24 stundir - 05.02.2008, Blaðsíða 15

24stundir ÞRIÐJUDAGUR 5. FEBRÚAR 2008 15
Maður helgarinnar var ánnokkurs vafa BjörnBjarna-
son dóms-
málaráðherra.
Hann fór í sjón-
varpsviðtal, sem er
ekki í frásögur fær-
andi eitt og sér. Að
minnsta kosti virðist þjóðin ekki
taka við sér þótt Bjarni Harð-
arson, Andrés Magnússon eða
Reynir Traustason mæti end-
urtekið í Silfur Egils. En Björn
Bjarnason er enginn með-
almaður. Hann talar sárasjaldan
við fjölmiðla og lítur ekki á þá
sem nauðsynlegan millilið milli
sín og þjóðarinnar. Í Silfri Egils
um helgina lá vel á Birni, hann
svaraði greiðlega og uppskar að-
dáun bloggara sem ýmist kalla
hann drottningu eða dýrmætasta
ráðherra Íslands.
Blíða Björns í garð Rík-isútvarpsins entist ekkidaginn. Þótt
viðtökurnar á RÚV
hefðu líklega dugað
meðalráðherra til
kynningar lengi.
Fréttatímar bæði
útvarps og sjón-
varps voru meira eða minna helg-
aðir ráðherranum sem segir: „Ég
sé að fréttastofa hljóðvarps rík-
isins er tekin til við að snúa út úr
orðum mínum. Aldrei hefur vak-
að fyrir mér, að lögfesta neina
skyldu fyrir björgunarsveitir til að
breytast í varalið … Þessi út-
úrsnúninga-árátta fréttamanna
veldur áhugaleysi mínu á að ræða
við þá.“ Enn skorar ráðherrann,
því bloggarar rökræða nú í gríð
og erg hvor hafi á réttu að standa
hann eða RÚV.
VaraformaðurFramsókn-arflokksins
telur að vandræða-
gangur innan Sjálf-
stæðisflokksins sé
farinn að skaða
hagsmuni Íslands.
Valgerður Sverrisdóttir vitnar í
Staksteina og fréttir í Mogga, sem
hún telur einstakt fyrirbæri í
heiminum. Endalaust evrugaspur
Samfylkingar sé óþægilegt fyrir
sjálfstæðismenn. Hinn almenni
borgari getur tekið undir áhyggj-
ur af vandræðagangi í stjórn-
málum. Hvort forysta Fram-
sóknar er trúverðugur dómari um
vandræðagang þessa dagana er
önnur Ella.
beva@24stundir.is
KLIPPT OG SKORIÐ
náði til 24 þjóða um magn trans-
fitusýra í völdum matvörum, skip-
aði Ísland sér á bekk með Austur-
Evrópuþjóðum og USA. Í þeim
vörum er magn þeirra á Íslandi 35
g í hverjum 100 g fitunnar. Í USA
er það 36 g í sömu völdu vöru-
flokkum, 16 g í Noregi, 14 g í Sví-
þjóð, 10 g í Finnlandi og 0,4 g í
Danmörku (var 30 g árið 2001).
Við eigum því Norðurlandametið í
hlutfalli transfitusýra í mat. Danski
læknirinn og helsti sérfræðingur
heims í transfitusýrum, Steen Sten-
der, sagði á fundi velferðarnefndar
Norðurlandaráðs 30. janúar sl. að
hlutfall Íslands sé hátt m.a. vegna
þess að við flytjum inn talsvert
magn matvæla frá USA.
Danir innbyrða lítið af transfitu-
sýrum því árið 2003 settu þeir regl-
ur um að matvara megi ekki inni-
halda meira en 2 g af transfitu-
sýrum í hverjum 100 g fitunnar.
Þessar reglur ná þó ekki til trans-
fitusýra sem eru í vörunni frá nátt-
úrunnar hendi. Evrópusambandið
gerði athugasemd við þetta fyrir-
komulag á þeim forsendum að það
væri viðskiptahindrun. Fallið var
frá málaferlum á hendur Dönum
því sýnt þótti að vísindalegar sann-
anir væru fyrir skaðsemi transfitu-
sýra. Danir eru fyrstir til að setja
takmarkandi reglur um iðnaðar-
framleiddar transfitusýrur í mat-
vælum og gilda þær einnig um inn-
flutt matvæli.
USA merkir matvæli með hlut-
falli transfitusýra á umbúðum.
Neytendur velja svo hvort þeir
neyta vörunnar eða ekki. Slík leið
er þung í framkvæmd og krefst
þess að almenningur þekki áhættu-
mörk og reikni samanlagðan hlut
transfitusýra í máltíðum sínum.
Aðferðin er því ekki líkleg til árang-
urs. Vinn ég nú tillögu um að við
Íslendingar förum dönsku leiðina
til að vernda neytendur þessa
lands.
Meðan ekki er búið að takmarka
hlutfall transfitusýra í mat hér á
landi er þó hægt að verjast. Neyt-
endur geta rýnt í merkingar á mat-
vörum. Matur sem inniheldur
transfitusýrur er oftast merktur á
ensku sem „partially hydrogenated
oil“ og á dönsku „delvist hærdet ol-
ie/fedt“. Neytendur geta einnig val-
ið olíur og mjúka fitu í staðinn fyrir
harða fitu og tekið lýsi. Ef okkur
tekst að minnka neyslu transfitu-
sýra hér er ávinningurinn mikill.
Við kæmum í veg fyrir ótímabær
dauðsföll fjölda Íslendinga.
Höfundur er alþingismaður
Transfitusýrur
ógna heilsunni
VIÐHORF aSiv Friðleifsdóttir.
Í trans-
fitusýrurann-
sókn sem
náði til 24
þjóða um
magn trans-
fitusýra í
völdum matvörum, skip-
aði Ísland sér á bekk með
Austur-Evrópuþjóðum og
USA.
Transfitusýrur ógna heilsu okk-
ar. Þær myndast þegar olía er hert
en hörð fita er notuð til að matvæli
fái eftirsóknarverða eiginleika s.s.
aukið geymsluþol. Transfitusýrur
eru einkum í matvörum þar sem
bökunarsmjörlíki eða djúpsteik-
ingarfeiti sem inniheldur herta fitu,
er notað við framleiðslu. Þær vörur
sem mögulega innihalda transfitu-
sýrur eru t.d. smjörlíki, steikingar-
feiti, kökur, kex, franskar kartöflur,
djúpsteiktur skyndibitamatur, ör-
bylgjupopp, snakk og sælgæti.
Þessar vörur eru vinsælar meðal
barna og unglinga. Dæmi eru um
að transfitusýrur geti verið allt að
60 prósent af heildarfitumagni í
matvöru.
Búið er að sanna vísindalega að
neysla transfitusýra auki líkur á
hjarta- og æðasjúkdómum mun
meira en neysla á mettaðri fitu,
sem þó er vel þekktur áhættuvaldur
fyrir slíka sjúkdóma. Ef neytt er
meira en 5 g af transfitusýrum á
dag aukast líkurnar á slíkum sjúk-
dómum um 25-30 prósent. Á Ís-
landi er auðvelt að fá það magn í
einni máltíð. Að auki eykur neysla
transfitusýra hættu á offitu og syk-
ursýki. Neysla transfitusýra hér
hefur að vísu minnkað nokkuð hin
seinni ár, m.a. vegna minni neyslu
og breyttrar samsetningar smjör-
líkis. Árið 1995 var hún 5,4 g á dag,
en árið 2002 3,5 g Meðaltalshlut-
fallið er samt of hátt og því ljóst að
fjöldi Íslendinga innbyrðir allt of
mikið magn transfitusýra. Alþjóða-
heilbrigðismálastofnunin mælir
með að neyslan fari ekki yfir 2 g á
dag.
Í transfitusýrurannsókn sem
Jeppadekk
ALORKA • Vagnhöfða 6 • Sími 577 3080
Heilsársdekk
31" kr. 13.900
(31x10.50R15)
33" kr. 15.900
(33x12.50R15)
Úrval annarra stærða upp í 38".
Felgustærð 15", 16" og 17".
Sendum frítt um land allt!
Við mælum með míkróskurði
P
IPA
R
• S
ÍA
• 80165
Nánar á jeppadekk.is
Leður sófasett
Hornsófasett
Sófasett með skemli
Tungusófar
Tungu hornsófar
Stakir sófar
Borðstofuborð og
stólar
Skenkar
Sófaborð
Eldhúsborð
Rúmgaflar
Leðursófasett áður 239,000
Nú 119,900
Hornsófar tau áður 198,000
Nú 103,000
Hornsófar leður áður 249,000
Nú 149,000
Erum í Dugguvogi 2. Sími 557-9510
HÚ
SG
AG
NA
-
L
AG
ER
SA
LA HÚSGAGNALAGERSALA
VERÐDÆMI
Opnunartími
mán-fös 9.00-18.00 lau 11.00-16.00 sun 13.00-17.00
ALLTAF EINHVAÐ NÝTT
Hamraborg 7 Kópavogi Sími 544 4088 Opið - Mán–fös 11-18 /Lau 11-14
Frábæru
mittisstykkin
frá Vanity Fair
komin aftur
Öskudagur!
Grímur í miklu úrvali
www.IKEA.isOpið 10-20 virka daga │ Laugard. 10-18 │ Sunnud. 12-18
295,-
KLAPPAR MASKERAD
gríma og spöng ýmsar teg.