Morgunblaðið - 25.04.2003, Blaðsíða 34

MINNINGAR
34 FÖSTUDAGUR 25. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Sigríður Helga-dóttir fæddist á
Akureyri 15. febrúar
1933. Hún lést á líkn-
ardeild Landspítalans
í Kópavogi fimmtu-
daginn 17. apríl síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar voru hjónin
Helgi Skúlason,
augnlæknir á Akur-
eyri, f. 22. júní 1892,
d. 7. nóv. 1983, og
Kara Sigurðardóttir
Briem húsfreyja, f. 1.
apríl 1900, d. 18. okt.
1982. Bræður Sigríð-
ar eru Skúli, læknir í Svíþjóð, f. 18.
júní 1926, d. 2. jan. 1973, og Sig-
urður, prófessor í stærðfræði við
Massachusetts Institute of Techno-
logy í Bandaríkjunum, f. 30. sept.
1927, kvæntur Artie Gianopulos
félagsráðgjafa. Hálfsystir Sigríðar
er Sigríður A. Helgadóttir bóka-
vörður, f. 18. nóv. 1925, eiginmað-
ur hennar var Ólafur Helgason,
bankastjóri í Reykjavík, f. 2. des.
1924, d. 24. maí 1997.
Sigríður giftist 28. nóv. 1959
Páli E. Sigurðssyni, meinatækni
við Tilraunastöð Háskólans í
meinafræði að Keldum, f. 19. des.
1925, d. 13. ágúst 1997. Foreldrar
hans voru hjónin Sigurður K. Páls-
son, verkstjóri hjá Vegagerð rík-
isins í Reykjavík, f. 13. feb. 1886, d.
6. jan. 1950, og Jórunn Jóhanna
Einarsdóttir, húsfreyja, f. 22.
ágúst 1894, d. 8. júlí 1966. Börn
Sigríðar og Páls eru: 1) Sigurður
viðskiptafræðingur, f. 10. júní
1960, maki Sigrún L.
Sigurjónsdóttir fjár-
málastjóri, f. 16. sept.
1974; 2) Kara, flug-
freyja hjá Flugleið-
um, f. 28. maí 1963,
maki Valur Árnason,
skrifstofustjóri í
menntamálaráðu-
neytinu, f. 23. júní
1966, og eiga þau
tvær dætur, Ragn-
hildi Ástu, f. 5. okt.
1993, og Þórdísi
Köru, f. 28. nóv.
1997; 3) Sigrún,
sagnfræðingur á
Hugvísindastofnun Háskóla Ís-
lands, f. 9. apríl 1967, maki Bragi
Ólafsson rithöfundur. Börn Braga
eru Hrafnhildur námsmaður, f. 16.
mars 1983, Konráð, f. 16. maí 1991,
og Hákon, f. 6. júní 1993.
Sigríður lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum á Akureyri árið
1952. Það ár hóf hún meinatækn-
anám við Teknologisk Institut í
Kaupmannahöfn og lauk þaðan
prófi 1954. Hún var meinatæknir á
Fjórðungssjúkrahúsinu á Akur-
eyri 1954–1955 og aftur árið 1958,
á Kleppspítala í Reykjavík 1955–
1957 og aftur 1959–1964. Þá starf-
aði Sigríður sem meinatæknir við
Lasarettet í Umeå í Svíþjóð 1957–
1958. Frá 1964–2003 var Sigríður
meinatæknir á rannsóknastofu
Borgarspítalans í Reykjavík, síðar
Landspítala – háskólasjúkrahúsi.
Útför Sigríðar verður gerð frá
Dómkirkjunni í dag og hefst at-
höfnin klukkan 10.30.
Tengdamóðir mín, Sigríður Helga-
dóttir, kvaddi þennan heim umvafin
ást og umhyggju barna sinna og
tengdabarna. Hún tókst á við illvígan
sjúkdóm á þann hátt sem lýsti því vel
hvernig hún var. Af yfirvegun,
raunsæi og í hljóði.
Minningarnar lifa um fallega og
einstaklega skemmtilega konu sem
var gædd miklum gáfum, en um leið
var hún hógvær og lítillát. Liðin eru
tólf ár frá því að Kara mín kynnti okk-
ur og samfylgdin hefur allan þann
tíma verið sérstaklega ánægjuleg.
Viðmót hennar og nærvera var þann-
ig að manni leið alltaf vel í návist
hennar.
Hún var mikill náttúru- og listunn-
andi, naut sín vel úti í náttúrunni og
hafði ánægju af löngum gönguferð-
um. Hún hafði mikla ánægju af því að
sækja tónleika og leiksýningar. Þá
var hún vel að sér og víðlesin, ávallt
með bækur sér við hlið. Hjónaband
hennar og tengdaföður míns, Páls
Sigurðssonar, sem féll frá fyrir tæp-
um sex árum, var traust og farsælt.
Þau voru miklir mátar og fallegt par,
nutu þess að ferðast og heimsækja
framandi lönd og kynnast ólíkum
menningarheimum. Hún hélt ferða-
lögunum áfram eftir að Páls naut ekki
lengur við, stöðugt í leit að nýjum
upplifunum.
Ömmuhlutverkið var tengdamóður
minni hjartfólgið. Ragnhildur Ásta og
Þórdís Kara sjá á eftir yndislegri
ömmu sem gaf þeim óskipta athygli.
Samband þeirra var náið og fallegt og
öll þeirra samskipti báru augljósan
vott um gagnkvæma ást og væntum-
þykju.
Á kveðjustund er mér efst í huga
virðing og þakklæti fyrir samfylgd-
ina. Megi minningarnar um yndislega
konu veita okkur styrk í sorginni.
Guð blessi hana og varðveiti.
Valur Árnason.
Þegar ég hitti Siggu í fyrsta sinn
fór ekkert á milli mála að þar var á
ferðinni glæsileg kona. Sú mynd af
henni átti svo sannarlega eftir að
styrkjast þegar ég kynntist henni
betur; ekki aðeins var hún falleg að
sjá heldur búin öllum þeim kostum
sem maður kann helst að meta í
manneskju.
Ég kynntist Siggu og Palla fljót-
lega eftir að við Sigrún, yngri dóttir
þeirra, fórum að vera saman árið
1997. Því miður hittumst við Palli ekki
oft; hann var dáinn um það bil hálfu
ári eftir að ég tengdist fjölskyldunni.
Síðasta skiptið sem ég hitti þau hjónin
saman var þegar við Sigrún vorum að
búa okkur undir að flytja inn í fyrstu
íbúðina okkar. Ég man að mér fannst
þau ansi flott hjón, alltaf fallega og
smekklega klædd jafnvel þótt Siggu
þætti appelsínuguli sumarjakkinn
sem Palli var klæddur þennan dag
vera heldur sérviskulegur! Mér þótti
hann samt smart – þetta var virkilega
elegant jakki þrátt fyrir óvenjulegan
litinn – og auðvitað klæddi svona
jakki bara sterkan persónuleika. Þeg-
ar þau kvöddu tók Palli þétt í höndina
á mér, svo þétt og innilega að ég
ímyndaði mér eftir á að handtakið
hefði verið eins konar staðfesting á
því að við ættum eftir að verða góðir
vinir, að hann væri að bjóða mig vel-
kominn í fjölskylduna. Þétt og traust
handtak segir yfirleitt talsvert um
persónuleika fólks; það lýsir að
minnsta kosti vilja til að geta treyst
og vera treystandi. Og sú tilhugsun að
eiga eftir að kynnast þessum manni
betur þótti mér góð. En þau kynni
urðu því miður ekki lengri því tveim-
ur dögum eftir að hann og Sigga
heimsóttu okkur í nýju íbúðina var
Palli allur. Og þá fannst mér sem
handtakið þétta hefði ekki bara verið
tákn um vináttu og traust heldur
hefði hann líka verið að kveðja mig.
En jafn dapurlegt og það var, að hann
skyldi fara svona snögglega og að ég
skyldi ekki fá tækifæri til að kynnast
honum betur, þótti mér vænt um að
hafa fundið frá honum þá hlýju sem
ég síðar kynntist í fari tengdamóður
minnar, jafn ólík og þau hjónin voru.
Yfir Siggu var einhver lágstemmd
reisn; eiginleiki sem ég held að sé ekki
hægt að öðlast nema með gáfum og
góðu hugarfari. Hún var skörp, at-
hugul og gagnrýnin en kunni þá list
að láta gagnrýni sína ekki í ljósi nema
þegar við átti eða þörf var á. Við þetta
bættist sá góði kostur hennar að vera
sjálfri sér næg og þurfa ekki að reiða
sig um of á aðra. Og nú þegar Sigga
hefur kvatt okkur – allt of fljótt, eins
og Palli – er ekki lítils virði að eiga
góðar minningar um foreldra besta
vinar síns.
Mér leið alltaf vel í Safamýrinni,
hvort sem það var á aðfangadags-
kvöldi með fjölskyldunni, í afmælum
eða matarboðum, eða einfaldlega þeg-
ar við litum þangað inn án þess að
eitthvað ákveðið væri á dagskrá.
Sigga tók alltaf sérstaklega vel á móti
strákunum mínum og þeir voru farnir
að kunna mjög vel við sig í Safamýr-
inni, enda var það ekki bara fullorðna
fólkið sem skynjaði þægilega nær-
veru Siggu. Heimilið var afskaplega
viðkunnanlegt, allir hlutir valdir af
sérstakri smekkvísi, og það sem und-
irstrikaði þá hlýju sem mætti manni
þar voru öll fallegu austurlensku
teppin sem þau hjónin höfðu prýtt
með veggina og gólfin.
Það er gott til þess að vita að þrátt
fyrir fráfall Palla naut Sigga vel síð-
ustu ára sinna. Hún sótti mikið af tón-
leikum og leiksýningum, las töluvert
og ekki síst ferðaðist hún mikið með
vinkonum sínum og samstarfsfólki,
og var í því sambandi ekkert alltaf að
velja auðveldustu og kunnuglegustu
áfangastaðina. Til dæmis fór hún til
Kína og Perú; hún lagði á sig langar
og brattar göngur, og ég öfundaði
hana alltaf hálfpartinn af ferðalaginu
upp að hinni fornu Inkaborg Macchu
Picchu. Sú ganga, meðal annars, stað-
festi það að Sigga var sterk og kraft-
mikil kona, jafn lítið og fór fyrir henni
líkamlega! Að minnsta kosti dáðist ég
að henni fyrir að treysta sér í ferðir
sem þessar; að vera búin þeim lífs-
krafti að langa til og leggja á sig að
kanna fjarlægar og framandi slóðir.
Síðustu stóru tímamót í lífi Siggu
voru sjötugsafmælið sem hún hélt
upp á í febrúar síðastliðnum. Veislan
var haldin á Hótel Holti, umhverfi
sem átti sérlega vel við afmælisbarn-
ið. Systkinin höfðu valið nokkrar ljós-
myndir úr lífshlaupi móður sinnar og
sýndu þær í veislunni með útskýring-
um Sigrúnar. Ein myndin vakti sér-
staka kátínu gestanna; í bakgrunni
var heiðblár himinn yfir hafsröndinni,
þetta var augljóslega í útlöndum, og á
miðri myndinni mátti greina litla
manneskju (að minnsta kosti var hún
lítil í samanburði við aðra fleti mynd-
arinnar) hátt yfir sjónum í einhvers
konar svifdreka. Þetta var auðvitað
Sigga, sextug að aldri; hún sveif
þarna fyrir ofan allt annað á myndinni
og sá sem hélt á myndavélinni hafði
víst verið skelfingu lostinn yfir því
sem hann var að festa á filmuna; það
var Palli! Nákvæmlega tveimur vik-
um áður en Sigga dó lét hún okkur
Sigrúnu hafa áskriftarmiðann sinn að
sinfóníunni, miða sem hún skiljanlega
gat ekki notað sjálf. Vinkona hennar
Gulla, sem fór alltaf með henni á
fimmtudögum í Háskólabíó, bætti svo
við sínum miða til að við kæmumst
bæði, ég og Sigrún, því það var upp-
selt þetta kvöld. Enda var prógramm-
ið ekki mjög hversdagslegt: banda-
ríski fiðluleikarinn Joshua Bell lék
hinn mikilfenglega fiðlukonsert
Brahms – tónverk sem ég veit að
Sigga hafði mikið dálæti á – og það er
kannski táknrænt að á efnisskránni
sama kvöld var einnig fimmta sinfónía
Beethovens. Á þessum tímapunkti
var orðið nokkuð ljóst að örlög Siggu
voru ráðin; við vissum – líklega jafn
vel og hún sjálf – að hún átti ekki
langt eftir, að sá tími sem henni var
gefinn var brátt á enda. Og ég held að
í huga mínum eigi fimmta sinfónían
alltaf eftir að tengjast tengdamóður
minni; þarna í Háskólabíói sátum við
Sigrún í sætum mömmu hennar og
vinkonu, að hlusta á tónlist sem Sigga
hefði með réttu átt að vera að njóta,
hefði hún bara verið svolítið hraust-
ari; stórbrotna og fallega tónlist sem
auðvelt er að láta vekja upp í sér þær
tilfinningar sem fylgja ástvinamissi.
Ég held að óhætt sé að segja að
Sigga hafi nýtt vel sín sjötíu ár. Og
virkilega notið þess sem heimurinn
hafði upp á bjóða. Enda gaf hún til
baka heilmikið af sjálfri sér, hún var
örlát kona og þess vegna vinsæl og
vinmörg. Ég tel mig vera afskaplega
heppinn mann að hafa kynnst henni;
ég á alltaf eftir að sjá hana fyrir mér
taka á móti okkur Sigrúnu í Safamýr-
inni, brosandi, svolítið veikbyggð að
sjá en samt sterk og stæðileg. Um-
fram allt fannst mér þægilegt að vera
nálægt henni.
Ég minnist tengdamóður minnar
með söknuði en líka gleði yfir því að
hún átti góða ævi, umvafin ást og
hlýju frá sínu fólki. Og ég veit að það
hefur verið vel tekið á móti henni þar
sem hún er stödd núna.
Takk fyrir góð kynni, Sigga.
Bragi Ólafsson.
Elsku amma.
Við kveðjum þig með söknuði og
þökkum fyrir allar skemmtilegu
stundirnar sem við áttum með þér. Þú
varst svo góð amma, það var svo gott
að vera hjá þér og þú gafst okkur allt-
af góðan tíma. Við munum geyma
minninguna um þig í hjarta okkar og
biðja góðan Guð að geyma þig.
Ástarkveðjur,
Ragnhildur Ásta og Þórdís
Kara Valsdætur.
Sigga var mágkona mín í 46 ár. Við
hittumst fyrst þegar Sigurður og ég
lentum í Reykjavík í ferð frá New
York 1957. Ég var þreytt og sjúskuð
eftir 14 tíma flug, sokkalaus og klædd
í léttan amerískan sumargalla, gjör-
samlega ókunnug sumarveðri á Ís-
landi. Þarna var Sigga mætt á flug-
vellinum, glæsileg í notalegri
ullarkápu, með Tryggva, hvatlegum
móðurbróður sínum. Hún var falleg
og sjarmerandi, fremur fámál, en
mjög spennt að hitta spánnýja mág-
konu sína. Ég tók eftir að hún var
fremur hikandi við að tala ensku í við-
urvist bróður síns. En ég sá síðar eftir
margar ferðir til Íslands að hún talaði
enskuna prýðilega, og alltaf var hún
jafn gestrisin, hjálpsöm og áhugasöm
um mína fjölskyldu.
Ég hef heyrt margt um ýmsa hæfi-
leika hennar. Í músík hafði hún ekki
aðeins fullkomna tónheyrn, heldur
gat hún þekkt og aðskilið hvern tón
þegar tíu nótur voru samtímis slegnar
á píanó af handahófi. Þótt hún gerði
tónlist ekki að starfi hélt hún sínum
áhuga í þá átt og gamla Oluf Peder-
sen-píanóið frá Akureyri var alltaf í
stofu þeirra Páls í Safamýrinni, þótt
hún spilaði ekki lengur. Í námi sínu í
MA skaraði hún m.a. fram úr í stærð-
fræði, engu síður en bróðir hennar.
En hún stefndi í aðra átt, menntaði
sig í Kaupmannahöfn sem meina-
tæknir og starfaði í fjöldamörg ár við
Borgarspítalann.
Hún var foreldrum sínum dásam-
leg dóttir, full umhyggju. Það getur
ekki hafa verið auðvelt þegar aldur-
inn færðist yfir þau vegna þess að hún
þurfti einnig að sinna starfi, eigin-
manni og þremur börnum, en það
fórst henni vel úr hendi. Hennar eigin
börn létu sér jafn annt um velferð
hennar og bjuggu henni þægilegt og
hlýlegt umhverfi í baráttu hennar við
ólæknandi sjúkdóm síðasta árið.
Börnin hennar þrjú sýndu henni ást
og umhyggju og af því gat hún verið
stolt.
Það var henni mikið ánægjuefni að
náin vináttutengsl hafa þróast meðal
barna okkar, þrátt fyrir að haf liggi á
milli. Þar fyrir utan sýndi Sigga okk-
ur tryggð sína og kjark að koma hing-
að vestur í haust í afmæli bróður síns,
þrátt fyrir þungbær veikindi. Sigurð-
ur fór með hana í sérstakan Fiðrilda-
garð (Butterfly Park) fyrir norðan
Boston og festi á mynd þegar stóreflis
fiðrildi lenti í hárinu á henni og sat
sem fastast.
Sigga, ég kveð þig með söknuði og
þakklæti fyrir að gera Ísland að svo
fögru landi heim að sækja.
Artie Gianopulos Helgason,
Boston, Massachusetts.
Hjá okkur systkinunum var Sigríð-
ur Helgadóttir ævinlega kölluð Sigga
hans Palla en mamma kallaði hana
eðlilega Siggu mágkonu. Sigga hans
Palla frænda kom skyndilega inn í
stórfjölskylduna fannst mér ungum
dreng en ekki með neinum látum
heldur þessari ágætu hægð. Allt í einu
var Palli frændi kvæntur henni Siggu
og það var eins og hún hefði alltaf ver-
ið hluti af fjölskyldunni. Og strax
hændist maður að þessari lítillátu,
hæggerðu, glæsilegu konu sem alltaf
kom svo miklu í verk og stjórnaði
heimilinu sínu auk þess að vinna við
sitt fag. En lét alltaf eins og það væri
ekkert mál.
Í afmælunum hans Palla galdraði
hún fram þvílíkar krásir að það verð-
ur ævinlega í minnum haft. Og aldrei
var látið í það skína að það hefði kost-
að einhverja vinnu. Þetta gerði sig
bara.
Hún var sögð utan við sig. Sagan af
því þegar hún var að kenna Sigga syni
sínum að passa sig á heitri eldavél-
arhellu og sagði uss uss, má ekki og
hélt hendinni fyrir ofan heita plötuna
og lagði svo lófann á hana með viðeig-
andi afleiðingum.
Þetta kemur ekki heim og saman
við konuna sem var svo glæsileg heim
að sækja og gerði hlutina á svo ein-
faldan máta.
Þótt margar minningar um Siggu
séu bundnar við afmælin hans Palla
þá hélt Sigga glæsilegustu afmælis-
veisluna þegar hún varð sjötug fyrir
nokkrum vikum. Fárveik stóð hún
teinrétt í sinni síðustu og glæsileg-
ustu afmælisveislu.
Þegar ég kveð Siggu hans Palla þá
sakna ég þess að hafa ekki kynnst
henni betur því ég veit að hún hafði að
geyma góðan dreng.
Ég færi börnum Siggu hans Palla,
tengdabörnum og barnabörnum sam-
úðarkveðjur frá mér og fjölskyldu
minni.
Eiríkur Brynjólfsson.
Skalk þó glaðr
með góðan vilja
ok óhryggr
heljar bíða
(Egill Skallagrímsson.)
má lesa á minnisvarða sem stendur
við Menntaskólann á Akureyri og
reistur var til minningar um einn
læriföður okkar. Hrífandi fagurt og
tregafullt. Við eru stödd á Akureyri,
anno domini 2002, 50 ára júbílantar,
stúdentar MA árið ’52. Hópurinn er
enn stór, hefur elst ótrúlega vel, það
eru fagnaðarfundir og menn eru glað-
ir og reifir. En það vantaði Siggu.
Hún hafði í lengstu lög vonast til að
komast norður og við biðum eftir að
taka á móti henni á flugvellinum. Á
síðustu stundu tóku örlaganornirnar í
taumana, hún var lögð inn á sjúkra-
hús. Eigi má sköpum renna.
Siggu var ekki fisjað saman, hún lét
ekki bugast. Þegar okkur, vinum
hennar, fannst öll sund vera lokuð óx
henni ásmegin. Hún hélt í víking, fór
norður í land til þess að taka þátt í
Steindórshátíð í minningu Steindórs
Steindórssonar, skólameistara, í júlí í
fyrra. Hún flaug vestur um haf til að
heimsækja Sigga bróður sinn í Bost-
on. Hún var ákveðin í að njóta lífsins á
meðan kraftar leyfðu. Og það gerði
hún. Kallið kom á skírdag réttu ári
eftir að hún hafði greinst með sjúk-
dóminn íllvíga.
Vinátta okkar Siggu spannar ekki
aðeins hálfa öld heldur nær hún miklu
lengra aftur í tímann. Það er eins og
hún hafi alltaf verið þarna. Við lékum
okkur saman, lásum stundum saman,
sátum saman í skóla öll barna- og
menntaskólaárin, upplifðum stórt og
smátt saman eins og skjalfest hefur
verið í dagbókum frá þessum árum.
Minningarnar frá æskuárunum á Ak-
ureyri eru eins og greyptar í fagurt
landslagið. Upplýst skautasvell á
Pollinum, þvílík dýrð, og við krakk-
arnir fengum að vera á skautum fram
eftir öllu eins og okkur lysti. Við
kepptum á skíðum í Hlíðarfjalli. Það
var aukaatriði á þessum árum hvort
menn höfðu kunnáttuna til þess eða
ekki, þeir gerðu bara sitt besta og
treystu á guð og lukkuna. Á sumrin
fórum við í útilegur í Valhöll í Vaðla-
heiðinni handan fjarðarins eða í
Vaglaskóg. Sigga gekk í skátahreyf-
inguna á þessum árum og tók þar út
sinn félagslega þroska.
Andi skólanna sveif yfir vötnunum
á Syðri-Brekkunni þar sem við ól-
umst upp. Okkar fyrsta hlutdeild í
menningunni var að fá að vera með í
leikjum menntskælinga á mennta-
skólatúninu eða komast inn á íþrótta-
leiki og sýningar í „Fjósinu“. Ekki
stóð neitt annað til en að ganga
menntaveginn. Það var sjálfsagt
framhald að loknu fullnaðarprófi í
barnaskólanum þar sem Sigga varð
dúxinn. Við tókum inntökupróf í MA
vorið 1946. Prófað var skriflega og
munnlega í hefðbundnum greinum
m.a. í landafræði. Í dagbókinni stend-
ur skrifað: Sigga kom upp í Austfjörð-
um og þuldi. Hún var semidúx á inn-
tökuprófinu. Hún hélt alltaf þessum
efstu sætum alla sína skólatíð. Þetta
voru hennar sæti og hún fór undur
létt með það. Sigurður skólameistari
hélt tölu á Sal og sagði að þessi hópur
sem nú kæmi í skólann væri betri en
nokkru sinni fyrr, prófin endurspegl-
uðu það og væru með bestu inntöku-
prófum sem tekin hefðu verið. Hann
var ánægður með okkur.
Þannig hófst skólagangan í MA og
fram undan voru sex frábær og við-
burðarík ár. Menntaskólinn á Akur-
eyri hefur alltaf verið ríki í ríkinu,
SIGRÍÐUR
HELGADÓTTIR