Morgunblaðið - 08.01.2005, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. JANÚAR 2005 33
N
ú í byrjun árs tók til
starfa nýr sjóður
sem stofnaður var
með það að mark-
miði að styðja við
bakið á og efla tónlistarstarf á Ís-
landi.
Tónlistarstarf í landinu er öflugt
hvert sem litið er. Tónlistin er hluti
af daglegu lífi flestra Íslendinga og
þúsundir iðka tónlist hvort sem er
sér til yndisauka eða að atvinnu.
Íslenskir tónlistarmenn, jafnt á
sviði sígildrar tónlistar sem dæg-
urtónlistar, hafa náð að skipa sér í
fremstu röð í heiminum. Árangur
þeirra hefur ekki einungis vakið at-
hygli heimsbyggðarinnar á hæfi-
leikum þeirra heldur jafnframt
orðið til að vekja áhuga umheims-
ins á Íslandi, íslenskri menningu
og Íslendingum.
Menntamálaráðuneytið hefur ár-
lega veitt margvíslega styrki á
sviði tónlistar af safnliðum í fjár-
lögum. Hefur þar verið um að ræða
ferðastyrki til einstaklinga og
hópa, styrki vegna einstakra verk-
efna innan lands og erlendis sem
og tónlistarhátíða innan lands. Þá
hefur ráðuneytið veitt starfsstyrki
til hljómsveita af sérstökum fjárla-
galið.
Aukinn stuðningur
og markvissari
Það fé sem notað
hefur verið með þess-
um hætti rennur inn í
Tónlistarsjóð en jafn-
framt er upphæðin
aukin verulega. Með
tilkomu sjóðsins verður
stuðningur hins op-
inbera við tónlistina því
ekki einungis mark-
vissari heldur eru
framlög til tónlistar-
mála einnig aukin stór-
lega. Hefur sjóðurinn
fimmtíu milljónir króna
til ráðstöfunar á þessu
ári.
Tónlistarráð, sem skipað er til
þriggja ára, mun gera tillögu til
menntamálaráðherra um úthlutun
úr sjóðnum. Í ráðinu, sem kom
saman til síns fyrsta fundar á
fimmtudag, eiga sæti Jónatan
Garðarsson, sem er formaður ráðs-
ins, Ásta Hrönn Maack og Anna
Guðný Guðmunds-
dóttir. Varamenn eru
Einar Örn Bene-
diktsson, Selma Guð-
mundsdóttir og Ás-
hildur Haraldsdóttir.
Ráðið mun jafn-
framt veita umsögn
um tónlistarerindi
sem mennta-
málaráðuneytið vísar
til þess og getur það
einnig að eigin frum-
kvæði beint ábend-
ingum og tillögum til
ráðuneytisins um
tónlistarmálefni.
Tónlistarráði er því
ætlað að veita ráðu-
neytinu faglega aðstoð og stuðning.
Það er von mín að tilkoma Tón-
listarsjóðs verði íslensku
tónlistarlífi til heilla og
hlúa að tónlistinni og tón-
listarlífi í allri sinni fjöl-
breytni. Listin verður ekki
til fyrir tilstilli ríkisins eða
miðstýrðs regluverks. Það
býr ekki til listamennina og
tónverkin. Með því að
styðja við bakið á list-
sköpun og listflutningi með
markvissum og skynsamlegum
hætti getur hið opinbera hins veg-
ar lagt sitt af mörkum til að ís-
lenskt menningarlíf haldi áfram að
einkennast af grósku og nýsköpun.
Tónlistarsjóður
tekur til starfa
Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir fjallar
um tónlistarstarf
Höfundur er menntamálaráðherra.
Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir
’Það er von mín að tilkomaTónlistarsjóðs verði ís-
lensku tónlistarlífi til heilla
og að hann muni á næstu
árum og áratugum halda
áfram að vaxa og dafna.‘
Þ
að er ánægjulegt að
staða barna og fjöl-
skyldna hafi verið um-
fjöllunarefni í áramóta-
ræðu forsætisráðherra.
Vissulega tilbreyting því ekki er
það of oft sem við á Alþingi heyr-
um stjórnarherrana ræða stöðu
fjölskyldunnar og uppvaxtarskil-
yrði barna og unglinga. En fylgir
hér hugur máli eða verða þetta
bara orðin tóm?
Hunsað að móta opinbera
fjölskyldustefnu
Fróðlegt væri að vita hvort for-
sætisráðherra veit að á Alþingi fyr-
ir 8 árum síðan, þegar forsætisráð-
herra var líka í ríkisstjórn, var
samþykkt á Alþingi tillaga rík-
isstjórnarinnar um mótun op-
inberrar fjölskyldustefnu og að-
gerðir til að styrkja stöðu
fjölskyldunnar. Þetta var svipuð
tillaga og flutt hafði verið áður
undir forystu Rannveigar Guð-
mundsdóttur, sem ríkisstjórnin tók
upp. Ríkisstjórnin veikti þó mjög
þá tillögu með því að fella út
ákvæði sem var í frumvarpi Rann-
veigar um að koma á fót fjöl-
skyldusjóði sem átti að fjármagna
rannsóknir á högum fjölskyldna.
M.ö.o að meta stöðu íslensku fjöl-
skyldunnar líkt og forsætisráð-
herra boðar nú. Auk
þess var á árinu 1998
skipað fjölskylduráð.
Hlutverk fjöl-
skylduráðs var m.a. að
veita stjórnvöldum
ráðgjöf í fjölskyldu-
málum, hvetja til að-
gerða á sviði fjöl-
skyldumála og að
stuðla að rannsóknum
á högum og aðstæðum
íslenskra fjölskyldna.
Það er skemmst frá
því að segja að þrátt
fyrir þessa 8 ára
gömlu ályktun Alþing-
is, sem samþykkt var
á árinu 1997 um mót-
un opinberrar fjölskyldustefnu
liggur hún enn ekki fyrir. Það eru
líka orðin tóm sem segir í þessari
tillögu að fjölskylduráð eigi að vera
stjórnvöldum til ráðgjafar í mál-
efnum fjölskyldunnar, því þangað
leita stjórnvöld ekki ráðgjafar.
Heildarstefnumótun í mál-
efnum barna og unglinga
Ég leyfi mér líka að efast um að
forsætisráðherra viti að það eru
fjögur ár síðan Alþingi samþykkti
að fela ríkisstjórninni að
undirbúa heildstæða og
samræmda opinbera stefnu
í málefnum barna og ung-
linga. Ásamt mér fluttu
þetta mál á Alþingi þing-
menn úr öllum flokkum.
Samkvæmt þeirri tillögu
var markmið þeirrar
stefnumótunar að tryggja hag og
velferð barna og unglinga á öllum
sviðum þjóðlífsins og búa þeim sem
best og jöfnust skilyrði til upp-
vaxtar og þroska. Að þeirri stefnu-
mótun áttu að koma átta ráðuneyti
undir forsæti forsætisráðuneytisins
auk Sambands íslenskra sveitarfé-
laga. Á grundvelli þeirrar stefnu-
mótunar átti að gera fimm ára
framkvæmdaáætlun í
samráði við opinberar
stofnanir og fé-
lagasamtök sem vinna
að málefnum barna og
unglinga, þ.m.t. fé-
lagasamtök unglinga.
Framkvæmdaáætl-
unina átti að leggja
fyrir Alþingi til stað-
festingar eigi síðar en
á haustþingi árið
2002. Þrátt fyrir að
eftir því hafi verið
gengið á Alþingi hefur
þessi framkvæmda-
áætlun en ekki verið
lögð fram og engin
stefnumótun liggur
fyrir, þó nærri þrjú ár séu síðan
hún átti að koma til framkvæmda.
Í 10 ár hefur umboðsmaður barna
einnig vakið athygli á nauðsyn
þessarar stefnumótunar en hin
norrænu ríkin hafa öll fyrir löngu
síðan mótað heildstæða stefnu í
málefnum barna og unglinga.
Niðurlag
Það dugar ekki fyrir ráðamenn
að tala fagurlega til fjölskyldna í
áramótaávörpum ef hugur fylgir
ekki máli. Þjóðin hefur fengið nóg
af slíku. Alþingi hefur samþykkt
fyrir mörgum árum síðan að móta
eigi stefnu í málefnum fjölskyld-
unnar og styrkja stöðu hennar. Al-
þingi hefur líka fyrir löngu sam-
þykkt að ríkisstjórnin vinni að
heildarstefnumótun í málefnum
barna og unglinga og móti 5 ára
framkvæmdaáætlun með aðgerðum
til að styrkja stöðu þeirra í ís-
lensku samfélagi. Það stendur
uppá forsætisráðherra að svara því
hvers vegna það hefur ekki verið
gert. Eftir því verður kallað á Al-
þingi.
Forsætisráðherra
og fjölskyldustefna
Jóhanna Sigurðardóttir
minnir á 8 ára gamla til-
lögu ríkisstjórnarinnar um
mótun opinberrar fjöl-
skyldustefnu
Höfundur er alþingismaður.
Jóhanna
Sigurðardóttir
’Það dugar ekki fyrir ráða-menn að tala fagurlega til
fjölskyldna í áramóta-
ávörpum ef hugur fylgir
ekki máli. ‘
með áherslu á íslenskar aðstæður.
Áslaug Helgadóttir er deildarforseti auð-
lindadeildar og Ólafur G. Arnalds er deild-
arforseti umhverfisdeildar. Björn Þor-
steinsson er sviðsstjóri kennslusviðs og
Guðríður Helgadóttir er forstöðumaður
starfs- og endurmenntunardeildar. Þorvald-
ur T. Jónsson er rekstrarstjóri.
já þetta í framtíðinni.“ sagði hann.
háskólamenntunar í hefðbundnum
aði, þ.e. í búvísindum, er boðið upp
brautir á sviði umhverfisskipulags,
ktar og almennrar landnýtingar.
r að frekari fjölbreytni innan tíðar,
r fram kemur í tilkynningu skólans,
mynda í almennum náttúruvísindum
til starfa um síðustu áramót
u 300 talsins
Morgunblaðið/Árni Sæberg
aðamannafundi í gær.
engnismál foreldra og barna
Morgunblaðið/Eggert
SLU umboðsmanns barna eru tekin dæmi af erindum sem borist hafa umboðs-
varðandi umgengnismál í gegnum tíðina.
tað er undan að forsjárlaust foreldri sinni ekki umgengni við barn sitt og að for-
eldri tálmi umgengni barns og forsjárlauss foreldris. Spurt er hver sé réttur afa og
il umgengni við barn sitt. Hver er réttur stjúpforeldris til umgengni við barn eftir
? Kvartað er undan tregðu sýslumanna við að úrskurða um umgengni barns við
aust foreldri sem býr erlendis, kvartað er undan seinagangi við meðferð um-
smála hjá sýslumannsembættunum og dómsmálaráðuneytinu. Spurt er um rétt
a til umgengni hvert við annað, umgengni fanga við börn sín og hvað sé til ráða
barn neitar að vera í umgengni við forsjárlaust foreldri, svo dæmi séu nefnd.
mi um erindi til umboðsmanns
ver er réttur systkina?