Morgunblaðið - 28.12.2003, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28. DESEMBER 2003 43
Nýr og betriHverfisgötu
551 9000
Sýnd kl. 12.30, 2.30, 4.30, 6.30, 8.30 og powersýning kl. 10.30
Sýnd kl. 8 og 10.
Stranglega bönnuð yngri en 16 ára

Skonrokk FM909
Sýnd kl. 2, 4 og 6. B.i. 10 ára.
Sýnd kl. 2, 4 og 6. B.i. 10.
Skonrokk FM909

ÞÞ FBL
HJ MBL
HK DV

Kvikmyndir.com
Sýnd kl. 8 og 10.10. B.i. 16.
Pow
er-
sýni
ng
kl. 10
.30
www .regnboginn.is

Kvikmyndir.com
Sýnd kl. 1, 3, 5, 7, 11 og powersýning kl. 9 .
„Ein besta jólamynd
sem sést hefur...“
Hjörleifur Pálsson,
Kvikmyndir.com
Kl. 7, 9 og 11. Með ensku tali.
Sýnd kl. 1, 3 og 5. Með íslensku tali.
www.laugarasbio.is
POWE
RSÝnI
NG
kl. 9
Á STÆ
RSTA
THX
tJALD
I LAND
SINS
PETER Jackson hefur siglt hinni
stórbrotnu kvikmyndagerð sinni á
Hringadróttinssögu Tolkiens örugg-
lega í höfn með lokahluta þríleiksins,
kvikmyndinni The Return of the
King, eða Hilmir snýr heim. Þar hafa
leikstjórinn og föruneyti hans án efa
staðist væntingar dyggra aðdáenda
sögunnar sem og eldri og yngri kyn-
slóða kvikmyndahúsagesta, sem
margir hverjir eru e.t.v. að kynnast
þessari sígildu sögu í fyrsta sinn. Ef
litið er til kvikmyndanna þriggja,
Föruneyti hringsins, Tveggja turna
tal og Hilmir snýr heim, stendur uppi
afrakstur eins mikilfenglegasta kvik-
myndaverkefnis sem unnið hefur ver-
ið um árabil, þar sem hefðbundnar og
nýjar aðferðir kvikmyndagerðar eru
nýttar af hugvitssemi og óbilandi
metnaði um að gera þessa fyrstu
kvikmyndaaðlögun Hringadróttins-
sögu sem best úr garði. Þar er hugað
jafnt að stóru sem smáu og hvergi
slegið af kröfunum í sviðssetningum,
tæknivinnslu og leikframmistöðu.
Sjónrænt heildarútlit myndarinnar er
gríðarlega vel heppnað, en samspil
raunsæis og þunga annars vegar og
töfrandi annarleika hins vegar sem
einkennir það, endurspeglar listilega
það samspil fantasíu og sögulegra og
samfélagslegra skírskotana sem bók-
menntaverkið hefur fram að færa.
Þessir ólíku þættir renna jafnframt
saman í órofa heild, þannig að skilin
milli veruleika og sjónhverfinga mást
út, og til verður sérheimur sem leikur
á mörkum ímyndunar og áþreifan-
leika og áhorfandinn getur horfið inní
í gegnum kviksjá hvíta tjaldsins.
Þannig hefur Peter Jackson í raun
ekki aðeins gert bókmenntaverkinu
góð skil, heldur einnig gert kvik-
myndina svo vel að hún hefur sjálf-
stætt aðdráttarafl og stendur styrk-
um fótum við hlið bókarinnar, þó svo
að verkin eigi vafalaust eftir að vera í
gagnvirku samspili um ókomna tíð.
Lengri útgáfur kvikmyndanna á
mynddiskum eru síðan enn einn þátt-
urinn í þessu samspili, en þar fá
áhorfendur að sjá fyrsta og annan
hlutann eins og leikstjórinn hefði vilj-
að hafa þá, hefðu lengdartakmörk
framleiðenda verið ögn rýmri. Þar er
miðjuhlutinn tvímælalaust sterkari í
mynddisksútgáfu en kvikmyndaút-
gáfu, a.m.k. í frásagnarlegu tilliti.
Lokahlutinn, Hilmir snýr heim,
nýtur góðs af vandlegri kortlagningu
á sögusviði bókarinnar í fyrri mynd-
unum, en í stað ítarlegra lýsinga
Tolkiens á landslagi og menningar-
samfélögum Miðgarðs, kemur hin
töfrandi sviðssetning kvikmyndarinn-
ar, þar sem staðarhættir hafa verið
valdir og leitaðir uppi af kostgæfni
víðs vegar um Nýja-Sjáland, heima-
land leikstjórans, og leikmyndir, bún-
ingar, tæknibrellur og tölvubrellur
síðan notaðar til að fullskapa sögu-
heiminn í anda Tolkiens. Persónu-
sköpunin, sem sterkur grunnur var
lagður að í Föruneyti hringsins, fær
aukið svigrúm í lokahlutanum, jafn-
framt því sem siglt er áfram á
spennuþrungnu andrúmsloftinu úr
miðhlutanum. Nokkrar persónur
bætast við eða fá aukið vægi, eins og
Jóvin (Miranda Otto) sem líkt og
reyndin var með Arven (Liv Tyler) í
fyrri myndunum, eykur nærveru
hinna jöðruðu kvenna sögunnar.
Leikararnir, ekki síst þeir sem fara
með hlutverk helstu sögupersóna í
þríleiknum, eru hér í essinu sínu og
hafa líkt og vaxið saman við hlutverk
sín samhliða sleitulausum tökum á
myndunum þremur. Þeir eru orðnir
veðraðir og barðir, reyndir og einarð-
ir, og færa með sér nokkurs konar
samblöndu langþreytu og seiglu inn í
lokauppgjörið í sögunni. Ber þar eink-
um að nefna þá Ian McKellen sem
leikur Gandalf, Elijah Wood í hlut-
verki Fróða, Viggo Mortensen sem
leikur Aragorn, Sean Astin í hlutverki
Sóma og Andy Serkis sem leikur fyr-
irmyndina að hinum tölvuteiknaða
Gollri, sem þökk sé snillingunum hjá
Weta Digital, hefur tekið á sig jafnvel
enn áhrifaríkari mynd í lokahlutan-
um. Auk hins ógleymanlega Gollris
hefur Weta-smiðjan jafnframt
galdrað fram forláta risaköngurló,
sem verður að áþreifanlegri ógn í veg-
ferð Fróða.
Það sem gefur Hilmir snýr heim
sterka viðbót við það sem þegar hefur
áunnist í kvikmyndagerðinni, er
hversu vel tekst að draga fram í per-
sónum og andrúmslofti myndarinnar
það ofurefli sem glímt er við and-
spænis illskunni sem myrkrahöfðing-
inn Sauron og hringurinn hættulegi
eru tákn um. Þetta bæði gerir kvik-
myndina æsispennandi og skerpir á
hugmyndalegum kjarna bókmennta-
verksins. Í söguheimi Tolkiens eru
skilin milli góðs og ills langt í frá ein-
faldar markalínur, sem notaðar eru til
að aðgreina þá sem lesendur eiga að
halda með eða vera á móti. Í sögunni
endurspegla gott og illt tilhneigingar
sem togast innra með mannskepn-
unni og hringinn má þar lesa sem
tákn um vandmeðfarna stöðu þeirra
sem fara með ábyrgð í stjórnun sam-
félaga, og er tilhneiging sögupersóna
til þess að eigna sér hringinn táknræn
fyrir þá hneigð að halda í vald valds-
ins vegna og beita því í eigingjörnum
tilgangi. Val um óeigingirni, og hæfi-
leikinn til þess að sjá handan eigin
hagsmuna er einmitt eðli hins góða
samkvæmt þessari túlkun.
Í lokahlutanum er lögð áhersla á að
endurspegla togstreitu þessara val-
kosta í söguhetjunum, og þannig öðl-
ast sjónarspil ævintýrisins og spenna
stríðsátakanna aukinn heimspekileg-
an og tilfinningalegan þunga. Raunir
hringberans Fróða, vinar hans Sóma
og hins tvíklofna Gollris, þar sem þeir
mjakast upp hlíðar Dómsdyngju,
verða að tilfinningalegri og tákn-
rænni miðju frásagnarinnar. Þar
verður hringurinn Fróða þungbærari
eftir því sem þeir nálgast miðju fjalls-
ins, þar sem tortíma verður hinum illa
áhrifavaldi. Elijah Wood túlkar Fróða
á einkar áhrifaríkan hátt, hann er lú-
inn, kvíðinn, vonlítill, en þrúgaður af
vitneskju um að enginn geti létt hon-
um byrðina. Samspilið milli Fróða,
Sóma og Gollris er sömuleiðis magn-
að og hverfist um ótta hobbitans
Fróða við takmörk eigin siðferðis-
þreks. Í kringum þetta hjarta sög-
unnar tvinnast síðan aðrir þræðir
hennar, fylgst er með hetjunum halda
í óvinnandi orrustur í von um að
kaupa Fróða tíma, og Aragorn þarf að
takast á hendur það konungsvald sem
hann hefur forðast af ótta við að spill-
ast af því. Í gegnum þetta samspil
stórra og smárra orrusta, sjónarspils,
þrúgandi spennu og tilfinninganæm-
is, tekst Peter Jackson það sem allri
vonuðust eftir, að magna ennfremur
upp það sem var magnað fyrir, og
ljúka kvikmyndagerð Hringadrótt-
inssögu með glæsibrag.
Jackson vex
ásmegin
Kvikmyndir
Laugarásbíó, Smárabíó, Regn-
boginn, Sambíóin Kringlunni og
Keflavík, Borgarbíó Akureyri, Bíó-
höllin Akranesi
Leikstjórn: Peter Jackson. Handrit: Fran
Walsh, Philippa Boyens og Peter Jack-
son. Byggt á skáldsögu J.R.R. Tolkiens.
Tónlist: Howard Shore. Stjórn kvik-
myndatöku: Andrew Lesnie. Klipping: Ja-
mie Selkirk. Aðalhlutverk: Ian McKellen,
Elijah Wood, Sean Astin, Viggo Morten-
sen, Orlando Bloom, Liv Tyler, Bernard
Hill, Andy Serkis, Miranda Otto, Billy Bo-
yd, Dominic Monaghan o.fl. Lengd: 201
mín. Bandaríkin/Nýja-Sjáland. New Line
Cinema, 2003.
Hringadróttinssaga: Hilmir snýr heim /
The Lord of the Rings: The Return of the
King Heiða Jóhannsdóttir
Hilmir snýr loksins heim: Hetjan Aragorn, í túlkun Viggo Mortensen.