Morgunblaðið - 10.02.2003, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 MÁNUDAGUR 10. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Settu á þig eyrnaskjólin og taktu kökukeflið áður en þú ferð inn, Þórólfur minn.
Grímsárbændur fara eigin leiðir
Markaðssetn-
ing án milliliða
Laxveiðileyfamarkað-urinn er síbreyti-legur, samkeppni
er hörð og háum fjárhæð-
um er velt. Hann er og
bæði innanlands og utan.
Þorsteinn Þorsteinsson,
formaður Veiðifélags
Grímsár og Tunguár í
Borgarfirði, hefur lengi
verið í eldlínunni, enda er
félagið það eina í landinu
sem heldur utanum meiri
háttar laxveiðiá og selur
veiðileyfi án milliliða, s.s.
leigutaka eða umboðssala.
Morgunblaðið ræddi við
Þorstein á dögunum og
spurði hann um landslagið
á þessum markaði nú um
stundir.
– Hvers vegna viljið þið
landeigendurnir sjá um
sölumálin sjálfir?
„Við Grímsárbændur höfum
kosið að markaðssetja veiðina
beint til kaupenda, án milliliða.
Með því móti hefur okkur tekist að
halda verði lágu miðað við aðrar
sambærilegar ár, en um leið að
skila veiðiréttareigendum góðum
tekjum eftir hverja stöng. Þessu
fylgir mikil vinna en vel hefur
gengið og sést best á því að þótt
laxveiði sé mjög dýrt sport,
Grímsá alls ekki dýr sé hún borin
saman við sambærilegar laxveiði-
ár.“
– Hefur ekki komið til álita að
setja ána í útboð og leigja hana
hæst bjóðanda?
„Hér áður fyrr var áin leigð út,
Stangveiðifélag Reykjavíkur leigði
hana t.d. um nokkurt árabil, en
seinna, að leigutíma loknum, tók-
um við við ánni sjálfir. Síðan hafa
leigutakar oftar en einu sinni viðr-
að við okkur áhuga sinn á því að
bjóða í ána og þegar það hefur átt
sér stað hefur það verið rætt í okk-
ar röðum. Enn sem komið er höf-
um við afráðið að setja ána ekki í
útboð, en hvað framtíðin ber í
skauti sér skal ósagt látið.“
– En hvernig standa sölumálin
gagnvart erlendu veiðimönnun-
um?
„Við höfum verið með gífurlega
hátt hlutfall af fastagestum og lítið
um að menn hrökkvi úr skaftinu.
Veiðihópar erlendu veiðimann-
anna eru að mestu í föstum skorð-
um, ytra hefur hvert holl sinn um-
sjónarmann sem heldur utanum
hópinn og fær að launum góðan af-
slátt. Það eru lítil forföll, en örlítil
þó einmitt núna, ein vika losnaði,
en flest leyfin í henni eru að vísu
seld.“
– Það er oft talað um að það sé
engin endurnýjun í röðum er-
lendra stangaveiðimanna, þettta
séu allt menn í hárri elli ...
„Það er nú ofmælt þótt auðvitað
eldist menn í þessu eins og öðru.
Mér hefur þó fundist endurnýjun-
in vera góð og það er stór hópur
erlendu veiðimannanna á góðum
aldri, menn sem eiga eftir að vera
hér um langt árabil enn.“
– Hvaða þýðingu hefur það fyrir
ykkur sölumennina
þegar dollarinn er
svona lágt skráður
gagnvart krónunni?
„Eins og gefur að
skilja kemur það illa við
okkur. Þetta breytir
geysilega miklu. Dollarinn var í
104 krónum þegar við vorum að
selja leyfin í fyrra, en er í 77 krón-
um núna. Þetta er geysilegt högg
fyrir nettóarðinn, því ekki er
kostnaður að lækka á sama tíma.
En svona er þetta. Þar sem við
Grímsárbændur seljum beint
fáum við þetta beint í æð, ef svo má
segja. Í öðrum ám er leigusamn-
ingur iðulega gengistryggður og
þá er það leigutakinn sem fær
höggið, en mér hefur sýnst reynsl-
an vera sú, að eftir að leigutakinn
hefur fengið höggið, hefur landeig-
andinn oft fylgt á eftir. Hann fær
höggið líka, bara seinna.“
– Er það rétt að þið séuð að
breyta verulega um fyrirkomulag í
Grímsá?
„Já, við erum t.d. að stytta veiði-
tímann um fjóra daga, byrjum
fjórum dögum seinna, og veiðum
framvegis á átta stangir í ánni í
stað tíu. Þá verður aðeins leyfð
fluguveiði. Við töpum miklu á
þessu, á því er ekki nokkur vafi, en
samkeppnin er orðin svo mikil á
veiðileyfamarkaðinum að eina leið-
in til að halda í viðskiptavini er að
tryggja að enginn fari óánægður
til síns heima. Það var aðeins byrj-
að að örla á því.“
– Hverjir voru óánægðir?
„Til dæmis erlendu veiðimenn-
irnir sem sleppa laxinum, þeir hafa
lengi vitað um maðkveiðihollin,
sérstaklega það fyrsta, sem veiðir
mikið af laxi og drepur þá alla.“
– Þið hafið ekki stigið skrefið
lengra og lögbundið að veiða og
sleppa?
„Nei alls ekki. Það er ekki á dag-
skrá. Eftir sem áður ráða menn því
sjálfir við Grímsá hvort þeir hirða
laxinn sinn eða sleppa honum.
Sjálfur er ég hrifinn af því að veiði-
menn sleppi laxi því þá er meira af
fiski í ánni, en ég er ekki búinn að
sjá að það sé eitthvert fiskrækt-
artæki. Þar sem þetta hefur verið
reynt hafa menn séð fjölgun í
seiðaárgöngum, mest í þeim
yngstu, en svo virðist sem það
drepist bara meira af seiðum í án-
um, því ekki er að sjá að
þetta skili sér í stærri
laxagöngum. Við mun-
um þó kannski sjá dæmi
um slíkt síðar og þá er
rétt að endurskoða.“
– Tapið þið ekki inn-
lendum viðskiptavinum sem vilja
veiða á maðk?
„Það er eitthvað um það, en von-
andi verða þeir sem fæstir. Við
sjáum eftir öllum þeim sem fara
frá okkur í aðrar ár. Hins vegar
hefur þessu á heildina litið verið af-
ar vel tekið og ég man ekki eftir
því í mörg ár að Grímsá hafi verið
jafn vel seld miðað við árstíma.“
Þorsteinn Þorsteinsson
 Þorsteinn Þorsteinsson, bóndi
á Skálpastöðum í Lunda-
reykjadal, fæddist þar árið 1933.
Eftir grunnskólapróf á Laug-
arvatni nam hann við bænda-
skóla í Noregi. Hefur stundað
búskap á Skálpastöðum frá 1960,
en hefur verið að draga sig í hlé
seinni árin. Þorsteinn er giftur
Ásdísi Þorsteinsdóttur og eiga
þau fjögur uppkomin börn.
… við töpum
miklu á
þessu, á því
er ekki vafi