Morgunblaðið - 12.05.2003, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 MÁNUDAGUR 12. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
HALLDÓR Ásgrímsson, formaður
Framsóknarflokksins, segir að
hann hafi alla tíð sóst eftir að leiða
ríkisstjórn. Hann vill hins vegar á
þessu stigi ekki ræða hvaða stöðu
flokkurinn hefur til að setja fram
kröfur gagnvart öðrum flokkum um
að verða í forystu fyrir ríkisstjórn.
„Ég er ánægður með niðurstöðu
Framsóknarflokksins í þessum
kosningum. Ég tel að kosningabar-
áttan hafi gengið vel hjá okkur. Ég
er sáttur við hana á allan hátt og er
afskaplega þakklátur fyrir þann
góða anda sem ríkti meðal okkar
fólks. Það er ástæðan fyrir því að
við fengum ágæta niðurstöðu miðað
við allar aðstæður.“
Halldór sagði að því hefði verið
mjög haldið á lofti af andstæðingum
flokksins að framsóknarmenn réðu
litlu í stjórnarsamstarfi við Sjálf-
stæðisflokkinn. „Það er algerlega
rangt. Við höfum þurft að eyða
miklum tíma og kröftum í að svara
slíkum áróðri. Því er ekki að neita
að það hefur reynst okkur oft á tíð-
um erfitt. Við höfum borið uppi
mörg mikilvæg og umdeild mál í
þessu stjórnarsamstarfi. Oft á tíð-
um höfum við verið í vörn vegna
þeirra, en þegar upp er staðið tel ég
að það hafi verið metið í þessum
kosningum hversu einarðlega við
sóttum fram á ýmsum sviðum, t.d. á
sviði virkjana- og stóriðjumála og
einnig á sviði endurskipulagningar
fjármálamarkaðarins.“
Halldór sagði að úrslit kosning-
anna sýndu að ríkisstjórnin hefði
haldið meirihluta sínum. „Sjálf-
stæðisflokkurinn tapar fjórum
þingmönnum núna. Framsóknar-
flokkurinn tapaði þremur þing-
mönnum 1999. Flokkarnir hafa því
tapað sjö þingmönnum frá því að
þeir hófu samstarf árið 1995.“
Stjórn Samfylkingar og Fram-
sóknarflokks yrði mjög veik
Halldór sagði að þingflokkur
Framsóknarflokksins kæmi saman
til fundar í dag. Lagt yrði til við
flokkinn að hefja formlegar stjórn-
armyndunarviðræður við Sjálf-
stæðisflokkinn. Hann sagði ekkert
hægt að segja meira um það á þessu
stigi, hvorki hvað þær tækju langan
tíma né um niðurstöður þeirra.
Halldór sagði á miðstjórnarfundi
Framsóknarflokksins í september í
fyrra að aðalmarkmið Framsóknar-
flokksins í komandi alþingiskosn-
ingum ætti að vera að stýra næstu
ríkisstjórn. Hann var spurður hvort
hann teldi líkur á að flokkurinn
næði þessu markmiði sínu eftir
þessar kosningar.
„Ég hef alltaf sóst eftir því að
leiða ríkisstjórn og að Framsóknar-
flokkurinn nái afli til þess. Það er
eins núna. Við höfum ekki hafið
neinar umræður um þetta, en þetta
er eitt af því sem flokkarnir munu
ræða í þeim viðræðum sem fram-
undan eru. Í mínum huga eru mál-
efnin aðalatriði og sá vilji okkar að
halda áfram að byggja upp blóm-
legt atvinnulíf og öflugt velferðar-
kerfi.“
Framsóknarflokkurinn og Sam-
fylkingin gætu myndað meiri-
hlutaríkisstjórn, en meirihluti
hennar væri aðeins einn þingmað-
ur.
„Ég dreg enga dul á að slík ríkis-
stjórn yrði mjög veik. Ég er reynd-
ar þeirrar skoðunar að ríkisstjórn
Framsóknarflokks og Sjálfstæðis-
flokks sem hefði aðeins 32 þing-
menn væri jafnframt veik.“
Davíð Oddsson forsætisráðherra
segir að hann sjái ekki að mál-
efnaleg samstaða sé milli Samfylk-
ingar og Sjálfstæðisflokks og
nefndi þar þrjú mál; fyrningarleið í
sjávarútvegi, skattamál og að land-
ið yrði gert að einu kjördæmi.
Halldór sagði að framsóknar-
menn væru andvígir því að gera
landið að einu kjördæmi. Hann
sagði að sér litist ekki vel á skatta-
tillögur Samfylkingar og enn verr
litist sér á fyrningarleiðina. „En ég
veit ekki hvað Samfylkingin er
staðföst í því að gera þessi mál að
algjöru skilyrði. Ég tók það nú ekki
jafnalvarlega enda væri Samfylk-
ingin þá að útiloka sig frá stjórnar-
þátttöku í landinu.“
Halldór sagði að Össur Skarp-
héðinsson, formaður Samfylking-
arinnar, hefði rætt við sig í gær í
síma. „Við ræddum almennt um
niðurstöðu kosninganna og stöðu
mála. Ég skýrði honum frá því að
ég og forsætisráðherra hefðum tal-
að saman í dag [í gær].“
Halldór var spurður hvort hann
og Össur hefðu eitthvað rætt um
stól forsætisráðherra.
„Ég tel að það sé tilgangslaust að
ræða einhverja stóla. Það er venjan
að fyrst fari menn í málefnaumræð-
ur og síðan eftir það er ráðuneytum
skipt.“
Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra um stöðu Framsóknarflokksins eftir kosningar
Hef alltaf sóst
eftir því að leiða
ríkisstjórn
DAVÍÐ Oddsson, forsætisráðherra
og formaður Sjálfstæðisflokksins,
segir að þýðingarmestu tíðindi þing-
kosninganna um helgina séu þau að
ríkisstjórnin haldi velli með traust-
um meirihluta. Hann telur eðlilegt
að Sjálfstæðisflokkurinn og Fram-
sóknarflokkurinn gangi til viðræðna
um áframhaldandi samstarf, tillaga
þess efnis verði lögð fyrir fundi
þingflokkanna í dag. Davíð telur það
hugsanlegt að breytingar verði á
ráðherraskipan, nái núverandi
stjórnarflokkar saman. Þá útilokar
Davíð ekki að þetta verði hans síð-
asta kjörtímabil á Alþingi.
„Þessi trausti meirihluti er leið-
beinandi um framhaldið. Gríðarleg
áhersla var lögð á það af hálfu
stjórnarandstöðunnar að fella rík-
isstjórnina. Ég hygg að menn hafi
verið orðnir vongóðir um að það
tækist en það gerðist ekki. Þetta er
meginniðurstaða kosninganna,“ seg-
ir Davíð.
Hann segir útkomu flokkanna
vera með misjöfnum hætti. Fram-
sókn haldi sínu, Samfylkingin bæti
við sig en minna en væntingar hafi
verið uppi um. Sjálfstæðisflokk-
urinn, eftir að hafa verið við lands-
stjórnina í tólf ár, geti verið ánægð-
ur í samanburði við Samfylkinguna,
stjórnarandstöðuflokk sem hafi
beitt sér afar hart.
„Ég hefði samt viljað sjá meira
fylgi hjá Sjálfstæðisflokknum. Einn-
ig er það ljóst að Frjálslyndi flokk-
urinn, sem skilgreindi sig hægra
megin við miðju, tók frá okkur fylgi.
Að öðru leyti er ég ánægður með
niðurstöðu kosninganna í heild. Ég
sakna að sjálfsögðu margra góðra
þingmanna sem ekki eru með áfram
og tel skaða að því hvernig fór með
þá,“ segir Davíð.
Nánar spurður um útkomu Sjálf-
stæðisflokksins segist Davíð ekki
hafa haft þá tilfinningu skömmu fyr-
ir kosningar, líkt og margir og dug-
legir flokksmenn hefðu sagt í sín
eyru, að flokkurinn væri að vinna
mikið á. Hann segist hafa haft á til-
finningunni að örlítið vantaði upp á
að flokkurinn næði meðalfylgi.
Frjálslyndi flokkurinn hafi haft sitt
að segja sem og „hatrammar árásir“
á Sjálfstæðisflokkinn.
Eðlilegt að hefja
formlegar viðræður
Davíð átti í gær fund með Hall-
dóri Ásgrímssyni, formanni Fram-
sóknarflokksins, í Ráðherrabú-
staðnum.
„Við áttum fund þar sem við fór-
um stuttlega yfir málin. Niður-
staðan varð sú að vegna úrslita
kosninganna, þar sem ríkisstjórnin
hélt velli með þetta traustum meiri-
hluta, teldum við eðlilegt að við
myndum leita eftir umboði til þess
hjá þingflokkunum að hefja form-
legar viðræður. Það munum við
leggja fyrir okkar þingflokka síð-
degis á morgun [í dag]. Við fórum
ekki yfir nein efnisatriði, enda rétt
að fara formlega leið og heyra í okk-
ar þingflokkum. Ég á von á að þeir
muni samþykkja þessar tillögur og
viðræður hefjist í framhaldinu. Svo
verður að koma í ljós hvort menn ná
saman um málefni eða aðra skipan
mála. Það liggur að sjálfsögðu ekki
á borðinu,“ segir Davíð.
Aðspurður hvort breytingar verði
á ráðherraliði stjórnarflokkanna,
nái þeir samkomulagi um að starfa
áfram saman, segir hann það hugs-
anlegt, án þess að það hafi verið
rætt formlega. Hvort Framsóknar-
flokkurinn fái embætti forsætisráð-
herra segir Davíð viðræður um það
ekki hafa farið fram.
„Sjálfstæðisflokkurinn er stærri
flokkur, þrátt fyrir breytingar á
fylgi, og það hljóta menn að hafa í
huga. Þegar Sjálfstæðisflokkurinn
vann á og Framsóknarflokkurinn
tapaði fylgi í kosningunum 1999
gerðum við ekki auknar kröfur til
Framsóknarflokksins. Við töldum
það ekki vera gott innlegg í sam-
starf sem byggðist á trausti og trún-
aði. Á hinn bóginn er fullkomlega
eðlilegt að maður á borð við Halldór
Ásgrímsson, sem hefur verið ráð-
herra í sextán ár, taki slík mál upp á
borðið. Það er eðli stjórnarmynd-
unarviðræðna að hafa öll mál uppi á
borðinu,“ segir Davíð.
– Þú getur séð Halldór fyrir þér
sem forsætisráðherra?
„Ég hef eingöngu sagt að hann
hafi alla burði til þess. Einnig tel ég
að Sjálfstæðisflokkurinn geti haft
slíka forystu, þetta þurfa menn bara
að ræða.“
Skilyrði Samfylkingarinnar
óaðgengileg
– Útilokarðu að Sjálfstæðisflokk-
urinn geti starfað með Samfylking-
unni í ríkisstjórn?
„Það hef ég ekki gert. Hins vegar
setti talsmaður Samfylkingarinnar
[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir –
innsk. Mbl.] fram mjög afgerandi
skilyrði í sjónvarpsþætti sem ég sé
að hvorki Sjálfstæðisflokkurinn né
Framsóknarflokkurinn gætu gengið
að. Þetta eru skilyrði eins og að
koma á fjölþrepaskattkerfi og eyði-
leggja staðgreiðsluna, skilyrði um
10% fyrningu veiðiheimilda á ári,
sem myndi setja sjávarútveginn og
efnahagslífið í uppnám, og að gera
landið allt að einu kjördæmi, sem
myndi æsa til mikilla deilna milli
þéttbýlis og dreifbýlis. Þessi skil-
yrði eru til þess fallin, býst ég við,
að ýta Sjálfstæðisflokknum og
Framsóknarflokknum töluvert til
hliðar, enda voru menn þá vænt-
anlega að stefna að því að mynda
stjórn Samfylkingarinnar, Frjáls-
lyndra og Vinstri grænna. Slík
stjórn fékk hins vegar ekki byr í
kosningunum.“
Davíð gaf það til kynna í um-
ræðum í Ríkissjónvarpinu að lokn-
um kosningum að komandi kjör-
tímabil yrði hans síðasta á Alþingi.
Spurður um þetta segir Davíð það
vera inni í myndinni að hætta, erfitt
sé að fullyrða hvað hann geri.
„Ég gæli við það að eiga rýmri
tíma fyrir mig sjálfan einhvern tím-
ann, hvernig sem þau mál þróast.
Þetta er alveg eins inni í myndinni.
Þó að mér sé lýst sem valdagírugum
og það allt saman þá er ég ekkert
háður valdinu. Svo er aldrei hægt að
útiloka að ég slái til og haldi áfram.
Þetta verður bara að koma í ljós,“
segir Davíð.
Vaktin búin að vera heillöng
– Hættirðu á Alþingi þarftu þá
ekki að huga að því fyrr en seinna
að einhver taki við af þér sem for-
maður Sjálfstæðisflokksins og geti
undirbúið næstu kosningar?
„Á þessu kjörtímabili verða að
minnsta kosti tveir landsfundir
þannig að slík mál geta komið til at-
hugunar á þeim fundum, hinum
fyrri og síðari eftir atvikum. Ég tók
við formennsku í Sjálfstæðis-
flokknum í mars [1991], fór síðan í
kosningar 20. apríl og myndaði rík-
isstjórn 30. apríl þannig að þetta er
allt saman til í dæminu.“
– Eru það skriftirnar sem heilla
þig?
„Ég vildi gjarnan hafa meiri tíma
fyrir þær. Menn eru á eilífðar bak-
vakt og á fundum flest kvöld og
helgar. Ekki er mikill tími í annað
og klukkan tifar. Ég byrjaði
snemma í stjórnmálum, varð borg-
arstjóri 34 ára og hef verið hvern
einasta dag síðan annaðhvort borg-
arstjóri eða forsætisráðherra og í
einn eða tvo mánuði hvort tveggja.
Vaktin er því búin að vera heillöng.“
Aðspurður hvort hann gangi á
fund forseta Íslands í dag, að lokn-
um kosningum, segir Davíð engin
efni vera til þess. Ríkisstjórnin haldi
velli og stjórnarflokkarnir stefni að
því að starfa saman. Engin efni séu
til þess „að raska ró“ forsetans.
Davíð Oddsson, forsætisráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins, um kosningarnar
Þýðingarmest
að ríkisstjórnin
heldur velli
Nái stjórnarflokkarnir saman um nýja ríkisstjórn
eru breytingar á ráðherraskipan hugsanlegar
Morgunblaðið/Golli
Halldór og Davíð í sjónvarpssal á kosninganótt.