Morgunblaðið - 07.08.2004, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 LAUGARDAGUR 7. ÁGÚST 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Fyrir sjö árum tók Al-þjóðaólympíu-nefndin þá um-
deildu ákvörðun að
samþykkja umsókn Aþenu
um að halda Ólympíuleik-
ana árið 2004. Umdeildu,
vegna þess að allt frá þeim
tíma hafa verið uppi miklar
efasemdir um að Aþena og
Grikkland ráði við þennan
stærsta íþróttaviðburð
sem haldinn er í heiminum
fjórða hvert ár. Það voru
ekki síst tilfinningarnar
sem réðu ferðinni í þessari
ákvörðun – það voru
Grikkir sem héldu Ólymp-
íuleikana til forna, stofn-
uðu til þeirra fyrir 2.780 ár-
um og héldu þá í 1.169 ár –
og í Aþenu voru Ólympíuleikar nú-
tímans endurvaktir árið 1896. Á
föstudagskvöldið 13. ágúst rennur
stóra stundin upp, þá verða leik-
arnir settir og í kjölfarið verða
Grikkir dæmdir af verkum sínum.
Þá verða fulltrúar flestra þjóða
heims mættir til Aþenu, þar á með-
al 50 manna hópur Íslendinga, þar
af 26 keppendur í fimm íþrótta-
greinum.
Það er allt annað og meira fyr-
irtæki að halda Ólympíuleika árið
2004 en það var fyrir 108 árum,
hvað þá á tímum Forn-Grikkja.
Bygging íþróttamannvirkja er að-
eins hluti undirbúningsins, og sá
þáttur virtist þó ætla að vefjast fyr-
ir Grikkjum allt fram á síðustu
stundu. Fyrir sex mánuðum var út-
litið ekki bjart í mannvirkjagerð-
inni en með því að leggja nótt við
dag hefur Grikkjum tekist að koma
öllum keppnisstöðum í sómasam-
legt horf og þeir bíða þess nú með
öndina í hálsinum að þeir fyllist af
fólki.
Hafi einhverjir efast um að
íþróttavellir og hús yrðu tilbúin
voru efasemdirnar öllu meiri um
allt sem snýr að samgöngum í
Aþenu. Og einmitt þar er reiknað
með helstu vandamálunum í kring-
um leikana. Það eigi eftir að verða
þrautin þyngri fyrir íþróttamenn,
áhorfendur og fréttamenn að kom-
ast á milli staða. Grikkir telja sig
þó hafa bætt samgöngukerfið
verulega og hafa á síðustu vikum
tekið í notkun þrjú ný sporvagna-
kerfi sem eiga að auðvelda fólki að
komast leiðar sinnar.
Undanfarna áratugi hafa keppn-
isborgirnar þurft að kosta miklu til
að halda Ólympíuleikana. Að þessu
sinni slær kostnaðurinn öll met,
enda er um fyrstu leikana að ræða
frá því heimsbyggðinni var ógnað
með hryðjuverkunum í New York í
september 2001. Nú er það öryggið
sem allt snýst um og Grikkir hafa
eytt ríflega 100 milljörðum króna í
magnaðasta öryggis- og varnarnet
sem nokkurn tíma hefur verið sett
upp í kringum íþróttaviðburð.
Rúmlega 100 þúsund hermenn
og lögreglumenn munu gæta kepp-
enda, fylgjast með járnbrautar-
stöðvum, flugvöllum og landamær-
um. Um 1.300 eftirlitsmyndavélar
verða á öllum mögulegum og
ómögulegum stöðum, tengdar full-
komnu eftirlitskerfi, herskip sigla
fram og aftur meðfram ströndum
landsins, þyrlur verða stöðugt á
sveimi auk þúsunda farartækja á
jörðu niðri. Gæslan er svo mikil að
mannréttindasamtök hafa lýst yfir
áhyggjum af því að farið verði yfir
strikið, og þegar hafa mexíkóskir
sjónvarpstökumenn orðið fyrir
barðinu á taugatrekktum laganna
vörðum sem gengu í skrokk á þeim
þegar þeir mynduðu sprengjuleit í
höfninni í Pireus.
Heildarkostnaður borgarinnar
við leikana er kominn yfir 430
milljarða króna og spáð er að hann
geti farið allt upp í 700 milljarða.
Það gæti tekið gríska skattgreið-
endur allt að áratug að borga
reikninginn.
„Við erum mjög ánægðir með að
stjórnvöld í Grikklandi hafa gert
leikana eins örugga og nokkur
möguleiki er. Aþena er tilbúin til að
halda heillandi leika og hefur alla
burði til að gera þá einstaka í sinni
röð, og öll þessi mikla öryggis-
gæsla mun ekki á nokkurn hátt
hafa slæm áhrif á framkvæmd leik-
anna,“ segir Jacques Rogge, for-
seti Alþjóðaólympíunefndarinnar.
Lykillinn að vel heppnuðum Ól-
ympíuleikum er að þeir séu vel
sóttir af almenningi, og af þeim
þætti hafa áhyggjur farið vaxandi
undanfarnar vikur. Ljóst er að
ferðamannastraumur til Grikk-
lands vegna leikanna verður ekki
sá sem heimamenn töldu. Hótel
eru alls ekki uppbókuð eins og
reiknað hafði verið með og er upp-
sprengdu verði á gistingu helst
kennt um, ásamt óttanum um
hryðjuverk og miklum hita í Grikk-
landi á þessum árstíma. Miðasala
hefur verið mjög róleg, samtals eru
5,2 milljónir aðgöngumiða á við-
burði leikanna í boði en síðasta
þriðjudag, tíu dögum fyrir setn-
ingu þeirra, höfðu aðeins 2,2 millj-
ónir miða selst.
Framkvæmdastjóri leikanna er
þó bjartsýnn og segir að söluaukn-
ingin undanfarna daga sé gífurleg
og hann hafi engar áhyggjur. Upp-
selt er á setningarhátíðina og loka-
athöfnina en nægir miðar eru á
flesta viðburðina og hafa Grikkir
skorið upp herör til að hvetja al-
menning til að þyrpast á staðina til
að gefa leikunum og Grikklandi
verðuga ímynd.
Fréttaskýring |Grikkir bíða spenntir eftir
Ólympíuleikum
Kostnaðurinn
slær öll met
Hiti, verðlag og ótti við hryðjuverk
draga úr straumi ferðamanna
Grískur hermaður á vakt við
Ólympíuleikvanginn í Aþenu.
Myndavélar á mögulegum
og ómögulegum stöðum

Rúmlega 100 þúsund hermenn
og lögreglumenn munu gæta
keppenda á Ólympíuleikunum í
Aþenu, fylgjast með járnbraut-
arstöðvum, flugvöllum og landa-
mærum. Um 1.300 eftirlits-
myndavélar verða á öllum
mögulegum og ómögulegum
stöðum, tengdar fullkomnu eft-
irlitskerfi, herskip sigla fram og
aftur meðfram ströndum lands-
ins, þyrlur verða stöðugt á
sveimi auk þúsunda farartækja á
jörðu niðri.
vs@mbl.is
KRAKKAR úr leikskólanum í Tasiilaq á Grænlandi
brugðu sér í göngutúr í góða veðrinu í vikunni. Þau
minnstu voru höfð í kerru, en hin eldri gengu glöð í
bragði til móts við sólskinið.
Seint á 19. öld var byggð á Austur-Grænlandi að
leggjast af. Í manntali, sem gert var árið 1892, kom í
ljós að íbúar á Ammassalik-svæðinu voru aðeins 294.
Fólki hafði fækkað um helming á hverjum áratug um
langa hríð. Bærinn Tasiilaq var stofnaður árið 1894
og snerist þróunin þá við. Árið 1992 voru íbúarnir
orðnir 2920 í sýslunni og þar af um 1.800 í bænum
Tasiilaq.
Morgunblaðið/Ómar
Börnin í Tasiilaq skoða heiminn
Í FYRRINÓTT sprengdu
sprengjusérfræðingar Landhelgis-
gæslunnar í loft upp 25 kíló af
sprengiefni nærri þjóðveginum á
Tjörnesi. Lögreglan á Þórshöfn
óskaði eftir aðstoð sprengjusér-
fræðinganna eftir að sprengiefni,
hugsanlega með hvellhettum,
fannst í hamri nærri þjóðveginum.
Talið er að sprengiefnið hafi
gleymst í hamrinum eftir vega-
framkvæmdir á þessu svæði í
fyrra.
Þyrla Landhelgisgæslunnar, TF-
LÍF, flaug með sérfræðingana á
staðinn og var nokkur hundruð
metra kafla á veginum lokað í báð-
ar áttir á meðan sprengjusérfræð-
ingarnir athöfnuðu sig. Í frétta-
tilkynningu frá Landhelgis-
gæslunni segir að sprengiefnið hafi
verið í plastslöngum ásamt tund-
urþræði. Það hafi verið í góðu ásig-
komulagi, en hafi að hluta til að-
skilist, sem varð til þess að
sprengifimur vökvi lak út úr slöng-
unum og storknaði.
Sprengiefnið fannst í sex borhol-
um á 30 metra svæði í berginu.
Sumt var sjáanlegt, en annað var
mismunandi langt inni í berginu.
Landhelgisgæslan segir að ekki
hafi verið mögulegt að fjarlægja
sprengiefnið úr borholunum, þar
sem óttast var að það hefði aðskil-
ist að hluta til vegna efnabreytinga
sem gæti valdið sprengingu ef
hreyft væri við því. Einnig var
hætta á sprengingu ef tundur-
þræðirnir yrðu fyrir hnjaski, en
þeir innihéldu sprengiefnið Pentrit,
sem er mjög viðkvæmt og öflugt.
Ákveðið var að eyða öllum
sprengjuhleðslunum með því að
setja aukasprengiefni í allar hol-
urnar og sprengja það samtímis.
Þannig var tryggt að allt sprengi-
efnið, sem sett hafði verið í bergið,
eyddist. Talið er að sprengiefnið
hafi verið sett inn í bergið vegna
vegaframkvæmda á síðasta ári og
það hafi ekki sprungið af einhverj-
um ástæðum, jafnvel hafi gleymst
að tengja það.
Sprengiefnið var í plastslöngum og hafði aðskilist að hluta til, þannig að
sprengifimur vökvi lak út úr slöngunum og storknaði.
25 kg af sprengi-
efni gleymdust
á Tjörnesi
Landhelgis-
gæslan sprengdi
efnið í fyrrinótt
LANDHELGISGÆSLAN er þátt-
takandi í hinu svokallaða IMPAST-
verkefni sem rekið er af Evrópu-
sambandinu og stjórnað í rann-
sóknarstofnun þess á Ítalíu.
Verkefnið hófst árið 2002 og lýkur
á þessu ári en því er nú lokið á haf-
svæðinu umhverfis Ísland. Verk-
efnið byggist á notkun lágfleygra
ratsjárgervihnatta og samanburði
á upplýsingum frá þeim við upplýs-
ingar frá fjareftirlitskerfum ásamt
upplýsingum frá varðskipum og
gæsluflugvélum um skipaferðir.
Eitt af markmiðum verkefnisins er
að greina nákvæmlega ratsjárend-
urvörp frá skipum og reyna að
þekkja þau aftur af endurvarpinu
eingöngu.
Fylgst með
skipum með ratsjár-
gervihnöttum
LANDSVIRKJUN hefur gert samn-
ing við ítalska fyrirtækið ATB Riva
Calzoni S.p.A um útvegun og upp-
setningu lokubúnaðar í Kára-
hnjúkavirkjun. Fyrirtækið átti
lægsta tilboð, 717 milljónir króna,
sem var 25% yfir kostnaðaráætlun
upp á 570 milljónir króna. Fimm til-
boð bárust á sínum tíma, öll að ut-
an. Verkið felst í deilihönnun, efni,
framleiðslu, flutningi, uppsetningu
og prófun á inntaksristum, loku-
búnaði og stálhurðum með tilheyr-
andi afl- og stjórnbúnaði, sam-
kvæmt því sem fram kemur á vef
Landsvirkjunar.
Samið við ítalskt
fyrirtæki um
lokubúnað
ÍSLENSKIR leiðangursmenn, sem
eru að róa á kajak með fram aust-
urströnd Grænlands, hafa nú lagt
að baki 140 km vegalengd en leið-
angurinn hófst 30. júlí. Um er að
ræða tvo blinda kajakræðara og tvo
aðstoðarmenn þeirra sem ætla að
róa samtals um 1000 km og vekja
með því athygli á því hverju blindir
og sjónskertir geti áorkað, fái þeir
tækifæri til. Það sem af er hefur
ferðin gengið vel.
Leiðangursmennirnir eru fjórir;
bræðurnir Friðgeir Þráinn Jóhann-
esson og Reynir Jóhannesson, Hall-
dór Sævar Guðbergsson og Baldvin
Kristjánsson, sem er fararstjóri.
Þeir Friðgeir og Halldór eru blind-
ir.
Hafa róið 140 km
með Grænlandi