Morgunblaðið - 22.05.2003, Qupperneq 33

Morgunblaðið - 22.05.2003, Qupperneq 33
MINNINGAR MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. MAÍ 2003 33 þyrfti. Þetta var upphaf þess að afi og amma fóru að draga sig saman. „Hann vildi enga nema mig,“ sagði amma. En ljóshærða, léttstíga stúlk- an vildi ekki flana að neina. Því gat Siggi ekki boðið Svönu sinni út nema að Hanna vinkona hennar kæmi með. Þau voru því oftast þrjú, a.m.k. fyrst í stað. Eins og annað ungt fólk í Reykjavík á þeim árum gengu þau rúntinn, arm í arm, sýndu sig og sáu aðra. Rúnturinn var alltaf sami hringurinn, kringum Austurvöll, Að- alstræti og Kirkjustræti. Sumarið 1935 dvaldi amma sem vinnukona hjá móðursystur sinni Ingveldi á Laugardalshólum, þá tví- tug. Þar skrifaði hún bæði móður sinni og heitmanni bréf sem varðveist hafa. Rithöndin er falleg og bréfin vel skrifuð. Þau lýsa vel vinnusemi henn- ar og hjálpsemi. Í einu bréfi lýsir hún ferðalaginu frá Reykjavík austur að Laugarvatni, en þar var enginn til að taka á móti henni. Með í för voru tvær smástelpur sem aldrei höfðu komið í sveit áður, þeirra för var heit- ið að Miðdal. Þær og amma fóru ásamt fleira fólki úr rútunni við Hjálmsstaði. Amma hafði ekki brjóst í sér til að skilja litlu stúlkurnar eftir einar, því þær þurftu að vaða djúpa á. Í bréfinu sem ritað er til móður henn- ar segir m.a.: „Ég gat ekki haft brjóst í mér til að skilja þær einar eftir, því áin er svo djúp að það er varla hægt að vaða hana nema fara úr sokkum og bretta upp buxur eins langt og hægt er! Ég gekk upp með ánni og hring- snerist til og frá til þess að leita fyrir mér hvar hún væri grynnst og svo skálma ég út í með báðar stelpurnar, sem orguðu eins og þær gátu. Þær voru 9 og 11 ára gamlar og voru syst- ur. Ég dröslaði þeim yfir allar spræn- urnar og fór með þær heim að Miðdal og þar fóru þær úr blautu, við óðum allar upp fyrir stígvél.“ Þessi frásögn lýsir vel hjálpsemi ömmu. Hún var ávallt tilbúin að rétta hjálparhönd þótt það kostaði hana erfiði eða fyr- irhöfn. Amma og afi giftu sig í Fríkirkj- unni 12. desember 1936. Giftingunni höfðu þau flýtt svolítið vegna þess að þeim hlotnaðist stór happdrættis- vinningur í happdrætti SÍBS. Vinn- ingurinn auðveldaði þeim að hefja bú- skap og kaupa sér húsgögn. Rúmum níu mánuðum eftir brúðkaupið fædd- ist Hjördís, eldri dóttir þeirra. Einu og hálfu ári síðar fæddist svo Þrúður Guðrún, móðir mín. Afi starfaði alla tíð í Fálkanum. Hann tók verslunar- próf og þegar árin liðu tók hann ásamt tveimur bræðra sinna við rekstri Fálkans. Afi sá lengst af um fjármál fyrirtækisins en varð síðar forstjóri Fálkans. Hann unni sér sjaldan hvíldar og var stöðugt um- hugað um rekstur fyrirtækisins og uppbyggingu þess. Amma studdi hann ætíð sem mest hún mátti og lét sér að honum látnum afar umhugað um að reksturinn gengi vel. Hún var einnig pólitísk þótt hún flíkaði ekki skoðunum sínum í margmenni. Þar var hún trú uppruna sínum og vildi að fólk á Íslandi byggi við sem jöfnust kjör. Fyrsta hjúskaparár ömmu og afa bjuggu þau á Vífilsgötu og síðan á Lindargötu. Frá 1943 til 1950 bjuggu þau á Mímisvegi 2a, en þar var mamma, Þrúður Guðrún, 3 til 10 ára. Á þessu tímabili ákváðu þau að reisa sér hús í Skaftahlíð 5 í félagi við bróð- ur afa, Harald Ólafsson. Haraldur bjó á efri hæð hússins en amma og afi á neðri hæðinni. Í kjallaranum bjó einnig lengi Ingvar bróðir ömmu og hans fjölskylda. Þeir bræður störf- uðu þá saman við hlið föður síns í Fálkanum og fyrirtækið gekk vel. Þetta voru góð ár í lífi ömmu og afa. Amma talaði oft um hversu vel henni hefði liðið í Skaftahlíðinni. Húsið var allt hið vandaðasta og þarna ólust systurnar Hjördís og Þrúður Guðrún upp við ágæt efni, á þeirra tíma mæli- kvarða. Þetta voru mikil viðbrigði fyrir ömmu og hún naut þess að búa við öryggi. Það skyggði þó á að afi varð snemma veill fyrir hjarta og varð að breyta ýmsu í lífsháttum af þeim sökum. Hann mátti lítið reyna á sig og varð að fara akandi flestra sinna ferða. Af þessum sökum hvatti afi einnig ömmu til að taka bílpróf. Ef eitthvað kæmi nú fyrir hann og amma þyrfti að taka við akstri. Þegar amma var 46 ára tók hún bílpróf. Það var sama daginn og ég kom í heiminn. Hún stóðst bílprófið en nýtti sér þó aldrei ökuréttindin. Ég var fyrsta barnabarn hennar og afa. Foreldrar mínir bjuggu fyrstu tvö hjúskaparár sín hjá ömmu og afa í Skaftahlíð 5. Þegar ég var á fimmta ári héldu þau utan til náms í Danmörku með okkur systurnar þrjár sem þá voru fæddar. Ári síðar komu amma og afi því til leiðar að ég hóf skólagöngu í Ísaks- skóla en foreldrar mínir voru þá enn í Danmörku. Ég varð þeirrar gæfu að- njótandi að búa hjá þeim nokkur fyrstu ár ævi minnar og kynnast þeim vel. Bernskuminningar mínar eru því margar tengdar ömmu og afa. Í mínum huga voru þau ávallt eitt. Frá því ég var smábarn var ég aldrei í vafa um að þau elskuðu hvort annað heitt og innilega. Það sýndu þau best í verki. Þau voru samrýnd og sam- hent hjón. Einnig voru þau mjög frændrækin og á meðan afi lifði óku þau t.d. reglulega austur í sveitir til að hitta þar frændfólk á Skeiðum og á Laugarvatni. Amma var falleg kona og blíðlynd. Hún var mikil dama að upplagi, alltaf vel snyrt og vel til höfð. Hún var trú- uð og tryggur meðlimur Fríkirkju- safnaðarins allt til dauðadags. Hún var gestrisin og hafði mikla ánægju af að fá fjölskyldu og vini í heimsókn. Heimsóknirnar til hennar urðu að kaffiveislum og alltaf átti hún gott handa þeim yngstu. Árið 1969 höfðu þau afi og amma og Ólafur bróðir afa makaskipti á íbúðum. Þá fluttu þau í stóra íbúð á Flókagötu 63. Þar varð afi bráðkvaddur 1976, þá 62 ára. Það var mikið áfall fyrir ömmu og hún saknaði afa mjög mikið. Dæturnar og barnabörnin gerðu henni lífið léttara með tíðum heimsóknum sem hún kunni sannarlega að meta. Upp úr 1997 kenndi amma sér meins sem smám saman dró úr henni mátt. Hún bjó áfram ein á Flókagötunni allt til 1999. Þá fékk hún vist á hjúkrunar- heimilinu í Víðinesi og síðar í Skóg- arbæ, þar sem hún svo lést í svefni. Á báðum stöðum naut hún hlýju og um- hyggju starfsfólks. Öllu þessu fólki eru færðar bestu þakkir. Síðustu árin voru ömmu erfið, þótt annast væri vel um hana. Hún kvaddi sátt við Guð og menn, södd lífdaga. Fram til síðustu stundar hélt hún reisn sinni og kvartaði lítt þótt líðanin væri ekki alltaf góð. Blessuð sé minning Svanlaugar Rósu Vilhjálmsdóttur. Svana Helen Björnsdóttir. Elsku amma, takk fyrir allar stundirnar í eldhúsinu þínu þegar við ræddum saman um heima og geima meðan við drukkum kaffi og með því. Þú varst fordómalaus í skoðunum og gamli tíminn birtist mér ljóslifandi þegar þú sagðir mér sögur af sjálfri þér. Einmitt þannig, sem vinkonu mína, man ég þig helst hin síðari ár. Þegar ég bjó á Ítalíu saknaði ég þess- ara stunda og varð glöð að flytja í næstu götu við þig eftir að ég kom heim. En skömmu seinna byrjuðu veikindin og undir lokin dvaldist þú í nokkur ár á hjúkrunarheimilum. Allt- af varstu samt jákvæð og lífsglöð þótt í huganum hefðir þú fyrir löngu verið farin til hans afa sem fór allt of snemma. Þær eru margar minningarnar um ykkur afa og sunnudagsbíltúrarnir í Prinsinum þótti okkur systrunum ákaflega spennandi en þá var alltaf keyptur ís í vesturbænum. Á meðan við keyrðum um gamla bæinn sat ég í aftursætinu og naut þess að anda að mér vindlareyknum frá afa, sem var besta lykt sem ég þekkti. Heima á Flókagötunni fengum við svo góm- sætar pönnukökur og ávaxtabrjóst- sykur og þú spilaðir við okkur Nóló og Marías. Fjölskyldan átti hug ykk- ar allan. Þið studduð hana dyggilega og gjafmildi ykkar var einstök. Reglulega buðuð þið allri stórfjöl- skyldunni í höfðingleg matarboð, en þann góða sið hafa reyndar mamma og pabbi tekið upp frá ykkur. Við barnabörnin máttum valsa um heim- ili ykkar að vild sem var heilt völund- arhús fyrir okkur, skreytt silkivegg- fóðri og kristalsljósakrónum. Við systurnar höfðum gaman af því að máta gömlu fötin þín og í glitrandi kjólum og háhæluðum skóm, með hatta og balltöskur, urðum við end- urbornar prinsessur. Síðan spiluðum við gömul danslög á stóra grammó- fóninn af 78 snúninga plötum og dönsuðum. Ástúð og gleði voru ávallt ríkjandi á heimili ykkar afa sem hann sýndi með einlægri glettni og þú með þinni sakleysislegu hlédrægni. Langþráð stund hefur ræst og loksins hvílið þið í örmum hvor annars á ný. Megi Guð vera með ykkur, þín Hildur Inga. Nú hefur amma loksins fengið hvíldina sem hún þráði svo mjög. Í huga mínum lifa allar minningarnar um ömmu; klingjandi dyrabjallan á Flókagötunni, hún trítlandi eftir ganginum og opnar, ævinlega glöð að fá gesti, hitar kaffi og dregur fram marsipanköku úr búrinu, alltaf með nægan tíma til að spjalla um menn og málefni, æsku sína, barnabörnin og fjölskylduna. Og alltaf gengu lang- ömmubörnin að brjóstsykrinum vís- um, ýmist bismark, brenndum eða peru sem og dótakassanum góða með gömlu geymdu gullin. Hversdagslegar bernskuminning- ar eins og búðarferðir með ömmu í Árnabúð, Sunnukjör eða Herjólf er gott að eiga í dag. Þá fannst lítilli hönd hún vera stór og sterk því hún var að hjálpa ömmu með innkaupin. Það var svo yfirleitt í Árnabúð sem amma fann alveg óvart eitthvað sem hana langaði til að gauka að okkur barnabörnunum. Amma átti svo auð- velt með að gefa en fannst aldrei að hún hefði þörf fyrir nokkuð sjálf. Molasykur með kaffinu var ómiss- andi en oft og tíðum reyndist gott að fá hjálp við að brjóta hann með nagl- bítnum. Ömmu þótti best að hafa molana litla en launaði verkið með stórum mola vættum í kaffi. Svo var gjarnan dreginn upp spilastokkur og spilaður marías eða lagður kapall. Amma lagði mikinn metnað í að hafa garðinn sinn fallegan, var stolt af rós- unum sínum sem voru þær fallegustu í allri Reykjavík og ekki leið það sum- ar að sett væru niður sumarblóm sem hún treysti oft barnabörnunum fyrir að gróðursetja. Ég skynjaði sterkt ástina milli afa og ömmu, vindlareykur lá ævinlega í loftinu, ró og kyrrð, en stutt í galsa og glens. Amma saknaði afa og fannst gott að tala um hann. Minningarnar um afa skiptu hana miklu eins og minningarnar um ástríka, hlýja ömmu ylja nú barnabörnum hennar og barnabarnabörnum. Blessuð sé minning þeirra. Brynja Dís Björnsdóttir. Elsku amma. Nú er löngu veikindastríði þínu loks lokið. Á stund sem þessari reikar hugurinn til baka til þess er við vor- um litlar stelpuskjátur hjá ömmu. Þú varst alltaf uppáklædd og fórst aldrei út öðruvísi en í kjól, með perlu- festi og hatt. Buxur voru þér ekki að skapi. Svo gengum við saman út í mjólkurbúð en þar fengum við Síríus- lengju eða langömmubrjóstsykur við góðar undirtektir. Í kvöldmat eldaðir þú svo fisk sem átti sér enga hlið- stæðu, mamma reyndi og reyndi að gera eins, en fiskurinn hjá þér var sá eini sem við borðuðum. Örlæti þitt var mikið gagnvart þeim sem minna máttu sín þó að þú sjálf létir þér lítið nægja. Þú kenndir okkur að syngja sálma og spila á spil og sátum við oft á kvöldin og spil- uðum marías og Olsen-Olsen fram eftir öllu. Það var yndislegt. Ég man líka alveg sérstaklega vel eftir því hversu dugleg þú varst að þýða fyrir okkur sjónvarpsefni. Á sunnudögum kl. 16 settumst við allar þrjár fyrir framan sjónvarpið og horfðum á Húsið á sléttunni. Við systurnar réðum ekki við að lesa textann svo þú last hann upphátt fyr- ir okkur við mikla hrifningu. Þessu hélst þú jafnvel áfram eftir að við vor- um komnar á fullorðinsár. Okkur langar til að setja þetta vers hér en þetta er einn af þeim mörgu sálmum sem þú kenndir okkur. Nú legg ég augun aftur, ó, Guð, þinn náðarkraftur mín veri vörn í nótt. Æ, virst mig að þér taka, mér yfir láttu vaka þinn engil, svo ég sofi rótt. (Þýð. Sveinbjörn Egilsson.) Elsku amma, nú ertu loks komin til afa sem hefur beðið þín svo lengi með útrétta arma. Þú kenndir okkur margt sem við geymum í hjarta okk- ar alla tíð. Þínar, Ásdís Rósa og Svanlaug Rós. Það var á snemma dags á afmæl- isdaginn minn 14. maí sem Svanlaug systir mín hringdi í mig og sagði mér að amma hefði dáið í svefni um nótt- ina. Þó að ég hefði verið búinn að gera ráð fyrir þessu í mörg ár var ég alls ekki undirbúinn undir þessar fréttir þegar ég heyrði þær. Amma var búin að vera veik um nokkurt skeið og það hafði tekið á mig að horfa upp á hvernig henni hrakaði stöðugt. Guð var henni því líknsamur þegar hann tók hana til sín þessa nótt. Ég mun alltaf minnast „ömmu á Flókó“, eins og við systkinin kölluð- um hana, með ást og þakklæti fyrir allt sem hún gerði fyrir mig. Þegar við bræðurnir vorum í Ísaksskóla vorum við vanir að fara heim til ömmu eftir skóla. Þá var amma að undirbúa matinn fyrir afa en hún hafði þó alltaf tíma til að spila við okk- ur marías og Olsen-Olsen eða lesa sögur. Það hefur nú sjálfsagt gengið á ýmsu hjá okkur bræðrunum en aldrei man ég eftir að amma hafi nokkurn tímann hækkað róminn við okkur í þessum heimsóknum. Amma raulaði gjarnan vísur við vinnu sína og passaði upp á að við barnabörnin lærðum sálmana okkar vel. Þegar við bræðurnir vorum í heim- sókn var sjaldan verið annars staðar en í eldhúsinu þar sem amma var að elda eða baka. Þegar hún var að baka sóttum við fast að fá að sleikja sleik- ispaðann og helst vildum við að hún sleppti því að baka kökuna því svo fannst okkur deigið gott. Ekki man ég eftir að hún hafi látið eftir þessum kenjum okkar en oft var harla lítið eftir af deiginu til að láta í formið eftir ásókn okkar. Þegar ég var í menntaskóla og síð- ar í háskóla hafði ég gaman af því að koma í heimsókn til ömmu og hún hellti þá á könnuna og við spjölluðum um heima og geima. Reykti hún þá gjarnan smávindla meðan hún rifjaði upp liðna daga. Þótti mér mjög fróðlegt að heyra hana lýsa lífinu eins og það var þegar hún var ung. Elsku amma, megir þú hvíla í friði. Ég sakna þín. Þinn Kristinn Ingi. Sími 562 0200 Erfisdrykkjur Lundi V/Nýbýlaveg 564 4566 • www.solsteinar.is Móðir okkar, tengdamóðir, amma og lang- amma, VALGERÐUR LAUFEY EINARSDÓTTIR, Álftamýri 36, Reykjavík, lést á Landspítala Fossvogi þriðjudaginn 20. maí sl. Sólon R. Sigurðsson, Jóna V. Árnadóttir, Einar J. Sigurðsson, Sigurlaug Ottósdóttir, barnabörn og barnabarnabörn. Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma, GUÐBJÖRG ÓSKARSDÓTTIR ljósmóðir, frá Eyri, Gufudalssveit, til heimilis í Bæjartúni 12, Kópavogi, lést á líknardeild Landspítala í Kópavogi að kvöldi laugardagsins 10. maí. Jarðarförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk hinnar látnu. Þeim, sem vilja minnast hennar, er bent á líknardeild Landspítala í Kópavogi. Börn, tengdabörn, barnabörn og barnabarnabörn.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.