Morgunblaðið - 20.01.2005, Blaðsíða 8

8 FIMMTUDAGUR 20. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Margar fasteignir,ekki síst hinarstærri á höfuð-
borgarsvæðinu, hafa
hækkað svo mikið í verði
síðustu mánuðina að gjá
hefur myndast á milli
markaðsverðs og bruna-
bótamats, sem m.a. hefur
verið notað til viðmiðunar í
lántökum hjá Íbúðalána-
sjóði og fleiri lánastofnun-
um. Dæmi eru um allt að
helmingsmun á markaðs-
virði og brunabótamati. Á
það ekki síst við um stórar
og gamlar fasteignir í góðu
ásigkomulagi. Þannig eru
húseignir að seljast í Hlíð-
unum á 25–30 milljónir
króna og brunabótamat sömu
eigna er upp á 15–17 milljónir.
Eins og fram kom í Morgun-
blaðinu í gær er reglugerðar að
vænta frá félagsmálaráðuneytinu
þar sem bæta á við lóðamati fast-
eigna í viðmiðunum í lántökum hjá
Íbúðalánasjóði. Eftir að 90% lánin
voru tekin upp hjá sjóðnum hafa
starfsmenn hans orðið varir við
það í meira mæli að lágt bruna-
bótamat heftir möguleika fólks á
lántökum og hið sama er að segja
um bankana. Að bæta við lóðamat-
inu kemur best út hvað varðar litl-
ar og meðalstórar eignir. Er mark-
miðið að færa brunabótamatið og
viðmiðunina nær markaðsvirði í
dag. Einnig er til skoðunar í fram-
haldinu hvort brunabótamat sé yf-
irhöfuð eðlileg viðmiðun í lánveit-
ingum sjóðsins.
Flestir bankar hafa í sínum lán-
veitingum miðað við fullt bruna-
bótamat fasteigna að viðbættu
lóðamati. Að auki hafa þeir boðið
fólki viðbótarbrunatryggingar á
hagstæðum kjörum.
Hvar eru mörkin?
Í Morgunkorni Íslandsbanka í
gær var spurt hvar mörkin væru í
hækkunum á fasteignaverði. Bent
var á að verð á íbúð í sérbýli á höf-
uðborgarsvæðinu hækkaði um
25% á síðasta ári og íbúð í fjölbýli
um 17%. Bendir greiningardeild
Íslandsbanka á að frá því að bank-
arnir fóru að bjóða verðtryggð lán
á svipuðum kjörum og Íbúðalána-
sjóður hafa rúm 6% íbúða á höf-
uðborgarsvæðinu skipt um eig-
endur. Íslandsbankamenn telja þó
ekki vera komið að þeim tíma-
punkti að markaðurinn mettist.
Gera megi ráð fyrir að væntingar
um frekari hækkanir á húsnæðis-
verði, góður aðgangur að lánsfjár-
magni, lækkun langtímavaxta og
vaxandi kaupmáttur heimilanna
muni viðhalda mikilli veltu á fast-
eignamarkaðnum á þessu ári hið
minnsta og íbúðaverð hækki jafn-
vel meira en á síðasta ári.
Björn Þorri Viktorsson, formað-
ur Félags fasteignasala, telur fast-
eignaverð ekki vera að lækka í
bráð en treystir sér ekki til að spá
meiri hækkunum í ár en í fyrra.
Frekar megi reikna með um 10%
hækkun. Enn sé mikil eftirspurn í
gangi en framboð lítið.
Fagnar hann þeim áformum
Íbúðalánasjóðs að bæta lóðamati
við viðmiðun sína. Björn Þorri seg-
ir markaðinn að hluta til hafa
brugðist við þeim mun sem hafi
verið orðinn á matsverði eigna og
markaðsvirði þeirra. Þátttaka
bankanna í íbúðalánum hafi skipt
þar mestu. Þrýstingur á að brúa
bilið enn meira sé reyndar minni
nú en fyrir nokkrum mánuðum. Þá
hafi mikill munur komið verst nið-
ur á eigendum lítilla fasteigna í
miðbæ Reykjavíkur.
„Þegar kemur að útlánum veð-
trygginga í fasteignum er miðað
við hlutfall af brunabótamati. Þeg-
ar brunabótamat lækkaði á sínum
tíma voru fasteignir allt í einu ekki
orðnar hæfar til að bera þau veð
sem þær höfðu áður. Markaðurinn
hefur nú að hluta til leyst þetta
með því að lánveitendur miða við
hærra hlutfall af brunabótamati,
sleppa þeirri viðmiðun eða miða
við fullt brunabótamat að viðbættu
lóðamatinu.“
Eðlilegt að gjá myndist
Mat á fasteignum í landinu er
árlega tekið til endurskoðunar og
um síðustu áramót hækkaði það
víðast hvar um 10–30%, mest á
Seltjarnarnesi og í Fjarðabyggð.
Engin breyting varð þó víða á
Vestfjörðum sem og á Siglufirði og
Höfn í Hornafirði. Mánaðarlega
tekur brunabótamat breytingum í
takt við vísitölu byggingarkostn-
aðar, að teknu tilliti til fyrningar-
stuðla, en er ekki tengt við mark-
aðsvirði fasteigna líkt og
fasteignamatinu er ætlað að gera.
Að sögn Hauks Ingibergssonar,
forstjóra Fasteignamats ríkisins,
er ekki óeðlilegt að þegar mikil og
ör verðþróun verður á markaðnum
geti myndast einhver gjá á milli
matsverðs og markaðsverðs.
Bendir Haukur á að Reykjavíkur-
borg hafi nýlega beðið Fasteigna-
mat ríkisins að endurmeta fast-
eignamat alls íbúðarhúsnæðis í
borginni. Fer sú endurskoðun
fram á þessu ári, líkt og gert var
árið 2001. Haukur segir tímabært
að skoða þessa hluti á ný og kanna
hvort eitthvað þurfi að lagfæra til
að matið endurspegli gangverðið. Í
svona hræringum geti innra ósam-
ræmi átt sér stað, þannig að
ákveðnar tegundir húsnæðis og
staðir hækki meira í verði en aðrir.
Ekki sé víst að sama verðþróun sé
alls staðar á höfuðborgarsvæðinu.
Fréttaskýring | Brunabótamat sem viðmið
í töku fasteignalána
Gjá milli mats
og íbúðaverðs
Fasteignasalar fagna áformum Íbúða-
lánasjóðs um að bæta lóðamatinu við
Fasteignir halda áfram að hækka í verði.
Lóðamat upp á 381 millj-
arð króna á síðasta ári

Heildarfasteignamat á öllu
landinu var 2.300 milljarðar
króna, samkvæmt fasteignaskrá
frá 31. desember sl. Þar af var
mat á húseignum 1.921 millj-
arður og lóðamat 381 milljarður
króna. Hækkaði fasteignamatið
samtals um tæp 17% frá fyrra
ári. Brunabótamat fasteigna
nam alls 2.903 milljörðum króna
í árslok 2004 og hækkaði um tæp
9% milli ára. Á sama tíma hækk-
aði byggingarvísitalan um 5,8%.
bjb@mbl.is
Ertu nú farinn, ertu nú loksins farinn frá mér?