Morgunblaðið - 30.10.2002, Blaðsíða 10

EKKI er allt sem sýnist á Alþingi
þessa dagana, í það minnsta ekki á
þessari ljósmynd. Engu er líkara en
Guðni Ágústsson landbún-
aðarráðherra hafi ákveðið að
stinga upp í Össur Skarphéðinsson,
þingmann Samfylkingarinnar, í
bókstaflegri merkingu. Þá má allt
eins halda að Guðni sé að hagræða
gleraugunum á nefi þingmannsins,
enda hagræðing vinsælt orð á þingi
og gjörð í íslensku samfélagi. Hvort
það bar á góma í ræðu Össurar um
túnfiskveiðar sem hann var að
flytja skal ósagt látið.
En það er sjónarhorn ljósmynd-
arans sem hefur gert það að verk-
um að Guðni sýnist nærgöngull við
Össur. Á því augnabliki sem mynd-
in náðist var ráðherrann einfald-
lega að biðja þingforseta, Guðmund
Árna Stefánsson, að fá að veita and-
svar við ræðu Össurar.
Morgunblaðið/Kristinn
Beðið um
andsvar
FRÉTTIR
10 MIÐVIKUDAGUR 30. OKTÓBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
SVERRIR Hermannsson, formaður
Frjálslynda flokksins, hefur lagt fram
á Alþingi tillögu til þingsályktunar
um að Alþingi kjósi níu manna þing-
nefnd til að rannsaka umsvif fyrir-
tækisins deCODE Genetics Inc. og
aðstoðarmanna þess í íslensku fjár-
málakerfi.
Í upphafi greinargerðar með tillög-
unni segir: „Þeir viðskiptahættir sem
viðhafðir voru við sölu hlutabréfa í de-
CODE á Íslandi virðast hafa verið
með þeim hætti að ítarleg rannsókn
sé nauðsynleg, ekki síst hvaða ábyrgð
íslensk stjórnvöld kunna að bera í því
sambandi.“
Síðan segir: „Með ótrúlegum
blekkingum tókst starfsmönnum ým-
issa fjármálafyrirtækja að selja fjöl-
mörgum Íslendingum bréf í deCODE
sem verðlítil hafa reynst og standa
kaupendur nú frammi fyrir gjald-
þroti. Slíkar aðferðir voru einnig
stundaðar af fyrirtækjum í ríkiseign,
svo sem bönkum.“
Í lok greinargerðarinnar segir að
rannsóknina þurfi að framkvæma
með tilliti til þess einnig hvort íslensk
stjórnvöld verði kölluð til fjárhags-
legrar ábyrgðar á viðskiptunum.
Umsvif
deCODE
verði rann-
sökuð
ALÞINGI heimilaði í gær Íslandi að gerast aðili að
alþjóðasamningi um verndun túnfiska í Atlantshafi
sem gerður var í Ríó de Janeiró 14. maí 1966. Þings-
ályktunartillaga þessa efnis var samþykkt síðdegis í
gær. „Umræddur samningur sem nefndur hefur
verið Atlantshafstúnfiskveiðisamningurinn tekur
til verndunar um 30 tegunda túnfisks og annarra
áþekkra fisktegunda í Atlantshafi og aðliggjandi
innhöfum með sjálfbæra hámarksnýtingu stofna
þessara tegunda að markmiði,“ sagði Guðni Ágústs-
son landbúnaðarráðherra þegar hann mælti fyrir
þingsályktunartillögunni í gær.
Guðni greindi ítarlega frá túnfiskveiðisamningn-
um og sagði að í kjölfar samþykktar hans hefði ver-
ið stofnað sérstakt ráð, Alþjóðaráð um verndun tún-
fiska í Atlantshafi, sem oftast er nefnt Atlantshafs-
túnfiskveiðiráðið. „Ráðinu er ætlað að vinna að
markmiðum samningsins. Aðilar að samningnum
eru alls 32, en þar á meðal er Evrópusambandið fyr-
ir hönd sinna aðildarríkja. Skrifstofa ráðsins er í
Madríd.“
Frá árinu 1995 hefur Ísland haft áheyrnaraðild
að Atlantshafstúnfiskveiðiráðinu. „Áheyrnaraðild
fylgir málfrelsi á fundum ráðsins og við vinnu
nefnda sem settar eru á laggirnar á þess vegum,“
sagði ráðherra. „Á vettvangi ráðsins hefur Ísland
ítrekað lýst óánægju með núverandi skiptingu
veiðiheimilda, sem eingöngu byggist á veiðireynslu
og gefur Íslandi þannig engan veiðirétt. Ísland hef-
ur lagt áherslu á að tekið verði tillit til réttar strand-
ríkja við úthlutun aflaheimilda. Þetta sjónarmið Ís-
lendinga nýtur nú vaxandi hljómgrunns innan
ráðsins og nýverið komst sérstakur vinnuhópur
ráðsins að þeirri niðurstöðu að m.a. skuli tekið tillit
til réttinda og hagsmuna strandríkja við úthlutun
veiðiheimilda. Nú þegar þessi vinnuhópur hefur
lokið verki sínu er ljóst að innan ráðsins mun koma
til endurúthlutunar aflaheimilda. Ætli Íslendingar
að stunda túnfiskveiðar í framtíðinni er mikilvægt
að Ísland sé fullgildur aðili að ráðinu þegar við-
ræður um endurúthlutun eiga sér stað. Þær við-
ræður munu hefjast formlega á ársfundi ráðsins 28.
október til 4. nóvember 2002,“ sagði ráðherra. Árs-
fundur ráðsins hófst með öðrum orðum í fyrradag.
Málsmeðferð gagnrýnd
Össur Skarphéðinsson, formaður Samfylkingar-
innar, gagnrýndi það hve seint umrædd þingsálykt-
unartillaga væri fram komin á Alþingi. Spurði hann
ráðherra hvort ekki hefði átt að leggja fram tillög-
una fyrr, þar sem ársfundurinn hefði hafist 28.
október sl. Landbúnaðarráðherra svaraði því til að
það væri mjög mikilvægt að Íslendingar gerðust
aðilar að samningnum á meðan fyrrgreindur fund-
ur stæði yfir.
„Auðvitað hefði þurft að mæla fyrir þessu máli
fyrr en það hefur verið þinghlé í heila viku,“ út-
skýrði hann. Hann sagði brýnt að Íslendingar
gengju í ráðið á meðan fundurinn stæði yfir þannig
að þeir gætu komið með yfirlýsingu um það á fund-
inum. „Þess vegna vona ég að Alþingi skilji þessa
stöðu og afgreiði málið fljótt.“ Tillagan var eins og
áður sagði samþykkt á Alþingi síðdegis.
Ísland orðið aðili að samn-
ingi um verndun túnfiska
ÞINGFUNDUR Alþingis hefst
kl. 13.30 í dag. Að loknum at-
kvæðagreiðslum verða eftir-
farandi mál á dagskrá:
1. Hjúkrunarrými í Reykjavík.
2. Lyfjaávísanir lækna.
3. Reglugerð um landlæknis-
embættið.
4. Daggjöld dvalar- og hjúkr-
unarheimila.
5. Hjúkrunarrými á Vífils-
staðaspítala.
6. Löggæslumál í Rangár-
vallasýslu.
GUÐMUNDUR Hallvarðsson,
þingmaður Sjálfstæðisflokksins,
hefur ásamt sex öðrum samflokks-
mönnum sínum lagt fram á Alþingi
tillögu til þingsályktunar um að
ríkisstjórninni verði falið að skipa
nefnd er hafi það hlutverk að
kanna stöðu hjóna og sambúðar-
fólks sem hafa börn á framfæri
sínu með tilliti til skatta, almanna-
trygginga og félagslegrar aðstoðar
og bera hana saman við stöðu ein-
stæðra foreldra. „Nefndin kanni
hvort brögð séu að því að fólk
skilji eða slíti sambúð til mála-
mynda í því skyni að njóta fjár-
hagslegs hagræðis í kerfinu,“ segir
í tillögugreininni. „Nefndin kanni
einnig hvernig styrkja megi stöðu
hjóna og sambúðarfólks í fram-
angreindu tilliti.“
Í greinargerð tillögunnar er hins
vegar tekið fram að hugsanlegar
aðgerðir megi ekki á neinn hátt
rýra núverandi kjör einstæðra for-
eldra. Í upphafi greinargerðar til-
lögunnar segir m.a. að hjúskapur
eða sambúð feli í sér fjárhagslegt
hagræði, ekki síst fyrir barnafólk.
„Hagræðið felst m.a. í því að auð-
veldara er fyrir tvo einstaklinga að
halda heimili, þ.e. borga af hús-
næði, kaupa inn o.s.frv. Um þetta
er ekki deilt og hefur verið um það
almenn samstaða að styrkja beri
einstæða foreldra sem ekki njóta
þessa hagræðis og hafa bæði rík-
isvaldið og sveitarfélög gripið til
ýmissa ráðstafana í því skyni. Má
þar nefna hærri barnabætur, upp-
bætur á meðlagsgreiðslur, hærri
húsaleigubætur, hærri námslán,
lægri leikskólagjöld o.fl. Hér er
ekki gerður ágreiningur um þessar
ráðstafanir enda gegna þær mik-
ilvægu hlutverki við að jafna lífs-
kjör hér á landi.“
Í greinargerðinni segir að því
hafi verið haldið fram að fólk skilji
eða slíti sambúð til málamynda
beinlínis með það að markmiði að
fá þær bætur og njóta þess hag-
ræðis sem einstæðir foreldrar hafa
notið. Því er hins vegar bætt við
að slíkir málamyndaskilnaðir, eins
og það er kallað, eða sambúðarslit,
sé ólöglegt athæfi búi fólk eftir
sem áður saman og þiggi bætur
sem ætlaðar eru einstæðum for-
eldrum. „Eftirlit með því hvort
fólk býr saman eða ekki er hins
vegar mjög erfitt og hefur ekki
verið reynt nema að takmörkuðu
leyti.“ Verst er þó að mati flutn-
ingsmanna að í kerfinu skuli vera
innbyggðir hvatar til að slíta
hjónabandi eða sambúð, hvatar
sem hafa jafnframt þau áhrif að
draga úr áhuga fólks á því að
stofna til hjúskapar eða hefja sam-
búð. „Slíkt getur aðeins haft
óheppileg áhrif,“ segir ennfremur.
Kannað hvort fólk
skilur til málamynda
FJÓRIR varaþingmenn tóku sæti á
Alþingi í síðustu viku. Þar með eru
sex varaþingmenn á Alþingi.
Þeir sem sæti tóku á Alþingi í síð-
ustu viku eru: Adolf H. Berndsen, en
hann tók sæti Sigríðar Ingvarsdótt-
ur, þingmanns Sjálfstæðisflokksins í
Norðurlandskjördæmi vestra. Helga
Guðrún Jónasdóttir, en hún tók sæti
Árna R. Árnasonar, þingmanns
Sjálfstæðisflokksins í Reykjanes-
kjördæmi. Örlygur Hnefill Jónsson
en hann tók sæti Svanfríðar Jónas-
dóttur, þingmanns Samfylkingarinn-
ar í Norðurlandskjördæmi eystra og
Soffía Gísladóttir en hún tók sæti
Halldórs Blöndals, þingmanns Sjálf-
stæðisflokksins í Norðurlandskjör-
dæmi eystra.
Aðrir varaþingmenn á Alþingi eru
Jónas Hallgrímsson, varaþingmaður
Framsóknarflokksins á Austurlandi
og Ólafía Ingólfsdóttir, varaþing-
maður Framsóknarflokksins á Suð-
urlandi.
Sex vara-
þingmenn
á Alþingi
GUÐMUNDUR Hallvarðsson, þing-
maður Sjálfstæðisflokksins, hefur
lagt fram á Alþingi tillögu til þings-
ályktunar um að dómsmálaráðherra
verði falið að skipa nefnd er kanni
hvort rétt sé að tryggja með lögum
rétt hjóna til hlutdeildar í lífeyrisrétti
maka við skilnað. Með tillögunni er
jafnframt lagt til að nefndin skili
skýrslu um málið til Alþingis fyrir 1.
desember 2003. Meðflutningsmenn
eru 5 þingmenn Sjálfstæðisflokksins.
Í greinargerð tillögunnar er greint
frá því að samkvæmt 102. gr. hjú-
skaparlaga geti maki krafist þess við
skipti að áunnin lífeyrisréttindi hans
komi ekki til skipta við skilnað. Með
því séu lífeyrisréttindi tengd þeirri
persónu sem aflað hefur tekna og
greitt af þeim iðgjald. Flutningsmenn
velta því hins vegar fyrir sér hvort
ekki væri eðlilegra að litið væri á öfl-
un lífeyrisréttinda sem eignamyndun
er aðilar hafi stuðlað að með ákveð-
inni verkaskiptingu. Síðan segja
flutningsmenn: „Það er mat flutn-
ingsmanna að ekki sé nægjanlegt að
sá sem t.d. hefur sinnt heimili og
börnum meginhluta starfsævi sinnar
verði að eiga það undir góðvild maka
síns við skilnað hvort hann fái hlut-
deild í þeirri eignamyndum sem orðið
hefur til og felst í lífeyrisréttindum
makans. Það er jafnframt ófullnægj-
andi að mati flutningsmanna að maki
sem telur á sér brotið þurfi að ráðast í
kostnaðarsöm málaferli til að sækja
réttindi sem hann hefur átt þátt í að
mynda.“
Kanni rétt
hjóna til
hlutdeildar í
lífeyrisrétti
♦ ♦ ♦