Morgunblaðið - 17.09.2002, Side 52

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 ÞRIÐJUDAGUR 17. SEPTEMBER 2002 VERÐ Í LAUSASÖLU 190 KR. MEÐ VSK.
RÚMLEGA fimmta hver stúlka og
tæplega tíundi hver drengur eru
beitt kynferðislegri misnotkun fyrir
18 ára aldur, samkvæmt fyrstu tíðni-
könnun á umfangi kynferðislegrar
misnotkunar barna sem gerð hefur
verið hér á landi og Hrefna Ólafs-
dóttir félagsráðgjafi hefur unnið.
Alls sögðust 17% svarenda í rann-
sókn Hrefnu hafa verið misnotuð,
23% kvenna og 8% karla. Eru þetta
hærri tölur en hafa komið fram í
rannsóknum á hinum Norðurlöndun-
um.
Í 67% tilvika taldist misnotkunin
hafa verið gróf eða mjög gróf, þ.e.
kynmök eða snerting kynfæra
barnsins. Stúlkum virðist standa
mest ógn af körlum tengdum fjöl-
skyldunni en drengjum af körlum
ókunnum fjölskyldunni. 66% ger-
enda tengdust fjölskyldum fórnar-
lamba sinna.
Hrefna segir að margir telji að
þolendur kynferðislegrar misnotk-
unar séu einkum börn á unglings-
aldri. „Í rannsókninni kemur aftur á
móti í ljós að fjórðungur þolenda er
sex ára eða yngri þegar misnotkun
hófst og þriðjungur sjö til tíu ára.
Meirihlutinn er því börn tíu ára og
yngri, sem gera sér ekki grein fyrir
því að þetta sé bannað og eitthvað
sem ekki má,“ segir Hrefna. Í flest-
um tilvikum beitti gerandi ekki
beinu líkamlegu ofbeldi til að fá sitt
fram, heldur notfærðu gerendur sér
valdastöðu sína gagnvart barninu til
að fá það til samvinnu við sig.
60% þolenda í rannsókn Hrefnu
sögðu ekki frá misnotkuninni á þeim
tíma sem hún átti sér stað. Fjórð-
ungur þeirra þorði ekki að segja frá,
17% fannst skömmin of mikil og átt-
uðu önnur 17% sig ekki á því að þetta
væri eitthvað sem ekki mætti. Eftir
að fullorðinsaldri er náð hafa 88%
sagt frá misnotkuninni, flestir maka
eða góðum vini, en 12% halda mis-
notkuninni enn leyndri. Í rúmlega
helmingi tilvika liðu meira en tíu ár
frá því misnotkun lauk þar til þol-
endur sögðu frá henni. Hrefna segir
að margir þolendur nái að lifa með
misnotkuninni, en aðrir séu að kljást
við afleiðingar hennar allt lífið eða
þar til þeir leita sér aðstoðar sér-
fræðings. Þannig séu sjálfsvígstil-
raunir mun algengari í hópi þolenda
en þeirra sem ekki hafa verið mis-
notaðir auk þess sem skilnaðartíðni
sé hærri og þolendur segist eiga erf-
itt með að tengjast öðru fólki.
Misnotkun kærð í
fjórum tilvikum af 122
Einungis fjórir þolendur af 122
sögðu að misnotkunin hefði verið
kærð til lögreglu. Einn þeirra sagði
hvað hefði gerst í kjölfarið og hafði
ákæruvaldið vísað kærunni frá í því
tilviki. Rannsókn Hrefnu er unnin
upp úr póstkönnun sem var send til
1.500 manna úrtaks á aldrinum 18–
60 ára úr þjóðskrá. Svarhlutfall var
50%.
17% barna misnotuð
fyrir 18 ára aldur
 Fimmta hver/26–27
KRISTJÁN Jóhannsson óperu-
söngvari syngur í opnunarupp-
færslu nýs óperuhúss í Tókýó næsta
sumar. Ennfremur hefur komið til
tals að hann syngi í samskonar opn-
unaruppfærslu í Peking þegar
fyrsta sérhannaða óperuhúsið í
Kína verður vígt árið 2005. Þetta
kemur fram í viðtali fréttaritara
Morgunblaðsins í Peking við Krist-
ján í blaðinu í dag.
Kristján er nú staddur þar í borg,
en á laugardaginn hélt hann fjöl-
sóttan einsöngskonsert, þar sem
hann söng úrval þekktra óperuaría
við undirleik Kínversku þjóðar-
sinfóníuhljómsveitarinnar. Við-
tökur áheyrenda voru ákaflega
góðar. Kristján kom fyrst til Kína
árið 1998, þegar hann söng í Tur-
andot eftir Puccini í hallargarði
Forboðnu borgarinnar í Peking.
Eftir það hefur áhugi á söng Krist-
jáns í Kína verið mikill, og honum
var strax boðið að koma aftur til
tónleikahalds.
Fjölmiðlar í Kína hafa sýnt Krist-
jáni mikinn áhuga, og 45 fjölmiðla-
Kristján Jóhannsson í Peking.
 Hægt að selja /22
menn sóttu blaðamannafund sem
sendiherra Íslands í Peking, Ólafur
Egilsson efndi til á laugardag í til-
efni af tónleikunum. Í viðtalinu seg-
ir Kristján að menning sé nokkuð
sem Ísland gæti „selt“ úti í hinum
stóra heimi og telur að bara við
heimsókn hans til Kína fái Ísland
gríðarmikla umfjöllun bæði í fjöl-
miðlum og manna á milli. Hins veg-
ar segir hann að í opinbera geir-
anum á Íslandi séu tækifæri sem
þetta ekki nægilega vel nýtt.
Kristján
slær í gegn
í Kína
SNARPUR jarðskjálfti varð kl.
18.48 í gærkvöldi um 100 km norð-
ur af mynni Eyjafjarðar. Skjálft-
inn, sem mældist 5,5 stig á Richt-
er-kvarða fannst víða um
Norðurland en ekki er vitað til
þess að skemmdir hafi orðið af
völdum hans.
Allmargir eftirskjálftar, sumir
yfir 3 á Richter, mældust í kjölfar-
ið. Jarðeðlisfræðingar á Veðurstofu
Íslands búast við að jörð skjálfi
áfram í dag á þessum slóðum en
ólíklegt að skjálfta verði vart í
landi.
Grímseyingar fundu vel fyrir
jarðskjálftanum enda er eyjan að-
eins um 45 km frá upptökum hans.
Helga Mattína Björnsdóttir, frétta-
ritari Morgunblaðsins í Grímsey,
segir að skjálftinn hefi verið stutt-
ur og snarpur. „Fyrst kom þytur
og titringur og síðan kom mikil
hreyfing á allt húsið.“ Skjálftinn
var þó ekki nægilega öflugur til að
hreyfa við hlutum í hillum „en
hann minnti mann á aflið sem
þarna er.“
Eins og þungur niður
Jón Konráðsson, varðstjóri lög-
reglunnar á Ólafsfirði, heyrði
greinilegan hvin um 10 sekúndum
áður en jarðskjálftinn reið yfir.
Hann segir erfitt að lýsa hljóðinu
en það líkist því helst að stórum
vörubíl sé ekið fram hjá. „Hérna
niðri í bænum var skjálftinn ekki
mjög snarpur. Það byrjaði allt að
hreyfast og rugga til. En þetta
stóð ótrúlega lengi yfir, ég hugsa
að þetta hafi staðið í hálfa mínútu
eða meira,“ sagði hann. „Þetta
voru engin högg heldur hægar
hreyfingar en það hreyfðist allt til
og frá. Það var engu líkara en mað-
ur væri kominn á sjó.“
Ragnar Stefánsson, jarðeðlis-
fræðingur sem býr í Dalvíkur-
byggð, fann vel fyrir skjálftanum.
„Skjálftinn stóð lengi yfir og var
eins og þungur niður,“ segir hann.
Upptök skjálftans voru í rúmlega
100 km fjarlægð frá bænum og
segir Ragnar að eftir því sem fjar-
lægðin er meiri finnist betur fyrir
hægari bylgjuhreyfingum skjálft-
ans en þeim styttri og snarpari
sem dofna fyrr. Hann telur ljóst að
skjálfti á borð við þennan geti
valdið skemmdum nálægt upptök-
um. Í þessu tilviki voru þau þó
langt úti í hafi, á þekktu jarð-
skjálftasvæði sem tilheyrir svo-
nefndu Tjörnesbrotabelti. Aðspurð-
ur segir Ragnar að ekkert sérstakt
bendi til þess að von sé á stærri
skjálftum eða öðrum umbrotum.
„Engu líkara
en maður væri
kominn á sjó“
6

 

  
2.  B>







 







   

  
 
  

 


  
 
 
Jarðskjálfti upp á 5,5 á Richter-
kvarða fannst víða á Norðurlandi
NORSKI listamaðurinn Odd
Nerdrum hefur keypt fyrrum hús-
næði aðalsafns Borgarbókasafns
Reykjavíkur við Þingholtsstræti og
hyggst búa þar ásamt fjölskyldu
sinni meirihluta ársins, samkvæmt
upplýsingum Morgunblaðsins.
Húsið heitir Esjuberg og einka-
hlutafélag með sama nafni í eigu
Guðjóns Más Guðjónssonar, stofn-
anda Oz, keypti húsið af Reykjavík-
urborg fyrir 70 milljónir króna
haustið 2000 með það að markmiði
að koma þar upp frumkvöðlasetri
fyrir ungt fólk.
Nerdrum er þekktur listamaður í
heimalandi sínu. Hann hefur ferðast
mikið um Ísland og notað landið sem
bakgrunn í verkum sínum. Hann
hélt sýningu á Kjarvalsstöðum fyrir
nokkrum misserum.
Norskur lista-
maður kaup-
ir Esjuberg
OLGA Færseth og Erla Hendriks-
dóttir skoruðu sitt markið hvor í
leik Íslands og Englendinga í und-
ankeppni heimsmeistaramóts
kvenna á Laugardalsvelli í gær.
Leiknum lauk með 2-2 jafntefli.
Þjóðirnar mætast aftur í Birm-
ingham á sunnudaginn og sig-
urvegarinn mætir síðar Frökkum.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Jafntefli í
boltastríði
 Eigum enn/B1
ÁÐUR en haustið færist yfir af al-
vöru er ekki úr vegi að huga að við-
haldi á húseignum sínum og þá er
ekki óalgengt að sjá menn að störf-
um við málningarvinnu eins og
þessa sem voru að dytta að húsi í
miðborginni. Á þetta eru húseig-
endur minntir þegar kólnar í veðri
rétt eins og við erum daglega minnt
á að framfylgja umferðarreglum
og sumir ganga ekki undir stiga
sem búið er að reisa upp við vegg.
Morgunblaðið/Þorkell
Málað í miðborginni
♦ ♦ ♦