að
allar beiðnir séu sem virkastar. Við
stefnum að betri skráningu listans
sem ætti að gefa raunsannari mynd
en verið hefur. Það vill gerast að
beiðnir um endurhæfingu eru sendar
á fleiri en einn stað, t.d. á Grensás eða
í Hveragerði. Upplýsingar um að fólk
hafi fengið meðferð annars staðar
berast ekki alltaf til okkar. Við reyn-
um að forgangsraða beiðnum þannig
að alvarlegustu tilfellin fái meðhöndl-
un sem fyrst og bendum fólki einnig á
aðra kosti. Langur biðtími getur
vissulega haft slæma þýðingu fyrir
fólk, ekki síst ungt fólk sem vill kom-
ast sem fyrst í vinnu eftir slys eða
sjúkdóma,“ segir Hjördís. Hún á von
á því að stærra húsnæði á Reykja-
lundi geti lagað biðlistana en það sé
háð fjölda starfsfólks og fjármagni
sem fæst til aukinnar starfsemi.
Meðalbiðtími eftir aðgerðum og
annarri þjónustu á kvenlækninga-
deild Landspítalans nærri því tvö-
faldaðist milli ára, miðað við október-
mánuð. Fór úr 10 vikum árið 2000 í 19
vikur í október sl. Á biðlista voru þá
307 konur en að sögn Jóns Hilmars
Alfreðssonar, yfirlæknis á deildinni,
horfir allt til betri vegar. Tekist hafi
að stytta biðlistann verulega síðan í
október. Á listanum í dag eru um 220
konur og þar af hafa um 60 verið boð-
aðar í aðgerðir næstu vikur.
Jón Hilmar segir fjölda sjúklinga á
biðlistum deildarinnar sveiflast til
eftir árstímum. Aukning hafi ekki
verið merkjanleg undanfarin ár.
Hann segir biðtímann einna lengstan
eftir sumarleyfi starfsfólks á haustin
en verkföll sjúkraliða hafi m.a. sett
strik í reikninginn undir lok árs.
„Við höfum það markmið að bið-
tími sé ekki lengri hjá okkur en þrír
mánuðir en sem stendur er hámarks-
biðtími tveir mánuðir, eða 8–10 vikur.
Landlæknir hefur sett okkur það
markmið að biðtími sé ekki lengri en
fjórir mánuðir. Þetta eru yfirleitt að-
gerðir sem hafa ekki mikinn forgang,
t.d. ófrjósemisaðgerðir eða legsig eft-
ir fæðingar. Allt sem hefur forgang
fær í mesta lagi bið í eina viku,“ segir
Jón Hilmar.
Halldór Jónsson, yfirlæknir á
bæklunarlækningadeild, segir að töl-
ur landlæknis að þessu sinni séu ekki
að fullu marktækar vegna sameining-
ar bæklunarlækningadeilda spítalans
og flutning þeirra í Fossvog. Illa hafi
tekist að halda í við biðlistana og þeir
lengst allnokkuð. Hann vonast til að
með nýjum skurðstofum, sem vígðar
verða í Fossvogi í dag, takist að laga
stöðuna á næsta ári. Í október sl. voru
668 manns á biðlista eftir bæklunar-
aðgerð og meðalbiðtími rúmir 10
mánuðir. Nú í byrjun desember sam-
anstóð biðlistinn af um 850 manns.
„Þó að tölur landlæknis séu réttar
eru þær misvísandi á margan hátt.
Strax eftir áramótin vonumst við til
að geta farið að vinna á vandanum
eins og hægt er. Þegar hjólin snerust
eðlilega á báðum stöðum, við Hring-
braut og í Fossvogi, náðum við með-
albiðtíma niður í um hálft ár eftir
stórri aðgerð eins og t.d. bakspeng-
ingu eða skipti á mjaðma- og hnélið.
Núna er þessi bið komin upp undir
eitt og hálft ár og það hefur vissulega
mikil óþægindi í för með sér fyrir
fólk. Mitt í öllum breytingunum höf-
um við því tapað nærri heilu ári og
það gæti tekið sinn tíma að vinna það
upp. Þetta er eins og snjóbolti sem
stöðvast í miðri brekku og þarf að
koma af stað aftur. Það bætist á
listann um leið og við tökum fólk út af
honum,“ segir Halldór.
Æ fleiri skipta
um augastein
Hjá augndeild Landspítalans voru
706 manns á biðlista í október sl. og
meðalbiðtími eftir augnaðgerð rúmir
sjö mánuðir. Á sama tíma árið 2000
voru 528 á biðlista og meðalbiðtími
tæpir fimm mánuðir. Friðbert Jón-
asson, yfirlæknir augndeildar, bendir
á að meira en helmingur aðgerða sé
vegna augasteinsskipta hjá eldra
fólki. Þessum aðgerðum hafi fjölgað
verulega síðustu ár samfara hækk-
andi aldri fólks og aukinni tækni, en
biðlistinn lengst þrátt fyrir það.
Hann segir að auka þurfi enn afköst-
in ef halda eigi í við eftirspurnina.
Lengsta bið eftir augnaðgerð er
vegna skipta á hornhimnu. Horn-
himna er þá fengin úr látnu fólki en
að sögn Friðberts hefur gengið illa að
útvega slíkar himnur að undanförnu.
Leyfi aðstandenda hins látna þarf að
liggja fyrir og himnan að passa í við-
komandi sjúkling.
Augndeild Landspítalans hefur
framkvæmt milli 1.400 og 1.500 að-
gerðir á þessu ári, sem Friðbert segir
að séu mestu afköst frá upphafi. Til
samanburðar voru aðgerðirnar í
kringum 1.200 á síðasta ári. Hann tel-
ur allt benda til að augnaðgerðum
haldi áfram að fjölga á næstu árum.
Háls-, nef- og eyrnadeild fann
ekki taktinn eftir sumarfrí
Háls-, nef- og eyrnadeild Landspít-
alans í Fossvogi var með 643 sjúk-
linga á biðlista í október sl., 582 í maí
og 544 í október í fyrra. Meðalbiðtími
eftir aðgerð þá var rúmt hálft ár en
var í október sl. þrettán mánuðir.
Hannes Petersen, yfirlæknir deildar-
innar, segir aukninguna fyrri part árs
hafa verið hæga og eftir sumarfrí hafi
deildin ekki náð að komast í takt, eins
og hann orðar það. Endurbætur hafi
farið fram á skurðstofum spítalans í
Fossvogi og deildin ekki náð að stytta
biðlistann fyrr en nú allra síðustu vik-
urnar. Hannes segist vel geta tekið
undir að meira en árs biðtími eftir að-
gerð teljist ekki viðunandi. Reynt sé
að vinna eins vel af honum og hægt
sé. Algengasti biðtími í raun sé 1–2
mánuðir.
Flestir eru að bíða eftir aðgerðum
vegna sjúkdóma sem hafa truflað þá
lengi, t.d. hálskirtlataka eða rétting á
nefi. Hannes segir slíka sjúklinga oft
vilja ráða aðgerðatímanum sjálfir og
það stytti vitanlega ekki biðlistann.
Morgunblaðið/Ásdís
Biðlistar eftir aðgerðum á helstu sjúkrastofnunum landsins hafa lengst nokkuð síðustu mánuði.
Reykjalundur og nokkrar deildir Landspítalans vonast eftir betri tíð
á næsta ári með tilkomu stærra húsnæðis og betri aðstöðu
Biðlistar lengjast þrátt
fyrir fleiri aðgerðir
 MATTHÍAS Geir Pálsson varði
hinn 25. maí sl. doktorsritgerð í
Evrópurétti og
alþjóðlegum
samningarétti
við Evrópuhá-
skólann í Flór-
ens á Ítalíu. Rit-
gerð hans heitir
Ósanngirni í evr-
ópskum samn-
ingarétti og al-
þjóðlegum
viðskiptasamningum.
Matthías rannsakaði sögulegan
bakgrunn sanngirnisreglna, tilvist
og áhrif þeirra í þremur landsrétt-
arkerfum, þ.e. á Norðurlöndunum,
Englandi og Þýskalandi, á sviði
Evrópuréttar og í alþjóðlegum
samningareglum. Bar svo annars
vegar saman sanngirnisreglur í
landsréttarkerfunum innbyrðis og
hins vegar reglur landsréttarkerfa
gagnvart Evrópurétti og alþjóð-
legum viðskiptarétti. Niðurstöð-
urnar nýtti hann til að sýna fram
á tilvist sameiginlegs kjarna sann-
girnisreglna á öllum réttarstigum
og mismunandi vægi þeirra eftir
tegundum samninga og eftir
samningsumhverfi. Hann leiddi
líkur að því að tillit til tiltekinna
áhrifaþátta, sem fyrir hendi eru á
öllum stigum í lífi samnings, og
innbyrðis samspils þeirra megi
nýta til að rökbinda sanngirn-
ismat.
Aðalleiðbeinandi Matthíasar við
rannsóknirnar var próf. Christian
Joerges við Evrópuháskólann í
Flórens. Auk hans voru andmæl-
endur við doktorsvörnina próf. Ole
Lando frá Viðskiptaháskólanum í
Kaupmannahöfn, próf. Páll Sig-
urðsson frá Háskóla Íslands og
próf. Ugo Mattei frá Háskólanum
í Torino.
Matthías er fæddur 31. maí 1966
í Reykjavík, sonur Páls Ólafs-
sonar verkfræðings og Þuríðar
Guðjónsdóttur stjórnarráðsfull-
trúa. Hann lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum við Sund vorið
1986, embættisprófi í lögfræði frá
Háskóla Íslands haustið 1993 og
fékk réttindi til málflutnings fyrir
héraðsdómi árið 1994. Frá 1994 til
1996 vann Matthías sem lögfræð-
ingur og lögmaður hjá Faktor
einkaleyfaskrifstofu ehf. í Reykja-
vík og á árunum 1995 og 1996 var
hann einnig stundakennari í samn-
ingarétti við Háskóla Íslands. Á
árinu 2001 var Matthías lögfræð-
ingur hjá EFTA í Brussel en hóf
störf á varnarmálaskrifstofu utan-
ríkisráðuneytisins hinn 1. ágúst sl.
Doktor í lögfræði