Morgunblaðið - 27.03.2004, Blaðsíða 18

ERLENT
18 LAUGARDAGUR 27. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ROLANDAS Paksas, forseti Lithá-
ens, bað á fimmtudagskvöld þjóð
sína um fyrirgefningu en gaf til
kynna að hann hygðist ekki segja af
sér, eftir að ákvörðun hans um að
ráða vafasaman rússneskan kaup-
sýslumann sem persónulegan ráð-
gjafa sinn olli mikilli reiði og
hneykslan í landinu. Fáeinar vikur
eru í að ákæruferli til embættis-
sviptingar forsetans ljúki, en það
snýst um meint tengsl nokkurra
ráðgjafa og aðstoðarmanna forset-
ans við skipulagða glæpastarfsemi,
en þar er í aðalhlutverki sami mað-
ur og þetta nýjasta hneyksli snýst
um.
„Ég skil að mér urðu á mistök …
Ég bið ykkur um fyrirgefningu og
mannlegan skilning,“ sagði Paksas í
sjónvarpsávarpi til þjóðarinnar dag-
inn eftir að opinbert varð að hann
hefði skipað Jurijus Borisovas (eins
og hann heitir á litháísku, Júrí Bor-
ísov upp á rússnesku) persónulegan
almannatengslaráðgjafa sinn.
Borisovas var helzti fjárhagsbak-
hjarl Paksas í kosningabaráttunni
fyrir forsetakosningarnar í fyrra-
vetur og er lykilmaður í spilling-
arhneyksli sem hratt af stað rann-
sókn sérskipaðrar nefndar þingsins
á málinu og ákæru til embættis-
sviptingar vegna embættisafglapa.
Lét undan þrýstingi
Sagði Paksas í ávarpi sínu í gær
Borisovas hafa þrýst mjög á sig að
skipa sig í ráðgjafastarfið, en skip-
un hans var afturkölluð svo að segja
strax og hún varð heyrinkunn.
„Síðustu daga kom Borisovas mér
í skilning um að gögn sem mér
kæmu illa myndu verða notuð gegn
mér, skipaði ég hann ekki ráð-
gjafa,“ sagði Paksas. „Ég leitaði
málamiðlunar milli þess að vera
mannlegur og skyldna minna og
þykir mér miður að það skyldi hafa
valdið því að ég hikaði svona lengi
[við að rjúfa tengslin við Borisovas].
Ég skil að mér urðu á mikil mistök;
ég hafna tengslum við Jurijus Bor-
isovas og ætla mér ekki að líða að
ríkið, ég eða fjölskylda mín sé beitt
þrýstingi.“
Borisovas er margnefndur í
fyrstu skýrslu litháísku leyniþjón-
ustunnar sem lögð var fyrir þingið
um meint tengsl aðstoðarmanna
Paksas við skipulagða glæpastarf-
semi, en sú skýrsla, sem kom út
seint í október sl., var upphafið að
embættissviptingarferlinu gegn for-
setanum sem nú er að komast á
lokastig. Áformað er að atkvæða-
greiðsla um embættissviptinguna
fari fram í þinginu fljótlega eftir
páska.
Annars gerðist það í tengslum við
þetta mál, að síðastliðinn mánudag
skipaði dómstóll í Vilnius svo fyrir
að taka skyldi til endurskoðunar
fyrri úrskurð litháíska stjórnlaga-
dómstólsins um að Borisovas skyldi
rekinn úr landi, en í þeim úrskurði
var ákvörðun Paksas forseta um að
veita Borisovas litháískan ríkisborg-
ararétt lýst stjórnarskrárbrot.
Fáir eftir sem
mæla Paksas bót
Paksas gaf til kynna í ávarpinu
að hann hygðist ekki segja af sér,
þrátt fyrir allt. Vísaði hann til „allra
þeirra verka sem ég er viss um að
ég geti og verði að koma til leiðar“.
„Ég bið ykkur af innsta hjarta
um fyrirgefningu og mannlegan
skilning. Ég læt örlög mín í hendur
ykkar,“ sagði hann. Paksas hafði
áður ítrekað vísað því algerlega á
bug að hann hefði neitt óhreint mjöl
í pokahorninu og neitað að taka af-
sögn í mál, þrátt fyrir ítrekaðar
áskoranir þar að lútandi frá stjórn-
mála- og kirkjuleiðtogum, þar á
meðal Algirdas Brazauskas for-
sætisráðherra. Fréttirnar af nýj-
ustu bommertunni kölluðu þegar í
stað á nýjar kröfur um afsögn og
ollu því að sumir dyggustu stuðn-
ingsmanna hans hafa nú snúið við
honum baki.
Hneyksli í Litháen vegna umdeilds forsetaráðgjafa
Paksas biður þjóð-
ina fyrirgefningar
Vilnius. AFP.
AP
Rolandas Paksas, t.v., hlýðir á Jurijus Borisovas (Júrí Borísov) á kosn-
ingavöku 5. janúar 2003, er beðið var niðurstöðu forsetakosninganna.
Vill ekki segja af
sér en kann að
verða sviptur
embætti sínu
RÆÐARAR frá Oxford og Cam-
bridge-háskólunum í Bretlandi
reyna með sér á ánni Thames á
morgun og verður það í 150. skipti
sem þessi þekkta róðrarkeppni fer
fram. Það voru ræðararnir frá Ox-
ford sem æfðu sig við Hammer-
smith-brúna í gær, en þeir eru
taldir heldur sigurstranglegri þótt
sigur þeirra í fyrra hafi verið sá
naumasti í sögu keppninnar. Að-
eins munaði 30 sentímetrum.
Alls er keppnin 6,8 km, og er
það Cambridge sem á tímametið,
en ræðarar skólans fóru þetta á
16 mínútum og 19 sekúndum í
keppninni 1998. Cambridge hefur
unnið keppnina 77 sinnum, Oxford
71 sinni og einu sinni urðu liðin
hnífjöfn. Keppnin fór fyrst fram
1829, en var felld niður á stríðs-
árunum.
Reuters
150. kappróðurinn
PALESTÍNSKA heimastjórnin lét í
gær í ljósi áhyggjur af því, að Banda-
ríkjamenn hefðu „hvatt“ Ísraela til
frekari drápa með því að beita neit-
unarvaldi til að koma í veg fyrir að
öryggisráð Sameinuðu þjóðanna
samþykkti ályktun um að fordæma
dráp Ísraela á Ahmed Yassin, stofn-
anda og andlegum leiðtoga Hamas-
samtakanna, sl. mánudag.
„Við óttumst mjög, að Ísraelar
muni túlka neitun Bandaríkjamanna
sem hvatningu til að halda áfram of-
beldisaðgerðum, árásum og morð-
um,“ sagði Saeb Erekat, samninga-
málaráðherra Palestínumanna, við
AFP.
Bandarískir stjórnarerindrekar
færðu þau rök fyrir beitingu neitun-
arvaldsins á fimmtudaginn, að í
drögunum að ályktuninni væri
hvergi minnst einu orði á þau
hryðjuverk sem Hamas-samtökin
hafi unnið undanfarin þrjú og hálft
ár. Sendiherra Bandaríkjanna hjá
Sameinuðu þjóðunum, John Negro-
ponte, sagði að bandarísk stjórnvöld
væru ósátt við að Ísraelar hefðu
drepið Yassin, en orðalag ályktunar-
innar hafi verið „einhliða“, og hætta
hefði verið á að það myndi torvelda
friðarumleitanir.
11 af 15 ríkjum studdu
tillöguna um fordæmingu
Rússar, sem greiddu atkvæði með
samþykkt ályktunarinnar, sögðu í
gær, að það væri miður að Banda-
ríkjamenn hefðu stöðvað ályktunina
með neitunarvaldi. Júrí Fedotov, að-
stoðarutanríkisráðherra Rússlands,
sagði að ályktunin hefði verið mik-
ilvæg fordæming á hvers konar
hryðjuverkum gegn óbreyttum
borgurum. Rússneska þingið sendi
frá sér yfirlýsingu í gær þess efnis,
að morðið á Yassin myndi „óhjá-
kvæmilega leiða til frekari blóðsút-
hellinga“ fyrir botni Miðjarðarhafs.
Ellefu ríki í öryggisráðinu, Kína,
Rússland, Frakkland, Filippseyjar,
Angóla, Chile, Pakistan, Spánn, Als-
ír, Benín og Brasilía, greiddu at-
kvæði með ályktuninni. Bretar,
Þjóðverjar og Rúmenar sátu hjá.
Einungis Bandaríkjamenn greiddu
atkvæði á móti.
Bandaríkin beittu
neitunarvaldi
Ramallah, Moskvu, Sameinuðu þjóðunum. AFP, AP.
Stjórn Bush gagnrýnd fyrir að samþykkja ekki í
öryggisráðinu fordæmingu á drápinu á Ahmed Yassin
DEMÓKRATAR í Bandaríkjunum
sökuðu í gær George W. Bush
Bandaríkjaforseta um að hafa á
óviðeigandi hátt hent gaman að
leitinni að gereyðingarvopnum í
Írak.
Bush var á miðvikudag viðstadd-
ur kvöldverð bandarískra sjón-
varpsfréttamanna en hefð er fyrir
því að sitjandi forseti sæki árlega
þennan viðburð og segi þar nokkra
brandara. Að þessu sinni sýndi
Bush ljósmyndir sem teknar voru
af honum í Hvíta húsinu en m.a.
sést forsetinn þar skima undir hús-
gögn á forsetaskrifstofunni. „Þessi
gereyðingarvopn hljóta að vera
einhvers staðar … neibb, engin
vopn hér … kannski hérna undir?“
sagði Bush síðan í gamansömum
tóni.
Flestir viðstaddra eru sagðir
hafa hlegið að gamansemi forset-
ans en aðrir töldu hana óviðeig-
andi. „Þetta er alvarlegt mál,“
sagði Terry McAuliffe, formaður
landsnefndar Demókrataflokksins,
í gær. „Það hafa hundruð banda-
rískra hermanna fallið í Írak. Við
eigum ekki að vera að hlæja að því
að ekki hefur tekist að finna ger-
eyðingarvopn þar,“ sagði hann.
Sem kunnugt er réttlætti Bush
Bandaríkjaforseti innrás í Írak
m.a. með því að fullyrða að Sadd-
am Hussein, fyrrverandi forseti
Íraks, réði yfir gereyðingarvopn-
um.
Talsmenn Hvíta hússins segja að
ekki eigi að taka grín forsetans of
alvarlega, hefð sé fyrir því að
menn tali á léttum nótum um al-
varleg málefni á þessari sam-
kundu. „Það er hefð fyrir því í
svona kvöldverðarboðum að forset-
inn geri grín að sjálfum sér,“ sagði
Claire Buchan, talsmaður forset-
ans.
Gamanmál Bush
sögð óviðeigandi
Washington. AP.
AUGLÝSINGADEILD
netfang: augl@mbl.is eða sími 569 1111