Eintak - 03.03.1994, Blaðsíða 18

Bíó er ekki bíómyndirnar sem þar eru sýndar. Bíó er myrkvaður salur, popp,
kók og næði til að stroka út eril dagsins. Því heldur Gunnar Smári Egilsson
alla vega fram, og segir hér frá ómerkilegum örlögum persóna í
f bíómyndum og þess merkilegri bíósýningum.
Og um leið og myndin þeyttist af stað upp Ár-
túnsbrekkuna á 800 kílómetra hraða trylltust
Sniglarnir og fóru allan hringveginn með hrópum
þeirra sem fæðast tilað vetða villtir.
menn drepna.
Fjórir voru
skotnir, einum
var hent af hús-
þaki, öðrum var
drekkt, þriðji var stunginn til bana
og sá fjórði var laminn í klessu og
því næst varpað niður stiga. Aðrir
sem komu við sögu voru barðir
duglega og eitthvað skotið í þá en
þeir sluppu með skrámur. Það
voru ýmist góðir menn eða sak-
lausir vegfarendur. Hinir
látnu voru annað hvort
illmenni eða sérlega
ógeðfelldir félagar
góðu mannanna og
máttu því missa sín.
Undir þessu borðaði
ég popp og drakk kók.
f hléinu fékk ég mér
íspinna, í fyrsta sinn
sunnan heiða. Reykvísk bíó hafa
nefnilega tekið upp þann akur-
eyrska sið að selja ís í bíó.
En hvað um það. Þessi mynd
hafði það góð áhrif á mig að ég var
búinn að gleyma henni og leiðin-
lega deginum sem ég hafði flúið
þegar ég kveikti mér í sígarettu á
leiðinni út. Ég fór aftur niður í
vinnu og settist við að reikna.
Ég komst að því að líkast til hef
ég farið einu sinni til tvisvar viku-
lega í bíó síðan ég var sextán ára.
Ég hef því séð um 1.326 bíómyndir
á þessum árum. Og ef reiknað er
með að hver mynd taki tvo tíma
með hléi þá hef ég eytt í þessa iðju
um 2.652 klukkustundum. Ef þess-
um tímum er deilt niður á 40
Fjórir voru skotnir, einum
var hent af húsþaki, öðrum
var drekkt, þriðji var stunginn til
bana og sá fjórði var laminn í
klessu og því næst varpað niður
stiga.
stungna, brennda og hálshöggna,
spfengda og hengda, kæfða og étna
af óskyldum kvikindum í bíó. Ekki
heldur þá sem hefur verið eitrað
fyrir eða hent fyrir björg, þá sem
illir andar hafa sogað til heljar eða
þá sem hafa verið sendir veglausir
eitthvert úti í geim. Um þetta fólk
segi ég eins og Bjartur. Sannlega
mega þeir súpa hel / ég syrgi
þá ekki, fari þeir vel.
Örlög vísinda-
manns
Það er helst að ég syrgi ör-
lög eins vísinda-
manns sem kom við
sögu í mynd þar sem
Patrick Wayne, sonur
Johns, lék aðalhlut-
verkið. Sá hafði eytt
ævinni í að leita að Atlant-
is sem hann var fullviss
um að væri á Suðurskauts-
landinu miðju. Fyrir þessar
kenningar hlaut hann háð og
spott samferðamanna sinna
en hélt samt fast við sinn keip.
Og hafði á réttu að standa. Hann
fann ekki bara Atlantis á Suður-
skautslandinu heldur risaeðlur og
næstum öll þau dýr sem hingað til
höfðu verið talin útdauð, horfín
menningarsamfélög og löngu
gleymda guði. Þetta var eins og
Scott hefði komist á pólinn,
O JÓN ÓSKAR
Ég fer í bíó í sama tilgangi og ég
fæ mér kríu. Bíómyndir virka eins
og strokleður á heilann. Þú getur
farið pirraður inn í bíóið, tvístrað-
ur eftir erilsaman dag án þess að
vera almennilega þreyttur eða bara
tómur og annars hugar, og ef þér
tekst að gleyma þér örlitla stund
yfir myndinni færðu eins konar
ferska byrjun á deginum. Krían er
betri, því þér nægir að dotta í tíu
mínútur til að vakna upp með
hreinan heila. Bíómyndir eru hins
vegar ekki styttri en tveir tímar
með hléi. Þess vegna fer ég ekki bíó
nema ég geti hvergi fleygt mér.
Þannig var ástatt fyrir mér á
mánudagskvöldið og ég fór í ellefu
bíó eftir frekar leiðinlegan dag. Ég
sá mynd í Laugarásbíói með Em-
ilio Estevez, manni sem mér hef-
ur aldrei líkað við. Ég horfði á átta
fundið Ameríku, Galapagos-eyjar,
sjóleiðina til Indlands og allt heila
klabbið í einu. Gallinn var hins
vegar sá að ekkert af því sem vís-
indamaðurinn fann, vildi láta fmna
sig, og brást því illa við. Dýrin
reyndu að éta hann, mennirnir að
stinga hann og guðirnir vildu að
honum yrði kastað í eldgíga, þeim
til blessunar. Honum tókst að snúa
sig frá þessu öllu, en þegar hann
var að hlauþa að flugvélinni hans
Patricks, með alla dýrmætu minn-
ispunktana sína í töskunni, varð
Atlantis sjálft ært og byrjaði að
gjósa smágosum undir fótum hans.
Eg sé enn fýrir þegar hann hljóp
sikk sakk í átt að flugvélinni — al-
veg eins og Vic Morrow á flótta
undan vélbyssuskothríð Þjóðverj-
anna — og Atlantis á eftir með eld-
gosum á hæla hans. Þar til loks það
náði honum og drap.
Leður, smurolía og
800 kílómetra hraði
En ég sækist ekki eftir svona ör-
lagasögum í bíó. Yfirleitt nægir
mér myrkrið, poppið og einhver
ómerkilegri saga á tjaldinu. Og þar
sem ég er að hvíla mig, frekar en
skemmta mér, vil ég helst fara einn
í bíó. Og ef bíóeigendur timdu að
kynda upp salina hjá sér og maður
þyrfti ekki um tvö hundruð manns
til að forða sér frá kvefi, væri mér
sama þótt ég væri einn í salnum.
f raun man ég ekki eftir
skemmtilegum bíógestum nema á
einni sýningu. Það var þegar ég fór
að sjá Ffringveginn í Háskólabíói.
Það voru fáir í bíó og ég sat rétt
fyrir neðan miðju. Um það leyti
sem myndin var að byrja struns-
uðu Sniglarnir, bifhjólasamtök lýð-
veldisins, í salinn og settust beint
fyrir framan mig. Það lagði frá
þeim þunga lykt af leðri, smurolíu
og jafnvel dálitlum svita. Og um
leið og myndin þeyttist af stað upp
Ártúnsbrekkuna á 800 kílómetra
hraða trylltust Sniglarnir og fóru
allan hringveginn með hrópum
þeirra sem fæðast
til að verða villtir.
Og ég sem kann
ekki einu sinni
alltaf fundist þetta ein margbrotn-
asta og mest spennandi mynd sem
ég hef séð. Kannski fýrir utan
Bresson-mynd sem ég sá myrkv-
ast hægt og bítandi í Tjarnarbíó
þegar lampinn í sýningarvélinni
fjaraði út.
Ég hef ekki látið svona smá frá-
vik trufla mig í bíó. Svo lengi sem
ég fæ að hafa myrkrið og vissuna
fýrir að fólk truflar mig ekki mikið.
Ég hef horft á slíka dauðans þvælu
í bíó sem ég myndi aldrei sitja
undir ef einhver ætlaði að ryðja
henni út úr sér í samtali við mig.
En ég geng afdrei
út í bíó.
Á hverfanda
hveli
Ég man bara eff-
ir einni mynd sem
ég sá ekki til enda.
Það var Á hverf-
andahveliíVala-
skjálf á Egilsstöðum. Ég var eitt-
hvað um tólf ára gamall og fór með
pabba í bíó. Þetta er fjári löng
mynd og það var tiltekið að það
væru tvö hlé á henni. Allt gekk vel í
fyrstu. En á milli fyrsta og annars
hlés var sýningarvélin orðin svo
heit að lampinn brenndi filmuna.
Sýningarstjórinn tilkynnti stutt
aukahlé á meðan hann splæsti
hana saman aftur. Það liðu hins
vegar ekki nema fimm mínútur
eftir að við vorum kallaðir inn aft-
ur, að filman brann öðru sinni.
Sýningarstjórinn tilkynnti þá nýtt
hlé og vildi auðsjáanlega hafa það
lengra en það síðasta til að kæla
vélina því hann hafði stilit upp tafl-
borðum fram á gang svo bíógestir
gætu haft ofan af fýrir sér. En þótt
vélin fengi korter til að jafna sig
brenndi hún gat á filmuna stuttu
eftir að við komum inn aftur.
Þannig leið kvöldið. Við tefldum
dálítið og horfðum dálítið á Á
hverfanda hveli. Loks fannst pabba
ekki stætt á því að halda mér leng-
ur á fótum og við fórum heim ein-
hvern tímann eftir miðnætti. Þá
var enn mikið eftir af myndinni
sem ég hef ekki enn séð. Mér skilst
að í seinni hlutanum brenni bú-
garðurinn en finnst ekki mikið til
koma. Hjá mér brann myndin
sjálf. O
stunda vinnuvikur þá gerir það
rúmlega 66 vikur. Samkvæmt
þessu hef ég varið einu mannári í
bíói og rúmum þremur mánuðum
betur.
Sannlega mega
þeir súpa hei
Samt man ég nánast ekkert eftir
þessu rúma ári mínu í bíó. Alla
vega get ég ekki rifjað upp allar
þær tæplega ellefu þúsund mann-
eskjur sem hafa verið drepnar fyrir
augunum á mér, ef gera má ráð
fyrir að afföllin í myndinni í Laug-
arásbíói séu einhvers staðar í með-
altali. Ég keyrði hins vegar einu
sinni á hrút í Kjósinni og get enn
rifjað upp fyrir mér hljóðið þegar
hann skall á hægra framljósinu —
hvort sem það er af tilfmningasemi
gagnvart bílnum mínum eða hel-
vítis vegalambinu.
En það er einhvern
veginn svo að eftir að
maður hefur séð Fay
Dunaway skotna í
tætlur á barnsaldri
þá kippir maður sér
ekki upp við það
þótt einhverjir
aukaleikarar, sem
maður veit varla
hvað heita, fái
sömu útreið. Og
það sama má segja
um alla þá menn sem ég
. hef séð skotna og
Dýrin reyndu að éta hann,
að stinga hann og guðirnir
vildu að honum yrði kastað í
þeim til blessunar.
á reiðhjól sat á næsta bekk fyrir aft-
an og leið eins og ég sæti fýrir aftan
einhvern mótorhjólakappann og
tæki hringveginn á tuttugu mínút-
um. Þegar ég kom út angaði ég af
leðri og smurolíu og hárið lá þétt-
greitt aftur eftir mótvindinn.
Tveir leiðinlegir bíó-
gestir
En ég man líka eftir leiðinlegum
bíógestum. Til dæmis manninum
sem sat fyrir aftan mig í fullsetnu
Austurbæjarbíói, hafði fengið sér
fullmikið neðan í því og varð veik-
ur þegar myndin var rétt byrjuð.
Ég reyndi að einbeita mér að
myndinni en heyrði bara í mann-
inum sem kúgaðist fyrir aftan mig.
Ég beið eftir því að hann gubbaði í
hnakkann á mér. Loks gat hann
ekki haldið ælunni niðri. En þar
sem þetta var vel upp alinn maður
gubbaði hann á gólfið. Það sem
eftir lifði myndarinnar sat ég
með lappirnar glenntar og
rétt drap tánum á gólfið til að
forða því að stíga í æluna
sem rann niður hallann á
salargólfinu. Ég veit ekki
hvers vegna ég fór ekki bara heim.
Myndin hefur kannski verið svona
góð, en það er sama hvað ég reyni
ég get ekki munað eftir henni. En
ég man eftir helvítis manninum.
Annar leiðinlegur bíógestur er
bróðir minn. Þegar við fórum einu
sinni í Stjörnubíó, fýrir brunann,
lenti hann á númeruðu sæti sem
hafði bak, en sætið sjálft hafði
brotnað frá og var horfið. Við
færðum okkur til um einn rass
en vorum reknir þaðan af fólki
sem sannanlega hafði keypt
sér miða á þau sæti. Þannig
gekk þetta koll af kolli þar til
ljóst var að bróðir minn varð
að láta sér duga þetta sæti,
sem þó var ekkert sæti. Ef
tilvill hefði einhver gefist
Upp og sest í stigann en
bróðir minn var ekki á
því. Hann stóð teinrétt-
ur í stæðinu sínu jafnvel
þótt allur salurinn skip-
aði honum að setjast svo hægt væri
að sjá myndina fýrir honum. Hann
sneri sér við og benti fólkinu á
hvers vegna hann gæti ekki sest.
Þegar langt var liðið á myndina
heyrðu starfsmenn bíósins lætin
fram á gang, komu til að gæta
hverju sætti og hlupu eftir stól
handa bróður mínum. En þá voru
allir í salnum orðnir svo æstir að
myndin fór fyrir ofan garð og neð-
an hjá flestum. Þótt Linda Blair
hefði birst á tjaldinu og tekið til við
að saurga kristslíkneski hefði það
Ég beið
eftir því að
hann gubbaði
íhnakkann
á mér.
ekki yfirunnið óvild fólksins gagn-
vart bróður mínum. Eða skömm
mína að mæta með slíkan mann í
bíó.
Vond sæti í bíó
En þótt það sé vont að hafa ekk-
ert sæti í bíó getur verið verra að
hafa vont sæti. Ég sá til dæmis Ben
Húr í Gamla bíó frá ysta sæti á
fýrsta bekk og efast um að ræðar-
arnir á galeiðunum hafi haft það
eins skítt á myndinni og ég. Bíó-
stjórinn í gamla félagsheimilinu í
Ólafsvík beygði sig aldrei undir
það ástand sem aðrir bióstjórar
kalla „uppselt" og bætti bara við
bekkjum. Ég sat einu sinni á bekk
sem hét -1 og þurfti nánast að
horfa aftur til að sjá tjaldið.
Þessi bíóstjóri í Ólafsvík ruglaði
einu sinni spólunum á Conversati-
on með Gene Hackman svo að
endirinn kom í miðri mynd og
miðjan síðust og síðan hefur mér
FIMMTUDAGUR 3. MARS 1994