Morgunblaðið - 26.02.2004, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 FIMMTUDAGUR 26. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
STARFSEMI augnlæknastöðv-
arinnar við Öldugötuna hefur nú
verið flutt að Hamrahlíð 17 í um
400 fermetra aðstöðu á annarri
hæð í húsi Blindrafélagsins. Þarna
er rekin langstærsta og fullkomn-
asta auglæknamiðstöð landsins að
sögn talsmanna hennar en þar
starfa níu sérfræðingar.
Saga auglæknastöðvarinnar
spannar orðið meira en þrjá ára-
tugi, en hana má rekja aftur til
ársins 1973 en þá hóf göngudeild
augndeildar Landakotsspítala starf-
semi á Öldugötu 17 í kjölfar lands-
söfnunar Lions-hreyfingarinnar á
Rauðu fjöðrinni.
Upphafið að sjónvernd innan
augnlæknisfræðinnar
Augnlæknarnir Guðmundur
Viggósson, María Soffía Gottfreðs-
dóttir og Þórður Sverrisson segja
mega rekja upphaf starfseminnar
til hugmynda um forvarnarstarf
innan augnlæknisfræðinnar, s.s.
glákueftirlit og sjónvernd barna.
Sérfræðingarnir á Landakoti hafi
lagt grunninn að því í samvinnu við
Lions-hreyfinguna um og eftir
1970. „Þarna störfuðu menn sem
voru lifandi goðsagnir eins og t.d.
Kristján Sveinsson, Guðmundur
Björnsson og Úlfar Þórðarson.
Þetta voru hreystimenni og vinnu-
fíklar; Kristján dó við að skúra
stofuna á tíræðisaldri. Hann vann
yfirleitt til hálfellefu á kvöldin og
endaði þá yfirleitt með því að skúra
sjálfur því hann kunni ekki við að
láta stúlkuna koma svona seint.
Þessir menn minnkuðu glákublindu
á Íslandi um 90% og fæstir helga
sig starfi sínu jafn algerlega og
þeir.“ Þau Guðmundur, María
Soffía og Þórður segja starfsemina
hafa verið tryggða enn frekar þeg-
ar tvær gamlar konur hafi arfleitt
augndeildina að aleigu sinni og
deildin hafi eignast húsnæðið á
Öldugötunni en þegar Landakot
hafi sameinast ríkisspítölunum hafi
augnlæknarnir tekið yfir rekstur
stöðvarinnar en legudeildin hafi
flust á Landspítalann.
Þurftum nýja aðstöðu við
verkefni nýrra tíma
„Við gerðum okkur grein fyrir að
starfsemin gæti ekki vaxið þarna á
Öldugötunni og við sinnt okkar
metnaði og til þess að takast á við
verkefni nýrra tíma fluttum við
starfsemina hingað í Hamrahlíðina.
Húsið á Öldugötunni er á fjórum
hæðum og við gátum ekki verið
með öll okkar tæki á fyrstu hæð-
inni og húsnæðið þar hentaði því
ekki nógu vel, hvorki fyrir okkur
né sjúklinga okkar. En staðreyndin
er auðvitað sú að í vitund margra
Reykvíkinga er eða var þetta þann-
ig að ef eitthvað var að mönnum í
augunum þótti eðlilegt að koma á
Öldugötuna. En nú er þessi starf-
semi sem sagt komin hingað í
Hamrahlíðina. Og hér erum við í
mun stærra húsnæði og á einni
hæð og hér er einnig gler-
augnaverslun á fyrstu hæðinni og
svo Sjónstöðin fyrir ofan okkur.
Við erum raunar töluvert betur
tækjavædd en venjulegar augn-
læknastöðvar og raunar er annar
leysirinn hér sá eini sinnar teg-
undar á landinu og sparar fólki því
ferðir til útlanda. Þannig að stöðin
hér er að vissu leyti eins og göngu-
deild frekar en venjuleg augn-
læknastöð. Og með samvinnu stórs
hóps sérfræðinga, eins og starfar
hér, höfum við bolmagn til þess að
kaupa dýr lækningatæki á borð við
leysitækin. Þetta er því lang-
stærsta og langtækjavæddasta
augnlæknastöð landsins. Við vorum
með meira en ellefu þúsund komur
í fyrra og reiknum með að þær
verði um fimmtán þúsund hér í
Hamrahlíðinni. Við höfum auðvitað
ákveðna sýn fyrir starfsemina hér
og það má kannski segja að hún sé
tímaútgáfa af þeirri sýn sem gilti
fyrir Öldugötuna á sínum tíma, þ.e.
að ef eitthvað er að sjóninni eða
augunum í fólki, óháð því hvað það
er, geti það leitað hingað. Það að
svona margir sérfræðingar starfa
hér gerir okkur að miklu öflugri
einingu en um leið er líka skemmti-
legra og meira gefandi að starfa í
slíkum hópi í stað þess að vera
einn með stofu úti í bæ.“
Af Öldugötunni í Hamrahlíðina
Morgunblaðið/Ásdís
Augnlæknarnir Guðmundur Viggósson, María Soffía Gottfreðsdóttir og Þórður Sverrisson.
Morgunblaðið/Ásdís
„Við erum raunar töluvert betur tækjavædd en venjulegar augnlækna-
stöðvar og raunar er annar leysirinn hér sá eini sinnar tegundar á landinu
og sparar fólki því ferðir til útlanda.“
HÆSTIRÉTTUR hefur hafnað
beiðni um endurupptöku máls þar
sem blaðamennirnir Kristján Þor-
valdsson og Þóra Kristín Ásgeirs-
dóttir voru dæmd til greiðslu miska-
og skaðabóta vegna umfjöllunar um
vafasöm málverk og viðskiptahætti
Gallerís Borgar í vikublaðinu Press-
unni í desember 1990. Jafnframt
voru tilgreind ummæli ómerkt og
blaðamönnunum gert að greiða sekt.
Kristján segir að Blaðamanna-
félag Íslands hafi haft frumkvæði að
því að Atli Gíslason, lögmaður fé-
lagsins, færi fram á endurupptöku
málsins í ljósi nýrra staðreynda í
kjölfar rannsóknar á málverkaföls-
unum. Hann leggist ekki gegn því að
fara með málið lengra, þ.e. til dóm-
stóla í Evrópu.
Með endurupptökubeiðni Atla
fylgdu ný gögn og var skírskotað til
nýrra atvika sem ekki var unnt að
byggja á við meðferð þess fyrir
Hæstarétti á sínum tíma. Þeim
Kristjáni og Þóru Kristínu hafi ekki
gefist kostur á að færa sönnur á
réttmæti ummæla sinna með skoðun
á málverkunum sem blaðagreinin
fjallaði um og dæmt var fyrir. Í kjöl-
far umfangsmikillar lögreglurann-
sóknar á ætluðum fölsunum fjölda
málverka, sem öll tengdust starf-
semi Gallarís Borgar, hafi komið
fram staðfestar upplýsingar um yf-
irgripsmiklar málverkafalsanir.
Blaðamennirnir óskuðu eftir að
dómkvaddir menn mætu þau tvö
málverk, sem fjallað var um Press-
unni á sínum tíma og komu í ljós eft-
ir uppkvaðningu dóms Hæstaréttar
1999, og var niðurstaða matsmann-
anna sú að hvorgt málverkanna væri
eftir skráðan höfund. Atli segir að
með vísan til þess telji Kristján og
Þóra Kristín ljóst að umfjöllun
þeirra um sölu „vafasamra“ mynda
hafi átt við full rök að styðjast.
Sett eru þröng skilyrði, sem öll
verður að uppfylla, svo að mál verði
endurupptekið fyrir Hæstarétti. Í
niðurstöðu segir að þau nýju gögn,
sem hafi verið lögð fram meira en
tíu árum eftir að greinin birtist,
hrófli ekki við grunnatriðum dóms-
ins. Þau Kristján og Þóra Kristín
hafi ekki sýnt fram á að sterkar lík-
ur séu leiddar að því að gögnin leiði
til breyttrar niðurstöðu að því er
varði tilgreind ummæli á þessum
tíma.
Hæstiréttur
hafnaði
endurupp-
töku Pressu-
málsins
LYFJASTOFNUN og heilbrigðis-
ráðuneytið höfðu ekki lagaheimild
til að synja beiðni fyrirtækis um
innflutning á jurtaefni. Byggðist
niðurstaða Lyfjastofnunar á því áliti
ríkislögreglustjóra að efnið væri
áfengi og félli því undir áfengislög-
gjöfina. Kvartaði innflytjandinn yfir
úrskurði heilbrigðisráðuneytisins,
sem staðfesti bann Lyfjastofnunar.
Beinir umboðsmaður þeim tilmæl-
um til ráðuneytisins að hlutast til
um að upplýsingagjöf Lyfjastofn-
unar um lagalega umgjörð og vald-
heimildir varðandi fæðubótarvörur
og náttúrunefni verði bætt.
Samkvæmt upplýsingum frá inn-
flytjandanum innihélt varan svo-
nefnt jurtaextrakt í alkóhóllausn.
Umboðsmaður bendir á að ekki sé í
lyfjalögum kveðið á um heimild til
þess að binda framleiðslu, innflutn-
ing eða markaðssetningu almennrar
vöru því skilyrði að aflað sé leyfis
eða samþykkis Lyfjastofnunar. Með
hliðsjón af því verði að ætla að þeg-
ar fyrir liggur að vara teljist ekki
lyf sé það ekki í verkahring Lyfja-
stofnunar að segja fyrir um hvort
innflutningur eða dreifing viðkom-
andi vöru sé leyfileg eða ekki.
Umboðsmaður minnir á þá meg-
inreglu íslensks réttar að valdheim-
ildir stjórnvalda byggist á heimild-
um í lögum. Stjórnvöld geti því að
jafnaði ekki tekið ákvarðanir um
réttarstöðu borgaranna nema laga-
heimild standi til þess. Það var nið-
urstaða umboðsmanns að heilbrigð-
is- og tryggingamálaráðuneytið og
Lyfjastofnun hefðu ekki haft heim-
ild að lögum til að synja beiðni inn-
flytjandans á grundvelli þess að
varan félli, að mati embættis rík-
islögreglustjóra, undir ákvæði
áfengislaga nr. 75/1998, enda færi
Lyfjastofnun eða ráðuneytið ekki
með neinar valdheimildir á grund-
velli þeirra laga. Taldi umboðsmað-
ur því að niðurstaða Lyfjastofnunar
í málinu, sem staðfest var með úr-
skurði heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneytisins, hefði verið reist
á röngum lagagrundvelli. Í því ljósi
taldi umboðsmaður ennfremur að
engin þörf hefði verið á því að óska
umsagnar embættis ríkislögreglu-
stjóra um það hvort varan teldist
áfengi.
Beinir umboðsmaður Alþingis
þeim tilmælum til ráðuneytisins að
það taki málið fyrir á ný, komi fram
ósk um það frá innflytjandandum,
og leysi þá úr málinu í samræmi við
þau sjónarmið sem rakin eru í áliti
hans.
Umboðsmaður um Lyfjastofnun og heilbrigðisráðuneytið
Ekki lagaheimild fyr-
ir banni á jurtaefni ACO Tæknival hefur verið dæmttil að greiða Bjarna Þorvarði
Ákasyni, fyrrum framkvæmda-
stjóra Aco, 28 milljónir króna
með dráttarvöxtum frá 28. mars
2003.
Forsaga málsins er sú að í apr-
íl 2000 ákvað Aco að kaupa
tækja- og fagtækjadeild Japis en
yfirteknar viðskiptaskuldir
reyndust, öfugt við ákvæði samn-
inga, vera gjaldfallnar, þ.á m. 170
milljóna skuld við Sony Dan-
mark, og var talið nauðsynlegt að
greiða skuldina þar sem fyrir-
tækið var aðalbirgir Japis og
gekkst Bjarni í ábyrgð með bréf-
um sínum í Aco fyrir láni í Bún-
aðarbankanum vegna greiðslu
skuldarinnar.
Í kröfu Bjarna kemur fram að
hann hafi ítrekað leitað eftir því
að skuld Aco við Búnaðarbank-
ann, og síðar Aco Tæknivals eftir
sameiningu félaganna, yrði
greidd og hann leystur undan
ábyrgðinni og honum greidd
þóknun vegna veðsetningarinnar
í samræmi við tjón hans við
gengisfellingu bréfa hans í félag-
inu eða 2% af lánsfjárhæðinni á
mánuði.
Féllst ekki á kröfu um
greiðslu dráttarvaxta
Bjarni krafðist greiðslu drátt-
arvaxta frá 18. október 2000 en á
það féllst Héraðsdómur Reykja-
víkur ekki enda verði ekki séð af
gögnum málsins að Bjarni hafi
fylgt eftir kröfubréfi vegna máls-
ins sem hann sendi haustið 2001.
Fyrirtækið Aco var á sínum
tíma sameinað Tæknivali, en
sameinað fyrirtæki var síðar selt
og á Bjarni ekki lengur í félaginu.
Dóminn kvað upp Arngrímur
Ísberg héraðsdómari.
Aco Tæknival dæmt
til að greiða for-
stjóra 28 milljónir