Pressan - 27.02.1992, Blaðsíða 22

22
FIMMTUDAGUR PHMSSAN 27. FEBRÚAR 1992
PREÍSAN
Útgefandl
Blað hf.
Ritstjóri
Gunnar Smári Egilsson,
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar:
Hverfisgötu 8-10, sími 62 13 13.
Faxnúmer: 62 70 19.
Eftir lokun skiptiborös:
Ritstjórn 621391, dreifing 621395 (601054),
tæloiideild 620055, slúðurlína 621373.
Áskriftargjald 600 kr. á mánuði.
Verð í lausasölu 190 kr. eintakiö.
Rannsakið málið
Mál Eðvalds Hinrikssonar hefur að vonum vakið
ýmsar spumingar.
í fyrsta lagi er eðlilegt að fólk velti fyrir sér hvort
Eðvald, eða Evald Mikson eins og hann hét í Eist-
landi, sé sekur eða saklaus af þeim ásökunum sem
Wiesenthal-stofnunin í Jerúsalem birti í bréfi til
Davíðs Oddssonar. Hins vegar er enginn þess um-
kominn að komast að niðurstöðu af þeim upplýs-
ingum sem hafa komið fram um málið.
í öðru lagi er eðlilegt að fólk velti fyrir sér hvort
nokkur ástæða sé til að ýfa þetta mál upp nú, fimm-
tíu árum eftir að meintir glæpir eiga að hafa verið
framdir. Þetta er gömul samviskuspurning sem
margar þjóðir hafa meiri þjálfun í að glíma við en
íslendingar. Hvort sem mönnum þykir ástæða til að
stofna til réttarhalda til að dæma um sekt eða sak-
leysi Eðvalds eða ekki, þá hljóta þeir að vera sam-
mála um að nauðsynlegt sé að rannsaka málið til að
freista þess að draga hið sanna í ljós. Það hlýtur
jafnt að gilda um þá sem eru sannfærðir um sak-
leysi Eðvalds og þá sem eru ekki jafnvissir í sinni
sök.
í þriðja lagi er eðlilegt að fólk velti fyrir sér hvers
vegna íslensk stjómvöld séu í þeirri aðstöðu nú að
vera hálfneydd til þess að láta rannsaka hvað hæft
sé í ásökunum á hendur Eðvald Hinrikssyni um
striðsglæpi, þrátt fyrir að þrjátíu ár séu síðan þær
vora birtar opinberlega hér heima. Ef mönnum þyk-
ir of langt um liðið frá meintum glæpum í dag þá
var sú ekki raunin rétt eftir 1960, Eins og fram
kemur í PRESSUNNI í dag er þetta ekki eina tilfell-
ið þar sem íslensk stjómvöld hafa afgreitt stríðs-
glæpi eða ásakanir um þá sem eitthvað sem kom
þeim ekki við. Það er blettur á sögu þjóðarinnar.
í fjórða lagi er eðlilegt að fólk velti því fyrir sér
hvað íslensk stjórnvöld vissu um ásakanir á hendur
Eðvald þegar honum var veitt landvistarleyfi og
síðar ríkisborgararéttur. Um þetta atriði snýst harð-
asta ásökunin gagnvart íslendingum í bréfi Wie-
senthal-stofnunarinnar. Það er því eðlilegt að hið
sanna íþví máli verði dregið fram.
Ásakanir Wiesenthal-stofnunarinnar á hendur Eð-
vald Hinrikssyni eru ekki einkamál, þótt þær snerti
hann og fjölskyldu hans meira en alla aðra Islend-
inga. Þetta mál snertir jafnframt sjálfsvirðingu þjóð-
arinnar og af þeim sökum ber að rannsaka og draga
fram í dagsljósið alla þætti þess. Þegar því er lokið
geta menn síðan velt því fyrir sér, - ef tilefni verður
þá nokkurt til, - hvort ástæða sé til að stjórnvöld
grípi til einhverra réttarfarslegra aðgerða.
V I K A N
FÉLAGSSKÍTUR VIKUNNAR
Á úrslitastund virðast allir ætla
að bregðast handboltanum: ríkis-
stjórtiin klikkaði fyrir löngu og
líka Kópavogur og nú svfkja sjálf-
ir burðarásamir lit, skotföstustu
menn þjóðarinnar. Júlíus Jónasson
segist vera meiddur og vill f raun-
inni miklu frekar vera hjá fólaginu
sfnu á Spáni en í bé-keppninni.
Alfreð Gíslason hefur hins vegar
enga aðra afsökun en að hann kýs
frekar að vera í makindum á Ak-
ureyri en í baráttunni í Austurríki.
Hann lætur sem vind um eyru
þjóta ótal skilaboð um að án hans
geti liðið ekki verið. að án hans sé
framtíð handboltaíþróttarinnar f
voöa.
Við hverja bón forherðist Al-
freð í þeirri skoðun sinni að það
sé hans prívatmál hvort hann
spili handbolta eða ekki. Því er
FAGNAÐARBOÐSKAPUR
VIKUNNAR
Einar Oddur Kristjánsson er al-
veg gallharður á þeirri skoðun að
þjóðin eyði aurunum sínum í vit-
leysu í stað þess að láta þá ávaxt-
ast skynsamlega í arðbærum at-
vinnuvegum. eins og til dæmis
frystiiðnaði. Hann hefur verið
ófeiminn að skamma þjóðina síð-
ustu árin og segja henni að nú
verði að „nauðhemla“. nú eða
aldrei verði að „draga úr þensl-
unni". Þjóðin hefur ekki látið sér
segjast. Því stígur Einar Oddur nú
feti framar og boðar íslendingum
fagnaðarerindi sitt. Hann vill
hækka tekjuskattinn og minnka
eyðsluna. Eða til að gera langt
mál stutt: „Það verður að létta
sköttum af atvinnuvegunum og
skattleggja þjóðina." segir Einar
Oddur.
FUNDUR VIKUNNAR
Jón Sigurðsson hefur setið á
mörgum góðum fundum um dag-
ana - það gæti reyndar vel verið
að hann hafi notað aðstöðu sína
sem embættismaður og pólitfkus
til að setja íslandsmet í fundar-
setum. Því geta ábyggilega fáir
ógnað nema kannski Jóhannes
Nordal. Á engum fundi sem þeir
HVERS VEGNA
>
A að halda áfram að
hundelta stríðsglæpamenn
hálfri öld eftir að glæpirnir
voru framdir?
EFRAIM ZUROFF, FORSTJÓRI WIESENTHAL-STOFNUNARINNAR, SVARAR
Sú staðreynd. að einhver
tfmi er um liðinn, breytir í
engu þeirri sannfæringu okkar
að draga eigi þá til ábyrgðar
sem hafa myrt saklausa borg-
ara. Glæpirnir voru sérstak-
lega hræðilegir vegna þess að
fórnarlömbin voru valin ein-
göngu vegna þess að þau að-
hylltust ákveðin trúarbrögð.
Það er þess vegna sérstaklega
mikilvægt að þeir, sem þá
frömdu, séu látnir sæta
ábyrgð.
Ef ísiendingar komast að
þeirri niðurstöðu í þessu til-
tekna máli að ekki sé ástæða
til frekari aðgerða, ekki á
grundvelli gagna heldur vegna
þess að maðurinn hefur búið
lertgi í friði á íslandi, þá er
verið að segja umheiminum
úð sá. sem er nógu klókur eða
rtógu heppinn nógu lengi.
komist upp mcð morð. Sá
hinn sami fær þau verðlaun að
fá að lifa í ró og friði án þess
að neinn geri athugasemd við
það.
Hverjum cr þjónað mcð
þessu? Hvað vinnst?
Þetta er spurning um rétt-
læti. scm þjónar ckki neinum
tilteknum cinstaklingum.
heldur felst í því að sá sem
dreptir saklausa borgaru á ekki
skilið að fá að lifa í friði. Þetta
skiptir máli bæði fyrir fram-
tíðina og fortíðina. Simon
Wiescnthal sagði citt sinn að
sá sem lætur eins og hann viti
ekki af morðingjum fortíðar-
innar búi í haginn fvrir morð-
ingja framtíðarinnar.
Þetta snýst Ifka um skyldu-
rækni gagnvart horfnum kyn-
slóðurn.
Karlar. konur og börn. sem
voru myrt. eiga skilið að við
reyntim að draga morðingja
þcirra til ábyrgöar. Þetta gcra
rfkisstjórnir allra siðmennt-
aðra landa. Það var þannig
ástatt fyrir gvðingum á þcss-
utn líma að þcir áttu sér ckkert
fööurland scm gat gætt hags-
muna þeirra. Það cr því hlut-
verk afkomenda þeirra að
grípa til viðcigandi ráðstafaria.
Er það ekki blind hel'nd að
halda þessu áfram eftir háll'a
öld?
Nei. hefnd fælist í því að
fara til Reykjavíkur og drepa
manninn. Við viljum að hann
fái tækifæri til að svara til
saka eflir reglum réttvísinnar.
Það cr mcira en hann gaf fóm-
arlömbum sínum færi á. Fólk
getur spurt sig: cf einhver
hefði drepið föður þinn. móð-
ur eða barn og ákvcðinn tírni
liði áður en hann næðist.
myndi það draga tir vilja þín-
um til að draga hann til
ábyrgðar?
félagar hafa staðið fyrir hefur þó
rfkt meiri bjartsvni en þegar ál-
viðræðunefndin fór til London um
daginn að ræða stöðuna í álmál-
inu. Þjóðin er náttúrlega orðin
úrkula vonar um að hér verði
byggt álver. fréttamenn telja lík-
legra að álverið í Straumsvík
verði lagt niður en að nýtt rísi á
Keilisnesi. en útlendir sérfræðing-
ar segja að áliðnaðurinn sé í því-
líkri kreppu að hann eigi sér ekki
viðreisnar von fyrr en í fyrsta lagi
eftir aldamót - ef þá nokkurn
tíma. En þótt Jón sé ekki alltaf
glaður á svipinn er hann svo
bjartsýnn og vongóður að eðlisfari
að hann telur horfur allgóðar:
„Stóra spumingin er hvenær verð-
ur hægt að hefja framkvæmdir."
segir Jón. Niðurstaða fundarins
varð hins vegar sú að boða annan
fund.
„Hefiid fœlist í
því að fara til
Reykjavíkur og
drepa manninn.
Við viljum að
hannfái tœkifœri
til að svara til
saka eftir reglum
réttvísinnar. “
u

EiNAR Ö£h) FORSÆTÍSRÁÐHERRA
OFtAR.U&GAPNÍf2. ETRtA EUhl AÐ SAMEÍNAST EFTiR.
Ti/AAFLAKFL SÍTT CGr ERU A Ft-6rrA ÚR Rí-ÁA
LgN/iNlA MEÞ "SPoRHiaNpA" giNARó 's BÆLmMiAM
EN Á þeíRgi STUNDU LENDÍR GEifAKRiCTUÞ
ER ALVEó- BfciÁLAIMR tXrfif HVARFÍ
OFUKM&&ANNA P . !
—Œ—-T—■* JE'4 l>0=Li A-DSJAU:
^9^^|/s\IAiSN$5sr>0 MjNÞip.
wfyf jl 05 VERSt>0 BLÓUDgýSp
þESS: AÐ BLÍHGA/A
V1 I Jgi6 EB ThiL'.&úiN*.
^4 l^g>ÍA’.t> SdLÁlASÞ 0>G DEi.TA
Æs-Aáfl FÍR.VE. NÍH; ^MULSPA-.d!
mm

THiS WASJJ
SuV pOSEÞI
.To HAPPEfJ