Morgunblaðið - 08.04.2004, Side 22

UMRÆÐAN
22 D FIMMTUDAGUR 8. APRÍL 2004 MORGUNBLAÐIÐ
TIL Fjölskylduhjálpar Íslands
leita vikulega um 80 til 90 fjölskyldur
óháð búsetu. Þessar fjölskyldur biðja
um mataraðstoð sök-
um skorts. Þetta er
fólk sem hefur misst
atvinnu sína, með öllu
því niðurbroti sem því
fylgir og til eru fjöl-
skyldur þar sem báðir
foreldrar eru atvinnu-
lausir. Þeir sem eru án
atvinnu hafa fáa staði
til að leita eftir hjálp.
Þá leita til FÍ ein-
stæðir öryrkjar og ör-
yrkjar í sambúð með
börn. Einstæðir for-
eldar bæði konur og
karlar leita ásjár hjálp-
arinnar. Eldri borg-
arar leita aðstoðar eft-
ir að hafa skilað langri
vinnuævi í þágu þjóð-
félagsins en á loka-
spretti lífs síns búa við
þröngan kost. Þegar
þessir einstaklingar
koma til FÍ eftir að-
stoð eru margir þeirra
að niðurlotum komnir og vita ekki
sitt rjúkandi ráð. Að meðaltali
treysta um 210 einstaklingar á viku-
lega mataraðstoð hjá Fjölskyldu-
hjálpinni. Það eru nokkur fyrirtæki
sem finna til mikillar ábyrgðar og
samkenndar með þessu fólki og sýna
það í verki með því að fela Fjöl-
skylduhjálpinni það hlutverk að út-
hluta matvælum til þeirra sem minna
mega sín á hverjum þriðjudegi milli
kl. 14 og 17 í Eskihlíð 2–4 við Mikla-
torg. Ég veit ekki hvort þessi fyr-
irtæki geri sér almennilega grein
fyrir því hversu stórkostlega hluti
þau eru að framkvæma með því að
gefa þessi matvæli vikulega. Þessi
fyrirtæki hjálpa hundruðum fjöl-
skyldna að skrimta frámánuði til
mánaðar. Ég vil vekja
sérstaka athygli á þeim
fyrirtækjum sem sýnt
hafa í verki að þau finna
til ábyrgðar gagnvart
þeim sem búa við lökust
kjörin. Eftirfarandi fyr-
irtæki halda starfi Fjöl-
skylduhjálparinnar
gangandi með vikuleg-
um matargjöfum.
Mjólkursamsalan gefur
mjólkurvörur, Myllan-
Brauð gefur nýbökuð
brauð, Ömmubakstur
gefur flatkökur, Frón
kexverksmiðja gefur
kexvörur, stórfyrirtæki
í sjávarútvegi gefur 50
kg af nýrri ýsu vikulega
og ætlar að gefa í það
heila eitt tonn. Sölu-
félag garðyrkjumanna
gefur vikulega græn-
meti og kartöflur. Þá
gefur Nesbúegg Vatns-
leysuströnd vikulega
mikið magn af eggjum. Búr, Euro-
prís, Papco, Frigg, Hagkaup, Veit-
ingahúsið Perlan, Lýsi hf. og Topp-
skórinn hafa staðið vel við bakið á
þeim sem minna mega sín og fært
Fjölskylduhjálp Íslands ýmsan varn-
ing. Fjölskylduhjálp Íslands tekur á
móti matvælum alla mánudaga frá
kl. 13 til 17.
Fjöldi fyrirtækja
finnur til ábyrgðar
Ásgerður Jóna Flosadóttir
fjallar um aðstoð við
fjölskyldur
Ásgerður Jóna
Flosadóttir
’ Fjölskyldu-hjálp Íslands
tekur á móti
matvælum alla
mánudaga frá
kl. 13 til 17.‘
Höfundur er formaður
Fjölskylduhjálpar Íslands.
MEÐ árás Bandaríkjamanna á
talibanastjórnina í Afganistan færð-
ist stór hluti bókstafstrúaðra músl-
ima nærri landi sem hefur að geyma
íslömsku sprengjuna. Yfir 95% íbúa
Pakistan eru múslimar
og þar hafa bók-
stafstrúaðir múslimar
ætíð verið mjög sterk-
ir, en sá hópur hefur í
gegnum tíðina stutt
Osama bin Laden með
ráðum og dáðum. Í
Pakistan er Pervez
Musharraf einræð-
isherra, hann er fædd-
ur í Indlandi en flutti
ungur til Pakistans
ásamt foreldrum sín-
um. Á undanförnum
mánuðum hefur hatur í
hans garð aukist vegna
samstarfs Pakistans
við Bandaríkjastjórn í
málum tengdum
hryðjuverkum og
Osama bin Laden.
Völd hans eru þó tak-
mörkuð þar sem áhrif
bókstafstrúaðra músl-
ima eru mun meiri í Pakistan en þau
voru í Afganistan. Stór landsvæði
eru algjörlega undir stjórn þeirra og
þar hefur pakistanska lögreglan
engin völd. Þau svæði sem Mush-
arraf hefur lítil áhrif eru í borgunum
Karachi og Rawalpindi, en einnig
hefur hann lítil sem engin völd í
norðvesturhluta landsins.
Tekst að drepa Musharraf?
Í desember síðastliðnum var tvisvar
sinnum reynt að drepa Musharraf. Í
fyrra skiptið, er hann fór frá borg-
inni Rawalpindi, sprakk sprengja
þegar hann var nýbúinn að aka yfir
brú. Í seinna skiptið var um bíl-
sprengju að ræða. Ólíkt mörgum
einræðisherrum á okkar dögum þá
nýtur Musharraf stuðnings Banda-
ríkjamanna! Meginástæðan fyrir því
er að hann hefur heitið því að gera
allt sem hann getur til að ná Osama
bin Laden. Þessi stefna
mun að öllum líkindum
kosta hann lífið. Stuðn-
ingur við Vesturlönd
gegn múslimum eru
ekkert annað en svik í
augum bókstafstrúar-
manna í Pakistan og
eru tilraunirnar í des-
ember gott dæmi um
það.
Íslamska sprengjan
Musharraf getur eng-
um treyst. Margir und-
irmenn hans eru hlið-
hollir talibönunum, ef
Osama er enn á lífi þá
er hann ógn við líf hans
og fyrrum forsætisráð-
herrar landsins Benaz-
ir Bhutto og Nawaz
Sharif eru að reyna að
koma honum frá völd-
um. Pakistanska alrík-
islögreglan (ISI) er gjörspillt og hef-
ur m.a. fulltrúi hennar verið
handtekinn, þar sem hann er talinn
viðriðinn morðtilraunirnar við
Musharraf. Nýlegt dæmi um hversu
hræddur Musharraf er við bókstafs-
trúaða múslima í Pakistan er Khan-
málið. Abdul Qadeer Khan faðir ísl-
ömsku sprengjunnar eða kjarnorku-
sprengju Pakistana, var nýlega
náðaður af Musharraf eftir að kom-
ist hafði upp að hann hefði lekið upp-
lýsingum um kjarnorkuvopn til Líb-
íu og Iran. Musharraf hefði látið
drepa Khan fyrir landráð ef hann
væri ekki svona vinsæll meðal bók-
stafstrúaðra. Khan mun lifa það sem
eftir er ævi sinnar undir stöðugu eft-
irliti leyniþjónustu Bandaríkja-
manna og Pakistans.
50 kjarnorkusprengjur
Hvað gerist ef Musharraf verður
drepinn? Margir eru hræddir um að
bókstafstrúaðir múslimar, ekki hlið-
hollir Vesturlöndum, muni komast
til valda ef hann verður drepinn. Það
þýðir vald yfir um 50 kjarnorku-
sprengjum, sem er t.a.m. mun meiri
gjöreyðingarkraftur en Saddam
Hussein var nokkurn tíma talinn
hafa. Bandaríkjamenn vita þetta og
má segja að þeir hafi ekki pressað
eins mikið á Musharraf til að ná
Osama vegna þessarar hættu. Borg-
arastyrjöld í Pakistan er ekkert sem
Bandaríkjamenn vilja.
Hvað er til ráða? Bandaríkjamenn
verða að efla öryggið í kringum
Musharraf til að byrja með. Þeir
verða einnig að reyna að koma sín-
um mönnum nærri kjarnorku-
sprengjunum, tryggja öryggi þeirra
eða eyða þeim í samráði við Mush-
arraf. Hins vegar er ekkert sem
bendir til þess að Musharraf sé
tilbúinn að fara þá leið, það má frek-
ar búast við því að Pakistanar reyni
að fjölga sprengjunum á næstu ár-
um. Indverjar hafa gert sér grein
fyrir ástandinu og vilja að Musharr-
af haldi völdum frekar en að öfga-
fullir múslimar komist yfir sprengj-
urnar. Ríkin tvö deila enn um
Kasmír-hérað en spenna milli land-
anna fer minnkandi og valdaskipti á
þessum tíma í Pakistan gæti haft
mjög neikvæðar afleiðingar í för
með sér, bæði fyrir Indland og ná-
grannaríki.
Er Pakistan ógn
við heimsfrið?
Pétur Berg Matthíasson
skrifar um Pakistan
’Borgarastyrj-öld í Pakistan er
ekkert sem
Bandaríkja-
menn vilja.‘
Pétur Berg Matthíasson
Höfundur er stjórnmálafræðingur
búsettur í Skotlandi.
FORNVINUR okkar Spalar-
manna, Friðrik Guðmundsson Han-
sen verkfræðingur, tjáir sig enn um
Hvalfjarðargöng í grein sem birtist í
Morgunblaðinu 29. mars sl. Hann
eyddi á sínum tíma
mikilli orku í að vara
við gangagerðinni og
hafði uppi ýmsar
óheillaspár. Hann full-
yrti að göngin myndu
mígleka, reyndar svo
mjög að menn gæfust
upp við framkvæmd-
irnar og að ósköpin
myndu ,,varpa skugga
ótrúverðugleika yfir
alla íslensku verk-
fræðistéttina“. Enginn
af spádómum hans
gekk eftir og vona ég
að hann, eins og þjóðin
öll, fagni því. Göngin eru þau þurr-
ustu sem um getur á Íslandi og þó
víðar væri leitað og Verkfræðinga-
félag Íslands lýsti þau merkustu
framkvæmd síðasta áratugar lið-
innar aldar í tilefni 90 ára afmælis
síns!
Friðrik spyr hvers vegna inn-
heimt sé gjald (sem hann ranglega
kallar ,,skatt“) á einum stað í vega-
kerfinu en ekki annars staðar. Auð-
vitað er þetta hrein stjórn-
málaspurning sem kjörnir fulltrúar
okkar á Alþingi verða að svara og
taka afstöðu til. Rök má færa fyrir
því að við gjaldheimtu sparist fjár-
munir til að styrkja með búsetu á
landsbyggðinni, m.a. með því að
gera jarðgöng sem ekki er auðvelt
að réttlæta með efnahagslegum rök-
um. Spurningin er þá hve miklu vilj-
um við fórna til að halda sem mestu
af landinu í byggð?
Fullvíst má hins vegar telja að
Friðrik hefur á röngu að standa
þegar hann segir að þverun Hval-
fjarðar hefði í dag verið sett framar
í forgangsröð af stjórnmálamönnum
en þær vegaframkvæmdir sem nú er
unnið að eða eru í undirbúningi. Ef
Hvalfjarðargöng hefðu ekki verið
samþykkt sem einkaframkvæmd
eru yfirgnæfandi líkur á að þau
væru ekki til í dag.
Þjóðin hefði þurft að
bíða í 10–20 ár í viðbót
eftir ríkissjóður hefði
verið látinn fjármagna
slíka gangagerð svo
nærri höfuðborg-
arsvæðinu.
Rangar
afkomutölur
Friðrik er sem fyrr
ekki sérlega hirðu-
samur um staðreyndir
í skrifum sínum. Hann
fullyrðir að á síðustu
árum hafi Spölur skilað
árlega um 100 milljóna króna hagn-
aði og þegar upp verði staðið muni
félagið græða 2–3 milljarða króna
sem íbúum Norður- og Vesturlands
verði gert að skilja eftir ,,í vösum
þeirra sem fengu, án samkeppni,
einkaleyfi á að þvera fjörðinn“.
Einfalt hefði nú verið fyrir grein-
arhöfund að nálgast staðreyndir
málsins. Fyrst skal þess getið að
meðalhagnaður félagsins, þau fimm
heilu fjárhagsár sem það hefur verið
í rekstri, var 31 milljón króna á ári
en ekki 100 milljónir króna. Afkom-
an sveiflast gríðarlega til og frá
vegna gengissveiflu krónunnar.
Þannig nam tapið á fjárhagsárinu,
sem endaði 30. september 2001, 220
milljónum króna en hagnaður fjár-
hagsársins, sem endaði 30. sept-
ember 2002, var 185 milljónir króna.
Tapið á síðasta ársfjórðungi 2003
nam 31 milljón króna og líklegt er
að tap hafi orðið núna á fyrsta árs-
fjórðungi 2004 vegna gengisbreyt-
inga síðustu daga og vikur.
Rugl um arð
Þá er að víkja að þeirri fullyrðingu
að eigendur Spalar muni fá í sínar
hendur 2–3 milljarða króna á rekstr-
artíma ganganna. Þetta er algjört
rugl. Ríkið mun eignast göngin end-
urgjaldslaust þegar allar skuldir
vegna framkvæmdarinnar eru að
fullu greiddar. Samkvæmt samn-
ingum eigenda Spalar við ríkið get-
ur arður til hluthafa aldrei numið
meiru en um 15 milljónum króna á
ári (á núverandi verðlagi). Útreikn-
ingar benda til að þegar upp verður
staðið, og ríkið eignast göngin, muni
arður hluthafa af framlögðu hlutafé
í þetta óhemju áhættusama fyr-
irtæki (að áliti Friðriks á sínum
tíma) nema um 7,5–8% á ári. Áætl-
anir, sem nú liggja fyrir, benda til
þess að samanlagður arður hluthafa
allan rekstrartíma Spalar muni
nema 200–300 milljónum króna.
Fróðlegt væri nú að sjá forsendur
verkfræðingsins fyrir fullyrðingu
sinni um að arðurinn verði tveir til
þrír milljarðar króna!
Allar tekjur Spalar, sem ekki fara
til greiðslu rekstrarkostnaðar, vaxta
og arðs, eru notaðar til að greiða
niður áhvílandi skuldir félagsins.
Verkfræðingur veður elg
Stefán Reynir Kristinsson
svarar Friðriki Guðmunds-
syni Hansen ’Allar tekjur Spalar,sem ekki fara til
greiðslu rekstrarkostn-
aðar, vaxta og arðs, eru
notaðar til að greiða nið-
ur áhvílandi skuldir fé-
lagsins.‘
Stefán Reynir
Kristinsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
Spalar ehf.
EKKI ólíkt kvikmynd Mel Gib-
son um píslargöngu Krists sem
leiðir á harla áhrifaríkan hátt
huga okkar að þján-
ingum Jesú sem dó
fyrir syndir okkar
bregður nýútkomin
bók Gunnars Dal,
Frelsarinn hinn lif-
andi Jesú Kristur,
sömuleiðis nýju ljósi
á Fagnaðarerindi
Mannssonarins og
þær sögulegu að-
stæður sem það er
sprottið upp úr að
vísu með mun mildari
hætti.
Í báðum verkunum
er komið beinustu
leið að hinu kristilega
inntaki. Tilgangur
Guðs er skýr: Hann
sendir son sinn – hinn
fullkomna mann – í
heiminn til að boða
lögmál sem reynslan
sýnir okkur að ekki
er hægt að draga í efa: Einungis
óskilyrtur kærleikur kann að leysa
okkur úr hlekkjum illsku og fá-
færði. Að elska náungann eins og
sjálfan sig kannast allir við úr
Nýja Testamentinu en gleyma
gjarna því að Jesú gengur einu
skrefi lengra þegar hann bætir
við: Að við eigum jafnframt að
elska óvin okkar. Okkur ber með
öðrum orðum að fyrirgefa þeim
sem vinna okkur mein því þeir
vita ekki hvað þeir gjöra. Aðeins
þetta torsótta boð Krists getur
leyst okkur undan fjötrum hefnd-
arinnar og veitt okkur náð frá
vítahring illsku og þjáningar.
Krafan kann í fyrstu að sýnast
ómöguleg í framkvæmd, þó hefur
sumum tekist að fylgja henni í
fram-kvæmd út í ystu æsar við
jafnvel öfgafyllstu aðstæður. Og
höfum við ekki flest kynnst lausn
fyrirgefningarinnar í einni eða
annarri mynd og þeirri hamingju
sem henni fylgir. Það sem áður
var í hnút leysist allt í einu og
verður léttbært. Með
fyrir-gefningunni er
tekið fyrsta skrefið til
einlægrar iðrunar og
um leið þeirrar orku-
umpólunar sem á sér
stað þegar við um-
breytum neikvæðri
orku í jákvæða. Í stað
þess að stífla orku-
stöðvar líkamans með
neikvæðum hugsunum
opnum við okkur fyrir
hinu guðlega flæði
innra með okkur og
tengjumst umhverfinu
með afslappaðri hætti
en áður. Allt verður
skyndilega skýrt og
einfalt. Ýmis vanda-
mál sem við glímdum
við áður leysast og við
vöxum í andlegum
skilningi. Með fyr-
irgefningunni – á
hvaða stigi sem hún er – hefur
verið brotið blað og fyrsta skrefið
tekið til að koma á ákveðnu jafn-
vægi fortíðar og framtíðar –
vinstra og hægra heilahvels –
tungls og sólar – hinnar kvenlegu
hliðar í okkur og hins karlmann-
lega. Með fyrirgefningunni er
Núinu gefið nýtt tækifæri. Allt
verður nýtt eins og hjá barninu
sem brosir af kæti yfir því sem
það skynjar þá stundina. Við get-
um lært mikið af því. Forrit mis-
taka og uppsafnaðrar bælingar er
hreinsað af ótölulegum leifum vír-
usapúka og við getum þegar í stað
tekist á við ný verkefni af ferskri
einbeitingu. En fyrirgefningin
þarfnast síst þess að við bíðum
betri tíma. Samviskan – eini sanni
mælikvarði tímans sem býr í okk-
Umpólun Krists
Benedikt S. Lafleur skrifar
um kristilegt inntak
’Lærum aðvirða þau nátt-
úrulögmál sem
við þegar þekkj-
um.‘
Benedikt S. Lafleur