Morgunblaðið - 25.11.2004, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. NÓVEMBER 2004 45
FRÉTTIR
EGILL Jónsson, Sveinn Runólfs-
son og Helgi Björnsson, sem
skipa ritnefnd bókarinnar Jökla-
veröld, sem nýlega kom út, af-
hentu forseta Alþingis, Halldóri
Blöndal, eintak af bókinni og
margmiðlunardisk sem fylgir
fyrstu þúsund eintökum hennar.
Halldór Blöndal segir bókina vera
einstaklega fallega og skemmti-
lega en í henni sé safnað marg-
víslegum fróðleik um Austur-
Skaftafellssýslu sem sé kannski
sá hluti landsins þar sem mestar
umbyltingar og breytingar hafa
orðið síðan land byggðist. „Mér
þótti mjög gott að fá þessa bók í
hendur og eftir að ég hafði flett
henni sá ég að hún er mikill kjör-
gripur, annars vegar geymir hún
undrafallegar myndir af náttúru
Austur-Skaftafellssýslu en líka
merkilegar heimildir um baráttu
fólksins á þessari þröngu og litlu
strandlengju við hafið og við jökl-
ana á mismunandi tímum. Jökl-
arnir voru miklu minni þegar
land byggðist. Síðan er talað um
litlu ísöld frá 1300 fram að alda-
mótunum 1900. Við getum sagt
að allan þann tíma hafi jöklarnir
verið að vaxa og stækka og byrja
ekki að hopa fyrr en fyrir 70–80
árum.“
Halldór segir bókina geyma
merkilegar heimildir um þessar
breytingar sem hafa orðið á land-
inu í manna minnum. Í henni sé
einmitt sagt frá mönnum sem
muna þetta skeið frá því jöklarnir
voru í hámarki og eins hvað þeir
hafi hopað síðan þá. „Þarna er
einnig rakin jarðmyndun þessa
svæðis, síðasta gos í Öræfajökli
sem er mannskæðasta gos sem
hefur orðið hér á landi og verður
mjög skemmtilegt að fylgjast með
fornleifauppgreftri á Fagurhóls-
mýri ef upp koma heillegar bein-
grindur, hvað þær segja okkur.
Þannig getum við haldið lengi
áfram. Í mínum huga er þessi bók
kjörgripur sem enginn maður
sem hefur áhuga á íslenskri sögu
og íslenskri náttúru kemst hjá að
lesa,“ segir Halldór.
„Bókin er mikill kjörgripur“
Morgunblaðið/Kristinn
Egill Jónsson, fyrrverandi alþingismaður, Helgi Björnsson jöklafræðingur, Sveinn Runólfsson landgræðslustjóri og Halldór Blöndal, forseti Alþingis.
ÚT er komið tímarit UNIFEM á Ís-
landi en landsfélagið fagnar 15 ára
afmæli 18. desember nk.
Í tímaritinu er að finna fjölda
greina, viðtala og pistla um Ísland,
alþjóðlega þróunarsamvinnu, frið-
argæslu, jafnréttismál og hlut
einkageirans í þróunarstarfi. Þá er
þremur helstu áhersluatriðum UNI-
FEM á alþjóðavísu gerð skil, en þau
eru efnahagslegt öryggi og réttindi
kvenna, mannréttindi og HIV/
alnæmi, ríkisstjórnun, stríð og frið-
ur. Eftir ávörp formanns, forsætis-
ráðherra og aðalframkvæmdastýru
UNIFEM í byrjun blaðsins er rifjuð
upp saga landsfélagsins og farið yf-
ir störf og áherslur UNIFEM á Ís-
landi á liðnu og komandi ári. Blaðið
er prýtt myndum víðsvegar að úr
heiminum.
Blaðið er sent út til félaga UNI-
FEM á Íslandi en hægt er að nálgast
það í Miðstöð SÞ í Skaftahlíð 24.
Tímarit
UNIFEM á
Íslandi komið út
SÍMINN ákvað fyrir skömmu að
senda út enska boltann yfir FAR-
ICE-1 sæstrenginn. Síminn nálgast
dagskrána í London, þaðan sem
hún er flutt um ljósleiðarasamband
til Edinborgar, þar sem hún er
tengd inn á FARICE-1 til Reykja-
víkur. Áður fóru útsendingar á
boltanum í gegnum gervitungl. Út-
sendingin á FARICE-1 tryggir við-
skiptavinum stöðugra samband.
Með útsendingum um FARICE-1 er
leikjunum tryggð ákveðin band-
breidd meðan á útsendingu stend-
ur, segir í frétt frá Símanum.
„FARICE-1 var tekinn í notkun í
upphafi þessa árs og markar þau
tímamót að í fyrsta skipti er landið
tvítengt um aðskilinn ljósleiðara
austur og vestur um haf. Þetta þýð-
ir mun meira öryggi en áður þegar
síma- og tölvunotendur urðu að
treysta á aðeins einn ljósleiðara,
CANTAT-3, og varasamband um
gervitungl í öllum samskiptum sín-
um við útlönd. Fjarskiptafyrirtæki
geta nú nýtt samhliða báða streng-
ina þannig að þótt sambandið rofni
á öðrum strengnum veldur það
nánast engri röskun á þjónustu.“
Enski boltinn
sendur yfir
FARICE-1
sæstrenginn
HILMAR Biering, sem starfaði í
24 ár hjá Reykjavíkurborg, færði
borginni að gjöf ritverk sitt Saga
Reykjavíkur sögð með fáum orð-
um. Þórólfur Árnason borgarstjóri
veitti gjöfinni viðtöku. Um er að
ræða hundruð fróðleiksmola úr
sögu Reykjavíkurborgar frá land-
námi til loka 20. aldar. Hilmar,
sem starfaði á hagfræðideild og
síðar á fjármáladeild Reykjavík-
urborgar, hefur safnað molunum
saman á síðustu áratugum. Þeir
spanna allt frá því að segja frá því
þegar 75 ára gömul ekkja varð
fyrst kvenna til að nýta sér kosn-
ingarétt sinn í bæjarstjórnarkosn-
ingunum árið 1888 til þess er Har-
aldur Örn Ólafsson afhenti
Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur þá-
verandi borgarstjóra fánann sem
hann reisti á Norðurpólnum vorið
2000.
Færði borginni veglega gjöf
Hilmar Biering og Þórólfur Árnason borgarstjóri við afhendingu gjaf-
arinnar í Ráðhúsi Reykjavíkur.
FJÓRIR fulltrúar frá Íslandi sitja
um þessar mundi heimsráðstefnu Al-
þjóðanáttúruverndarsamtakanna,
IUCN, þar sem um 5 þúsund þátttak-
endur fjalla um náttúruvernd og
sjálfbæra þróun. Meðal umræðuefna
er fátækt og umhverfisvernd og í
smíðum er tillaga til ályktunar um
bann við veiðum með botnvörpu.
Ráðstefnunni lýkur í dag, fimmtudag.
Á vefsíðu Landverndar kemur
fram að fulltrúar íslenskra stjórn-
valda, Spánverja og fleiri fiskveiði-
þjóða hafi ekki léð máls á því að sam-
þykkja tillögu sem feli IUCN að
mæla fyrir tímabundnu banni á veið-
um með botnvörpu á hafsvæðum utan
200 mílna efnahagslögsögu. Er eink-
um átt við svæði þar sem svæðis-
bundin fiskveiðistjórnun er ekki fyrir
hendi eða þar sem viðkomandi stjórn-
völd hafa ekki gripið til fullnægjandi
aðgerða til að vernda kóralasvæði í
hafinu fyrir skaða vegna botnvörpu-
veiða. „Úthafsveiðar með botnvörpu
hafa fram að þessu verið tiltölulega
litlar en mörg náttúruverndarsamtök
og einstaka ríkisstjórnir óttast að
þær kunni að vaxa á næstu árum. Til
að koma í veg fyrir að þær valdi skaða
á lífríki sjávar eru margir aðilar
þeirrar skoðunar að tilgreina verði
veiðisvæði þar sem talið er óhætt að
nota botnvörpu eða loka svæðum þar
sem taldar eru líkur á að botnvarpa
geti skoðað lífríki sjávar,“ segir m.a. á
vefsíðu Landverndar. Segir einnig að
íslensk stjórnvöld og stjórnir sumra
fiskveiðiþjóða telji að ákvörðun um
mál af þessum toga séu viðfangsefni
viðkomandi svæðisstjórna. Talsmenn
tímabundins botnvörpubanns segi
hins vegar að svæðisstjórnirnar séu
víða mjög veikburða og því þurfi al-
þjóðlegir aðilar að koma að málinu.
Fram kemur einnig á vefsíðu
Landverndar að mikið hafi verið rætt
um málið og reynt að komast að sam-
eiginlegri niðurstöðu um texta álykt-
unar um efnið. Segir að sú von virðist
úti og líklegt sé að tekist verði á um
tillöguna í atkvæðagreiðslu.
Landvernd er einn af um eitt þús-
und aðilum IUCN sem efnir til
heimsþinga fjórða hvert ár. Er það
haldið að þessu sinni í Bangkok í Taí-
landi og sitja það fulltrúar umhverf-
isverndarsamtaka, ríkisstjórna og
stofnana.
Fulltrúar íslenskra stjórnvalda eru
Sigurður Þráinsson frá umhverfis-
ráðuneyti og Guðrún Eyjólfsdóttir
frá sjávarútvegsráðuneyti og frá
Landvernd sitja þingið Ólöf Guðný
Valdimarsdóttir formaður og
Tryggvi Felixson framkvæmdastjóri.
Fjórir fulltrúar Íslands á alþjóðlegri umhverfisráðstefnu
Deilt um tillögu um bann
við botnvörpuveiðum
JÓNÍNA Bjartmarz, alþingismaður,
hefur verið kjörin formaður Nor-
ræna menningarsjóðsins í stað
Rannveigar Guð-
mundsdóttur sem
lætur af störfum
sökum þess að
hún var kjörin
forseti Norð-
urlandaráðs. Jón-
ína er jafnframt
varaforseti Norð-
urlandaráðs. Stef-
án Baldursson nú-
verandi
þjóðleikhússtjóri var kjörinn vara-
formaður stjórnarinnar.
Á fundi sjóðsins í nóvember var
úthlutað styrkjum að upphæð u.þ.b.
70 milljónir íslenskra króna. Meðal
þeirra verkefna sem fengu styrki
voru sýning á verkum Edvard
Munch sem setja á upp í Færeyjum
og á Vestur-Jótlandi, norræn leik-
húsvika í París, sýning ætluð börn-
um sem setja mun tungumál ná-
grannaþjóðanna í brennidepil,
hlutverkaleikir í Finnlandi og nor-
ræn hönnunarsýning á næsta ári.Á
fundinum voru kynntar upplýsingar
um styrki sjóðsins og kom fram að
sýningar, hátíðir og ráðstefnur eru
þrjú stærstu viðfangsefni sjóðsins.
Tónlist, myndlist og kvikmynda- og
myndbandagerð fá hæstu styrkina.
Jónína formaður
Norræna menn-
ingarsjóðsins
Jónína
Bjartmarz
TIL að lausn náist um afmörk-
un landgrunns á Hatton Rock-
all-svæðinu þarf tvennt að
koma til. Annars vegar þurfa
ríkin fjögur, sem gert hafa
kröfu til landgrunnsréttinda á
svæðinu, að komast að sam-
komulagi um skiptingu land-
grunnsins sín á milli eða um að
landgrunnið eða hlutar þess
verði sameiginlegt nýtingar-
svæði. Hins vegar þurfi ríkin
sameiginlega að leggja greinar-
gerð eða greinargerðir fyrir
landgrunnsnefnd Sameinuðu
þjóðanna um ytri mörk land-
grunnsins, þ.e. mörkin milli
landgrunnsins og alþjóðlega
hafsbotnssvæðisins, og ákvarða
þau með hliðsjón af tillögum
landgrunnsnefndarinnar.
Þetta kemur fram í tilkynn-
ingu frá utanríkisráðuneytinu,
en viðræður Íslands, Bret-
lands, Írlands og Danmerkur
fyrir hönd Færeyja fóru fram í
vikunni í Lundúnum um Hatt-
on Rockall-málið en öll ríkin
fjögur hafa gert tilkall til land-
grunnsréttinda utan 200 sjó-
mílna á Hatton Rockall-svæð-
inu og skarast kröfur aðila.
Jákvæðar og
gagnlegar viðræður
Í tilkynningu frá utanríkis-
ráðuneytinu segir, að viðræð-
urnar hafi verið jákvæðar og
gagnlegar og ákveðið að halda
næsta viðræðufund aðila í
Þórshöfn í Færeyjum á vor-
mánuðum.
Formaður íslensku viðræðu-
nefndarinnar er Tómas H.
Heiðar, þjóðréttarfræðingur í
utanríkisráðuneytinu, en Stein-
ar Þór Guðlaugsson, jarðeðlis-
fræðingur hjá Íslenskum orku-
rannsóknum, tekur einnig þátt
í viðræðunum af Íslands hálfu.
Viðræður
um Hatt-
on Rock-
all-málið