Morgunblaðið - 16.03.2003, Síða 12

12 SUNNUDAGUR 16. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
S
UMIR þekkja þá sem bræðurna í
Höldi, aðrir sem eigendur Bíla-
leigu Akureyrar en flestir lands-
mann hafa líklega heyrt talað um
Kennedy-bræðurna á Akureyri.
Skúli, Vilhelm og Birgir Ágústssynir stofnuðu
Höld fyrir 29 árum, 1. apríl 1974, og seldu
fyrirtækið í vikunni eins og fram hefur komið
í fréttum. Þar með hverfa þessir miklu at-
hafnamenn frá rekstrinum, nema hvað Skúli
situr áfram í stjórn fyrirtækisins um tíma að
beiðni nýrra eigenda.
Höldur rekur m.a. Bílaleigu Akureyrar,
eina stærstu bílaleigu landsins sem hefur
ætíð verið meginstofn fyrirtækisins. Þá rekur
Höldur hjólbarðaverkstæði, selur bæði nýja
og notaða bíla, á bifreiðaverkstæði, rekur
þrjár bensín- og þjónustustöðvar Esso, og
stundar veitingasölu. Höldur hefur og umboð
fyrir Heklu á Norðurlandi eystra, sömuleiðis
fyrir Honda-umboðið Bernhard ehf. og þá á
fyrirtækið 11% hlut í Íslandsflugi.
Hjá Höldi starfa að jafnaði 150–180 manns
en starfsmenn hafa farið yfir 220 þegar mest
er að gera á sumrin.
Stjórnarfundir í Höldi ehf. hafa aldrei verið
langir eða stormasamir, að sögn bræðranna.
Hafa gjarnan verið haldnir á kaffistofunni, og
þeir benda á að þegar aðeins einn ræður á
hverju sviði sé illmögulegt að vera ósammála.
Bræðurnir skiptu nefnilega með sér verkum
á sínum tíma; Skúli hefur séð um fjármálin,
Vilhelm um að „drífa fólkið áfram“ eins og
hann segir, og Birgir um eignir félagsins
ásamt því að kaupa inn bíla á sínum tíma.
Bræðurnir eru uppaldir í Innbænum á Ak-
ureyri. Þar er vagga skautaíþróttarinnar í
bænum og þeir hafa allir lagt stund á íshokkí
og orðið Íslandsmeistarar í greininni með
Skautafélagi Akureyrar. Birgir meira að
segja afrekað það að fagna Íslandsmeist-
aratitli í íshokkí 1970, aftur 1980 og síðast
1990. Geri aðrir betur!
Skúli er fjölhæfur íþróttamaður; lék með
knattspyrnuliði ÍBA og landsliðinu á sjöunda
áratug aldarinnar sem leið og hefur náð góð-
um árangri í golfi í seinni tíð.
Góður tími
„Það er einfaldlega góður tími til að hætta
núna,“ segir Skúli þegar blaðamaður er sest-
ur niður með þeim bræðrum og spyr hvers
vegna þeir hafi selt fyrirtækið nú.
Hann orðar það svo að upphafið að end-
inum megi rekja þrjú ár aftur í tímann þegar
Steingrímur Birgisson, tengdasonur Vilhelms
og einn nýju aðaleigendanna að Höldi, tók við
af Skúla sem framkvæmdastjóri. „Þá fórum
við að huga að framhaldinu; í byrjun var ekki
meiningin að þetta gerðist með þessum hætti
og ekki svona hratt heldur settum við stefn-
una á að ég færi að hugsa um það með hvaða
hætti við myndum skilja við fyrirtækið.“
Bræðurnir segja það hafa kvisast út að
þeir hugsuðu sér jafnvel að hverfa frá rekstr-
inum og fljótlega fengu þeir fyrirspurnir „að
sunnan“ um það hvort þeir vildu selja fyr-
irtækið að hluta til eða í heild.
Þá var það sem Akureyringurinn kom upp
í þeim: „Maður er búinn að horfa upp á það í
svo mörgum tilvikum að akureyrsk fyrirtæki
sameinast sunnlenskum og verða fljótlega
sunnlensk – lítið eða ekkert verður eftir hér
fyrir norðan. Okkur þykir of mörg fyrirtæki
hafa horfið héðan af sjónarsviðinu. Það kom
því fljótt upp í okkar umræðu að þetta kysum
við alls ekki. Við erum miklir Akureyringar,
bræðurnir, og vildum helst að fyrirtækið yrði
áfram í bænum.“ Segjast því sérstaklega
ánægðir með málalyktir. „Starfsfólkið verður
líka hér áfram; þetta er okkar fólk og sumir
hafa starfað með okkur frá upphafi. Það eru
engar stórar breytingar sjáanlegar þótt auð-
vitað muni framtíðin hafa einhverjar breyt-
ingar í för með sér,“ segir Skúli.
Þeir eru sammála um að þegar tækifæri
gafst til þess að selja fyrirtækið með þeim
hætti sem raunin varð; að Íslandsbanki hafi
tekið að sér að leysa málið fyrir nýja eig-
endur, hafi þeim strax fundist það ákjós-
anlegt.
Stálumst úr vinnunni …
Skyggnumst nú rúm þrjátíu og fimm ár
aftur í tímann, til ársins 1966; Skúli starfar í
Landsbankanum á Akureyri, Vilhelm er um-
sjónarmaður verslana Kaupfélags Eyfirðinga
og Birgir nýútskrifaður verkfræðingur frá
Danmörku.
Skúli segir: „Hér í bænum var lítil ferða-
skrifstofa sem hét Lönd og leiðir, sem frændi
okkar rak, og þangað fóru fljótt að koma fyr-
irspurnir um bílaleigubíla, sem menn þekktu
lítið þá. Þá voru skemmtiferðaskip að byrja
að koma hingað og fólk skipti oft við bíla-
stöðvarnar; tók bíl með ökumanni, en síðan
var farið að spyrja hvort ekki væri hægt að fá
bíl án ökumanns. Við bræður stunduðum allir
þetta hefðbundna bílabrask sem kallað var og
byrjuðum að leigja bíla 1966 í gegnum Lönd
og leiðir; áttum þá orðið tvo eða þrjá bíla
hver en vorum annars staðar í fastri vinnu…“
Vilhelm skýtur þá inní: „Konurnar þvoðu
bílana, heima við hús, og við stálumst úr
vinnunni til að leigja þá!“
Að því kom að bræðurnir keyptu litla
sjoppu við Kaupvangsstræti, þar sem nú er
Ísbúðin, réðu afgreiðslustúlku til starfa og
þar var fyrsti samastaður Bílaleigu Akureyr-
ar.
„Svo þróaðist þetta stig af stigi,“ segir
Skúli, 1974 keyptu þeir húseignina Tryggva-
braut 14 og Höldur var stofnaður 1. apríl það
ár. Þá áttu þeir 33 bíla.
„Ég hætti í Landsbankanum í apríl 1974 og
var sá eini okkar bræðranna sem fór að vinna
í fyrirtækinu af fullum krafti. Villi og Biggi
komu inn á næstu árum eftir því sem fyr-
irtækið stækkaði.“
Á þessum tíma tóku bræðurnir að sér
rekstur bensínstöðva Esso sem olíustöð KEA
hafði áður rekið í gegnum Þórshamar. „Þetta
voru Veganesti sem Olíufélagið hafði eignast
og gamla Krókeyrarstöðin sem þá var. Hér
við Tryggvabraut hafði verið bensínafgreiðsla
fyrir Shell, en við gerðum hér bensínaf-
greiðslu fyrir Esso.“
Birgir nefnir að þegar bíla vantaði í leiguna
hafi þeir farið að þreifa fyrir sér í Reykjavík
með kaup á nýjum bílum og notuðum, og í
framhaldi af því settu þeir á stofn bílasölu.
„Við keyptum mikið í gamla daga hjá P. Stef-
ánssyni, sem var með Land Rover. Urðum
svo umboðsmenn fyrir Land Rover hér fyrir
norðan, síðan Mitsubishi og þannig koll af
kolli.“
Og svo fóru þeir að flytja inn bíla sjálfir,
gjarnan ársgamla, ónotaða bíla. „Bílasalan
þróaðist að hluta til í gegnum þörfina fyrir
leiguna,“ segir Birgir. „Þegar við vorum að
flytja inn bíla urðum við að selja einhvern
hluta þeirra því þetta var of stór pakki fyrir
Skúla að redda í bankanum!“
Um það leyti sem Kennedyarnir fóru að
flytja inn bíla í einhverjum mæli erlendis frá
hafði Skúli lokið flugmannsprófi og þeir
keyptu sér flugvél og tóku að ferðast á henni.
„Við höfðum góða félaga með okkur sem flug-
menn og segja má að við höfum farið vítt og
breitt um Evrópu. Við urðum okkur úti um
góð sambönd sem leiddi til þess að við keypt-
um bíla í mörgum löndum álfunnar. Ætíð var
það þó með vitund og vilja aðalumboðanna
hélendis, og gjarnan þannig að þau komu
samningunum á.“
Skúli segir flugvélina einnig hafa komið að
góðum notum þegar fyrirtækið samdi við er-
lendar ferðaskrifstofur. Það hafa þeir lengi
gert „og við vorum einmitt í Þýskalandi í
fyrra að halda upp á 30 ára viðskiptaafmæli
við Víkinga-Reisen,“ segir Birgir.
Á seinni stigum urðu þeir bræður svo um-
boðsmenn fyrir bæði Heklu og Hondu um-
boðið á Norðurlandi eystra. Þeir bera lof á þá
Heklu-bræður svokölluðu og segja Sigfús
Sigfússon hafa hvatt þá til dáða þegar þeir
voru ragir við að opna bílaafgreiðslu í
Reykjavík á sínum tíma. Hann hafi meira að
segja lánað þeim húsnæði undir starfsemina
fyrst í stað. Forsvarsmenn Olíufélagsins segj-
ast þeir einnig hafa átt afar ánægjuleg við-
skipti við, og hið sama megi raunverulegla
segja um alla viðsemjendur þeirra. „Ingvar
Helgason og Helgi sonur hans hafa til dæmis
reynst okkur ákaflega vel. Allt hefur verið
einfalt og gott; ekki þurfti endilega skriflega
samninga; það stóð sem sagt var.“
Bræðurnir hafa oft keypt marga bíla í einu,
mest 96. „Einu sinni voru okkur gefnir 30
bílar suður í Ísrael,“ segir Skúli þegar hann
hugsar til baka. „Við þurftum „bara“ að koma
flotanum hingað heim og það var heilmikið
spekúlerað í því hvernig við ættum að fara að
því. Við töluðum til dæmis við Dedda gamla á
Drang sem gamlir Akureyringar þekkja, til
að athuga hvort hægt væri að fá skipið um
veturinn til þess að skjótast til Ísrael. Ein-
hverjum datt svo allt í einu í hug að skoða
bílana aðeins betur áður en við færum í allan
þennan tilkostnað og þá kom upp úr kafinu,
þegar við fengum pappíra og lýsingu á bíl-
unum, að allir voru með loftkælingu en eng-
inn með miðstöð.“ Þeir hentuðu skiljanlega
ekki þannig á Íslandi og allt of dýrt reyndist
að setja í þá miðstöð. „Ekkert varð því af Ísr-
aelsferðinni…“
Einhverju sinni keyptu þeir 33 bíla frá
Færeyjum og telja ólíklegt að fleiri hafi flutt
inn bíla þaðan. „Þarna höfðu dagað uppi 33
Subarubílar. Megnið hafði verið á staðnum í
nokkur ár og ég gleymi því ekki að þegar við
komum til Þórshafnar að skoða bílana þá
stóðu þeir úti á túni, allt að því horfnir í gras-
ið. Við þurftum nánast að leita að þeim,“ seg-
ir Skúli. Bílarnir komu til Akureyrar og „flot-
inn“ þótti ekki sérlega glæsilegur, að sögn
bræðranna, þegar hann stóð á bryggjunni.
En megnið fór í leiguna og reyndist vel. Þetta
voru með fyrstu fjórhjóladrifnu fólksbifreið-
unum. „Við höfum alltaf lagt mikið upp úr
því, vegna staðsetningar okkar, að vera með
fjórhjóladrifna bíla og það hefur hjálpað okk-
ur.“ Birgir segir 60–70% bíla fyrirtækisins
fjórhjóladrifna, hvort sem er jeppar eða
fólksbílar og það sé nokkurs konar sérkenni
Bílaleigu Akureyrar.
Kröfluvirkjun
Í upphafi var nánast eingöngu um að ræða
leigu á bílum yfir sumartímann. Lítið sem
ekkert var um viðskipti að vetri til. En svo
var ráðist í gerð Kröfluvirkjunar; Kennedy-
arnir voru þá á réttum stað á réttum tíma.
Og fyrirtækið stækkaði nokkuð hratt.
„Það voru fyrstu stóru viðskiptin sem við
höfðum,“ segir Skúli um leigu fyrirtækisins á
bílum vegna framkvæmda við Kröflu. „Virkj-
unin var nokkur ár í uppbyggingu og þarna
var mikil þjónusta frá Akureyri á allan máta.
Þeir fóru að leigja bíla á ársgrundvelli, vildu
jeppa yfir veturinn og öðruvísi bíla yfir sum-
arið og þarna má segja að rekstur hafi fyrst
orðið að veruleika allt árið.“
Fyrirtækið stækkaði jafnt og þétt, bílarnir
urðu fljótlega 200 og afgreiðsla var opnuð í
Reykjavík. Baldur, elsti bróðirinn, kom þá til
starfa hjá Bílaleigu Akureyrar í höfuðborg-
inni.
„Þá fóru menn að taka bíl á leigu á Ak-
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Vilhelm, Birgir og Skúli Ágústssynir, frá vinstri, fyrir utan höfuðstöðvar fyrirtækisins sem þeir hafa rekið saman í 29 ár.
Beygist eins og hestur…
Kennedy-bræðurnir svoköll-
uðu á Akureyri seldu fyr-
irtækið Höld í vikunni.
Skapti Hallgrímsson spjallaði
við bræðurna og komst m.a. að
því að það var þeim sérstakt
kappsmál að fyrirtækið yrði
um kyrrt í höfuðstað
Norðurlands.
’ Það hefur alltaf pirraðokkur að þurfa að setja
upp bindi og við gerum
það helst ekki nema við
sérstök tilefni. ‘