Eintak - 03.03.1994, Blaðsíða 16

Ef til vill er það sökum þess
hversu Islendingar eru fáir, að þeir
eiga engar almennilegar fjandþjóð-
ir. Þrátt fyrir að við værum ný-
lenduþjóð í tæpar sjö aldir voru
herrar okkar svo góðir við okkur að
við erum fyrir löngu búin að fyrir-
gefa þeim allar þeirra syndir. Þegar
Bretar réðust inn í landið og her-
námu það tóku Islendingar þeim
fagnandi sem kærkominni tilbreyt-
ingu í þjóðlífmu.
En þótt við höfum ekki staðið í
illdeilum, erjum og stríði við heilu
þjóðirnar þá höfum við komið
okkur upp safni óvina, alveg á sama
hátt og við eigum okkur safn 5s-
landsvina. Þetta er fólk sem hefur
móðgað okkur, niðurlægt, talað illa
um okkur, ráðist á einhvern ein-
stakan okkar með ásökunum eða
einfaldlega unnið okkur í kappleik.
Við skulum kanna nokkra af
þessum kvistum. Og heyra hvað
þeim finnst um andúð okkar og
fyrirlitningu á þeim.
Bonny skipstjórí
Eina skiptið sem erlend þjóð hef-
ur nennt að standa í almennilegum
illdeilum við Islendinga var þegar
sjómenn frá Grimsby og Hull fengu
breska sjóherinn til gæta sín svo Is-
lendingar hentu þeim ekki af mið-
unum sem þeir höfðu fundið við
Island. Þá var íslendingum illa við
Breta og sérstaklega suma Breta. Til
dæmis kaftein Plummer á Falmont
sem var allra kapteina slyngastur
við að keyra á litlu varðskipin. Og
Mick Patterson, skipstjóra á tog-
aranum Brusella, sem gleymdi öll-
um fiskveiðum og eyddi orkunni
og olíunni í að elta uppi varðskipin
til að stíma á þau.
Þekktastur þessara þorskastríðs-
fjanda varð þó Bonny Taylor.
Hann var ítrekað tekinn í landhelgi
og árið 1975 var hann færður til
hafnar við Ingólfsgarð. Tveimur
lögregluþjónum, þeim Hilmari
Þorbjörnssyni, núverandi yfirlög-
regluþjóni og Þorkatli Pálssyni
var plantað um borð til að gæta
togarans. Um kvöldið
pegar áhöfnin var að
drekkja sorgum
sínum nljóp mikið
kapp í skipstjórann
og skipaoi hann
monnum sínum að
yfirbuga lögreglu-
þionana og stinga
peim inn í skap. Hóf
hann síðan flóttann til Englands.
Til að blekkja gæsluna fór hann öf-
uga leið eða norður fyrir land. Það
dugði ekki til því flugvél kom auga
á togarann djúpt út af Snæfellsnesi.
Varðskipinu Oðni tókst síðan að
elta hann uppi og var skipstjórinn
VlKTOR KORTSJNOJ
„Það er langt síðan ég var síð-
ast á íslandi og íslendingar eru
hættir að bjóða mér heim. “
Efraim Zuroff
„Það eina sem ég gerði var að
reyna að hjálpa íslendingum við
að hreinsa sig af Ijótum sökum.
Mig langar mikið til að heim-
sækja aftur land og þjóð og þá
vonandi undir öðrum kringum-
stæðum en síðast."
dæmdur til nokkurra mánaða fang-
elsisvistar.
Bonny Taylor hætti að sigla eftir
þetta. Hann opnaði spilavíti, varð
nokkuð efnaður en var skotinn til
bana af syni sínum í fyrra.
Kali íslendinga til bresku kap-
teinanna og skipstjóranna hefur
ekki orðið langlífur. Ef til vill vegna
þess að við unnum þá.
Hvalahryðju-
verkamaðurínn
Paul Watson
Paul Watson kom fyrst til Is-
lands 1973 til þess að fylgjast með
gosinu í Heimaey. Það var allt í
góðu. Næsta heimsókn var ekki
eins pen. Þá kom hann á einu af
skipum Sea Shepard-samtakanna
og hafði uppi stór orð og lítt dul-
búnar hótanir vegna hvalveiða Is-
Iendinga. Fáir tóku þó mark á hon-
um og hann var gerður að
skemmtilegri fígúru í fimmtu frétt í
kvöldfréttatímunum.
Ári síðar lét hann verða af þess-
um hótunum þegar félagar úr sam-
tökum hans skrúfuðu botnlokurn-
ar úr tveimur hvalbátum við
Reykjavíkurhöfn og sökktu þeim.
Paul Watson lýsti, fyrir hönd Sea
Shephard, þróðugur tilræðinu á
hendursér. Islendingar
urðu æfir. Bæði var á
þá ráðist með spell-
virkjum og eins
fannst þeim einhver
niðurlæging í því að
botnlokurnar skyldu
vera skrúfaðar úr.
Hryðjuverkamenn
syndu öðrum þjóð
um þann sóma ao
sprengja þó eitt-
hvað. Það var eins og verið væri
að gera grín að sofandahætti og
varnarleysi Islendinga.
Watson stráði síðan salti í sárin
með því að koma hingað í þriðja
sinn tveimur árum síðar, að sögn
gagngert til að láta íslendinga
standa við hótanir um að handtaka
hann og kæra. Þegar til kom fundu
þeir enga lagastoð fyrir öðru en vísa
honum úr landi. Og Watson glotti
á leiðinni upp landganginn.
I samtali við EINTAK sagði Wat-
son að hann hefði kunnað ákaflega
vel við sig á íslandi.
„Reykjavík er ein hreinasta borg í
heimi og ég var mjög hrifinn af
borginni. Eftir kynni mín af Islandi
og fólkinu sem þar býr, get ég ekki
sagt annað en að ísland sé einn af
betri stöðum heimsins til að búa á.
Þannig að mér er alls ekki illa við
íslendinga. Mér er hins vegar mein-
illa við þá sem veiða hvali og þá
skiptir ekki máli hvort þeir eru ís-
lenskir, norskir, rússneskir eða jap-
anskir.“
Sea Shepard-samtökin hafa
keypt sér kafbát og að sögn Watson
verður hann sjóklár með vorinu.
Hann sagði Norðmenn vera efsta á
blaði samtakanna um þessar
mundir og Færeyinga þar á eftir.
Watson ítrekaði hins vegar að um
leið og Islendingar færu að hafa til-
burði í frammi sem bentu til þess
að þeir ætluðu að hefja hvalveiðar
að nýju, myndu aðilar Sea Shepard
mæta og gera allt semu' þeirra valdi
stendur til að koma í veg fýrir að
hvalir yrðu drepnir.
„Ég veit að hvalbátarnir eru enn-
þá til staðar og þeim er vel haldið
við. Þannig að ísland er enn ofar-
lega á lista Sea Shepard."
Hann bað að lokum fyrir þessi
skilaboð til íslensku þjóðarinnar:
„Ég tek ekki óvild íslendinga vegna
baráttu minnar persónulega."
Barnaræninginn
Donald Feeney
Uppgjafahermaðurinn og fyrr-
um leyniþjónustumaðurinn Don-
ald Feeney, er maður af svipuðu
sauðahúsi og Paul Watson; eins
konar alþjóðlegur illvirki sem við
eigum ekki að venjast. Hann var
ráðinn af Brian Grayson til að tæla
til sín dætur Ernu Eyjólfsdóttur
og hafa þær með sér úr landi en var
gripinn glóðvolgur á Keflavíkur-
flugvelli.
Þótt verknaðurinn væri ljótur
lagði þjóðin ekki hatur á Grayson.
Það mátti skilja hans stöðu. Feeney
stóð hins vegar bara í þessu fyrir
peningana, hafði sérhæft sig _ í
barnsránum víða um heim og lélt
auk þess út fyrir að
vera samviskulaus.
Það sannaði hann
þegar hann labbaði
út af Litla Hrauni og
gerði þannig gys að
fangavörðunum sem áttu
að passa hann. Síðan klykkti hann
út með því að kvarta yfir matnum í
fangelsinu þegar hann kom til
Bandaríkjanna og sagðist hafa verið
orðinn leiður á geitarkjötinu. Það
var móðgun við sjálfa sauðkindina.
eintak náði tali af þessum óvini
þjóðarinnar.
Hvaðfinnst þér um ísland?
„Ég fékk ekki tækifæri til að
skoða landið og það var lítið að sjá
innan fangelsismúranna svo ég get
lítið sagt um landið. Ég er hins veg-
ar mjög ánægður með að vera
kominn heim til Bandaríkjanna og
sjá fjölskyldu mína aftur. Það fólk
sem ég kynntist á íslandi reyndist
mér flest ágætlega og engin vand-
ræði með það. Það á við um sam-
fanga mína sem aðra.
Mér finnst aftur á móti einkenni-
legt að dómskerfið er ekki samstíga
löggjafanum. Erna hafði ekki sótt
um forræði yftr börnunum á Is-
landi og bar því engan rétt til
þeirra. Grayson var úrskurðað for-
ræðisrétturinn fyrir bandarískum
dómsstólum en hún hafði engan
slíkan úrskurð á bak við sig.“
Hvernig fannst þér maturinn á
íslandi?
„Hann var að flestu leyti í lagi,
nema hrossakjötið sem oft var á
borðum í fangelsinu, en ég er ekki
vanur að borða hesta.“
íslenskur almenningur var þér
mjög andsnúinn og jjölmiðlar tóku
málstað Ernu. Hvað finnst þér utn
það?
„Ég held að það sé ekki rétt og
jafn margir voru hliðhollir mínum
málstað og á móti. Fólk setti mál
mitt i samband við mál Sophiu
Hansen og margir voru á þeirri
skoðun að við höfðum verið beittir
misrétti. Það voru nokkrir Islend-
ingar sem skrifuðu mér bréf eða
hringdu til að veita mér stuðning
sinn og ég held ennþá sambandinu
við Jtetta fólk.“
Atf þú von á að sœkja ísland aftur
heim?
„Það er mögulegt, hvort sem það
verður í viðskiptaerindum eða til
að fara í frí.“
Sem kunnugt er var Feeney
handtekinn í viðskiptaerindum
sínum síðast þegar hann kom og af
þessu tilsvari má ráða að hann hef-
ur lítið lært.
Barnaræninginn
Halim Al
Halim Al þarf vart að kynna.
Forræðismálið yfir dætrum hans og
Sophiu Hansen stendur enn yfir.
Halim nam dætur sínar á brott og
hafa þær búið hjá honum í Tyrk-
landi undanfarin ár. Sophia hefur
staðið í erfiðum og flóknum mála-
ferlum þar ytra til að freista þess að
fá dætur sínar heim. Halim hefur
beitt öllum brögðum til að tefja
þessi málaferli, skemma málstað
móðurinnar og tryggja sér forræði
yfir börnunum.
Þrátt fyrir að íslendingar hafi
stutt Sophiu í baráttu hennar fyrir
börnunum og talað hafi verið um
annað Tyrkjarán í Islandssögunni
hefur Halim ekki fengið nóg af
landi og þjóð.
. „Eg sakna bæði
Islands og Islend-
inga oa langar mikið
til að.koma í heim-
sókn. Eg bara get
það ekki eins og
stendur vegna for-
ræðismálsins," segir
Halim. „Ég bjó á íslandi í ellefu ár
og það hafði mikil og góð áhrif á
mig. íslendingar voru rnjög góðir í
minn garð.“
Hvað finnst þér utn það að sutnir
Islendingar skuli nú líta á þig sem
óvin íslands?
„Forræðismálið er aðeins milli
mín og Sophiu. Það er ekki á milli
tyrknesku þjóðarinnar og þeirrar
íslensku. Það er rangt af íslending-
um að hugsa þannig,“ segir Halim.
Mannaveiðarínn
Efraim Zuroff
íslendingar urðu orðlausir þegar
Davíð Oddssyni forsætisráðherra
var afhent bréf í opinberri heim-
sókn sinni til Israels snemma árs
1992, sem innihélt ásakanir um
stríðsglæpi Eðvalds Miksonar.
Maðurinn á bak við þessar ásakanir
var Efraim Zuroff frá Simon Wi-
senthal-stofnuninni í Jerúsalem.
Fyrstu viðbrögð Islendinga voru
móðgun vegna dónaskaps ísraels-
manna að brydda upp á þessu máli
í opinberri heimsókn forsætisráð-
herra og andúð á manninum á bak
við þessar ásakanir. Þetta mál varð
síðan fyrirferðarmikið í fjölmiðlum
og breytti sú umræða ekki miklu
um afstöðu Islendinga til Zuroffs.
Hann kom hingað til lands í janúar
á síðasta ári og ræddi við ýmsa
ráðamenn þjóðarinnar í því skyni
að reka rriálið eegn Eðvaldi Mikson
áfram. „Eg héillaðist
mjog af landinu. Því
miður var veðrið
mjög slæmt.meðan
ég var þar. Eg kynnt-
ist mjög athyglis-
verðu fólki. Eðvald
Mikson var ekki einn
af þeim,“ segir Zuroff.
„I litlu landi eins og Islandi, þar
sem allir þekkja alla er skiljanlegt að
fólk neiti því að einn þeirra skuli
hafa gerst sekur um slíka stríðs-
glæpi og Mikson gerðist sekur um.
Til allrar hamingju var þó fólk inn-
an um sem vildi bjarga heiðri ís-
lensku þjóðarinnar og sjá réttlæt-
inu fullnægt. Þar á meðal voru
Hrafn Jökulsson blaðamaður á
Alþýðublaðinu, Karl Th. Birgis-
son á Pressunni, Þór Jónsson á
STÖÐ 2 og Hallvarður Einarsson
ríkissaksóknari. íslendingar eru
heppnir að eiga menn eins og þá
að.
Mér finnst fáránlegt að vera tal-
inn einn af óvinum íslands. Það
eina sem ég gerði var að reyna að
hjálpa Islendingum við að hreinsa
sig af ljótum sökum. Mig langar
mikið til að heimsækja aftur land
og þjóð og þá vonandi undir öðr-
um kringumstæðum en síðast.“
Skák- og
reykingamaðurinn
Viktor Kortsjnoj
Á meðan Friðrik Ólafsson var
forseti alþjóðaskáksambandsins FI-
DE fór fram einvígi Viktors Kort-
sjnoj og Anatolíj Karpov um
heimsmeistaratitilinn. Kortsjnoj
hafði þá nýverið flúið frá Sovétríkj-
ununt en fjölskyldu hans var haldið
nauðugri í landinu. Friðrik gerði
allt hvað hann gat til að Sovétmenn
leyfðu fjölskyldunni að fara úr
landi og íslenska þjóðin stóð hon-
um heilshugar að baki. Fólki fannst
ekki sanngjarnt að Kortsjnoj tefldi
við þessar kringumstæður og mál-
staður hans átti sér mikinn hljóm-
grunn hérlendis. Kortsjnoj varð
upp úr þessu einri af Islandsvinun-
um margumræddu en skemmst er
að segja frá því að um leið og eigin-
kona hans og börn komust í frelsið
skildi skákhetjan við hana og fékk
sér nýja. Sovétmenn fóru í fýlu út í
Friðrik vegna þessa máls og það er
talin ein af helstu ástæðunum fýrir
að stórmeistarinn okkar féll af for-
setastóli hjá FIDE. TÍI að
bæta gráu ofan á
svart fannst þjóðinni
Kortsjnoi syna
Jóhanni Hjartarsyni
fádæma dónaskap
þegar hann reykti
eins og strompur
16
FIMMTUDAGUR 3. MARS 1994