Morgunblaðið - 03.09.2003, Blaðsíða 44

KVIKMYNDIR
44 MIÐVIKUDAGUR 3. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
IÐNÓ
fim, 4. sept kl. 21,
opnunarsýning, UPPSELT,
fim, 18. sept kl. 21,
sun, 21. sept kl. 21,
fim, 25. sept kl. 21.
Gríman 2003
"..Besta leiksýning," að mati áhorfenda
Félagsheimilið Hnífsdal,Ísafirði
lau 13. sept kl. 21.
Miðasölusími í IÐNÓ 562 9700
og sellofon@mmedia.is
Stóra svið
LÍNA LANGSOKKUR e. Astrid Lindgren
forsala aðgöngumiða er hafin
Forsýning lau 13/9 kl 14 - UPPSELT
FRUMSÝNING su 14/9 kl 14
Lau 20/9 kl 14,
Su 21/9 kl 14.
Lau 27/9 kl 14
Su 28/9 kl 14,
Lau 4/10 kl 14,
Su 5/10 kl 14
ÖFUGU MEGIN UPPÍ e. Derek Benfield
Lau 13/9 kl 20,
Lau 20/9 kl 20
Nýja sviðið
KVETCH e. Steven Berkoff
Í samstarfi við Á SENUNNI
Í kvöld kl 20 UPPSELT, Fi 4/9 kl 20,- UPPSELT,
Fö 5/9 kl 20,- UPPSELT, Mi 10/9 kl 20,- UPPSELT,
Fi 11/9 kl 20,- UPPSELT, Fö 12/9 kl 20,- UPPSELT,
Aðeins þessar aukasýningar
NÚTÍMADANSHÁTÍÐ - Sex danshöfundar
frumflytja sex sólódansa
Lau 6/9 kl 20, Su 7/9 kl 20, Lau 13/9 kl 20
Su 14/9 kl 20 Aðeins þessar sýningar
RÓMEÓ OG JÚLÍA e. Shakespeare
í samstarfi við VESTURPORT og ÍD
Lau 6/9 kl 20, Su 7/9 kl 20
Litla sviðið
Sala áskriftarkorta stendur yfir
Sex sýningar: Þrjár á Stóra sviði, og þrjár aðrar að eigin vali. kr. 9.900
VERTU MEÐ Í VETUR
Miðasala: 568 8000
Miðasalan er opin kl. 13-18 og fram að sýningu sýningardaga. Sími miðasölu opnar kl. 10 virka daga.
Fax 5680383 midasala@borgarleikhus.is
30. SÝNING FÖSTUDAGINN 5/9 - KL. 20 UPPSELT
AUKASÝNING LAUGARDAGINN 6/9 - KL. 15 UPPSELT
31. og 32 SÝNING SUNNUDAGINN 7/9 - KL. 16 og 20 UPPSELT
33. SÝNING FÖSTUDAGINN 12/9 - KL. 20 UPPSELT
34. SÝNING SUNNUDAGINN 14/9 - KL. 20 ÖRFÁ SÆTI LAUS
35. SÝNING SUNNUDAGINN 21/9 - KL. 20 LAUS SÆTI
36. SÝNING MÁNUDAGINN 22/9 - KL. 20 LAUS SÆTI
37. SÝNING ÞRIÐJUDAGINN 23/9 - KL. 20 LAUS SÆTI
ATHUGIÐ SÝNINGUM FER FÆKKANDI!















 

 



















 
   




   


! "

#  $%


&'
 
( 

)
*
+
,
+*


+ ,


- 
. $.
/0


1 
 1
+1 
2 1 

3 


2 1 


+ 
 KVIKMYNDIR
Háskólabíó - Breskir bíódagar
Magdalenusysturnar / The Magdalene
Sisters
Leikstjórn og handrit: Peter Mullan. Kvik-
myndataka: Nigel Willoughby. Aðal-
hlutverk: Geraldine McEwan, Anne-Marie
Duff, Nora-Jane Noone, Dorothy Duffy,
Eileen Walsh. Lengd: 105 mín. Bretland/
Írland, 2002.
MAGDALENUSYSTURNAR,
kvikmynd breska leikarans og leik-
stjórans Peters Mullans, hefur vakið
mikil viðbrögð, en þar er sjónum
beint að dökkum bletti í sögu Írlands,
þ.e. starfsemi betrunarhæla sem
kennd voru við Magdalenuregluna og
rekin á vegum kaþólsku kirkjunnar.
Þar voru ungar konur sem þóttu hafa
brotið gegn siðferðisreglum sam-
félagsins vistaðar um ótilgreindan
tíma og látnar vinna þrælkunarvinnu
undir yfirskini iðrunar og yfirbótar
fyrir „syndir“ sínar. Mikil umræða
hefur átt sér stað um starfsemi betr-
unarhælanna í kjölfar kvikmyndar
Mullans, sem og BBC-sjónvarpsþátta
Elizabeth Mickery um sama efni.
Betrunarhælin voru starfrækt fram á
áttunda áratug nýliðinnar aldar og
því allra síðasta ekki lokað fyrr en ár-
ið 1996, en þar voru vistkonur rændar
frelsi sínu og borgaralegum réttind-
um á grundvelli óskilgreindra sam-
félagslegra fordóma. Mun harður agi
og jafnvel misnotkun hafa viðgengist
á þessum stofnunum, þar sem marg-
ar konur máttu dúsa alla sína ævi.
Á meðan kvikmyndin er ágætlega
gerð og tvímælalaust þess virði að sjá
vegna áhugaverðs umfjöllunarefnis
síns er hin dramatíska framsetning
leikstjórans Peters Mullans á þessu
sannsögulega efni e.t.v. helsti veik-
leiki hennar. Þar er sögð skálduð
saga þriggja
ungra kvenna
sem sendar
eru til betrun-
arvistar á
Magdalenu-
hæli nálægt
Dublin. For-
sendur dóm-
anna eru ólík-
ar, en allar
teljast þær
fallnar konur
og syndum
spilltar, Rose
(Dory Duffy)
fyrir að eignast
barn utan
hjónabands, Margaret (Anne-Marie
Duff) fyrir að verða fórnarlamb
nauðgunar og Bernadette (Nora-
Jane Noone) fyrir það að eitt gefa sig
á tal við pilta.
Mullan tekur þá afstöðu að draga
ekkert undan í lýsingum á miskunn-
arleysi betrunarhælanna og þjáning-
um kvennanna sem þar dvöldust, en
reynir um leið að gæða söguna
ákveðnu „afþreyingargildi“ og leitar
þar í frásagnarhefðir sem gera kvik-
myndina á stundum fyrirsjáanlega og
þunglamalega.
Víða er þó að finna merki um
næma sýn leikstjórans á efniviðinn og
möguleika kvikmyndamiðilsins, en
hann veitir m.a. innsýn í þá kvenfyr-
irlitningu og bælingu á kynferðislegri
tjáningu kvenna sem haldið hefur
verið uppi í nafni trúarbragða á ólík-
um tímum. Bernadette hefur t.d. ekk-
ert til þess unnið að dúsa á hælinu
annað en að vera aðlaðandi og sjálf-
stæð, og þegar strákarnir horfa á
hana horfir hún á móti. Þegar hún
reynir að mótmæla betrunarvistinni á
grundvelli þess að hafa aldrei verið
við karlmann kennd kemur í ljós að
samfélagið hefur fyrirfram dæmt
hana fyrir það eitt að vera kynferð-
isleg vera. Eða eins og yfirnunna
klaustursins, systir Bridget (Gerald-
ine McEwan), segir: „Ég þekki lítið
tálkvendi þegar ég sé það.“ Þá er
upphafsatriði myndarinnar einkar
magnað í lýsingu sinni á viðbrögðum
samfélagsins við nauðgun Margaret
sem á sér stað í fjölskyldubrúðkaupi,
en hún er fordæmd í stað brota-
mannsins og málið er umsvifalaust
þaggað niður eftir samráð karlanna í
fjölskyldunni og prestsins á staðnum.
En þrátt fyrir brokkgengi í drama-
tískri framsetningu, sem vekur óneit-
anlega þá spurningu hvort samfélags-
ádeilu á borð við þessa hefði e.t.v.
verið betur miðlað í öðru formi, er
Magdalenu-systurnar á heildina litið
vönduð, vel leikin og metnaðarfull
kvikmynd sem vekur áhorfandann til
umhugsunar um þá misnotkun, kúg-
un og skinhelgi sem viðgengist getur í
nafni samfélagsstofnana.
Heiða Jóhannsdóttir
Skinhelgi og kvenfyrirlitning
Magdalenusysturnar sýnir fram á „misnotkun, kúgun og
skinhelgi sem viðgengist getur í nafni samfélagsstofnana“.
KVIKMYNDIR
Háskólabíó – Breskir bíódagar
Hrein / Pure
Leikstjórn: Gilles MacKinnon. Handrit:
Alison Hume. Aðalhlutverk: Harry Eden,
Molly Parker, David Wenham, Keira
Knightley. Lengd: 96 mín. Bretland,
2002.
ÞAÐ leikur einhver einlægur
tónn yfir þessari félagslegu
raunsæismynd breska leikstjórans
Gilles MacKinnons. Kvikmyndin á
að umfjöllunarefni margt sameig-
inlegt með verkum þeirra Kens
Loach og Mikes Leighs, en Mac-
Kinnon hefur þó fundið sína eigin
rödd í umfjöllun um bágar fé-
lagslegar aðstæður þeirra sem búa
við kröpp kjör í Bretlandi. Sögð er
saga hins tíu ára gamla Pauls
(Harry Eden), sem þykir ósköp
vænt um móður sína en horfir ör-
væntingarfullur upp á það hvernig
hún smám saman ánetjast eitur-
lyfjum. Móðir Pauls (Molly Par-
ker) er einstæð láglaunakona og
hefur búið við kröpp kjör með syni
sína tvo í austurhluta London frá
því að faðirinn féll frá. Þegar sag-
an hefst er móðirin smám saman
að missa tökin á fíkn sinni, sem þó
hefur gengið svo langt að Paul
hefur fundið sig knúinn til að taka
á sig ábyrgðina á daglegum
rekstri heimilisins. Hann þvær
þvottinn, kaupir í matinn og pass-
ar upp á litla bróður. Það er held-
ur ekkert einsdæmi í þessum
borgarhluta að dópsalinn sem sér
móðurinni fyrir heróíni laumi pen-
ingum að hinum tíu ára gamla
dreng, vitandi að hann mun sjá um
helstu nauðsynjar heimilislífsins
og halda þannig kúnnanum sem
móðirin er gangandi. Í gegnum
söguna af samskiptum Pauls og
móður hans er smám saman
brugðið upp skýrri og kaldrana-
legri mynd af gangi lífsins í borg-
arhlutanum sem þau búa í, en
Paul er ákveðinn í að forða móður
sinni frá þeim örlögum sem hann
sér allt í kringum sig.
Hið einlæga en sársaukafulla
samband Pauls og móður hans er
miðpunktur kvikmyndarinnar, í
því býr bæði von og bjargarleysi,
og er fylgst með þeirri gríðarerf-
iðu baráttu sem þau há saman til
að sigrast á fíkninni. Líkurnar á
bjargræði eru litlar og það kemur
skýrt fram í kvikmyndinni. En á
meðan aðrir falla í valinn grípa
söguhetjurnar í þau hálmstrá sem
fyrir eru, og felast ekki síst í
tryggð, ást og þrautseigju en einn-
ig félagslegri aðstoð sem haldið er
uppi af veikum mætti.
Leikkonan Molly Parker fer frá-
bærlega með hlutverk móðurinn-
ar, og tjáir hún hina tilfinninga-
lega flóknu stöðu fíkilsins á
áhrifaríkan hátt. Hinn ungi leikari
Harry Eden gefur Parker ekkert
eftir í túlkun sinni á hinum vilja-
sterka Paul, og saman bera þau
myndina örugglega uppi.
Heiða Jóhannsdóttir
Gripið í hálmstrá
Harry Eden túlkar hinn viljasterka Paul af miklu öryggi í Hrein.
KVIKMYNDIR
Háskólabíó – Breskir bíódagar
Ársmiðarnir / Purely Belter
Leikstjórn og handrit Mark Herman,
byggt á skáldsögu Jonathans Tulloch
The Season Ticket. Kvikmyndatöku-
stjórn Andy Collins. Tónlist Ian Broudie,
Michael Gibbs og Michael Nyman. Aðal-
hlutverk Chris Beattie, Greg McLane,
Charlie Hardwick, Tim Healy. Bretland
2000.
SÚ VAR tíðin að fótbolti var íþrótt
og áhugamál verkalýðsins, lágstéttar-
innar. Nú er fátt sveipað meiri glamúr
en boltinn, færustu leikmenn teknir
við af poppurum og kvikmyndaleik-
urum sem helstu átrúnaðargoðin og
nær allt farið að snúast um peninga.
Því er svo komið að það er hreint ekki
lengur á allra færi að hafa ráð á að
skella sér á völlinn. En þar með þýðir
ekki að fótboltinn sé hættur að vera
íþrótt hinna lægst settu. Þar er
ástríðan enn til staðar og fátt eftir-
sóttara en að komast yfir ársmiða á
leikvang eftirlætisfélagsins.
Tveir ungir félagar þrá ekkert heit-
ar en að komast á leiki heimabæjar-
liðsins Newcastle United, að eiga fast
og öruggt sæti á „leikvangi
draumanna“ – eins og þeir kalla hann
– St. James’s Park. Vandinn er bara
sá að þeir eiga ekki bót fyrir rassinn á
sér og eru af blásnauðu og lánlausu
fólki komnir. Sá litli úrræðagóði býr
hjá fársjúkri einstæðri móður í stöð-
ugum ótta við ofbeldisfullan og
drykkfeldan föður og stóri vitgranni
býr hjá afa sínum sem farinn er að
kalka. Piltarnir hafa fyrir löngu glat-
að trúnni á að menntavegurinn muni
bjarga þeim úr ánauðinni, eru hættir í
skóla, mæla göturnar í vonleysi og
láta sig dreyma hvað allt væri bara
miklu betra ef þeir kæmust á völlinn.
Og þannig hefja þeir þrotlausa – og
reyndar árangurslitla – leit að pen-
ingum fyrir ársmiðum og lenda í ýms-
um skondnum en um leið sorglegum
ævintýrum.
Ársmiðarnir verða þannig miklu
meira en aðgöngumiði á völlinn, held-
ur lykill að betri tíð, bjartari framtíð,
manneskjulegra og eðlilegra lífi. Því
að fara á völlinn er eitthvað sem mað-
ur á að gera með pabba sínum, hugsa
föðurlausir drengirnir, eitthvað sem
aðrir hafa en þeir ekki.
Virkilega áhugaverður efniviður
sem hann fæst við í þetta sinnið hann
Mark Herman en sá hefur líkt og
margir landar hans í faginu sérhæft
sig í gerð ljúfsárra mynda um brauð-
strit og baráttu bresku lágstéttarinn-
ar sbr. Brassed Off og Little Voice.
Því miður tekst honum samt ekki eins
vel upp hér, einkum vegna þess að svo
virðist sem framvindan hafi eitthvað
snúist fyrir honum, stígandin lítil og
fyrir vikið virkar myndin fremur sem
mörg atriði en sterk heild – sum atrið-
in reyndar áhrifarík eins og lýsingin í
skólastofunni á fyrstu ferðinni á völl-
inn. Handritið vill og á köflum verða
helst til of dramatískt og eftir því
ótrúverðugt, draumórar drengjanna
t.d. skáldlegir í meira lagi.
Þó gat maður ekki annað en fundið
til með þeim, sem er einkum að þakka
góðri framistöðu ungu leikaranna. Og
efnið sem slíkt er ágætis áminning um
breytta stöðu fótboltans í samfélag-
inu.
Skarphéðinn Guðmundsson
Brauðstrit
og boltaást