Morgunblaðið - 26.08.2003, Side 40

40 ÞRIÐJUDAGUR 26. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ






 



  

 

       

  
 
!    # $
 


 
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
RITSTJÓRI sjávarútvegskálfs Mbl.
– „Úr verinu“ – skrifar í „Bryggju-
spjalli“ 7.8. sl. pistil með yfirskrift-
inni: „Er betra að veifa röngu tré en
öngvu?“ Ritstjórinn segir að stjórnun
fiskveiða sé stöðugt til umræðu og
það sem upp úr standi sé m.a. gegnd-
arlítill áróður gegn fiskveiðum al-
mennt. Hann telur ennfremur að vís-
indamenn hafi gengið til liðs við
öfgasinnaða andstæðinga fiskveiða.
Svo má vera í einhverjum tilvikum, en
ritstjórinn er ekkert í þeirri aðstöðu
að geta dæmt um það hvenær mál-
flutningur er öfgasinnaður t.d. varð-
andi ástand helstu nytjafiska heims.
Hann veit heldur ekki hvort of lágar
tölur eða háar um eyðingu fiskstofna
á heimsvísu séu íslenskum hagsmun-
um til tjóns. Mikið hefur verið rætt
um vont ástand helstu stórfiskanna,
sem eru efstir í fæðukeðjunni; þorsk-
fiskar eru meðtaldir, en mörg helstu
tímarit á Vesturlöndum hafa fjallað
um málin að undanförnu, en umræð-
ur fóru af stað vegna rannsókna
tveggja vísindamanna (Myers &
Worm) við Dalhousie háskólann í
Halifax. Leitað hefur verið umsagnar
margra málsmetandi sérfræðinga um
þessi mál, en niðurstöður hafa ekki
verið bornar til baka í þeim tugum
umsagna, sem bréfritari hefur lesið, í
Herald Tribune einnig. En ritstjóri
Versins er snjall; honum hefur tekist
að finna í því ágæta riti umsögn um að
verið sé að byggja upp fiskstofna með
góðri fiskveiðistjórnun með kvóta-
kerfi að íslenskri og nýsjálenskri fyr-
irmynd og sem byrjað sé að nota í
BNA.
Já, það var og. Í fyrsta lagi er fisk-
veiðistjórnun í Nýja-Sjálandi ekki
eins og hér. Þar er miðum skipt upp í
10 veiðsvæði, en undireiningar eru
169. Veiðileyfi eru því svæðisbundin,
en þau eru framseljanleg eins og hér;
kerfið er mjög umdeilt og því hefur
ekki tekist að byggja upp botnfisk-
stofnana; öllum helstu markmiðum
með kerfinu hefur ekki verið náð
frekar en hér; mikil byggðavandamál
hafa orðið í kjölfar kvótans 1986 auk
þess sem „ofveiði“ hefur ekki verið
stöðvuð. Í ofanálagið hafa nú (2002–
2003) fallið dómar, bæði þar og í Ástr-
alíu, um bætur til handa dreifbýlisbú-
um vegna sviptingar þeirra veiðirétt-
inda, sem þeir hafa haft í kynslóðir;
búist er nú við hrinu af skaðabóta-
kröfum.
Hvað BNA varðar hefur ritstjórinn
fundið alveg sérstakan talsmann til að
spá í málin sem eru í meira lagi flókin;
hann veit því meira en Kanarnir sjálf-
ir. Grundvallarreglan er og verður
DAS eða dagar á sjó; það er í raun
sóknarstýring en ekki aflamarksstýr-
ing. Lagafrumvarp fyrir Norðaustur-
ströndina, sem er líkust þeim aðstæð-
um sem hér eru, er 1400 síður og
enginn býst í alvöru við því að tekinn
verði upp framseljanlegur kvóti
(ITQ) fyrir helstu botnfisktegundir. Í
landinu eru 8 undirsvæði, sem geta
notað helling af stjórnunaraðferðum,
en hvert og eitt svæði verður að finna
leiðir innan löggjafarinnar, Magn-
uson-Stevens Act, og þá væntanlega
með einhverjum breytingum, en fyrir
liggur frumvarp (13. Amendment).
Það sem nú getur kallast framselj-
anlegur kvóti er við Alaska og á að-
eins við um lúðu og seglfisk. Veiðar á
alaska- og beringssundsufsa hafa fall-
ið undir visst kvótakerfi, sem byggist
á úthlutun á afla til einstakra samtaka
(coops), sem síðan geta skipt honum
niður á einstakar útgerðir. Í ljósi
þessa er við hæfi að biðja ritstjórann
um tilvísun í þennan ágæta heimild-
armann sinn hjá Herald Tribune, sem
veit meira en þeir í BNA.
JÓNAS BJARNASON,
efnaverkfræðingur.
Ástand fiskstofna
Frá Jónasi Bjarnasyni
ÉG hlustaði á Rás tvö, þegar ég
heyrði viðtal útvarpsmanns við
starfsfólk skiptibókamarkaða.
Spurði hann hvernig því gengi og
kveinkaði starfsfólk sér yfir gömlum
bókum sem enginn vildi eiga að
loknum skóla (aðallega stærðfræði-
og raungreinabækur). Að öðru leyti
voru viðtalendur hressir og sögðust
taka við bókum í ýmiss konar
ástandi, svo lengi sem þær væru
ennþá heilar.
Þetta særði mjög blygðunar-
kennd mína, sem nemanda! Sann-
leikurinn er nefnilega sá að við,
nemendur, sitjum mun oftar uppi
með bækur en að þessir svokölluðu
skiptibókamarkaðir taki við þeim.
Fer það mikið eftir starfsfólkinu
sem afgreiðir nemandann hvort tek-
ið er við bókunum og hefur undirrit-
aður oft lent í því að þurfa að
þurrka út glósur annarra nemenda,
sem voru til staðar í bókunum þegar
hann keypti þær, til þess eins að
geta selt þær. Og að sjálfsögðu vilj-
um við ekki eiga gamlar námsbæk-
ur! Notaðar bækur eru seldar á
minna en skítur á priki og notuð
eintök bóka, sem okkur vantar, eru
illfáanleg. Þetta bókastúss kostar
okkur því morð fjár árlega og eru
nemendur fegnastir ef þeir geta
auðveldað sér róðurinn með sölu
notaðra bóka!
Einnig vil ég benda á slæma þjón-
ustu við pöntun nýrra skólabóka.
Nú, þegar bókabúðir Eymundsson-
ar, Pennans og Máls og menningar
eru allar komnar undir eina sæng,
seinkar flestum bókapöntunum
kennara, viljandi eða óviljandi.
Aldrei er hægt að fá eitt né neitt
fyrir upphaf skólaárs.
Þessi gagnrýni mín á skiptibóka-
mörkuðum virðist nokkuð kaldrifjuð
en ég veiti þeim aðeins sömu „hlýju“
og ég hef mætt þar! Eftir samruna
bókabúðanna er öll samkeppni búin
að gefa upp andann og fólk hefur
orðið atvinnulaust. Einhver hefði
talið sér trú um að þetta myndi
hækka verðafsláttinn í þessu vel-
ferðarríki … en svo er víst ekki!
JAKOB TÓMAS
BULLERJAHN,
nemandi í
Menntaskólanum
við Hamrahlíð.
Skiptibókamarkaðir
Frá Jakobi Tómasi Bullerjahn