Morgunblaðið - 20.01.2005, Síða 41

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. JANÚAR 2005 41
MENNING
RAFLAGNA
ÞJÓNUSTA
RAFSÓL
Skipholti 33 • 105 Reykjavík
Sími:
553 5600
E
i
n
n
t
v
e
i
r
o
g
þ
r
í
r
2
6
6
.0
0
2
lögg i l tu r ra fverk tak i
ÞAÐ ER dálítill munur á þessum
tveimur orgeltríóum, hinu hol-
lensk/íslenska og íslensk/sænska.
Í því fyrrnefnda er orgelið ekki
þungamiðjan heldur áferðarfal-
legur gítarleikur Andrésar Þórs.
Bæði byggja að mörgu leyti á
þeim fönkdjassi er spratt frá org-
el/saxófónsveitum harðaboppsins
og er gjarnan kenndur við hljóm-
plötuútgáfuna Blue Note. Þó vant-
ar þennan magnþrungna kraft
sem heyra má í hörkuspila-
mennsku manna á borð við Jimmy
Smith.
Andrés Þór er nýkominn úr
námi frá Hollandi og hefur leikið
þar mikið með þeim Wijen og
Winther og tróðu þeir m.a. upp á
Jazzhátíð Reykjavíkur í fyrra. Það
vantar dálítið hörkuna í þetta tríó.
Bob Wijen er of nettur organisti
til að bera uppi tónlist sem að
miklu leyti er samin í boppskotna
fönkstílnum. Kannski er það þess vegna að André Þór
er svo áberandi, kannski er hann bara einfaldlega
besti djassari tríósins. Fyrsta lagið er eftir Wijen,
Chase the spieder, boppskotið með ljúfum millikafla:
betra er boppfönkað lag hans Ubergeil. Rúmlega
helmingur tónsmíða Andrésar Þórs er í klassískum
bopfunk-stíl, en svo hefur hann skrifað undurfagra
ballöðu, Þórdísarljóð, svíngarann Clemency og gam-
albopparann Smink. Skífunni lýkur á útsetningu Wij-
ens á titillagi plötunnar eftir Edwin Drake og hefði
ljóðið mátt ríkja þar. Takið ekki diskinn af strax því
eftir nokkra þögn upphefst fönkið á ný. Sami leikur
og á Flís-plötunni forðum. Helsti kostur þessa disks
eru sólóar Andrésar Þórs, sem er þegar kominn í hóp
bestu djassgítarleikara okkar.
Harka færist í boppfönkið.
Stefnt á fönkmiðin
Annar diskur orgeltríósins B3, Kör, er um margt ólík-
ur þeim fyrri. Sér í lagi hefur Agnar Már eflst sem
orgelleikari og efnisskráin hefur breyst. Nú er stefnt
á fönkmiðin með harðri og oft tilbreytingalítilli spila-
mennsku og dýnamíkin ekki það sem gildir. Fyrri
plata tríósins skartaði mörgum frábærum lögum, sér
í lagi eftir Agnar Má, en þeim hefur farið fækkandi
þótt smá Davishrif læðist inn í fönkið í Cazooka bim,
þarsem Seamus Blake blæs af öllum kröftum. Í Kör
Ásgeirs fær hann að svínga hefðbundið og svo er Ball-
aða B eftir Ásgeir ljúf tilbreyting. Aftur á móti kom
það mér á óvart að bestu lögin á diskinum eru eftir
trommarann, Eric Qvick, sér í lagi Happy-Sand þar
sem Seamus Blake fær að sýna hvað í honum býr.
Verkið hefst í frjálsu formi þar sem menn leika ein-
staklega vel saman og síðan læðist sveiflan inn í leik-
inn á fullkomlega eðlilegan hátt. Love theme Qvicks
er einnig fínt verk og gítarleikur Ásgeirs skemmti-
lega ólíkur því sem við eigum að venjast frá hans
hendi.
Þetta er ansi misjöfn plata en þótt það væri ekki
nema vegna Qvick-ópusanna tveggja er hún allrar at-
hygli verð. Ásgeir og Agnar leika vel að vanda, en það
veikir dálítið íslensku orgeltríóin að menn spila bass-
ann með vinstri hendi á orgelið. Það er víst bara Þórir
Baldursson sem notar fótbassann í djassi.
Orgeldjass
DJASS
Íslenskar plötur
Wijen, Winther & Thor: It was a very good year
Andrés Þór Gunnlaugsson gítar, Bob Wijen hammond-
orgel og Rene Winther trommur. (ww&t 001) 2004.
B3: Kör
Agnar Már Magnússon hammondorgel, Ásgeir Ás-
geirsson gítar og Erik Qvick trommur. Sérstakur gest-
ur: Seamus Blake tenórsaxófón. (B3 oo2) 2004.
Andrés Þór
Gunnlaugsson
Agnar Már
Magnússon
Vernharður Linnet
Um daginn fékk ég kort í bréfakörfuna mína sem sýndimynd af málverkinu Madonnu eftir Edvard Munch meðfyrirsögninni: „Hefur þú séð Madonnu?“ Eins og flestir
væntanlega vita sem hafa fylgst með fréttum var Madonnu
Munchs stolið ásamt Ópinu af vopnuðum ræningjum úr Munch-
safninu í Osló 22. ágúst síðastliðinn og hefur ekkert spurst til
þeirra síðan. Í fyrstu áleit ég kortið því vera hluta af herferð
Munch-safnsins í leit sinni að málverkinu en reyndist svo eftir
allt saman auglýsing frá Leturprenti, enda væri það ein-
kennilegt á tímum Netsins og fjölmiðlavæðingar að prenta póst-
kort til að auglýsa eftir málverki og senda
í heimahús. Þetta var hins vegar aðferð
sem brúkuð var hér forðum og reyndist
vel.
Eftir hvarf málverkanna hafa ímyndir
þeirra verið meira áberandi en þegar þau voru til sýnis og vin-
sældir þeirra aukist, þá sérstaklega Madonna, þótt Ópið hafi
hingað til verið kynnt sem lykilverk Munchs. Madonna snertir
hins vegar viðkvæmari strengi hvað þjófnaðinn varðar, enda
mynd af mærinni heilögu sem ekki má saurga.
  
Þetta er ekki í fyrsta sinn sem vinsældir listaverka aukast viðþjófnað. Frægasta dæmið er þegar Mónu Lísu var stolið úr
Louvre-safninu 21. ágúst árið 1911. Fjallar breski sálfræðing-
urinn Darian Leader um áhrif og hugsanlegar ástæður að baki
þjófnaðinum á þessu málverki Leonardos da Vincis í bók sinni
Stealing the Mona Lisa sem kom út árið 2002. Leader greinir
m.a. frá því að eftir að málverkinu var stolið hafi Louvre-safnið
hafið þvílíka herferð í leit sinni að enginn gat efast um mik-
ilvægi málverksins. Plaköt voru hengd upp víðast hvar um Evr-
ópu með mynd af Mónu Lísu og yfirskriftinni: „Hefur þú séð
þetta málverk?“ Myndir voru sendar út með mjólkurpóstinum
eins og að um tínt barn væri að ræða og myndskeið í kvik-
myndahúsum auglýstu eftir málverkinu. Alls staðar í Evrópu
var fólk að meðtaka ímynd Mónu Lísu. Aðsókn í safnið jókst og
fjöldi manns gerði sér meira að segja ferð þangað til að horfa á
tóman vegginn þar sem Móna Lísa hafði áður hangið.
Herferð Louvre stóð yfir í tvö ár eða þangað til málverkið
fannst í sérsmíðaðri skúffu undir borði í íbúð á Ítalíu. Þjóf-
urinn, Vincenzo Peruggia, viðurkenndi að hafa ætlað að stela
allt öðru málverki en kippti Mónu Lísu með sér af því að honum
fannst hún brosa til sín þegar hann gekk framhjá henni. Goð-
sögnin um bros Mónu Lósu (Mona Lisa’s smile) varð þar með að
veruleika.
  
Fyrir þjófnaðinn var Móna Lísa eitt af mörgum frægum mál-verkum í Louvre en eftir þjófnaðinn tók það forystu-
hlutverkið og hefur haldið því til þessa dags. Ekki vegna þess
að það er besta málverk allra tíma. Það er af og frá. Heldur
vegna þess að auglýsingaherferðin skilaði miklu meira en mál-
verki til baka. Hún skilaði goðsögn eða idol-stjörnu. Móna Lísa
var og er best markaðssetta listaverk í heimi.
Þegar goðsögn verður til
Móna Lísa eftir Leonardo da Vinci.
’Þetta er ekki í fyrsta sinn sem vinsældirlistaverka aukast við þjófnað. Frægasta
dæmið er þegar Mónu Lísu var stolið úr
Louvre-safninu 21. ágúst árið 1911.‘
AF LISTUM
Jón B.K. Ransu
ransu@mbl.is
Madonna eftir Edvard Munch.
Fréttir á SMS