Morgunblaðið - 03.05.2002, Blaðsíða 43

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. MAÍ 2002 43
manna, sem rannsökuðu veiðihrun
20 meginháttar þorskstofna í
Norður-Atlantshafi, sýna að nýlið-
un galt þess ekki þótt hrygning-
arstofn hefði farið í sögulegt lág-
mark. Þessvegna er stór veiði- eða
hrygningarstofn ekki bein ávísun á
betri tíð í vændum varðandi nýlið-
un; enda virðast eiginleikar seiða
skipta mestu máli, en alvarlega
vísbendingu er nú að finna í tog-
ararallinu með fáum 1 árs seiðum.
Ef samanburður er gerður nú við
það sem var fyrir áratug, en þá
var ástand stofnsins slæmt en
samt varð góð nýliðun, eru málin
öðruvísi því nú er lítið af fiski eldri
en 5 ára. Ekki svo að undanát sé
þess vegna minna en áður, heldur
skiptir væntanlega mestu máli
hvaða eiginleika seiði hafa og þeg-
ar obbinn af hrygningarfiski er
smár, er eins líklegt að seiðin
verði ekki dugleg né hraðvaxta.
Þessvegna er ekki unnt að tala um
blóm í haga fyrr en góðir nýár-
gangar (1 og 2 ára) fara að veiðast
í rallpoka. Ef bara ástand 2–5 ára
þorsks er nú nokkuð gott, hlýtur
einnig að hafa mátt lesa það í rall-
tölum frá 2001, en það er skrýtin
vísitala sem ekki tekur mið af
þessu. Varðandi árlega veiði og
arð af vexti veiðistofns er augljóst,
að þá skiptir bæði stærð veiði-
stofns og ekki síður vaxtarhraði
hans og einstakra árganga meg-
inmáli, en til þessa hafa menn ekki
beint mjög augum að né tekið
þessi atriði beint inn í útreikninga
og fæðuframboð í sjónum, en aug-
ljóst er að þau atriði eru afger-
andi.
Tvennar sögur
af togslóðum
Sjómenn á Norðurlandi telja nú
sumir að fiskur þar á grunnslóð sé
af tvennum toga; annars vegar
frekar mjósleginn og lítill fiskur
miðað við aldur en þó með hrogn-
um og er væntanlega er 5–7 ára og
ætislaus, og hinsvegar vænni fisk-
ur, aðallega fyrir norðaustan, og
mjög grunnt; sumir þeirra eru
með hrognum og sviljum og því
þungir óslægðir, en að hluta næst-
um óætir væntanlega vegna þess
að hrygningaratferlið hefur gengið
á þá eða ætisþurrð, enda lifrar þá
eins og leðurbætur. Botnvörpung-
ar í rallinu í mars fóru nú um
grunnslóðir og munu tölur þaðan
skipta miklu máli; einstaka trillu-
karlar telja að rallskip hafi nú tog-
að grynnra en áður; sé svo eru
ralltogin ekki alveg sambærileg á
milli ára.
Sjómenn telja margir að fiskur
hrygni víða á grunnsævi fyrir
Norðurlandi og kemur þá upp
spurningin, hvort góð veiði nú á
grunnslóð fyrir norðan eigi að vera
ávísun á kvótum í sjálfum heild-
arstofninum. Augljóslega verður
að veiða einstaka undirstofna að
fullu í samræmi við aðstæður, en
einstakir sjómenn hafa áhyggjur
af of lítilli veiði á umræddu svæði
og geti það bitnað á nýliðun þar
sem víðast hvar er ætisskortur,
margir trillukarla hafa nánast
enga kvóta eða mjög lítinn. Aukn-
ar staðbundnar veiðar má kalla
grisjun þorsks, ef mönnum sýnist
svo, en heildarstofninn sjálfur er
eiginlega ekki til því hann er bara
reiknistærð eins og meðalíslend-
ingurinn, sem er heldur ekki til, en
hann drekkur allar tegundir af
áfengi sem finnast í áfengisversl-
unum, jafnvel bindindismenn
reiknaðir með.
Höfundur er efnaverkfræðingur. alltaf á þriðjudögumÍÞRÓTTIR