Morgunblaðið - 25.11.2004, Blaðsíða 36

36 FIMMTUDAGUR 25. NÓVEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Kringlunni 1 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
MÉR finnst gaman að vinna í
skólanum mínum, Tjarnarskóla.
Unglingarnir, samstarfsmenn mín-
ir, eru óendanleg uppspretta
vangaveltna, úrvinnslu, samskipta
og ljúfrar samveru, langoftast.
Einstaka sinnum – einungis ör-
sjaldan, ég endurtek; örsjaldan –
vaknar léttur pirringur, en hvað
með það! Þetta eru nú einu sinni
manneskjur og ég minni mig líka
á að ég sjálf tilheyri þeirri teg-
undinni líka.
Í morgunsárið tínast þessar
elskur inn. Sumir búnir að bera út
blöðin sín (vasapeningarnir, auð-
vitað!), aðrir með stírurnar í aug-
um, með fulla tösku af ég veit
ekki hverju og hálfborðað epli í
annarri. Stundum dettur mér í
hug að þau séu með aleiguna með
sér í níðþungri töskunni. Sumir
eru enn í úlpunni og þurfa að fara
með hana fram í fatahengi. Einn
ljúflingurinn gætir þess vandlega
að láta mig ekki sjá kókflöskuna
(en ég veit af innihaldinu „í mag-
anum“). Hvernig er þetta hægt?
Klukkan átta!
Ég merki við í kladdanum, kem
þeim af stað og geng á milli með
vatnskönnuna með ískalda vatninu
í litríkum glösum, sem þau þiggja,
flest. Býð fljótlega ábót því það
þarf að vökva þau, eins og blómin.
Sum eru að fást við jöfnur með
nefnurum, önnur eru að tileinka
sér almenn brot eða rúm-
fræðidæmi og ég velti fyrir mér
eilífðarspurningunni: Hvernig er
hægt að útskýra fyrir öllum þann-
ig að þau skilji? Þau þekkja öll
hundrað prósent hvernig gosdós
lítur út – en þegar kemur að því
að reikna rýmið inni í dósarræfl-
inum – og yfirborðsflatarmálið að
ég tali nú ekki um að umreikna
rúmmál í lítra – úff!
,,Hvenær förum við í skíða-
ferðalag?“ er hvíslað að mér, þeg-
ar ég svíf á milli, eins og býfluga,
og lít yfir öxlina á þeim, eða að-
stoða. Laginu „Á skíðum skemmt-
égmér, trarallallala“ skýtur upp í
kollinum – og ég hvísla á móti:
„Ekki fyrr en í febrúar/mars.“
Endurnar á Tjörninni kvaka fyrir
utan og ég sé svanahjón svífa til
lendingar á ísnum hinum megin
við vökina við Tjarnarbakkann.
Alltaf dálítið fyndið að sjá tvö-
falda hjónalendingu á ís.
Margrét! Hvernig finnur maður
aftur samnefnara?
Ég reyni að átta mig á hvaða
augum þessi tiltekni nemandi
minn lítur þetta fyrirbrigði; sam-
nefnarann, áður en ég tek til við
að útskýra.
Hvernig á að bjóða upp á sam-
nefnara?
Í kennslunni þarf ég sjálf að
finna samnefnarann í ólíkum nem-
endum til þess að ná til þeirra og
útskýra við hæfi hvers og eins.
Það er jú þessi eilífðarglíma
kennslunnar sem engin ein lausn
er til við.
Þess vegna er kennsla svo
skemmtileg og krefjandi.
MARGRÉT
THEODÓRSDÓTTIR,
Núpalind 2, 201 Kópavogur.
Má bjóða þér
samnefnara?
Frá Margréti Theodórsdóttur,
skólastjóra og kennara í
Tjarnarskóla:
Eftirfarandi greinar eru á
mbl.is:
Sveinn Aðalsteinsson: „Nýj-
asta útspil Landsvirkjunar og
Alcoa, er að lýsa því yfir að
Kárahnjúkavirkjun, álbræðsl-
an í Reyðarfirði og línulagnir
þar á milli flokkist undir að
verða „sjálfbærar“!“
Hafsteinn Hjaltason:
„Landakröfumenn hafa engar
heimildir fyrir því, að Kjölur
sé þeirra eignarland, eða eign-
arland Biskupstungna- og
Svínavatnshreppa.“
María Th. Jónsdóttir: „Á
landinu okkar eru starfandi
mjög góðar hjúkrunardeildir
fyrir heilabilaða en þær eru
bara allt of fáar og fjölgar
hægt.“
Guðmundur Hafsteinsson:
„Því eru gráður LHÍ að inn-
taki engu fremur háskólagráð-
ur en þær sem TR útskrifaði
nemendur með, nema síður
sé.“
Á mbl.is
Aðsendar greinar
AUÐVITAÐ eru þau náttúruspjöll
sem unnin hafa verið á móður náttúru
undir yfirborði sjávar á landgrunni
Íslands grafalvarleg staðreynd sem
gerendurnir geta átt eftir að þurfa að
svara fyrir og taka ábyrgðina á. Það
þarf því engan að undra ummæli Guð-
mundar Kærnested,
fyrrverandi skipherra
Landhelgisgæslunnar,
þegar hann sagði þetta í
blaðagrein fyrir
skemmstu. „Hefði mig
grunað það að barátta
mín og skipshafnar
minnar fyrir 200 sjó-
mílna fiskveiðilögsögu
ætti eftir að vera mis-
notuð svona sem raun
ber vitni, þá hefði ég
farið mér hægar og
aldrei lagt skip og líf
skipshafnar minnar í
tvísýnu.“ Já þetta eru stór orð heið-
arlegrar sjóhetju sem sigraði ofurefli
breska flotans. Ath. lesendur góðir.
Það er heilagur sannleikur að sjóræn-
ingjar á vegum LÍÚ sjálftöku-
samsteypunnar hafa stundað það ára-
tugum saman að setja upp
bobbingalengjur á keðjur með gamlar
vélarblokkir áhlekkjaðar inni á milli
til að þyngja og brjóta upp sem
áhrifamest kóral og grófa hraun- og
gosstanda og heil hraunfjöll neð-
ansjávar. Þessi þungavirki hafa yf-
irleitt tvö öflug skip, 5–7.000 hestafla
skip, dregið á milli sín í gegnum kór-
alskóginn og allar fyrirstöður sem til
eru til að búa sér til togslóðir. Allir
ábyrgir fyrrverandi togarasjómenn
sem hafa einhverja samvisku þurfa
nú að rísa úr koju og segja allt af létta
um það sem hér hefir verið sagt um
þessi mál. Þannig og engan veginn
öðruvísi er hægt að taka á málinu og
stöðva ósómann.
Friðun landgrunnsins
Drög að þingsályktunartillögu um
friðun landgrunnsins gegn dregnum
veiðarfærum innan 50 sjómílna, lagði
undirritaður inn á Alþingi í febrúar sl.
í nafni Framtíðar Íslands. Tillagan
var þögguð niður af hálfu framsókn-
armanna þrátt fyrir loforðaflaum um
annað er tekið var við tillögu þessari
af þeirra hálfu þá.
Nú er tillagan inni á borði þess
flokks er stofnaður var til höfuðs sjáv-
arútvegsstefnu þeirri sem við nú bú-
um við og er á góðri leið með að setja
þjóðarheimilið á von-
arvöl.
Takið eftir. Verði
ekki brugðist skjótt við
með friðun innan 50 sjó-
mílna með árangur í
huga og með stuðningi
og velvilja alls þingsins í
heild þá mun undirrit-
aður beita sér fyrir því
af meiri þunga en
nokkru sinni fyrr að all-
ar togveiðar á jarðkúl-
unni verði aflagðar sem
allra fyrst án nokkurs
aðlögunartíma því með
illu skal illt út reka. Verði friðun að
veruleika er von til þess að bjarga
megi sjávarútvegi á Íslandi verði
strax hafist handa.
„Það er á 10 ára áætlun“
Það er á 10 ára áætlun, sagði Jóhann
Sigurjónsson, forstjóri Hafrann-
sóknastofnunar, á fundi með undirrit-
uðum vorið 2000, þ.e. að fara í mynda-
tökur á hafsbotni. Mitt svar til hans
þá var það að Framtíð Íslands myndi
ekki bíða eftir því í 10 ár og færi strax
að leita fjármagns erlendis til verks-
ins og í því sambandi hafði undirrit-
aður samband við Djúpmynd h/f. Það
var svo sl. sumar sem Hafrann-
sóknastofnun hóf myndatökur á
nokkrum svæðum. Á Öraæfagrunni
og Hornafjarðar- og Reynisdjúpi.
Öræfagrunnið er eins og eftir loftárás
á stórborg, eitt allsherjar plógfar, þar
sást einn horaður karfi á sveimi.
Hvernig er þá Sléttugrunnið út af
Melrakkasléttu frá 3 mílum og út úr
þar sem Akureyrartogararnir hafa
hamast í gegnum árin í skjóli hríð-
arbylja og myrkurs? Hvernig eru
Vestfjarðamiðin? Þar sjást nú plóg-
förin í logni og kyrrum sjó með ber-
um augum úr flugvél.
Af hverju var fundurinn með neð-
ansjávarmyndatökum Hafró ekki
auglýstur fyrir almenning rækilega?
Ef til vill vegna þess að þið redd-
uðuð Hafró með einu stykki skipi?
Málflutningur sem samanstendur af
eintómum ósannindum verður aldrei
langlífur, herra Friðrik.
Þú segir bæði hér innan lands og
utan að hér séu ekki stundaðar tog-
veiðar innan 12 sjómílna þrátt fyrir að
þú vitir þetta. Það er opið fyrir troll-
veiðum stórra úthafsskipa frá 15 sept.
til 31. maí frá Portlandinu og austur
að Ingólfshöfða upp að 4 sjómílum.
Einnig á sama tíma út af Lónsvík
austan Hornafjarðar. Svo veist þú
Friðrik að kerfið er svo gott, að þinni
sögn, að gæslan er óþörf, enda búið
að svelta hana í hel og því eru 4 sjó-
mílurnar ekki heilagar yfir hánóttina
með slökkt ljós. Það er þá helst að
hún sé send til þess að ráðast gegn
grásleppukörlum og meintum veiði-
þjófum með handfæri.
Nú, eins og þú veist, hafið þið sjálf-
tökuhópur LÍÚ iðkað það að senda
Hannes Hólmstein út um víða veröld
til að flytja umheiminum ósannindin
ykkar af stækkandi fiskistofnum, þótt
ég sé búinn að sýna þér línurit sem
sannar hið gagnstæða, því línan er
beint niður á við en ekki upp, líkt og
þjóðarskútan sem marar í hálfu kafi
af völdum verka sem þessara, þar
sem hagkvæmnin öll er hjóm eitt
hvert sem augað eygir og eru skuld-
irnar ekki 700 milljarðar núna, Frið-
rik, í sjávarútvegskerfinu?
Feimnismál?
Garðar H. Björgvinsson fjallar
um friðun landgrunnsins ’Verði friðun að veru-leika er von til þess að
bjarga megi sjávar-
útvegi á Íslandi verði
strax hafist handa. ‘
Garðar H. Björgvinsson
Höfundur er útgerðarmaður og báta-
smiður, forsvarsmaður félagsins
Framtíðar Íslands.
NÝLEGA gerði ég svo lítið að
kæra bankakerfið fyrir Samkeppn-
isstofnun vegna þess sem ég kalla
Villandi upplýsingar
og blekkingar, sem
sannarlega séu ámæl-
isverðar sbr. sam-
keppnislög.
Í framhaldi þessa
ritaði ég grein í Mbl.
þann 18. þ.m. undir
fyrirsögninni „Er fólk
fífl ?“
Viðbrögð létu sann-
arlega ekki á sér
standa – umfjöllun var
um málið á helstu
fréttamiðlum og fólk
sem lætur sig þessi
mál varða spurt álits
og kom sjónarmiðum sínum á fram-
færi.
Tvennt var það sérstaklega sem
vakti athygli mína í viðbrögðum
fagmanna.
Í fyrsta lagi:
Samkeppnisstofnun sem þá var
nýbúin að svara mér spurningunni
játandi, hvort málið væri tækt til
umfjöllunar stofnunarinnar – lætur
hafa það eftir sér í Mbl. 19. nóv. að
afstaða stofnunarinnar liggi fyrir
fljótlega. Þær upplýsingar sem
greinarhöfundur fékk hins vegar
hjá Stofnuninni voru að þegar bank-
arnir hófu tilboð sín hefði stofnunin
haft samband við Fjármálaeftirlitið
og leitað álits þess á lánunum og
þeim skilyrðum sem þeim fylgdu.
Samkeppnisstofnun hefði hins veg-
ar ekki enn fengið svar frá Fjár-
málaeftirlitinu og ekki hefði gefist
tími til að leita eftir svörum.
Þá segir Páll Gunnar Pálsson for-
stjóri Fjármálaeftirlitsins, þegar til
hans var leitað, að eftirlitið hafi með
starfsemi bankanna að gera, en er-
indi Jóhannesar hefði haft vísun til
Samkeppnislaga og að Fjármálaeft-
irlitið mundi fylgjast með því hvað
kæmi út úr þessu hjá
Samkeppnisstofnun.
Er þetta ekki gamla
sagan um Einbjörn og
Tvíbjörn...?
Hitt sem vakti at-
hygli mína var bæði til-
vitnun og beint viðtal
við Guðjón Rúnarsson,
framkvæmdastjóra
Samtaka banka og
verðbréfafyrirtækja.
Honum finnst að í
þessum viðskipum sem
öðrum eigi sú regla að
gilda að menn geti
samið sín á milli. „Ef
bankarnir telji sig vera með sér-
staklega góð kjör á lánum sé ekki
óeðlilegt að þeir tengi þau við aðra
þjónustu sem þeir bjóða upp á“.
„Viðskiptamönnum sé líka frjálst að
eiga ekki viðskipti við einstaka
banka þyki þeim kjörin óvið-
unandi“.
Þegar Guðjón var spurður að því í
Fréttablaðinu þann 19. þm. hvort
bankarnir væru ekki að segja alla
söguna í auglýsingum vegna nýrra
húsnæðislaga – færðist hann undan
því að svara – en talaði um frábærar
viðtökur landsmanna.
Auðvitað veit lögfræðingurinn
Guðjón Rúnarsson að sannleikurinn
kemur ekki allur fram í auglýs-
ingum bankanna og þar er vísvit-
andi verið að blekkja fólk. Fólki,
sem vegna aðstæðna sem það er
komið í þegar blekkingin verður því
ljós, finnst ekki taka því að gera
vandræði út af málinu. Gæti það
verið að bankarnir geri út á þetta?
Það er reyndar rannsóknarefni út
af fyrir sig að sú sálfræðilega að-
ferðafræði sem bankarnir nota til að
fá fólk til að stíga skrefið til fulls og
skrifa undir þrátt fyrir að flestum
megi vera það kunnugt á hinu „krít-
íska“ augnabliki undirskriftarinnar
að efni samningsins, sem alltaf er
gerður af bankanum, er ekki ná-
kvæmlega eins og talað var um.
Í mínu tilviki þótti þjónustu-
fulltrúanum mínum ég augljóslega
„frekar leiðinlegur“ þar sem ég
gerði athugasemd við 5,1% þing-
lýsta vexti en krafðist 4,2% eins og
auglýst var. Meira að segja konan
mín, sem hefur þó ýmsa fjöruna
sopið í viðskiptum, sá ástæðu til að
gefa mér olbogaskot þegar rimma
mín við þjónustufulltrúann stóð sem
hæst. Með tækni nútímans barst
þjónustufulltrúanum brátt liðsauki
af efri hæðinni til að færa mig af
villu míns vegar. Allt kom fyrir ekki
og gekk ég út.
Þarna sat ég fyrir framan stórt
skrifborð og var mér rétt skulda-
bréfið og mér bent á hvar ég ætti að
skrifa undir. Mér liggur við að segja
– ekki var ætlast til að ég færi að
lesa skuldabréfið í smáatriðum
heldur einungis ætlast til að ég
skrifaði undir.
Aftur að sálfræðinni. Aðferð
bankanna, í þessu tilfelli viðskipt-
banka míns, í framkvæmdinni hlýt-
ur að vera ámælisverð. Hinn end-
anlegi samningur kom fyrst fyrir
sjónir mínar þegar ég átti að skrifa
undir. Ég leyfi mér að fullyrða að
langfæstir geta hugsað þá hugsun á
enda að eitthvað „klikki“ á síðustu
stundu í lántökuferlinu. Flestir hafa
þegar ráðstafað fénu að hluta eða
öllu leyti. Þetta vita bankarnir og
skyldi nokkurn undra þó spurt sé:
Gera bankarnir út á þetta?
Aftur að Samtökum banka og
verðbréfafyrirtækja og Guðjóni
Rúnarssyni.
Gaman þætti mér og sennilega
þjóðinni allri að fá að vita hvað þessi
ágætu samtök standa fyrir; Samtök
banka og verðbréfafyrirtækja.
Skyldi þjóðinni, þjóðarsálinni bless-
aðri, vera skemmt? Þjóð í sárum
eftir áralangan meintan þjófnað ol-
íufélaganna – enn með hangandi yf-
ir sér samráðs-, samhæfingar- eða
Guð má vita hvað. Samtök sem
koma fram fyrir skjöldu og verja
starfsaðferðir bankakerfisins í heild
sinni þegar þeim þykir að sér vegið.
Gaman væri að Guðjón Rún-
arsson svaraði því hvort það er á
fundum þessara samtaka banka og
verðbréfafyrirtækja sem for-
ystumenn bankanna ákveða banka-
kjörin í landinu og hvort það geti
verið að þeir skipti líka á milli sín
mörkuðum landsins – líkt því sem
olíufélögin gerðu og hvort við meg-
um eiga von á því að þeir komi í röð
og segi FYRIRGEFÐU – í einum
kór.
Gera þeir út á þetta?
Jóhannes Valdemarsson fjallar
um íbúðalán bankanna ’Gaman væri að GuðjónRúnarsson svaraði því
hvort það er á fundum
þessara samtaka banka
og verðbréfafyrirtækja
þar sem forystumenn
bankanna ákveða
bankakjörin í landinu...‘
Jóhannes
Valdemarsson
Höfundur er rekstrarfr.
BS, stud. mag.
Skólavörðustíg 21, Reykjavík
sími 551 4050
Glæsileg
brúðarrúmföt
í úrvali