Morgunblaðið - 15.05.2004, Blaðsíða 50

MINNINGAR
50 LAUGARDAGUR 15. MAÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Sigfinnur Karls-son fæddist í
Neskaupstað 19.
febrúar 1915. Hann
lést á Fjórðungs-
sjúkrahúsinu í Nes-
kaupstað aðfaranótt
7. maí síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Vigdís Hjartardóttir,
f. 24. júlí 1887, d. 28.
febrúar 1972, og
Karl Árnason, f. 13.
október 1886, d. 22.
júní 1922. Sigfinnur
var elstur af fjórum
systkinum. Hin eru:
Drengur, tvíburi, f. andvana,
Bára. tvíburi, f. 29. apríl 1919, d.
25. apríl 1979, maki Þorsteinn
Guðjónsson, Kristín, f. 28. janúar
1921, d. 30. september 1997, maki
Arnmundur Þorbjörnsson. Hálf-
systir sammæðra Erna Pétursdótt-
ir, f. 21. júlí 1928, lést í æsku af
slysförum.
Frá sjö ára aldri var Sigfinnur
alinn upp á Skorrastað í Norð-
fjarðarsveit. Fósturforeldrar hans
voru Jón Bjarnason og Soffía Stef-
ánsdóttir.
Hinn 31. desember 1938 kvænt-
ist Sigfinnur Valgerði Ólafsdóttur.
Þau bjuggu alla tíð í Neskaupstað.
Sigfinnur og Valgerður eignuðust
þrjú börn. Þau eru: 1) Jón Bald-
vins, f. 10. september 1938, d. 3.
ágúst 1961, kvæntur Láru Ólafs-
dóttur, f. 30. apríl 1942, dóttir
þeirra er Salgerður, f. 23. ágúst
Norðfjarðar 1929, Alþýðuskólan-
um á Eiðum 1933 og tók minna
mótorvélstjórapróf í Neskaupstað
1942. Hann stundaði sjó sem há-
seti/vélstjóri 1935–1942 og sem
vélstjóri 1942–1947.
Eftir að hann hætti sjómennsku
var hann skrifstofumaður hjá ýms-
um fyrirtækjum í Neskaupstað.
Hann var starfsmaður Verkalýðs-
félags Norðfirðinga af og til frá
1945 og samfellt frá 1972 til 1997
og lengst af formaður félagsins.
Hann var gerður að fyrsta heið-
ursfélaga Verkalýðsfélags Norð-
firðinga ásamt eiginkonu sinni ár-
ið 2000. Hann var framkvæmda-
stjóri Sæsilfurs hf. 1966–1977.
Framkvæmdastjóri Viggós hf.
1963–1978. Hann sat í niðurjöfn-
unarnefnd/skattanefnd í nokkur
ár og sat lengi í bæjarstjórn Nes-
kaupstaðar, bæði sem aðalmaður
og fyrsti varamaður. Hann var for-
maður Vélstjórafélagsins Gerpis
1942–1952, forseti Alþýðusam-
bands Austurlands 1958–1988 og
starfsmaður þar áfram til 1993.
Hann sat í stjórn og framkvæmda-
stjórn Verkamannasambands Ís-
lands frá stofnun þess 1964 til 1990
og var fyrsti formaður fiskvinnslu-
deildar þess. Hann sat í stjórn og
framkvæmdastjórn Sjómannasam-
bands Íslands í áratugi og í fram-
kvæmdastjórn og framkvæmda-
stjóri orlofsbúðanna á Einarsstöð-
um á Völlum frá upphafi til 1998.
Sigfinnur var einn af stofnendum
Alþýðubandalagsins, Alþýðubank-
ans og Síldarvinnslunnar í Nes-
kaupstað þar sem hann var líka
endurskoðandi í fjöldamörg ár.
Útför Sigfinns fer fram frá
Norðfjarðarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
1960, gift Ólafi Ás-
mundssyni, f. 14. sept-
ember 1957. Börn
þeirra eru Lára Vig-
dís, f. 1987, Guðjón
Valur, f. 1987. 2)
Viggó, f. 8. desember
1940, kvæntur Eddu
Kristínu Clausen, f.
23. maí 1939, börn
þeirra eru A) Sigfinn-
ur Valur, f. 1. apríl
1967, kvæntur Þor-
björgu Kristjánsdótt-
ur, f. 14. október 1968,
börn þeirra eru Val-
gerður, f. 1993, Edda
Sigríður, f. 1995, Kristján Viggó, f.
2003. B) Ólafur Þröstur, f. 4. októ-
ber 1969, í sambúð með Sesselju
Jónsdóttur, f. 27. mars 1974, dætur
þeirra eru Freyja Mist, f. 1996, og
Rakel Anna, f. 1999. C) Jóna
Harpa, f. 15. október 1971, gift
Þráni Haraldssyni, f. 6. ágúst
1971, börn þeirra eru Sigursveinn,
f. 1994, Bára Kristín, f. 2000, Arna
Rut, f. 2002. 3) Óla Helga, f. 25.
september 1947, gift Sigurði
Fannari Guðnasyni, f. 27. júní
1949, d. 21. ágúst 2001, börn
þeirra eru: A) Vala Vigdís, f. 10.
september 1968, d. 15. júlí 1987. B)
Guðný Björg, f. 15. apríl 1976, í
sambúð með Þorsteini Birki Sig-
urðarsyni, f. 5. janúar 1975, sonur
þeirra er Kormákur Daði, f. 1997.
C) Sigfinnur Fannar, f. 5. október
1978.
Sigfinnur lauk Barnaskóla
Við hliðið stend ég eftir ein,
ó, elsku pabbi minn.
og tárin mín svo heit og hrein
þau hníga á gangstíginn.
Þessar ljóðlínur hafa oft komið
upp í huga minn síðustu daga.
Þó ekki standi ég ein þá hafa tárin
mín runnið er ég hugsa um þig,
elsku pabbi minn, og hjarta mitt
segir nei og er ósátt þó að skynsem-
in segi mér að þú hafir verið búinn
að fá nóg og gott hafi verið að þú
fékkst að sofna rólega út af.
Það er bara svo sárt að missa það
sem maður hefur alltaf átt og þú
varst alltaf og verður alltaf stór
partur af lífi mínu og ég hef alltaf
hvað svo sem á gekk verið stolt af
þér og það verð ég alltaf.
Ég ætla að kveðja þig, pabbi
minn, með hluta úr ljóði eftir Láru
Sigríði Sigurðardóttur:
Ó, pabbi minn. Þú fórst í fegri heima,
frelsandi engill leysti jarðarbönd.
Hugljúfa má ég minning þína geyma,
Minningu þá fær engin slitið hönd.
Dugmikill maður, drengur sannur varstu,
Drottinn nú blessi þína hinstu för.
Sjúkdómsins þraut með sönnu þreki
barstu,
sofnaðir rótt með friðarbros á vör.
Alvaldi faðir, allra meina græðir,
Í arma þína tak þú soninn þinn.
Bænirnar góðar honum lyfta í hæðir,
Hjartkærar þakkir, elsku pabbi minn.
Ég þakka þér fyrir allt, pabbi
minn. Guðný Björg og Sigfinnur
biðja innilega að heilsa afa sínum og
Kormákur langafa en þó sárt sé,
geta þau ekki fylgt þér síðasta spöl-
inn en biðja ásamt Steina fyrir ást-
kærar kveðjur.
Guð veri með þér, pabbi minn.
Þín elskandi dóttir
Óla Helga.
Góður heimilisvinur og fóstbróðir,
Sigfinnur Karlsson, er horfinn sjón-
um. Alla tíð síðan ég skynjaði til-
veruna hafa leiðir okkar Sigfinns
legið saman. Afi minn hafði tekið
hann í fóstur fárra ára gamlan og
var skyldleiki nokkur með okkur.
Heimilið var sameiginlegt hjá for-
eldrum mínum og afa og „ömmu“
sem ég kallaði alltaf (hún var seinni
kona afa). Það var tíu ára aldurs-
munur á okkur Sigfinni og hann því
kominn á unglingsár þegar ég var á
stráksaldri. Strax á barnsaldri leit
ég upp til þessa unga manns. Hann
var góður og nærgætinn við okkur
krakkana, vaskur til vinnu og ávallt
hress og kátur. Mig langar í upphafi
þessara fátæklegu minningarorða
að segja frá litlu atviki sem varð til
þess að Sigfinnur varð enn stærri í
barnsaugum mínum. Það mun hafa
verið seint að hausti, eða komið
nokkuð fram á vetur, að tvær kindur
frá næsta bæ höfðu orðið fastar í
klettunum hér beint upp af bænum.
Áður en tími vannst til að ná þeim
kyngdi niður miklum snjó svo þær
stóðu alveg í svelti. Leituðu nú eig-
endurnir til Sigfinns að hann freist-
aði þess að ná kindunum ásamt öðr-
um frískum manni frá bænum
Skálateigi. Sigfinnur var að sjálf-
sögðu tilbúinn og héldu þeir félagar
til fjalls. Allt gekk þetta að óskum
og ærnar náðust sem næst óskadd-
aðar. En grannt var fylgst með ferð-
um þeirra héðan að heiman og
margra augu mændu til fjallsins,
enda var þetta hættuför, einkum
vegna hættu á snjóflóði. Þetta atvik
lýsir því vel sem var svo ríkt í Sig-
finni, að leysa alltaf úr vanda ann-
arra. Þeir eðliskostir hans, ásamt
kjarki og áræði, skiluðu honum
drjúgt á þeim vettvangi sem varð
stór hluti af hans ævistarfi. Það voru
verkalýðsmálin. Fljótlega eftir nám
á Eiðum fór Sigfinnur að starfa út í
Neskaupstað og kynntist þar sinni
góðu konu, Valgerði Ólafsdóttur
(Völu), sem var honum hinn besti
lífsförunautur og lifir mann sinn.
En þótt Sigfinnur hefði nú stofnað
heimili í Neskaupstað, rofnuðu aldr-
ei tengsl hans við sveitina og æsku-
heimilið, og þess höfum við fengið að
njóta sem þar höfum búið.
Fyrir tæpum 40 árum lá ég um
mánaðartíma á sjúkrahúsinu í Nes-
kaupstað. Þá gaf þessi vinur minn
sér tíma, þrátt fyrir annríki, að líta
til mín því næst á hverjum degi til að
stytta mér stundir.
Sigfinnur hafði alla tíð yndi af
skepnum og gat veitt sér það að eiga
nokkrar kindur í húsi skammt frá
heimili sínu í nokkur ár. Gjafmildi
þeirra hjóna, Sigfinns og Völu, var
einstök og naut ég og fjölskylda mín
þess í ríkum mæli. Eitt ber þó hæst í
minningunni, þegar hann færði 12
ára dreng á afmælisdaginn skautana
sína, óslitna og gljáandi. Þeir voru
mér dýrgripir. Allmörg seinustu ár
var reynt að halda þeirri hefð að þau
hjónin kæmu til okkar um jól og
páska og þess utan er tækifæri gæf-
ist, enda ávallt aufúsugestir. Eitt-
hvað þótti vanta ef þessar heim-
sóknir brugðust, enda verður þeirra
sárt saknað. Og hugsað hafði hann
til þess að þau færu í Skorrastað
annan páskadag síðastliðinn. En því
miður, heilsunni hrakaði svo það
tókst ekki. Læt duga þessi fátæk-
legu brotabrot af öllum minningun-
um sem hrannast upp við fráfall Sig-
finns og segi: Far þú í friði, kæri
vinur, og friður Guðs þig blessi.
Hafðu þökk fyrir allt og allt. Við
hjónin, börn okkar og fjölskyldur,
sendum Völu, Viggó, Ólu og öðrum
aðstandendum, okkar innilegustu
samúðarkveðjur. Blessuð sé minn-
ing Sigfinns Karlssonar.
Jón Bjarnason.
Með Sigfinni Karlssyni er geng-
inn sá Austfirðingur sem mestan
svip setti á verkalýðsbaráttu Aust-
firðinga alla síðustu öld. Hann stóð í
fylkingarbrjósti verkalýðshreyfing-
arinnar frá ungum aldri og fram yfir
áttrætt. Fáir hafa átt jafn langan
samfelldan og gifturíkan feril í fé-
lagsmálum. Sigfinnur Karlsson skil-
aði samfélaginu miklu. Hann var
alla tíð, meðan heilsan leyfði, mjög
vinnusamur maður.
Sigfinnur tók ungur virkan þátt í
starfi verkalýðshreyfingarinnar og
skipaði sér í raðir þeirra róttæku
manna sem harðast börðust fyrir
bættum kjörum verkalýðsins og fé-
lagslegum umbótum í landinu. Þar
var honum skipað í forystusveit.
Sigfinnur varð formaður Vélstjóra-
félagsins Gerpis í Neskaupstað 1942
en það félag sameinaðist síðar
Verkalýðsfélagi Norðfirðinga. Sig-
finnur starfaði síðan óslitið að
verkalýðsmálum til ársins 1997.
Sigfinnur var í stjórn Alþýðusam-
bands Austurlands frá því sam-
bandið var stofnað í janúar 1943, en
þá varð hann gjaldkeri sambands-
ins. Forseti Alþýðusambands Aust-
urlands var Sigfinnur frá árinu 1961
til ársins 1988.
Sigfinnur var í stjórn Verkalýðs-
félags Norðfirðinga frá 1943 til árs-
ins 1967 og síðan aftur 1974 er hann
varð formaður félagsins, sem hann
var til ársins 1994. Árið 1974 varð
Sigfinnur starfsmaður Alþýðusam-
bands Austurlands og Verkalýðs-
félags Norðfirðinga jafnframt for-
mennsku.
Þá sat Sigfinnur mörg ár í stjórn-
um Sjómannasambands Íslands,
Verkamannasambands Íslands og
miðstjórn Alþýðusambands Íslands.
Á þingum þessara samtaka vakti
málflutningur Sigfinns jafnan mikla
athygli og var áhrifamikill.
Sigfinnur var í áratugi oddviti
samninganefnda Austfirðinga í
kjarasamningum heildarsamtaka
verkamanna og sjómanna á lands-
vísu.
Í kjarasamningum verkalýðs-
hreyfingarinnar reynir æði oft á þol-
rifin í mönnum, einkum þegar
vinnudeilur standa jafnframt yfir.
Þá ræður glöggskyggni og þekking
manna á öllum aðstæðum, ekki síst
þekking á baráttuþreki félaganna,
því hversu vel tekst til í kjarabarátt-
unni. Þá glöggskyggni og þekkingu
hafði Sigfinnur til að bera í ríkum
mæli. Sigfinnur var mjög talnag-
löggur maður og var hann fljótur að
átta sig á þýðingu tölulegra upplýs-
inga, sem mikið er um í kjarasamn-
ingum.
Innan verkalýðshreyfingarinnar
hafði Sigfinnur oft sérstöðu hvað
varðaði afstöðu til „stórra samflota“
við gerð kjarasamninga. Það átti
einkum við um kjarasamninga í út-
gerð og fiskvinnslu. Þá kom fyrir að
hann leiddi sitt lið út úr heildar-
samningunum þegar hann eygði
möguleika á betri samningum heima
fyrir. Þá var um að tefla ýmis sérmál
vegna sérstakra atvinnuhátta og að-
stæðna á Austfjörðum. Með því að
semja beint við atvinnurekendur á
Austurlandi náðust oft betri kjör en
höfðust fram í stóru samflotunum.
Sigfinnur hafði þá sérstöðu, meðal
forystumanna verkalýðshreyfingar-
innar að þekkja af eigin raun vel til
atvinnureksturs á sviði útgerðar og
fiskvinnslu vegna starfa sinna í slík-
um atvinnurekstri. Hann starfaði
nokkur ár á skrifstofu togaraútgerð-
arinnar í Neskaupstað og kynntist
þá rekstri og afkomu útgerðarinnar.
Á síldarárunum var Sigfinnur
framkvæmdastjóri einnar af
stærstu síldarsöltunarstöðvum
landsins, Sæsilfurs í Neskaupstað.
Vegna þeirra starfa hafði Sigfinnur
einnig mikil áhrif innan félags síld-
arsaltenda á Austurlandi. Þau áhrif
nýtti Sigfinnur til hagsbóta fyrir
verkafólk með því að beita sér, inn-
an þess félags, fyrir því að fallist
yrði á sanngjarnar kjarakröfur
verkalýðsfélaganna. Sigfinnur not-
aði þannig þekkingu sína á málefn-
um og afkomu síldarsaltenda til þess
að knýja fram hærri söltunartaxta
fyrir verkafólk. Og síldarsamning-
arnir á Austurlandi höfðu einnig
mikil áhrif á almenna kjarasamn-
inga alls verkafólks í landinu.
Það var erilsamt og krefjandi að
vera formaður og starfsmaður
verkalýðsfélags. Ekki síst þegar
verkalýðsfélagið hafði ekki opna
skrifstofu með föstum afgreiðslu-
tíma. Félagarnir leituðu liðsinnis á
öllum tímum, á frídögum, í matmáls-
tímum og á kvöldin eftir vinnu. Þá
naut sín vel lipurð og greiðasemi
Sigfinns þegar aðstoða þurfti fé-
lagana. Sigfinnur var að eðlisfari
hjálpsamur maður og vildi hvers
manns götu greiða þegar erfiðleikar
steðjuðu að.
Í stjórnmálum skipaði Sigfinnur
sér í sveit vinstri manna. Hann var í
Sósíalistaflokknum, síðan í Alþýðu-
bandalaginu og síðast mun hann
hafa stutt Vinstri græna. Hins vegar
var Sigfinnur aldrei það sem kallað
er flokksþræll. Hann gagnrýndi
óspart þær aðgerðir eða aðgerða-
leysi flokka sinna, sem honum mis-
líkaði, sérstaklega ef það kom illa
við kjör hans fólks.
Í störfum sínum í félagsmálum,
hver sem þau voru, var Sigfinnur
ávallt að vinna fyrir sitt fólk, verka-
menn og sjómenn. Og þegar hann
sat í bæjarstjórn Neskaupstaðar leit
hann á sig sem fulltrúa þess fólks
þar, en hann var í nokkur kjörtíma-
bil bæjarfulltrúi og varabæjar-
fulltrúi í hinum lífseiga og fræga
bæjarstjórnarmeirihluta „komm-
anna“ í Neskaupstað.
Undir forystu Sigfinns í Alþýðu-
sambandi Austurlands var unnið
mikið starf að sameiginlegum fé-
lagsmálum verlalýðsfélaganna á
Austurlandi. Engin leið er að telja
allt það upp í stuttri grein. Ég veit
að honum þótti sérstaklega vænt um
að hafa átt þátt í að koma í fram-
kvæmd sjúkra- og orlofssjóðum
verkalýðsfélaganna og byggingu or-
lofsheimila ASA á Einarsstöðum á
Völlum. Bygging orlofsheimilanna
var honum reyndar sérstakt áhuga-
mál enda tókst sú framkvæmd vel að
flestra dómi.
Þegar samið var um stofnun al-
mennu lífeyrissjóða verkalýðsfélag-
anna í heildarkjarasamningum 1969
beitti Sigfinnur sér fyrir því að
verkalýðsfélögin innan Alþýðusam-
bands Austurlands stofnuðu sam-
eiginlegan lífeyrissjóð sjómanna og
verkamanna á félagssvæði sam-
bandsins. Lífeyrissjóður Austur-
lands var stofnaður 1970 og gegndi
Sigfinnur þar forystuhlutverki og
var hann stjórnarmaður lífeyris-
sjóðsins 16 fyrstu árin.
Í 19 ára, nær daglegu samstarfi
okkar Sigfinns að verkalýðsmálum,
bar að sjálfsögðu æði margt við eins
og gengur á svo langri leið. Það kom
sjaldan fyrir að við værum ekki
sammála um málefni. En ef það kom
fyrir urðum við aldrei ósáttir og vin-
átta okkar var órofin alla tíð.
Sigfinnur var lundgóður maður og
því auðvelt að lynda við hann. En
hann var fastur fyrir. Hann fylgdi
sínum málum fast eftir. Hann var
góður félagi og vinur. Sigfinnur er
minnisstæður öllum sem honum
kynntust.
Sigfinnur var drjúgur laxveiði-
maður stundað þann veiðiskap fram
á síðustu ár. Fjölskyldur okkar fóru
á hverju sumri í 16 ár saman í veiði-
ferðir til Vopnafjarðar. Frá þeim
ferðum eru allar minningar góðar.
Ég og fjölskylda mín erum Sigfinni
og hans fjölskyldu ævarandi þakklát
fyrir þær mörgu ánægjustundir sem
við áttum við Vesturdalsá. Börn mín
minnast vináttu hans og umhyggju
með þakklæti. Hann var þeim sann-
ur vinur.
Sigfinnur og Valgerður Ólafsdótt-
ir kona hans giftu sig árið 1938. Þau
eignuðust þrjú börn, þau Jón, Viggó
og Ólu Helgu, en Jón lést ungur.
Við Guðrún vottum Valgerði og
allri fjölskyldu Sigfinns innilega
samúð okkar og barna okkar við frá-
fall þessa mæta manns.
Árni Þormóðsson.
Austfirsk verkalýðshreyfing
kveður nú einn sinn helsta forystu-
mann. Sigfinnur Karlsson hóf bein
afskipti af verkalýðsmálum árið
1942 en þá var hann kjörinn formað-
ur Vélstjórafélagsins Gerpis í Nes-
kaupstað. Ferill hans innan hreyf-
ingarinnar frá þeim tíma var bæði
langur og farsæll. Hann var meðal
annars forystumaður Verkalýðs-
félags Norðfirðinga um langt skeið,
forseti Alþýðusambands Austur-
lands í ein 27 ár ásamt því að vera
lengi stjórnarmaður í Verkamanna-
sambandinu og Sjómannasamband-
inu. Hvarvetna sem Sigfinnur kom
við sögu á vettvangi verkalýðshreyf-
ingarinnar valdist hann til forystu.
Auk þess að vera kjörinn til að
gegna margvíslegum trúnaðarstörf-
um fyrir hin ýmsu verkalýðssamtök
gegndi Sigfinnur launuðum störfum
á þeirra vegum um langt skeið.
Hann var fyrst ráðinn starfsmaður á
skrifstofu Verkalýðsfélags Norð-
firðinga árið 1946 og starfaði síðan
fyrir félagið og Alþýðusamband
Austurlands nær samfellt í meira en
hálfa öld. Sigfinnur lét af starfi
framkvæmdastjóra Alþýðusam-
bands Austurlands í árslok 1996 en
eftir það sinnti hann ýmsum störfum
í tengslum við orlofshús sambands-
ins. Án efa eru fáir Íslendingar sem
helgað hafa verkalýðshreyfingunni
lengur starfskrafta sína.
Innan hreyfingarinnar naut Sig-
finnur ótvíræðs trausts og mátu
samstarfsmenn mikils reynslu hans
og dugnað. Í samskiptum við at-
vinnurekendur gat hann verið harð-
ur í horn að taka en engu að síður
tók hann ákveðið tillit til sjónarmiða
þeirra. Það vakti athygli margra að
atvinnurekendur báru virðingu fyrir
Sigfinni og allri þeirri þekkingu sem
hann bjó yfir.
Þegar undirritaður hóf störf að
verkalýðsmálum árið 1994 var geng-
ið í skóla til Sigfinns Karlssonar.
Sigfinnur tók vel á móti nýjum
manni og kappkostaði að upplýsa og
aðstoða eins og honum var frekast
unnt. Það var í reynd eftirminnilegt
að kynnast Sigfinni; baráttuhugur
SIGFINNUR
KARLSSON