Eintak - 03.03.1994, Blaðsíða 11

PÁLL JÓNSSON í HOLTI
Hvaða Egill?
Sjálfstæðismenn hafa aldrei verið
öflugir á Austurlandi. Þeir áttu
lengst af einn þingmann og engum
datt í hug að nokkur möguleiki
væri á öðrum. Þess vegna skipti það
engu máli hver var í öðru sætinu á
eftir Sverri Hermannssyni sem
langa hríð var eini sjálfstæðismað-
urinn sem í senn þótti nógu
skemmtilegur og nógu sérlundaður
til að hægt væri að bjóða hann
Austfirðingum. Einhverju sinni
gerðist það að kartöflubónda af
Hornafirði, sem hefur meira að
segja að líkamsburðum dregið dám
af uppskeru sinni, tókst að nudda
út annað sætið. Hvað á hann stóra
fjölskyldu? er hermt að Sverrir hafi
spurt og síðan ekki sýnt honum
frekari áhuga í kósningabaráttunni.
Seint að kveldi kjördags gekk
Sverrir síðan til náða, jafn granda-
laus og þjóðin öll um að vinsældir
hans eystra dygðu til að fleyta hon-
um inn á þingið hinum hringvaxna
jarðeplahöld af Seljavöllum.
Snemma morguns var Sverrir vak-
inn ofurlítið rykaður og fréttamað-
ur Útvarps byrjaði á að óska hon-
um til hamingju með Egil. Sverrir
þagnaði um stund og síðan kom
svarið, sem enn er frægt um Aust-
firði alla:
„Egil? Hvaða andskotans Egil?“
Búvöruþrætan hefur hins vegar
gert Egil að heimsfrægum manni á
Islandi. f uppphafi deilunnar duld-
ist fáum að Davíð Oddsson og
ráðgjafar hans utan þingflokksins
ætluðu sér að beygja krata, hvað
sem það kostaði. Stjórnlist þeirra
Davíðs fólst í því að drepa á dreif
hinu eiginlega inntaki þrætunnar,
halda því stöðugt fram að þrætu-
efnið skipti alls engu, heldur stafi
deilan einna helst af skapbrestum
Jóns Baldvins. Þessu hefur Jóni
raunar ekki tekist að hnekkja ennþá
gagnvart fjölmiðlunum og almenn-
ingsálitinu - enda skapbrestirnir
ærnir - en eins og strákurinn hans
Björgvins benti á í leiðara í Dag-
blaðinu þá snerist deilan í grunn-
inn um grundvallaratriði sem varða
gjörvöll heimili í landinu: verslun-
arfrelsi og verðlag á búvöru.
Herbragð Davíðs í viðleitni sinni
við að beygja krata var að sleppa
Agli á Seljavöllum lausum á Al-
þýðuflokkinn. Meðferðin á aum-
ingja Agli sýndi óvanalega kaldrifj-
uð vinnubrögð. Honum var att á
foraðið og greinilega talin trú um
að hann hefði stuðning Davíðs allt
til loka orrustunnar. Hvað eftir
annað lýsti Egill því í fjölmiðlum að
hann ynni málið í nánu samráði við
Davíð og hefði við hann samband
daglega um fiamvinduna. f fjöl-
miðlum sagði Egill drýgindalegur
að hann gæfi ekkert fyrir eitthvert
samkomulag stjórnarflokkanna
heldur ættu málefnin að stjórna
ferð, enda væri hér verið að styrkja
sjálft þingræðið! - og reiddi sig aug-
sýnilega á að Davíð Oddsson skildi
hann ekki eftir eins og kálf á svelli.
Skyndilega var hann ekki lengur
einhver andskotans Egill að austan,
heldur sjálfur Egill sterki. Einn dag-
inn lýsti hann því yfir vel drjúgur í
fjölmiðli að nú myndi „gusta um
Egil á Seljavöllum“ næstu daga.
Annan daginn var hann farinn að
leika sjálfan Winston Churchill og
stillti sér upp fyrir framan mynda-
vélarnar allan þann dag til að sýna
sigurmerkið fræga með fingrunum.
En Davíð misreiknaði kratana,
og Egill misreiknaði Davíð. Al-
þýðuflokkurinn gaf sig ekki. Egill
hélt samt áfram að lýsa því yfir fyrir
sína hönd og SjálfstæðisfÍokksins
að engu yrði breytt í hinu fræga bú-
vörufrumvarpi: Aldrei. Síðan opn-
aði Davíð á að taka út úr því sér-
stakt ákvæði um heimild handa
landbúnaðarráðherra til að skella á
extra 50% verðjöfnunargjaldi ofan
á öll hin gjöldin.
„Þetta styrkir ffumvarpið,“ sagði
Egill afar gleiður við fjölmiðlana og
sagðist svo ekki mundu gefa eftir
eina spönn í viðbót. 1 Tímanum tók
hann sérstaklega fram að aldrei
skyldi hann fallast á að fækkað yrði
vörum á bannlistanum, sem í krafti
niðurfellingar á innflutningsbanni
átti að gefa Blöndal heimild til að
koma stórfelldum gjöldum á
neysluvörur sem aldrei hefur verið
bannað að flytja inn. En varla hafði
Egill sleppt orðinu þegar Davíð
slakaði út heimild til að endur-
skoða listann. „Enn er mín staða að
batna,“ sagði Egill við miðlana, að
vísu ögn daufari en fýrr.
Þá var bara eftir ákvæðið um
GATT sem kratar gátu ekki annað
en heimtað út úr frumvarpinu. I
Tímanum á föstudag var Egill
sterki spurður hvort hann gæti fall-
ist á að sleppa Gatt-klásúlunni:
„Nei,“ svaraði formaður landbún-
aðarnefndar, það skyldi aldrei
verða. Daginn eftir var þó komið
annað hljóð í strokkinn hjá bónda.
I Dagblaðinu vildi hann ekki lengur
afneita því með öllu að Gattið gæti
horfið og sagðist nú þurfa að ræða
við formann sinn áður en hann
gæft yfirlýsingar. 1 millitíðinni
hafði Davíð svo snúist heilan hring,
kvaðst frá upphafi hafa verið van-
trúaður á að Gatt-ákvæðið ætti
þarna heima, af sinni hálfu vel
kæmi til greina að það færi.
Lyktir málsins urðu svo þær að
kratar héldu aldrei þessu vant fast
við sitt, enda hefði eiginlegu sam-
starfi í ríkisstjórn í raun verið lokið
af þeirra hálfu ef Jón Baldvin hefði
gefið eftir með fylgjandi sneypu og
háðung. Á Stöð 2 á mánudagskvöld
var svo komið að Jón Baldvin gaf í
skyn að stjórnarslit væru ekki fjarri
ef ekki yrði farið að kröfunni um
Gatt-burt, og loks fór Gattið burt.
Þá fengu kratar fram að verðjöfnun
næði aðeins til innlendrar vöru. Og
ekki stóð á Agli á Seljavöllum. Eftir
að Alþýðuflokkurinn hafði með
hótun um slit og kosningar náð
fram flestum sínum kröfum sló
Dagblaðið viðbrögðum hans upp í
tveggja hæða fyrirsögn á forsíðu:
„Stórkostlegur sigur fyrir mig.“ En
nú var Egill orðinn hjáróma, og
roðinn heldur tekinn að dofna á
hinum blómlegu kinnum Selja-
vallabóndans.
Framsókn rak endahnútinn á ör-
lög Egils. Af mikilli slægð hafði
flokkurinn lýst fullum stuðningi
við frumvarp Egils, sem aftur lýsti
afstöðu Framsóknarmanna sem
enn einum sigri sínum. Þegar
frumvarpið kemur til afgreiðslu í
þinginu munu Framsóknarmenn
væntanlega leggja frumvarp Egils
fram óbreytt, vísa í fjölmargar yfir-
Herbragð Davíðs í
viðleitni sinni við að
beygja krata var að
sleppa Agli á Selja-
völlum lausum á Al-
þýðuflokkinn. Með-
ferðin á aumingja
Agli sýndi óvanalega
kaldrifjuð vinnu-
brögð. Honum var att
áforaðið oggreini-
lega talin trú um að
hann hefði stuðning
Davíðs allt til loka
orrustunnar.
lýsingar um ágæti þess, - og neyða
hann til að greiða atkvæði gegn
sínu eigin frumvarpi.
Þá kann að renna upp fýrir Agli
bónda hversu kaldrifjað Davíð hef-
ur beitt honum til að prófa þol
krata. Framsóknarmenn munu
hins vegar dansa á höfuðleðri hins
yfirlýsingaglaða formanns land-
búnaðarnefndar fram að kosning-
um og rifja upp öll stóru orðin og
sigrana sem Egill hefúr unnið að
undanförnu. Og að lokum verður
mörgum efalítið hugsað til orða
Sverris:
„Egill? Hvaða andskotans Egill?“
Höfundur er aldraður blaðamað-
ur í nágrenni höfuðborgarinnar
-EINTA-K
FIMMTUDAGUR 24. FEBRÚAR 1994
11