Morgunblaðið - 20.02.2004, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 FÖSTUDAGUR 20. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Alltaf ód‡rast á netinuÍSLE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
IC
E
22
35
0
10
/2
00
3
Nýr Netsmellur
Ódýrastir til Evrópu
Verð frá 14.490 kr.
ERLENDU kokkarnir sem staddir
eru hér á landi vegna Food & Fun
hátíðarinnar heimsóttu mat-
vælaframleiðendur á Vesturlandi í
gær.
Hátíðin stendur fram á sunnu-
dag. Hápunktur hátíðarinnar er al-
þjóðleg kokkakeppni sem fram fer
á laugardag milli klukkan 13 og 16 í
Vetrargarðinum í verslanamiðstöð-
unni Smáralind í Kópavogi. Keppn-
in er öllum opin. Áhorfendapöllum
verður komið upp í Vetrargarð-
inum auk þess sem gestir geta
gengið um og fylgst með meist-
arakokkunum tólf að störfum.
Alþjóðleg dómnefnd dæmir rétt-
ina sem kokkarnir reiða fram og fá
24 lesendur Morgunblaðsins að
borða rétti meistaranna.
Í dag, föstudag, munu kokkarnir
snæða hádegisverð sem nemendur í
Matvælaskólanum í Kópavogi mat-
reiða og bera fram. Nemendur fá
ennfremur tækifæri til að vinna
með erlendu kokkunum og verður
dregið um hver fær að vinna með
hverjum.
Matarhátíðin heldur áfram
Morgunblaðið/Sverrir
Meistarakokkarnir hlýða hér á ávarp Guðna Ágústssonar landbún-
aðarráðherra en í gær kynntu þeir sér íslenska matvælaframleiðslu.
GEORG Lárusson, forstjóri Útlend-
ingastofnunar, segir að kærumeð-
ferð tvímenninga frá Sri Lanka, sem
hafa kært ákvörðun Útlendinga-
stofnunar um að vísa þeim úr landi
til dómsmálaráðuneytisins, geti vel
farið fram þótt þeir séu ekki staddir
hér á landi. Þeir voru í gær sendir til
Þýskalands þar sem þeir munu fá
efnismeðferð sem hælisleitendur.
Georg segir að kærumálið lúti ein-
göngu að því hvort það hafi verið rétt
ákvörðun að senda þá héðan til
Þýskalands, en þeir höfðu vega-
bréfsáritun frá þýska sendiráðinu á
Sri Lanka. Það sé ekki nauðsynlegt
að mennirnir séu staddir hér á landi
þar sem í kærumeðferðinni verði
eingöngu fjallað um túlkun á laga-
atriðum, en ekki mennina sjálfa.
„Það er bara verið að fjalla um hvort
það sé heimilt að senda þá út eða
ekki. Það er ekki verið að fjalla um
þeirra upplifun, reynslu, skynjun
eða hverju þeir hafa orðið fyrir, held-
ur einungis túlkun á Dyflinnarreglu-
gerðinni,“ segir Georg.
Hann segir að þegar einhver vafi
leiki á því að kærumeðferð um
ákvörðun af þessu tagi geti gengið
með réttum og öruggum hætti ef
hælisleitendur eru ekki til staðar séu
þeir ekki sendir úr landi. „Í þessu
ákveðna tilviki er það mat Útlend-
ingastofnunar og dómsmálaráðu-
neytisins að það muni ekki skaða
réttarhagsmuni mannanna þótt þeir
séu staddir í Þýskalandi.“
Katrín Theodórsdóttir, lögmaður
mannanna, gagnrýndi í Morgun-
blaðinu í gær, að þegar umsækjend-
um um hæli hér á landi væri skip-
aður talsmaður væru þeir fyrst
upplýstir um rétt sinn, en þá væri oft
búið að senda þá úr landi. Þessi
málsmeðferð tryggði ekki öryggi
hælisleitenda hér á landi.
Stefán Eiríksson, skrifstofustjóri í
dómsmálaráðuneytinu, segir að
mönnunum hafi klárlega verið kynnt
réttarstaða sín. Þeir hafi heldur ekki
verið málsvaralausir meðan mál
þeirra var til meðferðar Útlendinga-
stofnunar. „Rauði krossinn var
þeirra málsvari á þessum tíma.
Fulltrúi Rauða krossins var við-
staddur alla skýrslutöku, þetta er
allt saman á grundvelli samnings
sem var í gildi milli ríkisins og Rauða
krossins á þessum tíma,“ segir Stef-
án og bendir á að hlutverk RKÍ hafi
verið að gæta hagsmuna mannanna
og kalla eftir aðstoð sérfræðinga, þar
með talið lögmanna.
Íslensk lög geri ráð fyrir því að
hælisleitendur fái talsmann eftir að
þeir hafa kært ákvörðun Útlend-
ingastofnunar til æðra stjórnvalds.
Þá sé það meginregla að kæra
ákvörðunar fresti ekki réttaráhrif-
um. „Það var ekkert í gögnum þessa
máls sem benti til þess að ástæða
væri til að víkja frá þeirri megin-
reglu,“ segir Stefán.
Georg segir að hér á landi sé unnið
í málum hælisleitenda eftir lögum og
reglum og í fullu samræmi við þá al-
þjóðasamninga sem Ísland er aðili
að. „Þetta er hinn eðlilegi ferill sem
tíðkast á öllu því svæði sem við erum
aðilar að, það er að segja Schengen-
svæðinu, og að auki skýrt í íslensk-
um lögum. Svona er þetta tíðkað og
framkvæmt annars staðar líka,“ seg-
ir hann og bendir á að hælisleitendur
séu það margir að ómögulegt sé að
skipa öllum talsmann. Í Svíþjóð hafi
t.d. 31.100 manns leitað hælis í fyrra,
81 hafi sótt um hæli hér á landi.
Telur fullsannað að mennirnir
séu eldri en 18 ára
Georg segir að í tilviki Sri Lanka-
mannanna hafi Þýskaland ekki ein-
ungis viðurkennt skyldu sína til að
annast málið, heldur hafi Þjóðverjar
einnig samþykkt að reka mál þeirra.
„Þá er yfirleitt reynt, með hagsmuni
hælisleitandans í huga, að koma hon-
um sem allra hraðast í þá meðferð,
þannig að hann fái úrlausn sinna
mála á sem skemmstum tíma. Það er
sjónarmiðið og við gerum engan
greinarmun á Eistlandi, Þýskalandi
eða Danmörku. Öll þessi ríki eru að
vinna eftir sömu reglum, eru aðilar
að sama flóttamannasamningnum
frá 1951 og sama samstarfssamn-
ingnum sem heitir Dyflinnarreglu-
gerðin. Það á ekki að breyta neinu
fyrir viðkomandi hvort mál hans er
til meðferðar í Þýskalandi eða á Ís-
landi,“ segir Georg.
Í vegabréfum mannanna segir að
þeir séu 26 ára gamlir, en þeir hafa
sjálfir sagst vera yngri en 18 ára.
Séu þeir undir lögræðisaldri á það
land sem þeir sækja um hæli í að
taka beiðni þeirra til efnismeðferðar,
samkvæmt Dyflinnarreglugerðinni.
Georg segir Útlendingastofnun telja
fullsannað að mennirnir séu eldri en
átján ára. Þeir séu með ófölsuð vega-
bréf sem segi að þeir séu 26 ára og í
öðru lagi hafi skoðun lækna á mönn-
unum bent til þess að þeir væru lík-
lega eldri en átján ára.
Telur Georg enga ástæðu til að
bíða eftir frumriti fæðingarvottorða
mannanna, sem send hafa verið með
hraðpósti frá Sri Lanka til Íslands.
„Við teljum vegabréf þeirra, eftir
rannsókn sérfræðinga, miklu áreið-
anlegra gagn en fæðingarvottorð frá
yfirvöldum í Sri Lanka. Þannig að
við teljum enga ástæðu til að bíða
eftir því. Auk þess er okkur óheimilt
að leita eftir gögnum frá heimalandi
hælisleitenda,“ segir Georg. Þjóð-
verjar munu nú taka mál mannanna
til meðferðar á sama hátt og íslensk
yfirvöld gerðu. „Þeir eru hins vegar
betur undir það búnir því þeir hafa
gögn úr sínu sendiráði í Sri Lanka
þar sem fór fram einhver skýrslu-
taka af þessum mönnum þegar þeir
sóttu um vegarbréfsáritun, þannig
að þeir hafa aðgang að betri gögnum
en við. Að öðru leyti vinna þeir þetta
bara eins og við,“ segir Georg.
Tvímenningarnir frá Sri Lanka fá efnismeðferð í Þýskalandi sem hælisleitendur
Engin áhrif að þeir
séu ekki á Íslandi
Morgunblaðið/Árni Sæberg
„STJÓRNVÖLD verða að gera sér
grein fyrir því að erfitt getur reynst
að ganga frá kjarasamningum með
óbeina hótun um tugprósenta hækk-
un á raforkuverði, sem þegar vegur
þungt í framfærslukostnaði lands-
manna, yfirvofandi.“
Þetta kemur m.a. fram í sameig-
inlegu séráliti fulltrúa ASÍ og BSRB
í 19 manna nefndinni svonefndu, sem
skila átti tillögum til Valgerðar
Sverrisdóttur iðnaðarráðherra um
fyrirkomulag raforkuflutnings og
dreifingu. Er því ljóst að nefndin er
margklofin í afstöðu sinni, þar sem
forstjórar Orkuveitu Reykjavíkur og
Hitaveitu Suðurnesja munu skila
séráliti. Telja þeir að með einu sam-
eiginlegu flutningskerfi raforku
muni orkuverð til íbúa á suðvestur-
horninu hækka um 20–30%. Þá hefur
forstjóri Norðurorku, sem var
áheyrnarfulltrúi í nefndinni, talið að
orkuverð muni hækka til Eyfirðinga,
nái tillögur nefndarinnar fram að
ganga. Iðnaðarráðherra hefur gagn-
rýnt mat orkufyrirtækjanna og sagt
að rafmagnshækkun í þéttbýli verði
óveruleg.
Í áliti ASÍ og BSRB segir enn-
fremur að afstaða heildarsamtak-
anna byggist á þeirri grundvallarsýn
að vatns- og gufuorka til raforku-
framleiðslu sé auðlind sem allir
landsmenn eigi rétt á að njóta sam-
eiginlega og með sem jöfnustum
hætti. Lög sem snerti nýtingu þess-
arar auðlindar verði að taka mið af
þessu grundvallarsjónarmiði. Þann-
ig hafna samtökin því að sett verði
markaðsleg arðsemiskrafa á sam-
félagslegar fjárfestingar eins og
dreifiveitur og fyrirhugað flutnings-
fyrirtæki. Það muni valda hækkun á
raforkuverði alls staðar á landinu og
jafnframt leiða til röskunar á skil-
yrðum til búsetu og atvinnusköpun-
ar. Samkvæmt upplýsingum Morg-
unblaðsins gerir meirihluti 19 manna
nefndar allt að 6% arðsemiskröfu en
fulltrúar ASÍ og BSRB telja eðlilega
arðsemiskröfu vera á bilinu 2–3%.
Öryggi stefnt í voða
Samtökin telja sömuleiðis að
rekstraröryggi raforkukerfisins sé
stefnt í voða þar sem reynslan er-
lendis sýni að skammtímahagsmunir
markaðarins um hagnað í árshluta-
uppgjöri fái sífellt meira vægi. Gera
samtökin m.a. þá kröfu að í vænt-
anlegu frumvarpi iðnaðarráðherra
verði tryggt að flutningsfyrirtæki
raforku verði í eigu ríkis og sveitar-
félaga og verði ekki selt einkaaðilum
í framtíðinni. Þá vilja samtökin að
jöfnun á dreifingarkostnaði raforku
til heimilanna verði fjármögnuð með
sérstöku jöfnunargjaldi innan raf-
orkukerfisins. Fram hefur komið í
Morgunblaðinu að þessi kostnaður
geti orðið allt að 264 milljónir króna.
Loks vilja ASÍ og BSRB að fulltrúar
launafólks fái sæti í samráðsnefnd
um framkvæmd nýrra raforkulaga.
ASÍ og BSRB skila séráliti um flutningskerfi raforku
Óbein hótun um hækkun
vofir yfir kjaraviðræðum
RÍKISLÖGREGLUSTJÓRI hefur
gefið út ákæru á hendur fyrrverandi
framkvæmdastjóra Lífeyrissjóðsins
Framsýnar. Þetta kemur fram í yf-
irlýsingu frá sjóðnum en maðurinn
er ákærður fyrir umboðssvik og
brot gegn lögum um skyldutrygg-
ingu lífeyrisréttinda og starfsemi líf-
eyrissjóða. Sveinn Andri Sveinsson,
lögmaður mannsins, segir ákæruna
tilhæfulausa og „gjörsamlega út í
himinblámann,“ eins og hann orðar
það í samtali við Morgunblaðið.
Að auki er maðurinn sakaður um
að hafa brotið gegn fjárfestingar-
stefnu Lífeyrissjóðsins Framsýnar
og fyrir að hafa tekið ákvarðanir án
vitundar eða samþykkis stjórnar
sjóðsins. Meint brot ná til áranna
1997 til 1999 en framkvæmdastjór-
inn lét af störfum á árinu 2000. Ekki
er grunur um frekari lögbrot af hans
hálfu.
Í yfirlýsingu sjóðsins segir m.a. að
grunur um brot mannsins hafi vakn-
að árið 2001 í kjölfar innri athug-
unar. Þá þegar hafi stjórn sjóðsins
vísað málinu til Fjármálaeftirlitsins,
sem síðar hafi sent það til Ríkislög-
reglustjóra.
Í yfirlýsingunni segir ennfremur
að ekki sé enn ljóst hve mikið tjón
sjóðsins sé orðið en afskrifuð útlán
vegna þessara mála nemi 35,7 millj-
ónum króna. Hefur sjóðurinn lagt
fram skaðabótakröfu á hendur fram-
kvæmdastjóranum fyrrverandi sem
nemur þeirri fjárhæð, auk vaxta.
Sveinn Andri segist ásamt skjól-
stæðingi sínum hafa reynt að sýna
lífeyrissjóðnum og efnahagsbrota-
deild fram á að reglur sjóðsins hafi
að engu leyti verið brotnar. Málið
snúist um túlkun á reglugerð sjóðs-
ins. Lífeyrissjóðurinn horfi ein-
göngu á það að framkvæmdastjór-
inn hafi fengið lán, sem hann hafi
haft rétt til sem sjóðfélagi, og staðið
í því að afgreiða lán til sonar síns og
tengdra aðila. Sveinn Andri segir
reglugerð sjóðsins ekki banna þetta
nema ef lánveitingin fari í bága við
hagsmuni hans. Þess hafi ávallt ver-
ið gætt að fara eftir reglum varðandi
lánahlutföll og fleira. Lánveitingar
hafi verið langt innan við hámörk
samkvæmt starfsreglum sjóðsins.
Hann segir tjónið sem lífeyrissjóð-
urinn nefnir í yfirlýsingunni vera
„heimatilbúið“.
Ákærður fyrir umboðs-
svik og fleiri brot í starfi