Morgunblaðið - 06.10.2003, Blaðsíða 40

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 MÁNUDAGUR 6. OKTÓBER 2003 VERÐ Í LAUSASÖLU 190 KR. MEÐ VSK.
MIKIÐ hefur verið um sveinbarnafæð-
ingar á Suðurnesjum undanfarið. Á fyrstu
níu mánuðum ársins höfðu fæðst níutíu og
sjö drengir og sextíu og fjórar stúlkur.
Margar ólíkar kenningar blómstra um
orsakir slíkra sveiflna. Sumir vilja rekja
málið til mataræðis eða veðurfars en aðr-
ir tala um að vaxandi stríðsátök í heim-
inum hafi þar áhrif auk nálægðar við her-
stöðina og valdi aukinni tíðni drengja-
fæðinga.
Björg Sigurðardóttir, ljósmóðir á fæð-
ingardeild Heilbrigðisstofnunar Suð-
urnesja, gefur þó lítið fyrir langsóttar
kenningar. „Þær heimildir eru til í mann-
tölum í kringum öll stríðsátök að þá fæð-
ist fleiri drengir. En þá er nú yfirleitt
horft á það í þeim löndum þar sem um
stríðsástand er að ræða.
Það eru pabbarnir sem ráða raun kyn-
inu, sáðfruman stýrir kyni barnsins. Sáð-
frumur með y-litning, sem ber í sér karl-
kyns erfðaefni, synda hraðar en lifa
skemur. Sáðfrumur með x-litning, með
kvenkyns erfðaefni innanborðs, lifa hins
vegar lengur en fara sér hægar. Ef sam-
farir eiga sér stað þegar egglos verður
eru meiri líkur á dreng, en ef samfarir
eiga sér stað nokkru áður en egglos verð-
ur eru meiri líkur á stúlkubarni.“
Morgunblaðið/Kristinn
Drengjatíð á
Suðurnesjum
HANNES Hólmsteinn Gissurarson pró-
fessor hefur óskað eftir lagaaðstoð frá
stjórn Rithöfundasambands Íslands vegna
ýmissa spurninga í tengslum við ævisögu
Halldórs Laxness sem hann hefur verið að
skrifa undanfarin tvö ár. Telur hann ljóst að
aðgangstakmörkun á bréfasafni skáldsins
sé beint gegn sér. Meðal þess sem hann
spyr að í bréfi til sambandsins og birt er í
Morgunblaðinu í dag er hvort til sé laga-
heimild fyrir Þjóðarbókhlöðuna að fram-
fylgja óskum fjölskyldu Halldórs um að-
gangstakmörkun. Spyr hann þá hvort ekki
sé stofnað til skaðabótaskyldu vegna rösk-
unar sem orðið hefur á starfi hans vegna
takmörkunarinnar og hver beri slíka skaða-
bótaskyldu, fjölskylda skáldsins eða Þjóð-
arbókhlaðan.
Einnig spyr hann um merkingu orðsins
varðveisla, viðvíkjandi því að bréfasafn
Halldórs hafi verið falið Þjóðarbókhlöðunni
til varðveislu á sínum tíma. Spyr hvort varð-
veisla merki ekki að safnið taki að sér að
geyma bréfin og veita fræðimönnum að-
gang að þeim eftir almennum reglum, nema
annað sé tekið fram.
Þá tekur Hannes fram að elsta dóttir
Halldórs hafi ekki verið höfð með í ráðum
varðandi umrædda aðgangstakmörkun.
Spyr Hannes hvort það breyti engu og
hvort hún hafi sjálf t.d. ekki aðgang að bréf-
unum.
Hannes Hólmsteinn
Gissurarson skrifar stjórn
Rithöfundasambandsins bréf
Vill aðstoð
vegna ritunar
ævisögu um
Laxness

Bréf til stjórnar/9
FORELDRAR ungrar stúlku kvörtuðu til land-
læknis vegna meintra mistaka við sjúkdóms-
greiningu og meðferð sem ung dóttir þeirra
fékk sl. vor. Lést stúlkan á gjörgæsludeild úr
heilahimnubólgu en er hún fyrst veiktist
hringdu foreldrar hennar ítrekað í heilbrigð-
isstofnanir til að leita ráðgjafar og aðstoðar.
Telja foreldrarnir sig ekki hafa ekki fengið við-
eigandi þjónustu og halda því fram að kvartanir
foreldra veikra barna séu ekki teknar nógu al-
varlega þegar hringt er í heilbrigðisstofnanir.
Landlæknir hefur kannað umrætt atvik og
telur ástæðu til að endurskoða og skerpa vinnu-
lag við meðferð símtala utan úr bæ til heilbrigð-
isstofnana á borð við Læknavaktina og Land-
spítalann. Telur hann að verulega spurningu
verði að setja við afgreiðslu mála í tveimur sím-
tölum sem umræddir foreldrar áttu við Lækna-
móðirin hafi hringt aftur og nú um kl. 20 á
bráðamóttöku barnadeildar. Kveðst hún hafa
fengið sama svarið, átti að bíða og sjá til. Síðar
um nóttina versnaði barninu og ákváðu foreldr-
arnir að fara með það á spítala. Á meðan for-
eldrarnir voru að undirbúa brottförina missti
barnið meðvitund og hætti að anda. Þremur
dögum síðar lést barnið á gjörgæsludeild.
Þórður G. Ólafsson, yfirlæknir á Læknavakt-
inni, segir að álitsdrög landlæknis séu ekki end-
anleg álitsgerð og eflaust muni Læknavaktin
koma athugasemdum sínum á framfæri. Segist
hann ekki vita til annars en að starfsfólkið reyni
að sinna eftir bestu getu því fólki sem hringi.
Þar svari í síma reyndir hjúkrunarfræðingar
sem hafi langa reynslu af símsvörun.
vaktina og bráðamóttöku barnadeildar Land-
spítalans hinn 8. maí sl.
Sagt að gefa barninu stíl og bíða og sjá til
Í fyrra símtalinu hringdi móðirin á Lækna-
vaktina kl. 18.35 og kveðst hafa sagt hjúkrunar-
fræðingi af líðan barnsins, þ.á m. að það hafi
verið með 40 stiga hita. Mun hjúkrunarfræðing-
urinn hafa sagt móðurinni að gefa barninu stíl.
Af vangá var þetta símtal ekki hljóðritað þar
sem símtólið var ekki tengt við upptökutæki.
Í álitsdrögum landlæknis kemur fram að
Kvartað yfir meðferð á stúlku
sem lést úr heilahimnubólgu
Landlæknir vill endur-
skoða meðferð símtala
til heilbrigðisstofnana

Segja ekki tekið/6
♦ ♦ ♦
„ÞETTA er besti salur sem ég hef spilað fyr-
ir,“ sagði Gunnar Þórðarson tónlistarmaður í
Austurbæ í gær á afmælistónleikum keflvísku
hljómsveitarinnar Hljóma sem fagnar nú 40
ára afmæli. Salurinn var stappfullur af ungum
sem eldri aðdáendum hljómsveitarinnar og
stemmningin gríðarleg. Tóku þeir gamla
smelli sem lifað hafa góðu lífi allt frá því
hljómsveitin var upp á sitt besta sem og ný lög
af nýrri plötu. Hún er sú fyrsta með nýjum
Hljómalögum sem komið hefur út í næstum 30
ár, eða síðan Hljómar ’74 kom út árið 1974.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Hljómar hittu í mark í Austurbæ
LÖGREGLAN á Keflavíkurflug-
velli hefur upplýst sitt stærsta
kókaínmál á árinu með því að
leggja hald á allt að 400 grömm af
kókaíni sem tveir Íslendingar ætl-
uðu að smygla til landsins síðdegis
á föstudag. Götuvirði fíkniefnanna
er allt að 15 milljónir króna.
Málið kom upp þegar flugfar-
þegar frá Kaupmannahöfn voru í
tollskoðun í Leifsstöð, en þá vakn-
aði grunur tollgæslunnar um að
mennirnir tveir væru með fíkniefni
í fórum sínum. Kallað var eftir að-
stoð lögreglunnar á Keflavíkur-
flugvelli sem tók málið til rann-
sóknar í samstarfi við lögregluna í
að söluverðmæti efnanna ríflega 15
milljónir króna.
Að loknum yfirheyrslum var
mönnunum sleppt og bíður mál
þeirra frekari meðferðar hjá
ákæruvaldi. Þeir eru 23 og 29 ára
og hafa komið við sögu lögreglu áð-
ur, þar af annar vegna fíkniefna-
mála. Þetta er stærsti kókaínfund-
ur tollgæslunar á Keflavíkur-
flugvelli á árinu og jafnframt
mesta magn sem fundist hefur inn-
vortis hjá smyglurum í Leifsstöð.
Hingað til hafa ekki fundist meira
en 160 grömm af kókaíni í einu sem
smyglarar ætluðu að koma inn í
landið á þennan hátt.
Reykjavík. Mennirnir voru teknir
til frekari skoðunar og við röntgen-
skoðun kom í ljós að þeir voru með
smokka með kókaíni uppi í enda-
þarmi. Voru mennirnir settir í
gæslu uns efnin skiluðu sér niður
af þeim og liggur fyrir játning um
að fíkniefnin hafi átt að fara í sölu-
dreifingu hérlendis.
Að sögn Jóhanns R. Benedikts-
sonar, sýslumanns á Keflavíkur-
flugvelli, er vísbending um að hér
sé um mjög sterkt kókaín að ræða,
sem drýgja mætti þrefalt eða fjór-
falt. Samkvæmt verðkönnun SÁÁ
kostar grammið af kókaíni nú rúm-
ar 10 þúsund krónur og er því áætl-
Reynt að smygla 400 grömmum af kókaíni um Leifsstöð
Stærsta kókaínmál árs-
ins á Leifsstöð upplýst
ÞAÐ ber góðu sumri vitni þegar
hægt er að tína ber af silfurreyni
hér og því bar vel í veiði fyrir
Hans Gústafsson sem tíndi ber á
Spítalastíg í gær. Hann segir silf-
urreyni sjaldan bera ber hér á
landi. Meiningin er að senda berin
í gróðrarstöðina Grenigerði í
Borgarnesi og sjá hvort hægt sé
að rækta upp af þeim. Hann segir
að yfirleitt sé silfurreynir fluttur
inn. „Ef það heppnast að rækta
upp af berjum þá er komin allt
önnur planta en sú innflutta, hún
þolir betur veðráttuna og annað.“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Reynt að
rækta reyni