Morgunblaðið - 20.07.2003, Blaðsíða 19

Hann segir að endurnýjun flugflot-
ans hafi verið lífsnauðsynleg en félag-
ið keypti fyrstu vélarnar á mjög hag-
stæðum samningum og bjó við gott
lánstraust þrátt fyrir að eigið fé væri
neikvætt. Eftir að hafa átt þær í
nokkur ár voru nokkrar seldar sem
gaf félaginu góðan hagnað og tölu-
veðan sveigjanleika. Þrettán 757-þot-
ur eru nú í rekstri félagsins og eru sjö
leigðar en félagið á sex. Þá leigir fé-
lagið eina 737 þotu til fraktflugs og
ein B767 var nýlega tekin á leigu til
leiguflugsverkefna fyrir Loftleiðir
Icelandic.
Áætlunarflug Flugleiða hefur í
gegnum árin snúist um farþegaflug
milli Bandaríkjanna og borga í Evr-
ópu um Keflavíkurflugvöll. Flogið
hefur verið síðdegis til nokkurra
borga vestra og vélarnar verið komn-
ar til baka til Keflavíkur að morgni
næsta dags. Stuttu síðar halda þær
og fleiri vélar til allmargra borga á
Norðurlöndum og öðrum Evrópu-
löndum. Þær eru síðan komnar til
Keflavíkur á ný síðdegis og nokkrar
fara þá aftur til Vesturheims en hinar
síðdegis- eða kvöldferðir til nokkurra
Evrópuborga. Þetta kerfi hefur síðan
verið útfært og aðlagað ýmsum
breytingum. Síðustu árin hefur
áherslan í flutningunum færst frá því
að flytja farþega milli Evrópu og
Bandaríkjanna um Ísland í það að
farþegar sækja til Íslands frá báðum
heimsálfum. Ameríkuflugið og Evr-
ópuflugið voru þannig nokkuð jafn-
umfangsmikil í leiðakerfinu en í dag
fara um 30% farþeganna yfir hafið en
um 70% koma til Íslands.
Mikil breyting frá fyrstu árunum
Mikil breyting hefur orðið á Flug-
leiðum hf. frá fyrstu árunum. Eftir að
félagið var skilgreint sem ferðaþjón-
ustufyrirtæki hefur það lagt aukna
áherslu á aðra þætti en flugstarfsem-
ina. „Allt frá stofnun og vel fram yfir
1990 hefur félagið verið skilgreint
sem flugfélag. Samt sem áður hefur
félagið haft á sinni könnu ýmsa ferða-
þjónustu og tekið þátt í uppbyggingu
í íslenskri ferðaþjónustu. Þannig hafa
Flugleiðir verið eins konar kjarni í
ferðaþjónustunni og næstum haldið
ákveðnum þáttum hennar gangandi.
Flugrekstur er hins vegar mjög
áhættusamur og sveiflur geta verið
þar mjög miklar. Þess vegna var tek-
in upp sú stefna að færa starfsemi í
einstökum greinum í dótturfyrirtæki
og voru innanlandsflugið, hótelin og
bílaleigan þau fyrstu. Síðan hafa fleiri
siglt í kjölfarið og nú er Flugleiðir hf.
móðurfyrirtæki samsteypu ellefu
dótturfyrirtækja.“
Sigurður segir að með því að gera
hverja rekstrareiningu sjálfstæða
hafi þeim verið skipuð framkvæmda-
stjórn og krafist sé arðs af hverju og
einu fyrirtæki í móðurfélaginu. „Það
verður allt annað viðhorf og allt ann-
að sjónarmið í rekstrinum þegar fyr-
irtækin eru þannig orðin sjálfstæð.
Áður voru þau deildir hjá Flugleiðum
og þá má segja að ýmsar ákvarðanir
hafi verið teknar út frá sjónarmiðum
flugreksturs Flugleiða en ekki þörf-
um einstakra deilda. Við teljum að
betri árangur náist með því að félögin
eru þannig rekin uppá eigin spýtur og
á ábyrgð framkvæmdastjóra hvers
félags. Þeir geta stýrt daglegu starfi
betur, gripið strax inní ef nauðsyn
krefur og allar ákvarðanir eru teknar
á réttum stöðum. Saman renna þau
mörgum og styrkum stoðum undir
móðurfélagið, Flugleiðir hf., og
mynda grunn að arði hluthafa.“
Með breyttu skipulagi hefur hlut-
deild millilandaflugstarfseminnar hjá
Flugleiðum farið minnkandi en hún
var fyrir nokkrum árum kringum
90% af veltunni. Eftir skiptingu fé-
lagsins í dótturfyrirtækin er hún nú
kringum 55–60%.
Keppa á eigin forsendum
Dótturfyrirtækin verða að sögn
Sigurðar að markaðssetja sig og
keppa á ferðamarkaðnum á eigin for-
sendum. Þannig verði Flugleiðahót-
elin að sækja viðskiptamenn sína til
Flugleiða jafnt og innlendra sem er-
lendra ferðaskrifstofa og ferðaheild-
sala. Þau geti ekki búist við því að
Icelandair veiti þeim betri kjör en
öðrum hótelum og séu heldur ekki
háð þeim erlendu ferðamönnum sem
koma til landsins með flugi Iceland-
air. Það sama gildi um Flugþjón-
ustuna í Keflavík, fyrirtækið sem sér
um afgreiðslu vélanna. Það geri til-
boð í afgreiðslu á vélum Icelandair,
svo og frakt- og leigufélaganna, og
sinni jafnframt öðrum flugfélögum ef
svo ber undir en Icelandair og önnur
dótturfélög Flugleiða í flugrekstri
gætu allt eins viljað semja við aðra.
Sigurður segir það fljótt hafa kom-
ið í ljós að það hafi verið rétt ákvörð-
un að skipta fyrirtækinu upp. Einn
megintilgangurinn hafi verið að gera
sem mest af föstum kostnaði breyti-
legan, þ.e. að hann breytist eftir um-
fangi starfs fyrirtækjanna hverju
sinni. Gott dæmi um þetta sé tölvu-
fyrirtækið Skyggnir sem Flugleiðir
eiga í félagi við tvö önnur fyrirtæki.
Það annist öll upplýsingatækni- og
tölvumál, leigi fyrirtækjunum tölvur
og sjái um viðhald tölva og tölvu-
kerfa. Mun hagkvæmara sé að skipta
við sérhæft fyrirtæki á þessu sviði
fremur en að hafa eigin tölvudeild.
Framtíðarstefnu Flugleiða segir
forstjórinn því verða þá að samsteyp-
an sinni flug-, ferða- og flutninga-
þjónustu. „Dótturfélögin vinna eftir
ákveðnum markmiðum og áætlunum
sem þau setja sér og við setjum þeim
líka ramma um fjármögnun og arð-
semi. Þannig stillum við saman kraft-
ana á þessum sviðum og við gerum
ráð fyrir áframhaldandi aukningu í
flug- og ferðaþjónustu á Íslandi. Hót-
elherbergjum hefur fjölgað á höfuð-
borgarsvæðinu sem gerir þetta með-
al annars mögulegt og við bíðum
óþreyjufull eftir hinu nýja tónlistar-
og ráðstefnuhúsi í Reykjavík og erum
óánægð með hversu langan tíma það
hefur tekið að koma því af stað.“
Sigurður er spurður hvort aldrei
hafi hvarflað að honum á erfiðleika-
árum að best væri að hverfa frá þessu
starfi og snúa sér að öðru. „Nei, ég
kann ekkert annað. Ég starfaði hjá
öðru fyrirtæki, Hagvangi, fyrsta árið
eftir að ég útskrifaðist úr háskóla en
hef verið hjá Flugleiðum síðan, byrj-
aði þar 1974.“
En einhvern tímann kemur að
leikslokum í þessu starfi og hvað
hyggst hann fyrir þá? „Þá býst ég við
að leggjast í ferðalög,“ segir hann og
heldur áfram þegar hann sér spurn-
arsvipinn: „Ég hef komið í allar
heimsálfur nema Ástralíu en ferðalög
mín hafa langmest tengst starfinu.
Þetta hafa verið stuttar ferðir og tíð-
ar og ég farið milli flugvalla, mið-
borga og hótela og leiðin síðan legið
heim aftur eins fljótt og kostur er. Því
hef ég lítið getað ferðast eins og
venjulegur ferðamaður og fæ því von-
andi tækifæri til þess.“
raðari ákvarðanataka
Morgunblaðið/Baldur Sveinsson
Sigurður Helgason hefur starfað hjá Flugleiðum frá árinu 1974 og sem forstjóri frá 1985.
joto@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20. JÚLÍ 2003 19
SIGURÐUR Helgason, forstjóri Flugleiða, á lengstan starfsaldur sem for-
stjóri flugfélags meðal starfsbræðra sinna í Evrópu.
Sigurður lauk prófi í viðskiptafræði frá Háskóla Íslands 1971 og stundaði
síðan framhaldsnám í rekstrarhagfræði í Bandaríkjunum og tók MBA próf
1973. Hann starfaði síðan hjá Hagvangi en var ráðinn til Flugleiða 1974. Var
hann fyrst forstöðumaður fjárreiðudeildar, síðan hagdeildar og fram-
kvæmdastjóri fjármálasviðs árin 1980 til 1983. Þá tók hann við stöðu fram-
kvæmdastjóra Flugleiða í Bandaríkjunum sem hann gegndi til ársins 1985
er hann var ráðinn forstjóri.
Með lengstan starfsaldur flugfélagaforstjóra