Morgunblaðið - 15.05.2004, Qupperneq 52

UMRÆÐAN
52 LAUGARDAGUR 15. MAÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ÞAÐ hefur komið fram sú hug-
mynd að velja eitthvert íslenskt
blóm sem tákn fyrir landið okk-
ar.Það minnir mig, og vonandi fleiri,
á þá vá sem steðjar að blómaflór-
unni okkar. Náttúrufræðistofnun
birti í Morgunblaðinu fyrir nokkr-
um árum grein undir fyrirsögninni:
Válisti 1, plöntur. Þar er gerð grein
fyrir rannsókn á þeirra vegum á
ástandi blómplanta í landinu og það
er vægast sagt ömurlegt. Fjöldi
plantna sé bókstaflega horfinn úr
beitarlandinu, 235 tegundir sem
þurfi sérstakrar aðgæslu og að 10%
séu í útrýmingar- hættu. Síðan var
gefinn út fínn bæklingur með fjölda
mynda. Hvað skyldi þessi rannsókn
hafa kostað og hvað var síðan gert
til að koma í veg fyrir áframhald-
andi skaða? Nákvæmlega ekki neitt.
Tóm sýndarmennska og fjáraustur.
Hvaða gagn er að rannsóknum ef
þeim er ekki fylgt eftir með aðgerð-
um? Síðan eru liðin 8 ár
og enn sígur á ógæfu-
hliðina því enn ráfa
skepnur um landið frá
fjalli til fjöru og elta
uppi blómplönturnar,
„því þær eru bragð-
bestar“, sagði mér
gamall bóndi sem hætt-
ur var búskap. Ég hef
enn ekki rekist á grein
frá náttúrufræðingum
til varnar þessari vá
eða tillögu um aðgerðir,
en nýjar plöntur sem
bætast í okkar mjög
svo fátæku flóru eru
litnar hornauga sem út-
lendingar. Hvaða
planta á þessu landi
kom ekki frá öðrum
löndum í gegnum ald-
irnar. Ætlið þið að bíða
aðgerðalaus eftir að
þessar 235 plöntur sem eru í útrým-
ingarhættu hverfi líka. Í guðs bæn-
um, náttúrufræðingar og ráðamenn,
takið til höndum og stöðvið þessa
óheillaþróun með því að koma
skepnum í girðingar í völdum beit-
arlöndum og með því stöðva eyð-
inguna á þeim helmingi gróðurhul-
unnar sem eftir er á
landinu okkar. Kom-
andi kynslóðir munu
spyrja sig hvort við
höfum verið frávita að
fara svona með landið
sem okkur var trúað
fyrir. Ráðamenn,
vaknið af miðalda
svefnmókinu og horf-
ist í augu við skaðann
sem búskapahættir
okkar í dag eru bæði
fyrir landið og rík-
issjóð. Þetta er orðið
eins og álög sem eng-
inn þorir að stugga
við og á meðan getur
uppblásturinn á nátt-
úrlega gróðrinum
unnið sitt árvissa
starf og þjóðarblómið
er bitið og hverfur
síðan smám saman úr
vistlandinu eins og hin sem var út-
rýmt og gleðja okkur ekki lengur.
Við skulum velja brennisóleyna til
öryggis, hún er falleg og hana vill
engin skepna. Vísast hún verði ein
eftir um næstu aldamót.
Blómin okkar sem
urðu beitinni að bráð
Herdís Þorvaldsdóttir
skrifar um umhverfismál
’Hvaða gagn erað rannsóknum
ef þeim er ekki
fylgt eftir með
aðgerðum?‘
Herdís Þorvaldsdóttir
Höfundur er leikkona.
ÞEGAR Davíð
Oddsson kynnti fjöl-
miðlafrumvarp sitt á
Alþingi sagði hann að
ekki væri rétt að
segja að við hefðum
sofið á verðinum en
kannski mætti segja
að við hefðum vaknað
upp við vondan
draum.
Davíð er ekki einn
um að hafa vaknað
upp við vondan
draum. Sjálfur vakn-
aði ég upp við vondan
draum. Í honum var ég að lesa
Moggann minn og þvert yfir for-
síðuna var litmynd af Davíð Odds-
syni og Jóni Ásgeiri Jóhannessyni.
Þeir voru skellihlæjandi og héld-
ust í hendur. Yfir myndinni stóð
með feitu letri: „Sögulegar sætt-
ir“. Í undirtexta var vísað í þá
frétt í útvarpi deginum áður að
Davíð Oddsson hygð-
ist draga fjölmiðla-
frumvarpið til baka. Í
framhaldi af því hefðu
hann og Jón Ásgeir
orðið sáttir um að
leggja allan fyrri
ágreining til hliðar og
taka þess í stað sam-
an höndum um sam-
eiginlegt áhugamál,
sem væri að auka
áhrif og styrkja stöðu
Sjálfstæðisflokksins.
Blaðið minnti á að
Jón Ásgeir hefði á
landsfundi verið ötull bar-
áttumaður Davíðs þegar hann var
kjörinn formaður Sjálfstæð-
isflokksins.
Í textanum sagði einnig að al-
menn ánægja ríkti meðal flokks-
manna um þessar sættir og
flokksfólk byndi miklar vonir við
samstarf þessara manna. Dyggur
flokksmaður komst svo að orði við
tíðindamann blaðsins: „Þegar for-
maður Sjálfstæðisflokksins og
Baugsveldið ná höndum saman er
ekkert afl til á Íslandi sem fær
varist þeim. Þeir munu ráða yfir
öllum ljósvakafjölmiðlum og öllum
dagblöðum í landinu og meðan það
ástand varir mun Sjálfstæðisflokk-
urinn ríkja.“ Annar flokksmaður
sagði við blaðamann: „Ég vissi
alltaf af Jón Ásgeir og líka Hreinn
Loftsson myndu snúa heim, en ég
hélt ég yrði að bíða þar til Geir
tæki við flokknum, en ég er mjög
glaður í dag.“ Þá sagði að Morg-
unblaðið hefði reynt að ná sam-
bandi við Össur Skarphéðinsson,
formann Samfylkingarinnar, en
ekki tekist því hann hefði þá um
nóttina verið lagður inn á sjúkra-
hús. Getur eru leiddar að því að
óvæntar fréttir af þessum sögu-
legu sættum séu orsök veikinda
formanns Samfylkingarinnar.
Ekki tókst blaðinu heldur að ná
sambandi við Steingrím Sigfússon,
formann Vinstri grænna. Sagt er
að hann hafi læst að sér á salerni
sínu.
Að lokum stóð í Mogganum að í
útvarpsfréttum í gærkveldi hefði
komið fram að framkvæmdastjórn
Samfylkingarinnar hefði skorað á
Davíð Oddsson að hvika hvergi frá
fjölmiðlafrumvarpi sínu.
Hvað á svona draumur eiginlega
að þýða, veit einhver um það?
Jón Ásgeir, Hreinn, Davíð
Birgir Dýrfjörð skrifar
um fjölmiðlafrumvarpið ’Davíð er ekki einn umað hafa vaknað upp við
vondan draum.‘
Birgir Dýrfjörð
Höfundur er rafvirki.
ÉG býst við að útgáfa DV þessa
dagana geti talist með því aumasta
sem um getur á vettvangi blaða-
útgáfu í landinu fyrr og síðar. Rit-
stjórarnir eru í krossferð. Hún
beinist umfram annað að persónu
eins manns, Davíðs Oddssonar,
forsætisráðherra landsins. Annar
eins rógur og söguburður um ein-
stakan mann hefur ekki svo ég
muni birst í íslenskum fjölmiðli áð-
ur. Sagðar eru sögur af misbeit-
ingu valds og hótunum sem hann á
að hafa haft í frammi við menn á
báðar hendur. Sögur blaðsins
byggjast yfirleitt á meintum frá-
sögnum af einkasamtölum ráð-
herrans við aðra menn. Er þá und-
ir hælinn lagt, hvort viðmælandi
ráðherrans er sagður vera hin
beina heimild blaðsins eða aðrir,
sem viðmælandinn á að hafa talað
við. Nú síðast á ráðherrann að hafa
hótað föður Hallgríms Helgasonar
embættismissi vegna blaðagrein-
ar, sem Hallgrímur skrifaði. Einn-
ig á hann að hafa haft í hótunum
við umboðsmann Alþingis í
tveggja manna samtali í framhaldi
af áliti um veitingu embættis
hæstaréttardómara. Svo er birtur
spuni á spuna ofan um heift og of-
ríki.
Hafi einhver maður efast um, að
þeir aumu menn, sem ritstýra DV,
gengju erinda eigenda blaðsins,
þarf sá hinn sami ekki að efast
lengur. Þessar ótrúlegu persónu-
árásir eiga sér nefnilega stað á
sama tíma og ráðherrann flytur
frumvarp um fjölmiðla, sem eig-
endurnir telja að skaði fjárhags-
muni sína. Hvílík lágkúra! Rit-
stjórarnir Illugi Jökulsson og
Mikael Torfason eru báðir menn,
sem fram til þessa hafa viljað gera
sig gildandi sem spjallarar um
þjóðfélagsmálin. Nú kemur í ljós
að þetta eru bara ritsóðar af verstu
gerð. Þeir forðast að beina þátt-
töku sinni í þjóðfélagsumræðum
að efni málanna en velja þess í stað
persónuníð og meiðingar sem engu
lagi líkjast. Þessum vesalingum er
sýnilega ekkert heilagt. Þeir selja
sig hæstbjóðanda. Með útgáfu DV
hefur orðið saurblað fengið nýja
merkingu í málinu.
Lágkúra
Höfundur er hæstaréttarlögmaður.
Jón Steinar Gunnlaugsson
Í SJÖFRÉTTUM Sjónvarpsins á
fimmtudaginn sagði Halldór Ás-
grímsson um málskots-
rétt forseta að hann
ætti ekki að nota þann
rétt, frekar en Margrét
Þórhildur drottning í
Danmörku: „Hins veg-
ar hefur það [vald for-
seta til málskots] aldrei
verið notað og ég held
að Danadrottningu
dytti það aldrei í hug,
hún hefur samskonar
vald samkvæmt dönsku
stjórnarskránni og
þannig höfum við litið á
það í gegnum tíðina.“
Nú er ólíku saman að
jafna, annarsvegar
valdalausum arfakóngi
á borð við Danadrottn-
ingu, hinsvegar þjóð-
kjörnum forseta Ís-
lendinga. En hver
maður sinn smekk.
Verra er að utanrík-
isráðherra og verðandi forsætisráð-
herra skuli standa á gati um stjórn-
skipan í helsta vinalandi okkar, ríki
sem við eigum með lengri sameig-
inlega sögu en nokkru öðru, einni
allra helstu bandalagsþjóð okkar í
pólitískum, menningarlegum og fé-
lagslegum efnum.
Kóngurinn í Kaupmannahöfn hef-
ur nefnilega engan
málskotsrétt. Þeim
völdum var aflétt af
honum um miðja öldina
sem leið. Hinum arf-
borna konunglega
þjóðhöfðinga Dan-
merkur er skylt að
staðfesta öll lög danska
þjóðþingsins, Folket-
inget. Hinsvegar er
það svo samkvæmt 42.
grein dönsku stjórn-
arskrárinnar, Grunn-
laganna, að þriðjungur
þjóðþingsins getur
krafist þjóðaratkvæða-
greiðslu. Sá réttur
þingsins kemur í stað
fyrri ákvæða stjórn-
arskrárinnar um stöðv-
unarrétt kóngsins.
Og þá er bara eftir
að biðja um það að um-
ræddur ráðherra tali
helst ekki í sjónvarpið um annað en
það sem hann hefur vit á.
Fáfróður utan-
ríkisráðherra
Mörður Árnason skrifar
um málskotsrétt
Mörður Árnason
’Kóngurinn íKaupmanna-
höfn hefur
nefnilega engan
málskotsrétt.‘
Höfundur er alþingismaður.
ÞAÐ þótti tíðindum sæta í
fréttum Stöðvar 2 að forsetinn
hefði óvænt komið til Íslands.
Þriðjung forsetatíðar sinnar hef-
ur hann dvalið í útlöndum að
gæta öryggisventilshlutverks
síns, sem reyndar er ekki til
staðar. Aldrei þessu vant átti
hann þarft og opinbert erindi til
útlanda að samfagna dönsku
þjóðinni fyrir hönd íslensku þjóð-
arinnar á hátíðarstund. Alger-
lega að tilefnislausu ákvað for-
setinn að móðga dönsku krúnuna
og okkar helstu vinaþjóð með því
að hunsa hið konunglega brúð-
kaup.
Samkvæmt 13. gr. stjórnar-
skrárinnar fer ráðherra með for-
setavald. Utanríkisráðherra, sem
fer með forsetavaldið þegar kem-
ur að samskiptum við erlend ríki,
hafði mælst til þess að forsetinn
yrði viðstaddur brúðkaupið.
Hvert var tilefnið? Í yfirlýs-
ingu forsetans segir að vegna
óvissu um hvenær lyki afgreiðslu
mikilvægra mála á Alþingi, verði
hann ekki viðstaddur viðburði í
Kaupmannahöfn síðar þann dag.
Hver er óvissan? Tæknilega séð
er útilokað fyrir Alþingi að af-
greiða það mikilvæga mál sem
verið er að vísa til fyrr en löngu
eftir að brúðkaupinu er lokið og
forsetinn hefði verið kominn
heim.
Það sem kannski er sýnu al-
varlegast, burt séð frá hvaða
skoðun menn hafa á þessu bless-
aða fjölmiðlafrumvarpi, sem allir
eru búnir að fá sig fullsadda af,
er að með þessu er forseti lýð-
veldisins að blanda sér með bein-
um hætti inn í störf löggjafar-
samkundunnar. Hvort sem
forsetinn kýs að staðfesta lögin
með áritun sinni eða ekki og
hver sem þýðing slíkra verkfalls-
aðgerða er, þá er það algerlega
út úr korti að forsetinn tjái sig
með þessum hætti þegar löggjaf-
inn er enn að störfum.
Forsetinn hefur slegið þrjár
flugur í einu höggi, móðgað okk-
ar helstu vinaþjóð, farið gegn
þeim sem fara með hið raunveru-
lega forsetavald í utanríkismál-
um og skipta sér af störfum lög-
gjafans.
Í 8. gr. stjórnarskráinnar segir
að þegar forsetinn geti ekki
lengur gegnt skyldum sínum
skuli handhafar fara með for-
setavaldið. Verulegur vafi virðist
vera á því að Ólafur Ragnar geti
farið með forsetavaldið.
Sveinn Andri Sveinsson
Hvers eiga Danir
að gjalda?
Höfundur er hæstaréttarlögmaður.
Fréttasíminn
904 1100
Úrslitin úr
enska boltanum
beint í
símann þinn