Morgunblaðið - 20.07.2003, Blaðsíða 30

SKOÐUN
30 SUNNUDAGUR 20. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Drottinn talaði til Móse á Sín-
aífjalli:
„Ég er Drottinn, Guð þinn, þú
skalt ekki aðra guði hafa en mig.
Þú skalt ekki leggja nafn Drottins,
Guðs þíns, við hégóma. Minnstu
þess, að halda hvíld-
ardaginn heilagan.
Þú skalt ekkert
verk vinna og ekki
sonur þinn eða dótt-
ir þín, þræll þinn
eða ambátt eða
skepnur þínar, eða
nokkur útlendingur, sem hjá þér er
innan borgarhliða þinna.“ (Exodus
20).
Hér var öllum veitt hið sama
frelsi hvíldardagsins, allt frá
keisara og konungi til þræla og am-
bátta, útlendinga og vinnudýra. Hér
sést, að sjálfur Drottinn allsherjar
gaf mannfólkinu hvíldardaginn.
Enginn mannlegur máttur hefði
sagt fyrir um slíkan hvíldardag,
einn fyrir allar stéttir, svo óralangt
sem var á milli höfðingja og þræla,
konungsins og alþýðunnar.
Eftirtektarvert er, að fólkið sem
hlaut boðorðin tíu, var leitt út úr
þrælahúsi. Þetta ánauðuga fólk
skildi mætavel, hvað hvíldardags-
boðið var mikilsvert fyrir þau, sem
unnu hörðum höndum. Þau hlutu að
hugsa til þess, þegar þau fengu að
lofa Guð sinn, jafnvel mörg saman
og með börnum sínum einn dag í
viku hverri og fá þá jafnframt hvíld
frá erfiði sínu. Sami hvíldardag-
urinn lögboðinn fyrir alla. Hér gaf
Drottinn út hina fyrstu, róttæku
mannréttindaskrá, sem öll síðari
manréttindi verkamanna eru reist
á.
Um hvíldardaginn sagði Jesús
Kristur, að hann hefði orðið til
mannsins vegna, en maðurinn ekki
vegna hvíldardagsins. Því væri
leyfilegt gott verk að vinna á hvíld-
ardegi, að lækna, hjúkra og bjarga
mannslífum, en ekki að deyða.
Ákaflega reiddist Móses, þegar
hann mátti horfa upp á Ísraels lýð
dansa í kringum gullkálfinn forðum,
þegar hann gekk ofan af Sínaífjalli
með hin tíu boðorð. Þegar Drottinn
hafði bjargað Ísrael undan her
Egypta, sem elti þjóðina á stríðs-
vögnum, gékk Drottinn á undan
Ísrael í skýstólpa á daginn, en eld-
stólpa á næturna, og leyfði þeim að
ganga þurrum fótum yfir Rauðahaf-
ið.
Sama vega fór Faraó Egypta-
landskonungur með herinn á eftir
Ísraelsþjóðinni. Þá sagði Drottinn
við Móse: „Réttu út hönd þína yfir
hafið og skulu vötnin aftur falla yfir
Egypta.“ Svo gjörði Móses, og sjór-
inn féll aftur í farveg sinn undir
morgun, en Egyptar flýðu beint í
móti aðfallinu og fórust. Enginn
þeirra komst lífs af.
Gyðingar halda páska til minn-
ingar um burtförina af Egyptalandi.
Kristnir menn halda jól til minn-
ingar um fæðingu frelsarans, en
páska til fagnaðar yfir upprisu Jesú
Krists, og hvítasunnuna til minn-
ingar um gjöf heilags anda, er eld-
tungur sáust yfir höfðum post-
ulanna. Þar sem þessir stórkostlegu
atburðir gerðust á sunnudegi,
skiptu kristnir um hvíldardag
nokkru síðar og tóku upp sunnu-
daginn í stað laugardags og gerðu
að hvíldardegi sínum, svo fast sem
Gyðingar héldu laugardaginn. Þeir
minntust og þess, sem Drottinn
sagði: „Verði ljós – og það varð ljós
– hinn fyrsti dagur.“
Þannig festu kristnir menn hinn
nýja sáttmála. Katólska kirkjan
varð voldug og sá vel um hvíld-
ardagshelgi allra stétta, að ekki sé
talað um stórhátíðar. Fyrsti dagur
stórhátíðar var jafnan helgastur.
Stórhátíð var lengi fram eftir öldum
þrír dagar. Hugsum okkur, hve
mjög þrælum og vinnuhjúum hefur
brugðið við, þegar þau fengu hvíld-
ardag, einn dag í hverri viku. Áður
höfðu allir dagar verið jafnir.
Eftir siðbreytinguna á 16. öld
héldu ríki og kirkja hendi lögvernd-
ar yfir hvíldardegi og stórhátíðum.
Nú er nokkuð langt síðan 3. stórhá-
tíðardagur var afnuminn á alþingi
Íslendinga. En hvíldardagar eru
löghelgaðir sem áður.
Geta má nærri, hve börn öll og
vinnandi fólk hlökkuðu til hvíld-
ardagsins, og trúlega flestir hús-
bændur líka. Ófáir eru þeir, sem
minnast þess frá öldinni sem leið,
hve innileg helgin og gleðin voru á
heimilinu, þegar jólaljósin voru
kveikt og sungið: „Hvert fátækt
hreysi höll nú er“ og „Guð er sjálf-
ur gestur hér“. (Sr. Valdimar
Briem.) Þá var innileg gleðin yfir
páskahátíðinni: „Sigurhátíð, sæl og
blíð!“ Og á hvítasunnunni var sung-
ið: „Skín á himni skír og fagur hinn
skæri hvítasunudagur“, og „Hátíð
er í himinsölum. Hátíð er um víða
jörð.“ (Sr. Valdimar Briem.) Þetta
eru þær blessuðu, helgu hátíðar,
sem hrifu hugi flestra manna. Og
víst er, að bæði á 19. og 20. öld
kunnu margir Íslendingar hátíð-
arsálmana utan bókar.
Hátíðar geta fjölmennar úti-
samkomur varla talist, þar sem
hafa þarf lögregluvörð.
Eftir að rann upp bíla- og flug-
vélaöld, hefur reynst nauðsynlegt
að hafa bensínstöðvar opnar alla
daga. Þarna má líka fá drykki,
mjólk og nesti. En langur vegur er
frá því, að stórar matvöruverslanir
þurfi að dansa í kringum gullkálfinn
á hvíldardögum eða stórhátíðum,
með því að hafa opið allan sólar-
hringinn að kalla. Ætli við getum
ekki aflað þess, sem til þarf, dagana
á undan stórhátíðunum?
„Opið alla páskana“ var auglýst
fyrsta sinni á Íslandi árið 2003.
Varla ætla kaupmenn, að bænadag-
arnir séu páskar, eða hvað? Skír-
dagur og föstudagurinn langi,
bænadagarnir eða lághelgarnar,
eru sorgardagar vegna þjáninga
Jesú Krists. Þegar svo lokað var í
búðunum á hvítasunnudag, voru
samt einhverjir, sem höfðu ekki at-
hugað að búa sig undir hátíðina og
vildu fara í innkaupaferð. Þá luku
þeir upp búðum sínum, sem haft
höfðu opið á sjálfan páskadaginn!
Stjórnvöld rumskuðu, álitu að lög-
brot hefði verið framið, og létu lög-
regluna loka, góðu heilli.
En kom þetta ekki til af þeirri
löggjöf, nýlegri, sem leyfir stór-
verslunm að hafa opið á sunnudög-
um? Í útvarpsviðtali kom í ljós, að
ýmsir kaupmenn kröfðust þess að
fá að stíga dansinn fræga kringum
gullkálfinn, einnig á hinum allra
helgustu hátíðum kirkjuársins, en
það má með réttu kalla svívirðilega
vanhelgun hvíldardagins. Er nú
vonandi, að hæstvirt Alþingi lög-
helgi hvíldardaginn að nýju og
banni, að verslanir, nema bens-
ínstöðvar, séu opnar á hinum forn-
helga, lögboðna, mörgþúsund ára
gamla hvíldardegi.
Oft var þörf, en nú er nauðsyn,
þegar flestir foreldrar vinna úti sex
daga vikunnar. Þá er lífsnauðsyn að
halda fjölskyldudag, já, halda hvíld-
ardaginn heilagan, eins og Drottinn
bauð öllum stéttum.
Sóknarprestum ber skylda til að
gera allt, sem í þeirra valdi stendur,
til þess að varðveita þessi dýrmætu
mannréttindi, og reyna að fá fólk til
þess að skilja, hvers virði þau eru.
Alþingismaður, sem hvikaði ekki
frá verndun Þjórsárvera og Kára-
hnjúka – og hafi hann þakkir fyrir
–ætti að halda jafnfast á hvíld-
ardagsrétti vinnandi stétta, og svo
skyldu og allir gera, sem bera hag
fólksins fyrir brjósti. Þingmaðurinn
sagði frá ungum pilti, sem fann svo
glöggt, að föstudaginn langa átti
hann löghelgaðan frídag; nú skipaði
honum enginn í vinnu! Þarna var
komin góð lýsingá hvíldardegi vor-
um, eins og hann var haldinn um
aldir, og eins og hann á að vera,
helgaður samveru fjölskyldunnar.
Föstudagurinn langi er ginnheil-
agur dagur. En helgistund á sunnu-
degi er og mikilsverð og ómissandi.
Svo mikilsverð mannréttindi, sem
einn hvíldardagur er í hverri viku,
þá eru þau ekki auðunnin til baka,
ef menn glata þeim.
Látum ekki taka af okkur þessi
réttindi og stórhátíðar kristninnar
um leið. Athugið það!
Halda skaltu hvíldardaginn heilagan
Eftir Rósu B. Blöndals
Höfundur er rithöfundur.
22 PUNDA hængur veiddist í
Kirkjuhólmakvísl á Nesveiðum
Laxár í Aðaldal fyrir fáum dög-
um. Þetta er einn af stærstu löx-
um sumarsins. Um var að ræða
102 cm hæng sem tók svarta
túpuflugu veidda með flotlínu.
Jafet S. Ólafsson veiddi laxinn
og sagði hann að að viðureignin
hefði verið „töluverður bardagi“
og lofaði hann mjög að hafa valið
að nota tvíhendu við þetta tæki-
færi. „Veiðin fór fremur rólega af
stað í Laxá í sumar, en hefur ver-
ið að glæðast síðustu daga og tals-
vert hefur verið um að menn hafi
verið að setja í og missa stórlaxa,“
bætti Jafet við.
Skot í Stóru Laxá
Skot kom á miðsvæði Stóru-
Laxár á dögunum og veiddust t.d.
fjórtán laxar þar á tveimur dög-
um. Á sama tíma glæddist veiðin
á efsta svæðinu á ný, en hún hafði
legið að mestu niðri þar eftir
mjög svo líflega byrjun.
Fantaveiði í Straumunum
Alls munu komnir um milli 140
og 150 laxar úr Straumunum í
Hvítá sem er svipað og allt síð-
asta sumar og þótti þá gott.
Haugur af laxi hefur legið á ein-
um veiðistað, Strenghorninu, og
bíður þess að vatn hækki til að
hann geti rennt sér upp í Norðurá
og Gljúfurá. Hafa holl farið upp í
20–30 laxa á tvær stangir á tveim-
ur dögum.
Grenlækur og Flóðið
mjög lífleg
9 punda sjóbirtingur veiddist á
Seglbúðasvæði Grenlækjar í vik-
unni og er það með ólíkindum
snemmt. Boltafiskar sáust einnig
stökkva í vatnaskilum Skaftár og
Tungulækjar og er ekki óhugandi
að birtingurinn gæti tekið upp á
því að ganga fyrr þar eð hann
gekk jú óvenjusnemma út í vor.
Þá hefur veiði á sjóbleikju og
staðbundnum urriða verið afar
góð á Seglbúðum og í Fitjaflóði
síðustu daga. Holl á vegum Kefl-
víkinga í Flóðinu var t.d. með
hundrað fiska í vikulokin, mikið 3
til 5 punda bleikjur, 2 til 4 punda
urriða og síðan nokkra 2–3 punda
22 punda
úr Kirkju-
hólmakvísl
ERU
ÞEIR AÐ
FÁ’ANN?
Ingólfur G. Gissurarson, logg. fast. - www.valholl.is - Opið virka daga frá kl. 9-17.30.
Vegna skipulagsbreytinga eigum
við eftirfarandi til ráðstöfunar í
þessu glæsilega húsi.
2. Hæð framhús. samtals 336 fm. Skrifstofur
í toppstandi, gott lyftuhús, glæslegt útsýni
yfir Laugardalinn.
Húsnæðið uppfyllir allar kröfur til nútíma
skrifstofureksturs.
Eignin er í eigu Landsafls, sem er öflugt
sérhæft fasteignarfélag.
Sanngjörn og hagstæð leiga fyrir rétta aðila.
Uppl. veitir Magnús Gunnarsson, s. 588 4477 eða 822 8242.
Suðurlandsbraut - til leigu
Ingólfur G. Gissurarson, logg. fast. - www.valholl.is - Opið virka daga frá kl. 9-17.30.
Nánari upplýsingar veitir Bárður Tryggvason í 896 5221.
Ný glæsileg 135 fm íbúð á 2. hæð í nýju
5 íbúða húsi á fallegum útsýnisstað.
Íbúðin er til afhendingar nær strax full-
búin á glæsilegan hátt með flísalögðu
baði en án gólfefna. Til afhendingar við
kaupsamning. Glæsilegt hús.
Sólarsalir - bílskúr
Ásvegur 26 -
Breiðdalsvík
Til sölu 119,9 m2 einbýlishús, byggt 1974. Í húsinu eru 3 svefnher-
bergi, baðherbergi, rúmgóð og björt stofa, borðstofa, eldhús og
búr innaf því. Innréttingar eru að mestu upprunalegar.
Tilboð óskast í eignina. Nánari upplýsingar á Fasteigna- og
skipasölu Austurlands, sími 580 7905.
Einbýlishús með aukaíbúð á einni hæð auk 30 fm bílskúrs á frábærum út-
sýnisstað í Kollafirði. Um er að ræða timburklætt steinhús á einni hæð.
Aðalíbúðin skiptist í forstofu með klæðahengi og forstofuherbergi. Innar er
gangur með þrem svefnherb. t.v. og stofu, rúmgott eldhús með upprunal.
innréttingum, borðkrók, búri, geymslu. Gólfefni eru dúkur og teppi. Milli
aðalíbúðar og aukaíbúðar er sjónvarpshol og þvottahús. Skipti á ódýrari
eign í Rvík, Kóp., Hafnarf. eða Garðabæ. Allt kemur til greina.
V. 20,9 m.
Hamraborg 5,
200 Kópavogi
www.husin.is husin@husin.is
OPIÐ HÚS MILLI KL. 13 OG 16
Sigurður
Óskarsson
lögg. fastsali,
NÁTTÚRUPERLA VIÐ ESJURÆTUR
ARNARHÓLL - KOLLAFIRÐI
VIÐSKIPTI mbl.is
Moggabúðin
Geisladiskahulstur, aðeins 700 kr.