Pressan - 26.08.1993, Blaðsíða 19

Fimmtudagurinn 26. ágúst 1993
ERLENT
PRESSAN 19
Mannréttindasamtökin Human Rights Watch:
Getuleysi Sameinuðu
þjóðanna ýtir undir
mannréttindabrot
„Það hefur verið litið á
mannréttindi eins og munað
sem hægt er að vera án, en
ekki sem lykilaðriðið í að ná
árangri við hjálparstörf og
ífiðargæslu Sameinuðu þjóð-
anna. Gjaldið sem þurft hefur
að greiða vegna þessarar van-
rækslu er gríðarlega hátt því
SÞ hafa glatað trúnaðartrausti
sínu, of mörg mistök hafa átt
sér stað við aðgerðir og oft
hefur starfið ekki skilað ár-
angri.“ Þessi þungi áfellisdóm-
ur yfir störfum Sameinuðu
þjóðanna er niðurstaða 170
síðna skýrslu bandarísku
mannréttindasamtakanna
Human Rights Watch, sem
var nýverið gerð opinber í
Bandaríkjunum.
I skýrslunni sem fjallar um
íimm aðgerðir SÞ, í Salvador,
Kambódíu, fýrrum Júgóslav-
íu, Sómalíu og írak, er borinn
saman yfirlýstur tilgangur SÞ
og raunverulegar aðgerðir
þeirra þegar á hólminn er
komið. Niðurstöðurnar eru
sláandi.
I fjórum tilfellum af fimm
hefur Mannréttindasáttmál-
inn verið hundsaður þegar
kemur að því að raða verkefn-
um SÞ í forgangsröð. Undan-
tekningin, sem sannar regl-
una, er Salvador, en þangað
voru hundrað eftirlitsmenn
SÞ sendir gagngert til þess að
koma í veg fyrir ofbeldi og
byggja upp andrúmsloft
trausts, svo stríðandi fylking-
arnar gætu komist að sam-
komulagi.
Eiga aö rannsaka
stríðsglæpi
Human Rights Watch met-
ur það svo að SÞ hafi látið allt
reka á reiðanum í Kambódíu,
þar á meðal þá höfuðskyldu
sína að standa vörð um
mannréttindi, til að hægt væri
að skipuleggja kosningar í
skyndi. í Júgóslavíu hafa SÞ
ekki getað hindrað tilgangslitl-
ar og endalausar samninga-
viðræður, sem voru ekki til
annars en að breiða yfir
áframhaldandi blóðbað, í stað
þess að stöðva ósanngjarnar
lcröfur og þjóð-
armorð. í Sóm-
alíu voru bar-
dagar stríðsherr-
anna ástæða en
ekki afleiðing
hungursneyðar-
innar, en þar
hafa SÞ hagað
sér líkt og eina
markmiðþeirra
væri að koma
þangað hjálpar-
gögnum, en
ekki binda á
enda á stríðið.
Mestu mistökin
voru þó að láta
stríðsherrunum
eftir aðalhlut-
verkið í friðar-
viðræðunum, í
stað þess að
rannsaka glæpi
þeirra, dæma þá
seka og losa þá
undan allri
ábyrgð á framtíð
landanna. Loks
létu SÞ sér
nægja að setja
flugbann yfir
ákveðnum
svæðum í Irak,
þegar ljóst var
að sítarnir í suð-
urhluta landsins
voru fórnar-
lömb blóðugrar
undirokunar, en
það hefur ekki
kom í veg fyrir
að ástandið
versnaði.
Friöagæsluliðar S.Þ. leita aö jarðsprengju í Kambódíu.
Máttleysi SÞ
Human Rights Watch
benda á fjögur atriði sem rót-
ina að þessum mistökum: SÞ
eru svo uppteknar af hlutleysi
sínu að hlutverk gæsluliðanna
hefur verið takmarkað við
sáttaumleitun og aðgerðar-
leysi, á meðan þeir ættu í
rauninni að vera virkir og sjá
til þess að ákveðnum grund-
vallarreglum væri framfylgt;
öfgafúll varkárni í milliríkja-
samskiptum hefur útilokað
alla möguleika á fordæmingu
og jafhvel opinberri gagnrýni
þau ríki eða hópa sem bera
ábyrgð á því að Mannrétt-
indasáttmálinn er virtur að
vettugi; vamarleysið gegn pól-
itískum hótunum gerir það að
verkum að ákveðnar ríkis-
stjómir geta keypt þögn SÞ á
eigin glæpum með því að lofa
að senda hjálpargögn til þurf-
andi svæða; loks hafa hár
kostnaður og flóknar aðgerðir
ýtt SÞ út í fljóthugsaðar fram-
kvæmdir í spamaðarskyni, en
þessi óþolinmæði er ósam-
rýmanleg þeirri ákveðni sem
þarf til að fylgja Mannrétt-
indasáttmálanum eftir.
Human Rights Watch legg-
ur til að komið verði upp keríi
sem geri SÞ kleift að bregðast
skjótt við þar sem hættu-
ástand hefur skapast, benda á
þá sem bera ábyrgðina og
dæma þá. Þeir eru þeirrar
skoðunar að ef Mannréttinda-
sáttmálinn er ekki virtur séu
aðgerðir SÞ dæmdar til þess
aðmistakasL
Byggt á Le Nouvel Observateur.
Sérðu ekkí að við erum uppteknir?
Kate Moss stígur
skrefið til fulls
Dularfullt hvarf alkó-
hólmagns I rauðvíni
Edouard hefur eyðilagt uppskeruna fyrir þrjátíu vínbændum.
Undarlegir hlutir hafa átt sér
stað í vínkjöllurum franska
vínbóndans, Vincent Hareng í
Loire-dalnum. Árið 1988 var
rauðvínið hans kosið það besta
á svæðinu, en síðan hefur allt
gengið á afturfótunum hjá vín-
bóndanum unga, því undarleg-
ir hlutir fóru að gerast í vín-
tunnunum hans. Á öðru stigi
gerjunarinnar, þar sem sýru-
stigið í víninu lækkar og það
mýkist svo hið eftirsótta bragð
fáist, tapaði vínið skyndilega
alkóhólmagni sínu án þess að
brugðið væri út af vana í ffam-
leiðslunni. Á hverju ári síðan
hefur sagan endurtekið sig.
Enginn líffræðingur hefur get-
að fest hendur á sökudólgin-
um, sem gengur undir nafninu
„Edouard“, en þó er talið lík-
legt að hér sé á ferðinni vírus
eða bakteríur. Hareng hefur nú tekið þá
ák\'örðun að hætta allri vínrækt, því hann getur
ekki fengið nauðsynlegan gæðastimpil á fram-
leiðsluna og verður því að selja hana sem ódýrt
borðvín. Alls hafa þrjátíu vínkjallarar fengið að
kenna á Edouard í Frakklandi.
Breska tískusýningarstúlkan Kate Moss er án
efa ein af skærustu stjörnunum í fýrirsætu-
bransanum um þessar mundir. Segja má að
Moss hafi orðið fræg á einni nóttu en hún þyk-
ir vera fulltrúi nýrrar kynslóðar fýrirsæta sem
eiga það sameiginlegt að vera grindhoraðar og
stelpulegar í útliti. Náttúruleg, bamsleg fegurð
er talin vera aðalsmerki Moss og í takt við nýja
strauma tískunnar situr hún iðulega fýrir lítið
til höfð; látlaus, ógreidd og svo að segja án
nokkurs andlitsfarða. Nýverið birtust kyn-
þokkafullar tískumyndir af Moss í hinu breska
Vogue þar sem
hún auglýsti gegn-
sæjan undirfatnað
og þótti ýmsum
siðavöndum sem
þar með væri fúll-
langt gengið. En
Moss lét það ekk-
ert á sig fá og nú
hefur hún stigið
skrefið tíl fulls, því
í nýjustu auglýs-
ingum tísku-
kóngsins Calvins
Klein á ilmvatninu
Obsession situr Kate Moss fyrir allsnakin.
Myndirnar hafa vakið mikla athygli en í einni
auglýsingunni liggur Moss í sófa, að vísu á
grúfu, og á hinni berar hún annað brjóstið.
Höfundur nektarmyndanna er unnusti Moss,
ljósmyndarinn Mario Sorrenti, en hugmyndin
að ilmvatnsauglýsingunum ku hafa fæðst eftir
að Sorrenti hafði tekið vel heppnaðar myndir
af ástinni sinni nakinni í einkasafh sitt. Moss
varð að sögn bergnumin þegar hún sá þær
myndir og kom aðeins eitt orð upp í hugann:
Obsession.
KflTE MOSS fyrirsætan renglulega birtist allsnakin í nýjustu auglýsingum Calvins Klein.
Frakkamir Antoine de Caune og Jean-Paul Gaultier ætla
að stjóma sjónvarpsþætti fyrir Breta í vetur.
Fá Frakka
til að hugsa
upphátt
Breskar sjónvarpssföðvar eru nú farnar að
seilast yfir Ermarsundið til þess að ná sér í
þáttastjórnendur. Efstur á blaði hjá þeim af
frönskum fjölmiðlamönnum er Antoine de
Caune, léttgeggjaði grínistínn í fréttamagasín-
inu „Hvergi annars staðar" á Canal plus. De
Caune er ekki með öllu óþekktur á Bretlands-
eyjum, því hann hefur í nokkur ár séð um tón-
listarþáttinn „Rapido", örstuttan þátt þar sem
stjórnandinn talar á Ijóshraða. De Caune er í
hópi vinsælustu sjónvarpsmanna í sínu heima-
landi, enda með eindæmum orðheppinn og
uppátækjasamur. Nú hefur Channel 4 í Bref
landi sem sagt fengið hann Hl að siá um „Euro
Trash", „lifandi þátt um furðulegneit Evrópu-
búa". Meðshornandi de Caune verður enginn
annar en fatahönnuðurinn Jean-Paul
GauHier, en við vitum ekki betur en þetta sé
frumraun hans á þessu sviði.
Þá er bara eftir að svara þeirri spurningu,
hvers vegna í ósköpunum Bretar þurfa að leita
tjl Frakklands Hl þess að finna þáttastjórnendur.
Astæðan ku vera einföld, nefnileaa sú að Eng-
lendingar þrá að talað sé um nluti sem þá
dreymir um — kynlíf, homma oq nautnir — en
þeir þora ekki ao tala um þá sjalfir.