Morgunblaðið - 19.06.2002, Blaðsíða 24

ERLENT
24 MIÐVIKUDAGUR 19. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
STÓRSIGUR hægri manna í
seinni umferð þingkosninganna
um liðna helgi tryggir þeim yfirráð
á þingi Frakklands eftir að hafa
verið þar í minnihluta í fimm ár.
Þróunin síðustu vikurnar hefur
verið nákvæmlega með þeim hætti
sem þeir Jacques Chirac, forseti
Frakklands, og Jean-Pierre Raff-
arin forsætisráðherra stefndu að.
Sósíalista bíður eyðimerkurganga
og því er spáð að barátta um völdin
og hugmyndafræðina sé í vændum
innan flokksins.
UMP, nýtt bandalag hægri
flokkanna, sem fylktu sér að baki
Chirac eftir að hann var endur-
kjörinn forseti, hlaut alls 354 þing-
sæti en 577 fulltrúar sitja á þingi
Frakklands. Aðrir hægri flokkar
fengu 45 menn kjörna. Sósíalistar
og aðrir vinstri flokkar fengu alls
178 sæti. Jafnframt sýna úrslitin
að Chirac og fylgismönnum hans
hefur tekist að einangra þjóðern-
isöfgamanninn Jean-Marie Le
Pen, sem óvænt náði í aðra umferð
forsetakosninganna í Frakklandi í
maímánuði. Flokkur Le Pens,
Þjóðfylkingin, fékk engan mann
kjörinn í kosningunum.
Úrslitin hafa í för með sér að
Chirac forseti þarf ekki lengur að
starfa með sósíalistum sem náðu
meirihluta á þingi í kosningunum
1997. Þar með hefur verið bundinn
endi á þá erfiðu „sambúð“, sem
sett hefur mark sitt svo mjög á for-
setaferil Chiracs. Staða forsetans
er nú sterkari en nokkru sinni
fyrr.
Jean-Pierre Raffarin, sem Chir-
ac skipaði forsætisráðherra eftir
sigurinn í forsetakosningunum,
heldur áfram í því embætti. Litlar
breytingar verða á stjórn hans.
Loðin loforð
En þótt hægri menn hafi nú náð
völdum í Frakklandi er almennt
ekki búist við að stórsigrar þeirra
á síðustu vikum breyti miklu fyrir
almenning í landinu. Chirac hefur
t.a.m. heitið því að hverfa ekki frá
því, sem helst verður nefnt arfleifð
sósíalista, en þar ræðir um þá
styttingu vinnuvikunnar í 35
stundir, sem þeir beittu sér fyrir
og mælst hefur sérlega vel fyrir í
Frakklandi. Á hinn bóginn þykir
það lýsandi fyrir niðurlægingu
sósíalista að helsti hugmyndafræð-
ingur 35 stunda vinnuvikunnar,
Martine Aubry, missti sæti sitt í
kosningunum.
Ólíklegt er talið að gerðar verði
róttækar breytingar á vettvangi
félagsmála. Stuðningur við fé-
lagslega aðstoð er mikill og al-
mennur í Frakklandi og löngum
hefur mikil tregða einkennt við-
leitni til að gera breytingar á þeim
vettvangi. Hægri menn hafa áður
rætt um nauðsyn þess að skera
niður í ríkiskerfinu og tryggja
aukna skilvirkni á þeim vettvangi
en gegn þessu hafa verkalýðsfélög
og þrýstihópar barist af krafti.
Hægri menn spöruðu ekki kosn-
ingaloforðin en um þau gildir al-
mennt að ummæli ráðamanna hafa
verið heldur óljós. Chirac hefur
heitið því að tekjuskattur verði
lækkaður um fimm prósent í sept-
ember og boðað frekari skatta-
lækkanir á næstu fimm árum. Þá
hefur forsetinn boðað að launa-
tengd gjöld verði lækkuð til að
greiða fyrir því að störfum fjölgi í
Frakklandi. Að auki hefur forset-
inn sagt að nauðsynlegt sé að gera
breytingar á eftirlaunakerfinu,
sem sífellt verður dýrara í rekstri.
Ætla mætti að hægri mönnum
reynist það létt verk að hrinda
boðuðum breytingum í fram-
kvæmd. Hins vegar þykir líklegt
að umboð þeirra verði dregið í efa.
Þátttaka í kosningunum var aðeins
60,7% og ljóst er að stór hluti þjóð-
arinnar er ekki sáttur við þau
stefnumál og þær lausnir, sem
hefðbundnir stjórnmálaflokkar
boða. Þá liggur fyrir að Chirac
vann svo stóran sigur sem raun
bar vitni í seinni umferð forseta-
kosninganna vegna þess að kjós-
endur vinstri flokka studdu hann í
nafni lýðveldisins til að koma í veg
fyrir frekari sókn Jean-Marie Le
Pens í frönskum stjórnmálum.
Hert að ólöglegum
innflytjendum
Þótt almenningur í Frakklandi
geti gengið að því sem vísu að sig-
ur hægri manna sé ekki ávísun á
pólitíska byltingu er þar þó að
finna einn þjóðfélagshóp, sem
kann að horfa fram til breyttra
tíma.
Þar ræðir um ólöglega innflytj-
endur. Fjölmargir Kúrdar, Afg-
anir og Írakar halda til í Norður-
Frakklandi í þeirri von að þeir
komist til Bretlands þar sem lög
um hælisveitingar flóttafólki til
handa eru öllu sveigjanlegri en í
Frakklandi. Chirac og menn hans
hafa sagt að þeir stefni að því að
loka miðstöð Rauða krossins þar
sem flóttamenn, sem hyggjast
halda til Bretlands, leita gjarnan
skjóls. Sósíalistar voru ófáanlegir
til að grípa til slíkra aðgerða í þeim
tilgangi að draga úr straumi ólög-
legra innflytjenda til landsins. Sig-
ur hægri manna þýðir að aukin
harka verður innleidd á þeim vett-
vangi.
Andstaða við stefnu sósíalista í
málefnum innflytjenda kom greini-
lega fram í forsetakosningunum í
ár og hið sama gilti um kröfuna um
aukna löggæslu og hertar refsing-
ar. Margir Frakkar tengja fjölgun
glæpa við aukinn straum innflytj-
enda til landsins. Helsta koninga-
loforð Chiracs var að bregðast
bæri við glæpaöldunni með því að
tryggja aukna skilvirkni innan
dómskerfisins og stóraukin fjár-
framlög til löggæslu.
Endurnýjun á
vinstri vængnum?
Afhroð vinstri manna, fyrst í
forsetakosningunum og nú í þing-
kosningunum, var algjört. Á mánu-
dag lá fyrir að flokkur sósíalista
verður nú í minnihluta á þingi
Frakklands, margar af yngstu og
skærustu stjörnum hans standa nú
uppi án atvinnu; flokkurinn á sér
engan foringja.
Sjaldan hefur skriðþungi sósíal-
ista í frönskum stjórnmálum verið
minni. Formaður flokksins,
Francois Hollande, reyndi að bera
sig vel á mánudag þegar úrslitin
lágu fyrir. Sagði hann sósíalista
hafa „tapað kosningum með
sæmd“ og ræddi um að „endur-
nýja“ þyrfti flokkinn ætlaði hann
sér að lifa af þessi umskipti í
frönskum stjórnmálum. Í sama
streng tók annar gamall foringi
sósíalista, Dominique Strauss-
Kahn, fyrrum varnarmálaráð-
herra. Sagði hann ljóst að franskir
vinstri menn þyrftu að koma á
djúpstæðum skipulagsbreytingum.
Franskir stjórnmálaskýrendur
spá því að hörð átök brjótist út
innan franska Sósíalistaflokksins.
Tekist verði á um hvort færa beri
flokkinn nær miðjunni líkt og
vinstri menn hafa gert víða í Evr-
ópu eða hvort herða beri róðurinn
með aukinni áherslu á þau gildi,
sem hefð er fyrir að sósíalistar
setji á oddinn. Þannig verði tekist
á um aukin afskipti ríkisins, eink-
um á vettvangi efnahagsmála, og
markaðsvæðingu. Muni sú barátta
um margt minna á þær breytingar,
sem breski Verkamannaflokkurinn
innleiddi eftir að hafa ítrekað lotið
í lægra haldi fyrir Margaret
Thatcher, leiðtoga Íhaldsflokksins,
og þeirri frjálshyggju, sem hún
boðaði.
Bent er á að franskir sósíalistar
komi til með að eiga í erfiðleikum
með að feta í fótspor skoðana-
bræðra sinna á Bretlandi. Ólíkt
þeim bresku hafi franskir sósíal-
istar aldrei náð meirihluta heldur
hafi þeir jafnan þurft að starfa
með öðrum vinstri flokkum. Það
samstarf hefur einkum verið við
flokka græningja og kommúnista.
Báðir þessir flokkar töpuðu hins
vegar fylgi um helgina; græningjar
hafa nú aðeins þrjá menn á þingi
og kommúnistar 21 en þeir töpuðu
14 mönnum. Því vaknar sú spurn-
ing hvort hefðbundnir bandamenn
sósíalista hafi verið dæmdir til
vistar á jaðri franskra stjórnmála.
Slíkt myndi augljóslega hafa í för
með sér miklar breytingar með til-
liti til stjórnarmyndana eftir kosn-
ingar í framtíðinni og jafnvel verða
sósíalistum hvatning til að færa sig
nær miðjunni.
París. Associated Press. The Washington Post.
Franskir sósíalist-
ar á krossgötum
Reuters
Jean-Pierre Raffarin verður áfram forsætisráðherra Frakklands eftir
kosningarnar um helgina. Stjórn hans verður að mestu óbreytt.
Stórsigur hægri manna
í þingkosningunum um
helgina hefur tæpast
miklar breytingar í för
með sér fyrir almenn-
ing í Frakklandi.
Stjórnmálaskýrendur
segja þó ljóst að staða
sósíalista kalli á átök
innan flokksins um
völdin og stefnuna.
TUTTUGU manns að minnsta kosti
biðu bana þegar Palestínumaður
sprengdi sjálfan sig í loft upp í stræt-
isvagni í Jerúsalem snemma í gær-
morgun. Um fimmtíu til viðbótar
særðust illa og voru fimm þeirra í
lífshættu, þar af fjögur ungmenni, en
strætisvagninn var fullur af börnum
á leið í skólann, auk fólks á leið til
vinnu í miðborg Jerúsalem.
Þetta er mannskæðasta sprengju-
tilræðið í Jerúsalem síðan í febrúar
1996, þegar 26 manns fórust þegar
sprengja sprakk í strætisvagni, og
jafnframt er þetta mannskæðasta
tilræðið í Ísrael frá því 27. mars sl.
þegar 29 fórust á veitingastað í Net-
anya í norðurhluta landsins. Sá at-
burður varð til þess að Ísraelsher jók
hernaðaraðgerðir sínar á Vestur-
bakkanum til muna.
Hamas-samtökin lýstu ábyrgð á
ódæðinu á hendur sér og sögðu
sprengjumanninn hafa verið Mo-
hammed al-Ghul, 23 ára Palestínu-
mann frá al-Faraa flóttamannabúð-
unum, nærri Nablus, norðarlega á
Vesturbakkanum. Al-Ghul mun hafa
notað naglasprengju og var fyrir vik-
ið afar óhugnanlegt um að litast á
vettvangi ódæðisins í gær.
Michael Lasri, fimmtán ára nemi,
var meðal þeirra sem lifðu spreng-
inguna af. Hann sagði við frétta-
menn að ódæðismaðurinn hefði kom-
ið inn í vagninn í Beit Safafa, sem er
hverfi araba í Suður-Jerúsalem.
„Tveimur sekúndum síðar varð
mikil sprenging,“ sagði Lasri. „Ég sá
strax það sem maður venjulega sér
bara í sjónvarpinu; afskorna hand-
leggi og fótleggi hvarvetna. Þak
strætisvagnsins rifnaði alveg af.“
Sagði Lasri, sem hlaut skurð í andliti
og á baki, að hann hefði kastast í
skjól við sprenginguna en á sama
tíma lést skólabróðir hans í sætinu
fyrir framan. „Mér fannst eins og
guð hefði dregið mig í skjól á bak við
sætið,“ sagði hann. „Það var eins og
engill ýtti mér niður.“
„Eins og Guð
hefði dregið
mig í skjól“
Tuttugu biðu bana og fimmtíu særð-
ust í sjálfsmorðsárás í Jerúsalem
Jerúsalem. AFP.
AP
Hjálparstarfsmenn flytja lík fórnarlamba sprengjutilræðisins í Jerúsalem af vettvangi í gær.