Morgunblaðið - 03.09.2003, Blaðsíða 1

Nýtt hjól
frá Suzuki
Hefur nóg afl en virkar létt og
skemmtilegt Bílar B6
STOFNAÐ 1913 237. TBL. 91. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 3. SEPTEMBER 2003 PRENTSMIÐJA ÁRVAKURS HF. mbl.is
Ánægð í
leikskóla
Yngstu Hafnfirðingunum líður
yfirleitt vel í skólanum sínum 17
Barði og
Bang Gang
Lauk við tvær plötur í sumar og
kom að þeirri þriðju Fólk 49
ANDLEGIR leiðtogar úr hópi súnnímúsl-
íma í Írak saka suma sjíta um að hafa hafið
þjóðernishreinsanir gegn súnnítum í tveim-
ur heilögum borg-
um. Þeir saka
stjórnvöld í Íran um
að reyna að byggja
upp spennu á milli
trúarhópanna
tveggja með því að
styðja klerk sem
þekktur er fyrir
harða andstöðu
gegn veru Banda-
ríkjamanna í Írak.
Sjítarnir „eru
búnir að taka yfir al-
Hamza-moskuna,
einu moskuna okkar
í Najaf, og Hassan bin Ali-moskuna sem er
sú eina í Karbala,“ sagði Sheik Abdel Salam
al-Kubeissi, talsmaður klerkaráðs súnníta.
Hann segir alvarlegt að verið sé að reyna að
koma súnnítum frá Najaf og Karbala og að
slíku megi jafna við þjóðernishreinsanir.
Hann sagði klerkaráðið þó hvetja súnníta til
að halda ró sinni þrátt fyrir ögranir sjíta.
Orð klerksins komu á sama tíma og
hundruð þúsunda sjíta gengu um Najaf í
gær vegna útfarar andlegs leiðtoga þeirra,
Baqir al-Hakim, sem myrtur var með bíl-
sprengju á föstudag. Mikil spenna er í land-
inu og er óttast að sjítar snúist gegn súnn-
ítum sem voru helstu stuðningsmenn
Saddams Husseins.
Saka sjíta
um þjóðern-
ishreinsanir

Hart deilt/14
Sjíti slær sig með keðj-
um í útför al-Hakims.
Bagdad. AFP.
SÆSÍMASTRENGURINN FARICE-1 var tek-
inn í land á Vestdalseyri við Seyðisfjörð í gær.
Með tilkomu ljósleiðarans mun gagnaflutn-
ingsgeta fjarskiptakerfa milli Íslands og meg-
inlands Evrópu margfaldast. Strengurinn
verður tekinn í notkun í janúar á næsta ári.
Undirbúningur að lagningu strengsins hófst
árið 1999, en í nóvember sl. var samið við
ítalska fyrirtækið Pirelli um gerð strengsins
og lagningu hans. Í vor var byrjað að leggja
hann frá Dunnetflóa í Skotlandi, um Funn-
ingsfjörð í Færeyjum og þaðan til Íslands.
Hann liggur 1.407 kílómetra vegalengd í sjó.
Fyrsti sæstrengurinn sem lagður var til Ís-
lands kom einnig í land á Seyðisfirði árið 1906.
Það var ritsímastrengur sem tengdi landið við
umheiminn um Færeyjar og Skotland.
Á myndinni dregur kafari sæstrenginn á
land í Seyðisfirði í gær.
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Flutningsgeta margfaldast

FARICE-1 tekinn í land/27
YFIRBORÐSHITI sjávar við Ís-
land var um 2–3 gráðum hærri í
ágúst en að meðaltali í sama mán-
uði síðustu þrjátíu ár á undan.
Þetta er niðurstaða mælinga Haf-
rannsóknastofnunar á sjávarhita
sem fram fóru í ágúst.
Stofnunin hefur rannsakað sjáv-
arhita við Ísland nokkrum sinnum
á ári undanfarin þrjátíu ár. Frá
1997 hefur verið stígandi í hita-
stigi sjávar en frá því í nóvember á
síðasta ári hefur sjórinn hlýnað
óvenjumikið. Áhrif á lífríkið eru
talin líkleg, t.d. hefur útbreiðsla
ýsu og skötusels aukist en hrun
hefur orðið í hörpudisksstofninum.
„Í nýliðinni mælingarferð sáum
við framhald af því sem hefur ver-
ið að gerast alveg síðan í nóvem-
ber í fyrra,“ sagði Héðinn Valdi-
marsson haffræðingur í samtali
við Morgunblaðið. „Það er að sjór-
inn er heitari en hann hefur verið.
Það má segja að það hafi verið
stígandi í sjávarhitanum frá því
árið 1997 eftir frekar kaldari ár
þar á undan.“
Héðinn segir að „veturinn hafi
vantað“ síðasta ár og það hafi haft
áhrif á yfirborðshita sjávar. „Það
sýndi sig strax í nóvember í fyrra
að það var mjög hlýtt og mikil út-
breiðsla á hlýsjó.“ Héðinn segir að
framhald hafi verið á þessu og það
hafi sést á mælingum í febrúar og
maí. „Fyrir norðan land erum við
nú að sjá yfirborðshita sem er 2–3
gráðum heitari en meðaltal síð-
ustu þrjátíu ára.“ Héðinn segir að
sjórinn hafi mælst um 10°C norð-
an við land og um 12°C við landið
vestanvert í mælingunni í ágúst.
Hann segir að samspil loft- og
sjávarstrauma hafi áhrif á hitastig
sjávar. „Menn hafa horft mjög á
lægðagang á norðurhveli. Þetta
síðasta ár var frábrugðið fyrri ár-
um að því leyti að hæð sem hefur
venjulega verið suður yfir Azor-
eyjum var austarlega og það gerði
það að verkum að sunnanvindar
áttu mjög greiða leið hér uppeft-
ir.“
Yfirborðshiti sjávar
heldur áfram að hækka
RISASTÓRT smástirni stefnir á jörðina og
gæti lent á henni 21. mars árið 2014, sam-
kvæmt útreikningum bandarískra stjarn-
fræðinga. Hins vegar eru líkurnar á
árekstri aðeins einn á móti 909.000 svo
ekki er ástæða til að hræðast strax. Þá
segja þeir að eftir því sem frekari upplýs-
ingar fáist um stirnið muni líkurnar hugs-
anlega minnka, samkvæmt CNN.
Ef hins vegar af árekstrinum yrði gætu
áhrifin orðið meiri en af 20 milljónum
kjarnorkusprengna af því tagi sem varpað
var á Hirosima í seinni heimsstyrjöldinni.
Stjörnufræðingar í Nýju-Mexíkó urðu
fyrstir til að taka eftir smástirninu sem
fengið hefur nafnið 2003 QQ47.
Smástirni
stefnir á jörðina
HRAFNKELL Eiríksson,
sviðsstjóri á nytjastofna-
sviði Hafrannsóknastofn-
unar, segir vísbendingar
vera um að hlýnandi sjór
hafi áhrif á útbreiðslu
vissra tegunda við Ísland.
„Það er margt í lífríkinu
sem er ókunnuglegt.“
Hann nefnir sem dæmi hörpu-
disk en háa dánartíðni hans á
öllum útbreiðslusvæðum má
rekja til frumdýrasýkinga sem
aftur er líklegt að tengist hita-
breytingum í sjónum. Hann seg-
ir útbreiðslu suðrænni tegunda,
eins og ýsu og skötusels, hafa
aukist umhverfis landið en þó
verði að taka tillit til þess að
ýsustofninn sé í vexti og breiði
því úr sér sökum þess.
Skötuselurinn sé farinn að
veiðast mun norðar en áður „og
mér kæmi ekki á óvart að hann
væri farinn að veiðast við Norð-
urland,“ segir Hrafnkell. Þá
nefnir hann einnig að dæmi séu
til að humar veiðist, þó í mjög
litlum mæli sé, á Breiðafirði en
vitað er að talsvert var um
humar á þeim slóðum á sjöunda
áratugnum og telur
Hrafnkell að þessi aukna
útbreiðsla sé hitatengd.
Hann segist þó litlar
áhyggjur hafa af þorsk-
inum og ekkert sé óeðli-
legt við útbreiðslu hans í
þessum hlýindum. Þá seg-
ir hann síldina ávallt vera
svo dyntótta að erfitt sé að
draga ályktanir varðandi áhrif
hitastigs sjávar á útbreiðslu
hennar.
„Það er líklegt að breytt
hegðan loðnunnar tengist
hækkandi hita og hún gæti átt
eftir að hopa ef ástandið verður
langvarandi,“ segir Hrafnkell
en bendir á að erfitt sé að spá
um framtíðina í þessum efnum.
Aukin útbreiðsla ýsu og skötusels
♦ ♦ ♦
GEORGE W. Bush Bandaríkjaforseti hefur
samþykkt tillögu um nýja ályktun sem hann
mun leggja fyrir öryggisráð Sameinuðu
þjóðanna þar sem gert er ráð fyrir að um-
svif stofnunarinnar í Írak verði aukin. Þar
með verði öðrum þjóðum gert auðveldara að
taka þátt í friðargæslu þar.
Embættismaður í Hvíta húsinu sagði að
Bush hefði samþykkt tillöguna eftir fund
með Colin Powell utanríkisráðherra í gær
en sá síðarnefndi mun hafa þrýst mjög á um
að Bush gæfi samþykki sitt.
Leggja nýja
ályktun fyrir SÞ
Washington. AFP.
♦ ♦ ♦